بهداشت سالمندان
بهداشت سالمندان
در طی یکصد سال گذشته، جمعیت جهان ۴ برابر و جمعیت ایران در۴۰ سال گذشته بیش از ۳ برابر شده است. در حالی که رشد جمعیت ایران در دهه ۶۰ به ۹/۳ درصد رسیده بود. رشد جمعیت در حال حاضر ۶/۱ درصد می‌باشد که این آمار و ارقام بسیار تأمل‌انگیز و نشانگر پیر شدن جمعیت کشور می‌باشد.
بهداشت سالمندان
حال ب بینی م وضعیت سالمندان کشور به چه صورت است؟ بر اساس تعریف WHO، به هر فرد بالای ۶۰ سال، سالمند گفته می‌شود. بنابراین تعریف و با توجه به آخرین سرشماری نفوس مسکن در سال ۱۳۸۵، از جمعیت ۰۰۰/۴۷۲/۷۰ نفری ایران، ۰۰۰/۱۲۳/۵ نفر سالمند می‌باشند یعنی حدود ۲۵/۷ در صد جمعیت را سالمندان تشکیل می‌دهند که ۶/۶۴ درصد در شهرها و ۴/۳۵ درصد در روستاها زندگی می‌کنند. حال اگر بخواهیم وضعیت سالمندی را در ۲۰ سال آینده بررسی کنیم، به شرط اینکه رشد جمعیت همان ۵/۱ درصد و امید به زندگی را ۷۵ سال در نظر بگیریم، متوجه می‌شویم در سال ۱۴۰۵ از جمعیت ۰۰۰/۳۴۱/۱۰۷ نفری ایران، ۰۰۰/۷۸۹/۱۵ نفر سالمند یعنی ۱۷/۱۴درصد جمعیت ایران، ۱۴۰۵ را سالمندان تشکیل خواهند داد یعنی در ۲۰ سال آینده جمعیت سالمندی ایران ۳ برابر زمان حال خواهد شد.
● بحران سالمندی در ایران
بحران سالمندی، واقعیتی است که تا دو دهه دیگر جامعه ما را گرفتار خواهد کرد و ازهم اکنون باید با برنامه‌ریزی دقیق، ضمن ایجاد امکانات مناسب برای سالمندی فعال و پویا برای افراد جامعه، هزینه‌های آن را به حداقل برسانیم. در حالی که هم اکنون سالمندی جمعیت در کشورهای توسعه یافته، پدیده جدیدی نیست ولی کشورهای در حال توسعه و از جمله ایران، از هم اکنون باید برای رفاه سالمندان آینده خود چاره‌اندیشی کنند.
یکی از راه‌های پیش‌روی سیاستگذاران عرصه سلامت استفاده از تجربیات کشورهای موفق در این زمینه می‌باشد که به عنوان مثال به برخی از سیاست‌های مربوط به سالمندان در کشور سوئد اشاره می‌شود. متولدین بعد از جنگ جهانی دوم و قبل از آن در کشور سوئد اکنون دوران بازنشستگی خود را می‌گذرانند که حدود ۲۰ درصد جمعیت این کشور را تشکیل می‌دهند. میانگین امید به زندگی زنان در سال‌های ۲۰۰۴، برابر ۷/۸۲ سال و برای مردان ۴/۷۸ سال بوده است. طبق پیش بینی های صورت گرفته در سال ۲۰۵۰، ۳/۹ درصد جمعیت سوئد را سالمندان ۸۰ سال و بالاتر تشکیل خواهند داد.
● سیاست‌های ملی سوئد
سیاست‌های ملی سوئد بیشتر بر این هدف تکیه دارد که سالمندان به صورت مستقل و بدون نیاز به کمک دیگران بتوانند با در نظر گرفتن کلیه جنبه‌های کیفی و استانداردهای لازم زندگی سالمندان، به خصوص در جنبه‌های خدمات اجتماعی و مراقبین، زندگی کنند. شهرداری‌ها و انجمن‌های محلی سوئد دارای سطح بالایی از استقلال می‌باشند به طوری که وظیفه ایجاد و تهیه امکانات حمل ونقل و رفت وآمد سالمندان بر عهده آنهاست. شهرداری وظیفه دارد برای سالمندانی که امکان استفاده از وسایل نقلیه عمومی را ندارد، تسهیلاتی را فراهم کند تا از تاکسی و یا وسایل نقلیه مخصوص سالمندان، با همان قیمت وسایل نقلیه عمومی استفاده کنند. هم چنین وظیفه تهیه کلیه امکانات ورزشی و تعبیه فضای سبز مناسب برای سالمندان بر عهده شهرداری‌ها است و فضاهای سبز در سوئد نیز به گونه‌ای طراحی شده است که به راحتی برای سالمندان قابل استفاده است.
