کنترل کیفی هورمون شناسی

  • کنترل کیفی لوپ

    کنترل کیفی لوپ ها از اهمیت خاصی برخوردار است به ویژه در آزمایشگاه میکروب شناسی که اغلب نیاز به شمارش کلنی ها داریم. برای کنترل کیفی لوپ به روش زیر میتوان عمل کرد: ۱) ۱۰ لوله آزمایش برداشته و در هرکدام ۳ میلی لتر آب مقطر بریزید. ۲)در ۵ عدد از لوله ها توسط  لوپی که قصد کنترل کردن آن را داریم یک لوپ از  رنگهای مختلفی مانند سافرانین یا  بلودومتیلن رقیق شده حل میکنیم. ۳) در ۵ لوله باقی مانده نیز در هرکدام توسط سمپلری که قبلا کنترل کیفی آن انجام شده ۱/۰ میکرولیتر از همان رنگ را برداشته و در هر لوله حل میکنیم. ۴) جذب نوری هر لوله را در طول موج ۶۳۰nm خوانده و سپس از فورمول زیر استفاده میکینم. میزان بایاس محاسبه شده از فورمول زیر باید زیر 2٪ باشد.   ( میانگین جذب نوری لوپ- میانگین جذب نوری سمپلر )  ×۱۰۰                              میانگین جذب نوری سمپلر



  • کنترل کیفی بن ماری

    کنترل کیفی بن ماری: 1.      هنگامی که از بن ماری برای سنجش کنتینگ مثل تعیین فعالیت آنزیم ها ( SGPT-SGOT) یا آزمایشات انعقادی مثل PT استفاده می شود دمای بن ماری در دامنه باریکی (˚C 0.1± ) باشد . اختلاف یک درجه حرارت در بن ماری در موقع انجام واکنش آنزیمی باعث 10% تفاوت در فعالیت آنزیم ها و نتایج تست ها می شود.حد تحمل خطای حرارتی بن ماری ها به صورت زیر می باشد. 25±0.5˚C       , 30±0.5˚C         , 37±0.1˚C          , 56±1˚C      , 100±1 ˚C 2.       برای آزمایش های آنزیمی اختلاف دما تا 0.1± درجه سانتیگراد قابل چشم پوشی است برای آزمایش End point 0.5 ± درجه سانتیگراد اختلاف از دمای مطلوب قابل اغماض است. 3.      کنترل روزانه دمای آب بن ماری ساده ، در چهار گوشه دستگاه به وسیله دماسنجی غیر از دماسنج متصل به آن انجام می شود (صحت دماسنج کنترلی باید توسط یک دماسنج کالیبره تصدیق شود ) جهت کنترل دمای بن ماری سیرکولیشن دار گذاشتن یک عدد دماسنج کالیبره کافی است و نیاز نیست دمای 4 گوشه چک شود.  4.      دمای خوانده شده در طی روزهای متوالی را باید روی منحنی کنترل کیفی دما ثبت نموده و بر اساس نتایج حاصل تصمیم گیری نمود. 5.      میزان خطای مجاز در هر دما در بن ماری سیرکولیشن دار حدود  ˚C 0.1 ± و در بن ماری بدون پمپ چرخش ˚C 1± می باشد لذا بن ماری ساده برای تست آنزیمی مناسب نیست . 6.       مسئول کنترل کیفی موظف است a) دمای روزانه بن ماری b) رسوب گیری هفتگی c ) عوض کردن آب بن ماری به صورت مرتب d ) و رسم چارت دمای بن ماری را کنترل کند.  

