مقبره تاریخی بی بی شهر بانو - بانو شهر بانو
در تهران کسی نیست که نام بقعه بی بی شهربانو را نشنیده باشد. آرامگاهی تاریخی که قرار گرفتن آن در نزدیکی شهر ری نگذاشته هیچ گاه فراموش شود.
کتیبه ای که در این زیارتگاه وجود دارد، بقعه را متعلق به شهربانو، همسر امام حسین (ع) و مادر امام سجاد (ع) می داند اما هنوز هم کسانی هستند که به دلیل قرارگرفتن این زیارتگاه بر کوه، نزدیکی به چشمه و معماری سنگی، این آرامگاه را به اسطوره های ایرانی نسبت می دهند و معتقدند که این بنا به آناهید تعلق دارد.
اما صرف نظر از ویژگی های زیارتگاهی آن، مقبره بی بی شهربانو یک بنای تاریخی است که در طول دوران همیشه مورد توجه حکومت ها بوده است.
یک آرامگاه ساسانی
آرامگاه بی بی شهربانو، محوطه مستطیل شکلی است که از شمال به جنوب ساخته شده. با طول 33متر و عرض 22 متر که از شمال به کوهستان محدود می‌شود و در بخش جنوبی آن چند بنای محکم سنگی با سقف گنبدی وجود دارد.
بی بی شهربانو کجاست
فضای کلی آرامگاه بی بی شهربانو با دیواری سنگی و تاریخی از بناهای اطراف جدا می شود که باستان شناسانی که این بنا را بررسی کرده اند، عمر دیوار را به قرن چهارم هجری نسبت می دهند. اما در سال های بعد، محوطه اصلی این زیارتگاه با ساخت چند دیوار، رواق، اتاق و راهرو از بخش های دیگر جدا شده که می توان گفت این بخش های تازه ساز هر کدام در دوره ای ساخته شده و بنا را به دو قسمت کهنه و جدید تقسیم کرده اند.
بی بی شهربانو آدرس
بقعه بی بی شهربانو از سنگ و گچ ساخته شده است. با طاق‌های آجری که شباهت زیادی به بناهای ساسانی دارند. در حقیقت باستان شناسان معتقدند که هسته اصلی این بنا، یعنی همان بقعه در دوره ساسانی ساخته شده و در سده چهارم از آن برای آرامگاه استفاده شده است که بعدها با اضافه کردن جزئیاتی به شکل امروزی در آمده است.
اتاقک های تاریخی
اگر گذارتان به آرامگاه بی بی شهربانو بیفتد می بینید که این بقعه یک حرم کوچک چهارگوشی است که مدخل اصلی آن رو به شرق قرار دارد. با سردری که ظاهرا در روزگار صفوی ساخته شده و گنبدی که کاشی‌کاری ها و گچ‌بری‌ها و تزیینات آن عموما متعلق به عصر قاجاریان است.
درست جلوی این سر در، دهلیزی خواهید دید که در قدیم به شکل یک ایوان بوده و بخشی از حیاط اندرونی بقعه به شمار می رفته است. در جنوب این دهلیز یک بنای مربعی خواهید دید که از سنگ ساخته شده و متعلق به قرن چهارم است اما با این حال همچنان استواری خود را حفظ کرده است.
در جنوب حرم هم اتاق مسدودی وجود دارد که در جهت شرقی ـ غربی ساخته شده و احتمال می دهند ساخت آن به دوره ساسانی برگردد. این اتاق از شرق به بنای مربع سنگی می رسد و این مهم ترین دلیلی است که ادعا می کنند در گذشته تنها راه ورود به بنای سنگی بوده است.
اما در بخش شمالی حرم، مسجد یا رواقی از دوره قاجاریه به چشم می خورد. صحن بزرگتر بقعه که حیاط بیرونی آن هم محسوب می‌شود، در شمال این مسجد قرار دارد و در شمال صحن اتاقی برای اقامت میهمانان متولی یا زوار احداث شده است.
غار همیشه روشن
پایین پله‌های بقعه بی‌بی شهربانو و در سمت راست این پله ها، غاری خواهید دید که همیشه با نور چند شمع روشن است. این غار که مدخل تنگ و باریکی هم دارد، تبدیل به اتاقک کوچکی شده که زائران نذر خود را با روشن کردن شمع در داخل آن ادا می کنند.
در قسمت دیگری از این غار، پنجره مشبکی قرار دارد که ظاهرا در قدیم دختران جوان طبق مراسمی بر آن دخیل می بستند تا بخت خوب و سفیدی نصیبشان شود!
گروه گردشگری تبیان
گردآوری ایران شناسی برگزیده ها