ترتیب تولد فرزندان -قسمت دوم - ترتیب تولد فرزندان و ازدواج

ترتیب تولد فرزندان -قسمت دوم

ترتیب تولد فرزند نیز از عواملی است که در روند رشد اجتماعی کودک تأثیر می گذارد. مثلاً کودک اول خانواده، مزایا و نیز کمبود هایی دارد که در کودکان بعدی مشاهده نمی شود. در مجموع، فرزندان بعدی از مهارت های اجتماعی و رفتارهای دوستانه بیشتری برخوردارند و بنابراین محبوبیت بیشتری را در میان همسالان خود کسب می کنند و علاوه بر ارتباط با والدین، با برادران و خواهران خود نیز ارتباط مثبت دارند و بهتر می توانند آنها را معلم و راهنمای خویش قرار دهند و از آنها تقلید کنند.

ترتیب تولد فرزندان و ازدواج

ترتیب تولد فرزندان و ازدواج

فاصله سنی فرزندان نیز از نکات حائز اهمیت است. براساس مطالعاتی که توسط زاژونک و مارکوس انجام پذیرفت، وقتی فاصله سنی کودکان بین یک تا دو سال باشد، بهره هوشی آنها کمتر از مواردی خواهد بود که فاصله سنی آنها چهار یا پنج سال است. غالباً از فرزند ارشد انتظار می رود مسئولیت خواهر و برادر کوچکتر را که جانشین او شده است بپذیرد و خویشتن دار باشد. قدرتمندی و زورگویی فرزند ارشد برای فرزندان کوچکتر قابل قبول است و آنها این قدرتمندی را می پذیرند؛ زیرا در بیشتر اوقات به حال آنان مفید است. رفتارهای متقابل معمولاً از جانب خواهر و برادر بزرگتر نسبت به کوچکتر ها یا مشاهده نمی شود یا بسیار کم است. به علاوه آنان نسبت به فعالیت های کوچکترها علاقه چندانی نشان نمی دهند، مگر این که به کار خودشان مربوط شود.

با افزایش تعداد اعضای خانواده فرصت ارتباط والدین با کودک به میزان زیادی تقلیل می یابد و نگرش والدین در مورد پرورش کودک و شرایطی که کودک در آن پرورش می یابد، تغییر می کند. همچنین مشکلات اقتصادی ناشی از زیادی جمعیت برای برخی از خانواده ها باعث می شود که فشار روانی در درون خانواده بروز کند و آثار سوئی بر فرزندان بگذارد.

فرزند یگانه به سبب ارتباط مستقیم و نزدیک با والدین رشد ذهنی خوبی دارد و چه بسا همچون فرزند اول به پیشرفت های شایان توجهی نائل شود. اگر والدین فرصت لازم را برای معاشرت با همسالان و دیگران به فرزند یگانه خود ندهند و نیز توجه و اضطراب  بیش از حد نسبت به فرزندشان داشته باشند، باعث خواهند شد که زمینه ناهنجاری هایی در رشد اجتماعی و شخصیتی فرزند یگانه به وجود آید.

نقش الگوهای تربیتی در رشد کودکان: بامریند خانواده را به سه نوع کلی دسته بندی کرده است:

1) والدین (خانواده) سهل گیر: از ویژگی های خانواده سهل گیر بی توجهی به آموزش رفتارهای اجتماعی است. گرچه کودکان خانواده های سهل گیر دارای استقلال فکری و عملی هستند، به سبب هرج و مرج، نوعی تزلزل روحی در اینگونه خانواده ها به چشم می خورد؛ زیرا هر کس به منافع خود توجه دارد نه به منافع عمومی خانواده، و همین تزلزل باعث بی بند و باری کودکان شده، باعث می شود آنان نسبت به زندگی احساس مسئولیت نکنند. یکی از اساسی ترین مبانی رفتار انسانی از نظر دین مقدس اسلام، برقراری اعتدال در برنامه های زندگی است. امام باقر (ع) فرموده اند: «بدترین پدر ان کسانی هستند که در نیکی کردن به فرزند زیاده روی کنند». بنابراین سهل گیری نوعی انحراف تربیتی است و در آینده کودک آثار روانی منفی خواهد داشت.

2) والدین (خانواده) سختگیر: در خانواده های مستبد، بر قدرت والدین بیش از اندازه تأکید می شود. فرد مستبد که غالباً پدر است، تصمیم گیرنده و تعیین کننده وظایف دیگر اعضای خانواده است. فرزندان اینگونه خانواده ها کمتر به خود متکی هستند و، خلاقیت کمی دارند و از این که بخواهند در چنین محیطی ادعای حق کنند هراس دارند. تربیت والدین مستبد و سختگیر، در پسران نتایج منفی درازمدت بیشتری بر جای می گذارد تا در دختران. حضرت علی (ع) فرموده اند: «آداب و رسوم خود را بر فرزندان به زور تحمیل نکنید؛ چرا که آنها برای زمانی جز زمان شما خلق شده اند».

3) والدین (خانواده) مقتدر: این گونه خانواده ها کودک را به شیوه ای که در نظر او اطمینان بخش و قاطع است آزاد می گذارند و فرزند به استقلال و آزادی فکری تشویق می شود، در حالی که نوعی محدودیت و کنترل از طرف والدین بر او اعمال می شود. از ویژگی های این خانواده، انضباط توأم با رفتار خود مختارانه است.

خلاصه ای از اساس کار این خانواده چنین است:

1- همه افراد خانواده قابل احترام هستند؛

2- اعضای خانواده صلاحیت اظهار نظر درباره مسائل و مشکلات مربوط به خود را دارند؛

3- همه افراد خانواده در تصمیماتی که درباره آنها اتخاذ می شود یا کاری که به آنها مربوط است حق دخالت دارند و در تصمیم گیری ها عاقلانه انجام وظیفه می کنند؛

4- نوعی روش عقلایی در کلیه شئون زندگی این خانواده دیده می شود؛

5- اساس این نوع زندگی بر همکاری و همیاری است.

این الگو نزدیکترین الگو و روش تربیتی به دستورات تربیتی اسلام است. حضرت علی (ع) می فرماید:« فرزندانتان را گرامی بدارید و برخورد خود را با آنان نیکو کنید...». این بیان گواهی بر لزوم شخصیت دادن به فرزندان است؛ یعنی در عین حال که امام (ع) فرموده است به فرزندان خویش احترام بگذارید، بر الگودهی شایسته به آنان و طرز رفتار صحیح با آنها نیز تأکید می ورزد.


,