  • تفسیر چارت کنترل کیفی Levey-Jenning

    تفسیر چارت کنترل کیفی برای تفسیر چارت کنترل کیفیت معیارها یا قوانین مختلفی توسط سازمانها یا کارشناسان وضع شده است که بر اساس آنها نتایج تحت کنترل یا خارج از کنترل در نظر گرفته می شوند.Levey-Jenning,Westgard,WHO نمونه هایی از این قوانین هستند که قوانین Levey-Jenning در بطن دو قانون Westgard وWHO قرار دارد . چارت کنترلی Levey-Jenning: چارتهای کنترلی برای اولین بار در سال 1950 توسط Levey و Jenning به آزمایشگاهها معرفی شدند که در آ ن از روشهای کنترلی که توسط  Shevart برای استفاده در صنعت مطرح گردیده بود برای روشهای آزمایشگاهی استفاده کردند. برای ترسیم اولین چارت کنترلی نمونه های کنترلی را 20 بار آزمایش و سپس میانگین و انحراف معیار(SD)  را محاسبه و نهایتا چارت کنترلی را بر اساس 3±SD رسم می نمایند. اگر تعداد کنترل هایی که در هر سری کاری استفاده می شود 2 یا بیشتر باشد±3SD را به عنوان محدوده قابل قبول انتخاب می کنند ولی اگر در  هر سری کاری از 1 کنترل استفاده شود محدوده ±2SD محدوده خارج از کنترل شناخته می شود. به دلیل سهولت کار بسیاری از آزمایشگاهها از  چارت کنترلی Levey-Jenning استفاده می کند ولی باید در نظر داشت که استفاده از هر یک از این محدوده های ±3SD و ±2SD دارای معایبی هستند؛اگر محدوده ±3SD انتخاب شود احتمال شناسایی خطا کاهش می یابد در حالیکه رد کاذب (False Rejection) کمتر از 5% است.اگر محدوده ±2SD انتخاب شود احتمال شناسایی خطا افزایش می یابد اما میزان رد کاذب (False Rejection)به 9% افزایش می یابد که در صورت استفاده از 4 کنترل این میزان به 18% افزایش خواهد یافت. به منظور افزایش احتمال تشخیص خطا و کاهش موارد رد کاذب نتایج، قوانین چند گانه(Multi Rules) توسط وستگارد و همکاران ارائه گردید.این قوانین طوری طراحی شده اند که ضمن حساس بودن به خطاهای تصادفی و سیستماتیک ،میزان رد کاذب نتایج را به کمتر از 0.01%  می رساند که برای استفاده از این قوانین رسم چارت کنترلی Levey-Jenning لازم است. تا زمانیکه کنترل ها کنترل ها در محدوده ±2SD قرار دارند نتایج بیماران را گزارش میکنیم لی به محض اینکه یکی از کنترل ها از این محدوده خارج شد نتایج کنترل ها را از نظر جود یکی از قوانین زیر بررسی می نماییم: - قوانین وستگارد: * 1:2S یک کنترل  خارج از محدوده ±2SD می باشد .به معنی هشدار بوده  لزوم بررسی سایر قوانین  مانند2:2S مطرح می گردد. * 1:3S یک کنترل  خارج از محدوده ±3SD می باشد و باعث رد نتایج شده و می تواند نشان دهنده یک خطای راندوم  یا شروع یک خطای سیستماتیک باشد. جهت بررسی اینکه آیا خطا راندوم بوده یا شروع  یک خطای سیستماتیک است نمونه کنترل را مجددا تکرا ر کرده اگر در محدووده مجاز قرار گرفت خطا راندوم بده در غیر اینصورت شروع  یک ...