شهرداری‌های سوئد با کتابخانه‌های عمومی در تعامل هستند تا کتاب‌هایی که برای سالمندان مناسب‌تر است، در پارک‌ها در اختیار سالمندان قرار گیرد. از دیگر اقدامات شهرداری‌ها می‌توان به برگزاری مسابقات ورزشی متناسب با سن و وضعیت جسمانی سالمندان اشاره کرد. اصلاحات سیاست‌های اجتماعی سالمندان در سال ۱۹۹۹، شهرداری‌ها را مجری ارایه خدمات بهداشتی و مراقبتی سالمندان – به گونه‌ای که بتوان خدمات بهداشتی را تا حد ممکن در منازل سالمندان انجام داد ؛حتی اگر این کار هزینه‌های زیادی را به دولت تحمیل کند – در نظر گرفته است. در این برنامه برای افراد ۶۵ ساله به بالا، هر هفته یک بار نیروی پزشکی برای انجام مراقبت‌های پزشکی به منزل فرد سالمند فرستاده می‌شود. ارایه این خدمات برحسب نیاز تا ۳ بار در روز نیز می‌تواند ادامه پیدا کند و در نهایت در صورتی که فرد نیازمند بستری باشد، به بیمارستان اعزام می‌شود. دولت سوئد خانواده‌ها را به عنوان کمک خود در زمینه نگهداری سالمندان به شمار می‌آورد ولی تأکید بر آن است که این کمک باید داوطلبانه باشد. در ضمن دولت وظیفه کنترل دریافت کامل خدمات مراقبتی سالمندان با استانداردهای تعیین شده را بر عهده دارد. چنین سیاستی از تعداد سالمندان بستری در بیمارستان‌ها کاسته است؛ همچنین به منظور ایجاد انگیزه هرگونه اقدامی که در راستای کمک به زندگی سالمندان باشد، از پرداخت مالیات در سوئد معاف می‌باشد. قابلیت دسترسی آسان سالمندان به امکانات جامعه، خدمات مناسب درمانی و پزشکی، سیستم حمل ونقل و منازل مناسب جهت استفاده سالمندان، شواهدی از سیاست‌های دولتی سوئد در قبال تأمین رفاه سالمندان می‌باشد که به نمونه‌هایی از آن اشاره شد.
افزایش تعداد سالمندان در سوئد موجب شده است که امروزه به ازای هر یکصد نفر شامل ۳۵ مستمری بگیرسالمند وجود داشته باشد. برنامه اصلاحات سیاست‌های اجتماعی سالمندان در سال ۱۹۹۹، ارضای نیازهای اقتصادی سالمندان با در نظر گرفتن کیفیت بالا و بدون نیاز به وابستگی به دیگران را اساس سیاست‌های حقوق بازنشستگی و کمک هزینه زندگی در سوئد قرار گیرد
● سیستم بیمه سالمندان
در سیستم بیمه بازنشستگی سوئد دو نوع اصلی مستمری مبتنی بر درآمد و مستمری مبتنی بر حق بیمه وجود دارد و در کنار آن دو نوع مستمری مکمل هم می‌تواند پرداخت شود. هم چنین در سوئد پنج سازمان بازنشستگی ملی وظیفه سیاستگذاری و کنترل بر ارایه خدمات سالمندی را بر عهده دارد که هر کدام شعبه‌هایی در نزدیکی شهرداری‌ها ایجاد کرده‌اند. البته بافت جمعیتی متفاوت سالمندان در ایران، عدم توزیع یکسان امکانات در سطح کشور، توسعه خدمات صنعتی با حفظ فرهنگ سنتی، جایگاه ویژه سالمند در جوامع ایرانی و منبع عظیم خانواده عوامل مهمی هستند که لزوم برنامه‌ریزی مناسب و مبتنی بر شواهد و عدم پیروی کورکورانه از سیاست‌های قدیمی‌جهان غرب که نتیجه آن ارایه برخی خدمات نمایشی به تعداد محدودی از سالمندان و آن هم در شهرها می‌باشد را بیش از پیش آشکار می‌کند.توجه به سیاست‌های جدید کشورهای پیشرفته در سیاستگذاری برای سالمندان در ایران می‌تواند بسترهای موجود اقتصادی و فرهنگی در جامعه، خانواده و سایر نهادهای اجتماعی و سازمان‌های غیر دولتی را به کار گیرد و برنامه‌های حمایتی فراگیر را با هزینه کمتر به اکثریت سالمندان ارایه نماید.
هفته نامه سپید
ویرایش و تلخیص:برگزیده ها
,