10 دشت دیدنی ایران - دشت معروف دنیا
گردش در دشت‌ها معمولا حسی از آزادی و رهایی در انسان شهرنشین که این روزها را در هیاهو، آلو دگی و ترافیک شهری می‌گذراند، به‌وجود می‌آورد. تنها تماشای دشت‌های پهناوری که تا دوردست‌ها ادامه دارند، بی‌هیچ دیواری، بی‌هیچ پدیده نازیبا و بیهوده‌ای، بی‌هیچ آلودگی هوا یا صوتی، روح انسان را تصفیه می‌کند.
قطعا گذران یک روز یا حتی یک نیم‌روز در دشت‌هایی که با سخاوت هر آنچه دارند به انسان‌ها پیشکش می‌کنند، می‌تواند یکی از روح‌انگیزترین تجربه‌های زندگی هر فرد باشد و چه نیکوست که ما نیز در قالب گردشگر در مقابل این سخاوت زمین، قدری سپاسگزار بوده و این میراث دیرین را برای نسل‌های آینده سالم و پاکیزه نگه‌داریم.
دشت هویج ـ تهران
این دشت که به گُرچال نیز شهرت دارد در البرز مرکزی، بالای روستای افجه شهرستان شمیران در استان تهران، قرار دارد. علت نامگذاری این دشت، کاشت هویج در آن در روزگاران گذشته بوده است. البته امروزه اثری از هویج در آن نمی‌توان یافت. در ضلع شمالی این دشت، گردنه افجه قرار دارد که بقایای راهی مالرو در آن دیده می‌شود. این راه، دشت هویج را به دشت لار و دیگر ارتفاعات البرز مرکزی مرتبط می‌سازد.
دشت معروف دنیا
قله ریزان، آتشکوه، مهرچال و پرشون از قله‌های مجاور دشت هویج محسوب می‌شوند. دشت هویج یکی از مکان‌های مورد علاقه گردشگران طبیعت‌گرد تهرانی است که در آن چادر زده و چند روزی را در دامان طبیعت می‌گذرانند. اگر بخواهید از تهران به دشت هویج سفر کنید، باید حدود 5 کیلومتر در جاده لشکرک طی کنید و لواسان را پشت سر بگذارید تا به روستای افجه برسید، در شمال این روستا دشت در انتظار شما، آغوش باز کرده است.
دشت‌نرگس ـ فارس
نرگس‌زارهای زیبای فارس با وسعت تقریبی 65 هکتار در شهرستان کازرون قرار دارد. این مجموعه دشت‌ها که مهم‌ترین آنها در دو منطقه جره و بلبلک قرار دارند می‌توان به‌جرات یکی از بهترین مقصدهای گردشگری در زمستان بویژه بهمن و اسفند دانست.
بوته‌‌های نرگس این دشت‌های وسیع در بهمن به گل می‌نشیند و منظره‌ای چشم‌نواز را به‌همراه رایحه‌ای بهشتی به گردشگران عرضه می‌کند. گرچه در برخی مناطق دیگر فارس همچون خفر، شیراز و فراشبند دشت‌های نرگس وجود دارد اما کیفیت نرگس‌زارهای کازرون بسیار بالاتر است. نرگس‌های این دشت‌ها به بسیاری از مناطق داخل کشور و کشورهای حاشیه خلیج فارس صادر می‌شود. نرگس شهلای کازرون از جمله نوع نرگس‌هایی است که از نظر مرغوبیت، شرایط منحصربه‌فردی دارد.
دشت مغان ـ اردبیل
دشت مغان یکی از زیباترین دشت‌ها و چشم‌اندازهای طبیعی کشور محسوب می‌شود. این دشت که در ساحل جنوبی رود ارس و غرب دریاچه مازندران واقع شده جلگه‌ای است در شمالی‌ترین قسمت استان اردبیل. این دشت به سبب حاصلخیزی خاک و شرایط مساعد آب و هوایی به‌عنوان یکی از قطب‌های کشاورزی و دامپروری ایران شهرت دارد.
دشت مغان همچنین از لحاظ زیست‌محیطی نیز یکی از مهم‌ترین مناطق در کشور است؛ چرا که محل زمستان‌گذرانی بسیاری از گونه‌های نادر پرندگان مهاجر محسوب می‌شود. به سبب تنوع و نایابی این پرندگان، دشت مغان به عنوان یکی از جاذبه‌های مهم گردشگران طبیعت‌گرد و تماشاگران پرندگان شناخته می‌شود. دشت مغان از سه شهر گرمی، بیله سوار و پارس آباد تشکیل شده است. طبق منابع یک سوم این دشت در ایران قرار دارد و مابقی در جمهوری آذربایجان است.