  • کنترل کیفی و کالیبراسیون لوپ میکروب شناسی

      کنترل کیفی و کالیبراسیون لوپ میکروب شناسی : عنوان دکتر بهرام روادگر دکترای علوم آزمایشگاهی مرکز تحقیقاتی و علوم آزمایشگاهی : نويسنده / نويسندگان : مترجم: لوپ - کالیبراسیون – کلنی – میکروب شناسی : کلیدواژهکنترل کیفی و کالیبراسیون لوپ میکروب شناسی مقدمه : از بین وسایل مورد استفاده در بخش میکروب شناسی لوپ میکروب شناسی از جمله ابزارهای مهم و اصلی بوده و ارزش آن همانند پی پت در آزمایشگاه بیوشیمی و سرولوژی است .بدین معنی که اگر از مقدار برداشت شده توسط لوپ محاسبه دقیق به عمل نیاید در گزارش نتایج آزمایش تاثیر زیادی خواهد داشت . لذا به سبب عدم وجود روش استاندارد جهت کالیبراسیون لوپ و نظر به اهمیت آن در این مقاله سعی شده است که راه کارهای مناسب و عملی برای کالیبراسیون لوپ میکروب شناسی ارائه گردد . در بررسی انجام شده دو روش محاسبه حجم توسط روش اسپکتروفتومتری و روش استفاده از ترازو مورد ارزیابی قرار گرفته اند . روش بررسی : در این تحقیق حجم برداشت شده توسط دو نوع لوپ مورد مصرف که تحت عنوان لوپ های تجاری در بازار موجود بوده و به عنوان لوپ 0.01 و لوپ 0.001 استفاده میشوند مورد بررسی قرار گرفت و نیز با توجه به اینکه برخی از آزمایشگاه های تشخیص پزشکی لوپ های دست ساز را که با استفاده از پیچیدن سیم به دور دسته فلزی لوپ تهیه می شوند مورد استفاده قرار می دهند این نوع لوپ ها نیز به دو روش اسپکتروفتومتری و توزین مورد ارزیابی قرار گرفتند . همچنین مقدار حجم برداشتی توسط لوپ ها به صورت تخمینی و از طریق ریاضی مورد بررسی قرار گرفت . الف ) روش اسپکتروفتومتری : در این روش از یک ماده رنگی که دارای جذب نوری در طول موج خاص است استفاده می گردد . معمولا از ماده رنگی اوانس بلو برای این آزمایش استفاده میشود اما با توجه به کمبود و گران بودن ماده مزبور در این بررسی از متیلن بلو که از نظر اقتصادی به صرفه بوده و در اکثر آزمایشگاه ها موجود است استفاده شد . مواد مصرفی و معرف ها شامل موارد زیر بود : پودر متیلن بلو – الکل طبی 96% ( اتانول ) – آب مقطر – لوپ های 0.01 و 0.001 و لوپ های دست ساز – لوله آزمایش – پی پت – سمپلر 20 لاندا – اسپکتروفتومتر ابتدا 0.2 – 0.1 گرم از پودر متیلن بلو را در حلالی که از مخلوط کردن آب مقطر و الکل 96% به نسبت 50 به 50 تهیه شده حل می کنیم . پس از حل شدن کامل متیلن بلو در حلال مزبور 8 لوله آزمایش انتخاب کرده در لوله اول 2 میلی لیتر و در بقیه لوله ها 1 میلی لیتر از حلال ساخته شده را می ریزیم . سپس مقدار 0.02 میلی لیتر از محلول متیلن بلو را به کمک سمپلر کالیبره شده به محلول اضافه کرده و پس از مخلوط کردن 1 میلی لیتر از محلول مزبور را به لوله دوم انتقال ...

