خانه تاج؛ زیبای کوچک کاشان - گودال باغچه ها در دوران ساسانیان


کاشان شهر خانه های زیبا است. خانه هایی که با معماری اصیل ایرانی شان، ظرافت و هنر را به شهر تاریخی و کویری کاشان هدیه داده اند. اگر گذارتان به این شهر افتاد، سری هم به خانه تاج بزنید که لقب زیبای کوچک را با خود دارد. خانه ای کوچک که این روزها تبدیل به خانه هنرمندان کاشان شده است.

 

این بنا یکی از خانه های گودال باغچه ای اصیل کاشان است که حدود دو قرن قدمت دارد و در دوران قاجاریه ساخته شده. خانه تاج در بافت تاریخی شهر و محور توریستی خیابان علوی قرار گرفته و در بند بند آن می توانید اصالت هویت، نجابت و سادگی  را ببینید.

بخش های مختلف بنا خانه تاج با 700 متر مربع عرصه و 800 متر مربع عیانی در سه طبقه همکف گودال باغچه و سرداب تحتانی، دارای دو باب حیاط بیرونی و اندرونی و سیزده باب اطاق پنج دری و سه دری و تک دری است.

گودال باغچه ها در دوران ساسانیان

گودال باغچه ها در دوران ساسانیان

 حیاط بیرونی خانه با ورودی از هشتی پنج ضلعی منحصر به فرد و دالان باریک پیچیده، فضا را از دید رهگذر محفوظ داشته است.

بخش بیرونی خانه به صورت چهار طرف ساخت و اندرونی آن دو طرف ساخت میباشد. از فضاهای اصلی معماری خانه تاج می توان از چهار سرداب بیرونی، دو سرداب اند رونی، یک بادگیر، شاه نشین، مهتابی، پنج دری، هشتی ورودی، شارم (که دور تا دور باغچهْ طبقه میانی قرار دارد) و بهار خواب ها نام برد.

کاشان,دیدنی های  کاشان,جاذبه های گردشگری  کاشان,شهرهای استان اصفهان - دیدنی های استان اصفهان

نکته جالب توجه در این خانه این است که ایوان اصلی آن فضای مشترک حیاط اندرونی و حیاط بیرونی است و از یک سو به شمال و از سوی دیگر به جنوب راه داشته و هم به صورت تابستانی و هم زمستانی عمل می کند.

حیاط بیرونی دارای یک باب مطبخ و سرداب کوچک می باشد که سرداب در زمین رُس حفاری شده و دارای نم خوانی است مخصوص نگهداری مواد خوراکی در تابستان گرم این دیار.

حیاط اندرونی و شارم های اطراف گودال باغچه و مهتابی مقابل با غرفه های مجاور شارم بوسیله راه پله ای باریک ما را به پائین خانه هدایت می کند. باغچه ها و آب نمای مرکزی گودال باغچه طراوت را از دهانه باز زیر زمین به سرداب و پس سرداب منتقل می کند

ایوان پیشکم به وسیله سه باب درب میوجی توپر (فاقد شیشه)، حرمت قسمت بیرونی (خاص مراجعات) را از اندرونی که مخصوص زندگی کدبانو و اهل و عیال در خانه است را حفظ می نماید که این موضوع ماهیت فرهنگ و تمدن اسلامی را تعریف می نماید. درونگرایی، تناسب، تقارن، تعادل، هماهنگی، ظرافت و در عین حال قداست و نجابت در این خانه نشانی از معماری اصیل کاشان و هویت تاریخی مردم این دیار است.

کاشان,دیدنی های  کاشان,جاذبه های گردشگری  کاشان,شهرهای استان اصفهان - دیدنی های استان اصفهان

حیاط بیرونی خانه با ورودی از هشتی پنج ضلعی منحصر به فرد و دالان باریک پیچیده، فضا را از دید رهگذر محفوظ داشته است. حیاط بیرونی دارای یک باب مطبخ و سرداب کوچک می باشد که سرداب در زمین رُس حفاری شده و دارای نم خوانی است مخصوص نگهداری مواد خوراکی در تابستان گرم این دیار.

حیاط اندرونی و شارم های اطراف گودال باغچه و مهتابی مقابل با غرفه های مجاور شارم بوسیله راه پله ای باریک ما را به پائین خانه هدایت می کند. باغچه ها و آب نمای مرکزی گودال باغچه طراوت را از دهانه باز زیر زمین به سرداب و پس سرداب منتقل می کند.

کاشان,دیدنی های  کاشان,جاذبه های گردشگری  کاشان,شهرهای استان اصفهان - دیدنی های استان اصفهان

بادگیر مرتفع بام هوای گرم و خشک و سوزان تابستان را به وسیله وزش باد گرفته و از پره های داخل بادگیر به کانال های مرطوب اطراف سرداب منتقل کرده و پس از خنک شدن از طریق شبکه های جعفری به داخل زیر زمین هدایت می کند و باعث اختلاف دمای بین پانزده تا بیست درجه سانتیگراد با سطح کوچه می شود.

کاشان,دیدنی های  کاشان,جاذبه های گردشگری  کاشان,شهرهای استان اصفهان - دیدنی های استان اصفهان

خانه تاج به صورت متروکه و مخروبه در مرداد ماه سال 1383 توسط معمار مرمت بناهای تاریخی کاشان «حاج سید اکبر حلی» خریداری شد و مرمت و بازسازی آن تا اسفند ماه 1384 با هزینه شخصی ایشان به طول انجامید و در بیست و پنجم اسفند ماه همان سال با اهداف ذیل و به منظور ایجاد فضایی مناسب برای گفتگو، تبادل نظر، همدلی، انسجام و هماهنگی بیشتر بین هنرمندان، طی مراسمی با شکوه با حضور جمع کثیری از هنرمندان و هنر دوستان و مسئولین تحت عنوان موزه مردم شناسی و خانه هنرمندان کاشان افتتاح شد. بد نیست بدانید که خانه تاج با شماره 9028 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

بخش گردشگری تبیان

برگرفته از: سایت جامع گردشگری و میراث فرهنگی کاشان

بنیاد فرهنگ کاشان


گردآوری ایران شناسی برگزیده ها
,