دشت لاله‌های واژگون ـ چهارمحال و بختیاری
مشهورترین دشت لاله در ایران، دشت لاله‌های واژگون شهرستان کوهرنگ است که در 90 کیلومتری شهرکرد در استان چهارمحال و بختیاری قرار دارد. این دشت که یکی از مناطق حفاظت شده محیط زیست ایران است، با مساحتی حدود 3600 هکتار یکی از مراکز اصلی رویش گونه گیاهی کمیاب و زیبای لاله واژگون محسوب می‌شود.
این گل‌های منحصربه‌فرد که در زبان مردم محلی «اشک‌مریم» خوانده می‌شوند، از اواخر فروردین می‌شکفند و تا اواخر اردیبهشت به مدت یک ماه چشم‌انداز بی‌نظیری را به گردشگران بی‌شماری عرضه می‌کنند. رویشگاه اصلی این گیاه نادر، دامنه کوههای آب‌کاسه خوربه، گرگانک و مناطق بنواستکی و مله زرده‌است. لاله‌های واژگون، که در زبان محلی اشک مریم نامیده می‌شوند، در اواخر فروردین ماه به گل می‌نشینند و تا اواخر اردیبهشت گل‌های خود را حفظ می‌کنند.
دشت ناز ـ مازندران
دشت ناز در 29 کیلومتری شمال‌شرقی ساری در مازندران واقع شده است. این دشت با وسعتی حدود 56 هکتار از سال 1346 به‌عنوان پناهگاهی برای حفاظت و تکثیر گوزن زرد ایرانی یکی از نادرترین گونه‌های گوزن در جهان، در نظر گرفته شد. به طور کلی دشت ناز منطقه‌ای کوهستانی است که از جنگل‌های هیرکانی تشکیل شده است. این دشت با داشتن بیش از 447 گونه گیاهی یکی از مهم‌ترین اکوسیستم‌های طبیعی ایران را داراست.
طبیعت‌گردانی که به دشت ناز سفر می‌کنند، این امکان را دارند که در کنار تماشای گوزن زرد ایرانی، از تماشای شوکاها، مرال‌ها، قرقاول‌ها و گربه‌های وحشی موجود در این دشت بهره ببرند. البته باید توجه داشت که ورود به چنین منطقه زیستی حساسی به‌عنوان گردشگر یا طبیعت‌گرد باید با اجازه و نظارت محیط‌بانان و حضور راهنمایان حرفه‌ای صورت گیرد.
دشت تَرارُو ـ هرمزگان
تَرارُو دشت گسترده‌ای در بادیه جنوبی «کوخرد» شهرستان بستک در غرب استان هرمزگان است. این دشت در ناحیه تنب ترارو واقع است. دشت ترارو در واقع نخلستان وسیعی است به همراه زمین کشت جو و گندم.
آب انبارها (برکه‌های) متعددی نیز در این دشت پهناور وجود دارد. در فصل زمستان و بهار و بعد از بارش باران، اَکال (گیاهی از تیره ریشه‌داران رده قارچ‌ها که پس از باران می‌‌روید) به‌شکل غیر قابل تصور در این دشت تشکیل می‌شود، مردم کوخرد در این موسم برای جمع کردن خیر (خوراکی خوشمزه و مقوی این منطقه) و اکال گروه‌گروه به آنجا می‌روند. درختان سمر وکُنار تنومندی در دشت ترارو وجود دارند و گردشگرانی که به آنجا می‌روند در سایه این درختان بزرگ منزل می‌گیرند.
دشت شقایق‌های وحشی در دامنه‌های کوهستانی تالش در شمال گیلان قرار دارد. این دشت که از چشم‌اندازهای منحصربه‌فرد منطقه تالش محسوب می‌شود، در خرداد به گل مینشینددشت شقایق‌های وحشی ـ گیلان
دشت شقایق‌های وحشی در دامنه‌های کوهستانی تالش در شمال گیلان قرار دارد. این دشت که از چشم‌اندازهای منحصربه‌فرد منطقه تالش محسوب می‌شود، در خرداد به گل می‌نشیند. عمر تقریبی این گل‌ها یک ماه است. در سال‌های اخیر با ورود بی‌رویه گردشگران و انجام رفتارهای تخریبی همچون چیدن گل‌ها، دویدن در میان دشت و لگدمال کردن آنها و...
این دشت به شدت آسیب دیده است. با توجه به این‌که شقایق‌های وحشی از دسته گیاهان خودرو هستند و با چنین رفتارهای غیرمسئولانه‌ای سال به سال از وسعت این دشت‌ها کاسته می‌شود. چرای بی‌ریه دام نیز از دیگر مشکلات این دشت زیباست که مانع از گرده‌گیری و غنچه‌افشانی شقایق‌های وحشی می‌گردد.