  • اطلاعات مربوط به استاندارد سازی و کنترل کیفی

    Quality Assurance | تضمین کیفیت  تمام فعاليتهاى لازم براى اطمينان از مطابقت روند آزمايش با الزامات كيفيت قابل قبول  ISO/DIS ISO/DIS 3534;1995- PrEN 1991  را می گویند . Quality Control| كيفيت كنترل تكنيكها و اعمالى كه جهت ارزيابى كيفيت خدمات ارائه شده در آزمايشگاه از آنها بهره گیرى ميشود.              ERROR Of Measurement | خظای اندازه گیری تفاضل مقدارنتيجه حاصل از اندازه گيري و مقدار واقعي. برای نمونه : ·         ميزان واقعی گلوکز در نمونه : 6 ميلی مول در ليتر ·        ميزان اندازه گيری شده گلوکز: 4 ميلی مول در ليتر   l ACCURACY صحت توافق وتطابق بين نتیجه حاصله از اندازه گيري وارزش واقعی مورد اندازه گيري. نکته :  مفهوم كلي صحت از مجموعه  (درستي،واقعي بودن TRUENES ودقت PRECISION ) برداشت ميگردد. بنابراين نبايد بعنوان معادل براي هيچكدام از واژه هاي  فوق به تنهايي بكار رود. l TRUENESS درستي ، واقعي بودن نزديكى و توافق بين ميانگين نتايج حاصله از  اندازه گيرىهاي مكرر (يك نمونه) با مقدار واقعي مورد اندازه گيري TRUENES معمولا با مقدار عددي BIAS  بيان ميشود . l Precision دقت نزديكى و توافق بين نتايج مكررحاصله از  اندازه گيرى (يك نمونه) تحت شرايط مشخص Imprecision | عدم دقت پراکندگی نتایج مستقل حاصله ازتکرار آزمایش (اندازه گیری) برروی یک نمونه تحت شرایط مشخص.عدم دقت، عکس دقت میباشد شاخصه هاي عدم دقت: انحراف معيارSD و ضريب انحراف معيار CV %  Inaccracy | عدم صحت   اختلاف ،مغايرت بين نتيجه یک  اندازه گیری و ارزش واقعی مورد اندازه گيري .  نکته : عدم صحت ،هنگاميكه در مورد مجموعه اي ازنتايج بيان شود، دربرگيرنده هر دو مورد خطاهاي اتفاقي و سيستماتيك ميگردد.  اين واژه در ارتباط با عدم قطعيت ميباشد.عدم صحت بر عکس صحت میباشد. Bias | (شاخصه اندازه گيری Truness) تورش تفاوت بین نتیجه موردانتظار از اندازه گیری و ارزش واقعی کمیت مورد اندازه گيري.  تورش برابر با خطاي سيستماتيك اندازه گيري ميباشد . و بطورمعمول ازمقايسه ميانگين نتايج حاصله از اندازه گيري با مقدار واقعي حاصل ميشود. ماده استاندارد |  STANDARD  MATERIAL ماده ای با خلوص مشخص که از آن بعنوان مبنای مقايسه و اندازه گيری ، استفاده ميشود. (استاندارد اوليه – ثانويه ) ماده کنترل  |   CONTROL MATERIAL موادی که از آنها بمنظور سنجش قابليت اطمينان (صحت و دقت) روش اندازه گيری، استفاده ميشود ترکيب اين مواد بايد در حد امکان مشابه نمونه آزمايش باشد .از اين مواد دربرنامه های داخلی کنترل کيفيت وارزيابی های خارجی کيفيت استفاده ميگردد.   ماده مرجع  | REFERENCE  MATERIAL -RM       ماده ای که ارزشهای تعيين شده آن دارای کفايت مناسب و هموژن بوده و  برای کاليبراسِيون يک وسيله ،ارزيابی ...

  • کنترل کىفى ميکرو پيپت (سمپلر)

     ميکرو پيپت / سمپلر    چگونگي كاربري پس از محکم کردن نوک سمپلر مناسب به سمپلر ، ابتدا  دكمه كنترل / فشار (Control button/Push button) سمپلر را به آرامي تا توقف اول دکمه، پائين مي آوريم ، در همان حال نوك سمپلر را چند ميليمتر(حدود 3 ميلي متر وبسته به حجم سمپلر) در مايع فرو برده و دكمه فشار را به آرامي رها مي‌كنيم تا مايع وارد نوک سمپلر  شود، براي تخليه در لوله يا ظرف مورد نظر ، با فشار مجدد دكمه تا توقف اول، محلول را با تماس به جداره ظرف به آرامي خارج كرده و پس از 3-1 ثانيه با فشار تا توقف دوم ، باقيمانده محلول را نيز كاملاً خارج مي‌نمائيم. جهت رسيدن به حداكثر دقت و صحت  براي سمپلرهاي با حجم 10 ميكروليتر و بيشتر ، توصيه مي شود قبل از انتقال حجم نمونه ، 2 الي3 بار عمل برداشت و تخليه از نمونه تكرار شده تا کاملا جدار داخلي نوک سمپلر به نمونه آغشته شود  و سپس حجم مورد نظر از نمونه منتقل شود. براي حجم هاي كمتر از 10 ميكروليتر بهتر است، فقط يكبار برداشت با نوك سمپلر Unwetted Tip که خشک و بدون آغشتگي به نمونه باشد، انجام شده و پس از تخليه در محل مورد نظر، جهت اطمينان از تخليه کامل تمامي حجم درون نوک سمپلر، با محلول موجود در ظرف شسته شود. بايد در نظر داشت، عملکرد مطلوب سمپلر فقط با استفاده از سر سمپلر هاي نو و يکبار مصرف بدست مي آيد و از شستشو و استفاده مجدد از سر سمپلرها، می‌بايست خودداری نمود.   نكات مهمي که  در کار با سمپلرمي‌بايست رعايت شود، عبارتند از : 1-  اطمينان از اتصال کامل نوک سمپلر به سمپلر 2-  عمود نگهداشتن سمپلر در زمان مكش 3-  تخليه محلول با تماس نوك سمپلر به جداره ظرف تحت زاويه 10 تا 40 درجه 4-  رها كردن آرام دكمه در زمان پر يا خالي كردن محتويات نوك سمپلر 5-  كشيدن كناره هاي خارجي نوك سمپلر پس از انجام مكش به جداره هاي فوقاني لوله به منظور حذف قطرات خارجي نوک سمپلر يا در صورت نيازخشک کردن قطرات باقي مانده در بخش خارجي آن به كمك پارچه اي بدون پرز(البته بايد مطمئن شد كه پارچه چيزي از محتويات داخل نوك سمپلر را به خود جذب نكند) 6-  هنگام تخليه محلول پس از توقف اول (پائين آوردن دكمه كنترل تا مرحله اول) بايد كمي تامل كرد (3-1 ثانيه) و سپس دكمه را تا توقف دوم پائين آورد. 7-  درسمپلرهاي متغير (قابل تنظيم براي حجم هاي مختلف ) توصيه مي شود براي کاهش حجم و تنظيم حجم مورد نظر ، دكمه كنترل به آرامي تارسيدن به حجم انتخابي، چرخانده شود . براي افزايش حجم بهتر است دكمه كنترل را تا كمي بيش از حجم مورد نظر پيچاند و بعد در خلاف جهت با كم كردن حجم به مقدار مورد نظر رسيد.   کنترل کيفيت سمپلر( ميکروپيپت ): اطمينان از کاليبراسيون صحيح ميکرو پيپتها که ازطريق بررسي ...

  • کنترل کیفی اتوکلاو

    اندیکاتورهای شیمیایی، فیزیکی و بیولوژی برای بررسی دما و زمان اتوکلاو به صورت تجاری وجود دارد. شاخصهای شیمیایی به صورت نوارهای اتوکلاو (چسب اتوکلاو) و یا بسته‏های پزشکی هستند که وقتی به دمای معینی رسیدند تغییر رنگ می‏دهند. برای نمونه: دارای نوارهای سیاه در زمینه سفید هستند که بر روی موادی که می‏خواهند اتوکلاو شوند می‏زنیم و اگر اتوکلاو ما درست کار کرده باشد در دمای ۱۲۱درجه نوارهای سیاه از بین می‏روند. اندیکاتورهای بیولوژی شامل اسپور باکتریهایی هستند که به حرارت مقاوم هستند مانند: Geobacillus stearothermophilus. اگر اتوکلاو به دمای مورد هدف نرسد در این صورت اگر کلنیهای اسپوردار باکتری مورد نظر را انکوبه کنیم جوانه خواهند زد و به علت متابولیسم آنها در محیط PH را تغییر و در آخر باعث تغییر رنگ محیط خواهند شد. برخی از شاخصهای فیزیکی از آلیاژهایی تشکیل شده‏اند که در دمای مورد نظر ذوب می‏شوند.بعضی از اتوکلاوهایی که توسط رایانه کنترل می‏شوند توسط سیستم F0 - F-nought چرخه استریلاسیون را کنترل می‏کنند. مقدار F0 بر روی مقدار دقیقه‏ای ست می‏شود که برابر با 121 درجه سانتیگراد و یا 249 درجه فارنهایت و یا فشار 15lbs بالاتر از فشار اتمسفر در 15 دقیقه است. از آنجا که کنترل دقیق درجه حرارت دشوار است دما مانیتور می‏شود (کنترل می‏شود در یک محدوده‏ خاص) تا زمان استریلاسیون به پایان برسد.