دشت بزرگ ـ خوزستان
منطقه نمونه گردشگری دشت بزرگ در شهرستان ایذه در فاصله تقریبی 257 کیلومتری از مرکز خوزستان واقع شده است. این دشت در محدوده منطقه حفاظت شده «شالو مونگشت» که از مناطق حافظت شده محیط‌زیست خوزستان محسوب می‌شود، قرار گرفته است. این منطقه توسط کوه های مجاور احاطه شده و دارای سکنه عشایر کوچ رو بوده که در زمستان به این مناطق وارد و در تابستان از مناطق کوچ می کنند. کوهستانی بودن، وجود مناظر زیبا ی طبیعی و دور بودن از هیاهوی شهر باعث شده است تا در همه فصول سال علاقمندان زیادی جهت تفریح و استراحت به این منطقه بیایند .
دشت بزرگ دارای تنوع گیاهی زیادی است که علاوه بر ایجاد چشم‌اندازهای طبیعی فوق‌العاده، اهمیت زیستی بالایی دارد. از مهم‌ترین گونه‌های گیاهی این منطقه می‌توان به بلوط، انار، زبان‌گنجشک، آویشن و‌کرفس وحشی اشاره کرد. دشت بزرگ همچنین دارای تنوع جانوری بالایی است که از مهم‌ترین آنها می‌توان به پلنگ، خرس قهوه‌ای، سنجاب ایرانی، تیرمار، خدنگ کوچک، سنجابک درختی، پرندگان شکاری، گرزه مار، مار سرسیاه و مارکوتوله پارسی اشاره کرد. گردشگرانی که به این دشت سفر می‌کنند این امکان را دارند که از جاذبه‌های تاریخی و طبیعی شهرستان‌های لردگان و ایذه که بسیار متنوع نیز هستند، بازدید کنند.
دشت شقایق کالپوش ـ سمنان
دشت شقایق‌های کالپوش در 200 کیلومتری شمال شرقی شاهرود حد فاصل شهرستان شاهرود و گنبد کاووس واقع شده است. این دشت به همراه دشت آفتابگردان‌ها، جنگل دشت شاد، جنگل و آبشار نام نیک یکی از مناطق نمونه گردشگری استان سمنان را تشکیل داده‌اند.
گل‌های شقایق از اواسط اردیبهشت می‌رویند و تا اواخر بهار به حیات خود ادامه داده و چهره این دشت را یکسره گلگون می‌کنند. همه ساله تورهای طبیعت‌گردی بسیاری بخصوص از تهران، گرگان، بجنورد و مشهد راهی این دشت حاصلخیز می‌شوند و از زیبایی منحصربه‌فرد آن لذت می‌برند. مسیر دسترسی آن به گونه ای است که پس از طی 60 کیلومتر از مسیر شاهرود - مشهد با رسیدن به شهر میامی به سمت شمال تغییر مسیر داده و در نهایت به منطقه کالپوش منتهی می شود.
دشت لار ـ مازندران
دشت لار از شمال به کوههای شهرستان نور مازندران، از جنوب به آبعلی، از غرب به خاتون بارگاه و گرمابدر لواسان کوچک، از جنوب‌غربی به لواسان بزرگ، از شرق و شمال‌شرقی به کوه دماوند و از جنوب‌شرقی به پلور مازندران می‌رسد. براین اساس در تقسیمات کشوری، بخشی از دشت لار که به نوعی در کوهپایه دماوند واقع شده، جزو بخش لاریجان شهرستان آمل استان مازندران محسوب شده و بخشی دیگر در بخش لواسانات شهرستان شمیران استان تهران قرار گرفته است. وسعت دشت لار حدود 73500 هکتار است. این دشت سال 54 به پارک ملی تبدیل شد و سپس سال 61 براساس مصوبه شورای عالی حفاظت محیط زیست به عنوان منطقه حفاظت شده اعلام شد.
به دلیل مشکلات زیست‌محیطی پیش آمده در دشت لار از سال 70 برخی مناطق این دشت به عنوان مکان‌های شکار و تیراندازی ممنوع تحت مراقبت قرار گرفت. از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری دشت لار می‌توان به رود و دریاچه لار که در پشت سد لار پدید آمده اشاره کرد. این دریاچه 20 کیلومتری، سالانه گردشگران بسیاری را به خود جذب می‌کند. لار در تاریخ ابن اسفندیار در کتاب تاریخ تبرستان به سال 613 هجری می نویسد: و مازندران محدث است به حکم آنکه مازندران بحد مغربست و به مازندران پادشاهی بود چون رستم زال آنجا شد او را بکشت. منسوب این ولایت را موز اندرون گفتند بسبب آنکه موز نام کوهیست از حد گیلان کشیده تا به لار و قصران که موز کوه گویند همچنین تا بجاجرم یعنی این ولایت درون کوه موزست.
بخش گردشگری تبیان
برگرفته از: جام جم
گردآوری ایران شناسی برگزیده ها