  • دستورالعمل الایزا ریدر

    دستورالعمل الایزا ریدر

    دستورالعمل الایزا ریدر هدف از تدوين اين دستورالعمل، تشريح روند انجام کار و کنترل کیفی دستگاه الایزا ریدر می باشد. 1- هدف هدف از تدوين اين دستورالعمل، تشريح روند انجام کار و کنترل کیفی دستگاه الایزا ریدر می باشد. 2- دامنه کاربرد اين دستورالعمل در بخش هورمون شناسی كاربرد دارد. 3- مسؤليت اجرا مسؤليت اجراي اين روش اجرايي با کارمندان فنی بخش هورمون شناسی و مسئول تضمین کیفیت مي باشد. 4- تعاريف ندارد 5- شرح اقدامات اصول: روشهای ایمنواسی: در مواردیکه واکنش آنتی ژن – آنتی بادی قابل رویت نباشد باید به نحوی این واکنشها آشکار شود که این امر منجر به پدید آمدن نسل جدیدی از روشها به نام labeled Immunoassay شد. در این واکنشها آنتی بادی یا آنتی ژن توسط موادی نشاندار می شود - رادیوایمنواسی: سنجش ایمنی آنتی بادی یا آنتی ژن با استفاده از مواد رادیوایزوتوپ نشاندار می گردد. Radio Immunoassay (RIA): آنتی ژن نشاندار شده است. Immunoradiometric Assay (IRMA): آنتی بادی نشاندار شده است. - آنزیم ایمنواسی: برای نشاندار کردن از یک آنزیم استفاده می شود. Enzyme Immunoassay (EIA): آنتی ژن نشاندار شده است. Immunoenzymometric Assay (IEMA): آنتی بادی نشاندار شده است. الایزا (ELISA) نام عمومی برای اینگونه روشهاست که بصورت رایج استفاده می شود و به عبارتی ارزیابی های سنجش ایمنی آنزیمی که در آنها آنتی بادی یا آنتی ژن بر روی یک فاز جامد Coat می شود به نام الایزا شناخته شده است.   اساس واکنش: الایزای غیر مستقیم : برای تعیین آنتی بادی اختصاصی و یا تیتراسیون آنتی بادی در نمونه های سرمی استفاده می شود. در واکنش این سیستم آنتی ژن به جدار چاهک ها (از جنس پلی استیرن) متصل شده (کوت می شود). سپس نمونه حاوی آنتی بادی به چاهک ها اضافه می شود. پس از افزودن نمونه و طی زمان انکوباسیون شستشو انجام شده و سپس آنتی هیومن گلوبولین نشاندار شده با آنزیم به چاهک اضافه می شود. (بر حسب اینکه چه کلاسی از آنتی بادی برای اندازه گیری اهمیت دارد نوع آنتی هیومن مورد استفاده نیز متفاوت است مثلأ برای IgG از آنتی هیومن IgG استفاده می شود). اختصاصیت روش بستگی به آنتی ژن کوت شده در چاهک ها دارد. برای جلوگیری از جذب غیر اختصاصی پروتئین های موجود در سرم و جلوگیری از اشغال نقاط اتصال آنتی ژن نمونه بوسیله بافر رقیق کننده نمونه (Sample Diluent) رقیق شود.     الایزای ساندویچ: این روش خود به دو دسته تقسیم می شود:   الف) روش Ag Capture یا Ab Sandwich شایعترین روش الایزا بوده و یک آنتی ژن (که باید دو ناحیه آنتی ژنیک متفاوت داشته باشد مثل TSH, LH, FSH, PSA و hCG) بین دو آنتی بادی اختصاصی قرار می گیرد. یک آنتی بادی برای به دام انداختن آنتی ژن به چاهک کوت می شود و آنتی بادی ...