راهبرد گریز از باخت
«مبارزه تازه آغاز شده است!» اين جمله پاياني نامه انصراف محمدباقر قاليباف از انتخابات رياست‌جمهوري است. او روز گذشته با انتشار نامه‌اي، خبر کناره‌گيري‌اش را اعلام کرد. اين نامه در حالي منتشر شد که شهردار تهران هفته گذشته تأکيد کرده بود تا پايان انتخابات خواهد ماند و کناره‌گيري نمي‌کند. او حتي اسحاق جهانگيري را در مناظره اول به گروگان گرفته بود که چرا به‌عنوان کانديد پوششي وارد انتخابات شده است.
نظرسنجي‌ها پس از سومين مناظره تلويزيوني اما همه‌چيز را تغيير داد و نشان داده رأي قاليباف به ميزان قابل‌توجهي کاهش داشته است. اين تحليل به گفته شاهدان عيني حتي از درون ستاد‌هاي آقاي قاليباف به بيرون درز کرده است. برخي تحليلگران تأکيد مي‌کنند علاوه‌بر فشارهاي بيروني، نتايج اين نظرسنجي‌ها نيز بر تصميم قاليباف تأثيرگذار بوده است. بااين‌حال، او که اسحاق جهانگيري را به دليل جايگاه نامزد پوششي زير سؤال برد، روز گذشته براي «تغيير وضع موجود» و به‌منظور «وحدت در جبهه انقلاب» عرصه انتخابات را واگذار کرد. اگرچه دبير ستاد انتخابات کشور عصر روز گذشته اعلام کرد که هنوز درخواستي مبني‌بر انصراف نامزدهاي انتخابات رياست‌جمهوري از صحنه رقابت دريافت نشده است.
بااين‌حال، کناره‌گيري قاليباف، چينش انتخاباتي را تغيير داده است. اين نامزد اصول‌گراي دوازدهمين دور انتخابات رياست‌جمهوري که سومين حضور خود به‌عنوان کانديداي انتخابات را تجربه مي‌کند به‌صورت تلويحي از هواداران و طرفدارانش خواسته به ابراهيم رئيسي رأي دهند. هرچند خاستگاه حزبي هر دوي آنها يکي است ولي از قضا خاستگاه رأي متفاوت آنها، اين دو را در انتخابات از يکديگر متمايز مي‌کند و آن‌طور که محمدتقي فاضل‌ميبدي مي‌گويد: فقط 40 درصد از سبد رأي قاليباف با سبد رأي رئيسي مشترک است.
سومين شکست تکنوکرات اصول‌گرا
پس از انصراف قاليباف اين سؤال نه‌فقط از سمت اصول‌گرايان بلکه از سوي اصلاح‌طلبان مطرح شد که سبد آراي او آيا به سمت سبد رأي رئيسي هدايت خواهد شد؟ قاليباف، فرماندهي قرارگاه سازندگي خاتم‌الانبيا، نيروي هوايي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي و نيروي انتظامي را در کارنامه دارد و در انتخابات رياست‌جمهوري سال 92 به‌واسطه عملکردش در نيروي انتظامي و همزمان با حادثه کوي دانشگاه از سوي حسن روحاني، محکوم به برخوردهاي «گازانبري» شد. او سال 92 و پس از تجربه دومين شکست در انتخابات رياست‌جمهوري براي دومين دور متوالي شهردار تهران شد. به گفته سيدرضا اکرمي، اصول‌گراي معتدل و عضو جامعه روحانيت مبارز، او آمده بود انتقام سال ۹۲ را بگيرد و برود.
درهمين‌رابطه و به گزارش خبرآنلاين، پرويز کاظمي، وزير مستعفي دولت نهم نيز معتقد است قاليباف به دليل آنکه رأي نداشت از انتخابات کناره‌گيري کرد. در واقع آقای قالیباف ارزیابی هایی که کرد به لحاظ عدم توفیق در مناظره ها این تصمیم را گرفت چون می دانست که رای نخواهد داشت و ميرتاج‌الديني، بررسي دليل کناره‌گيري قاليباف را به پرسش از خود قاليباف و همراهانش سپرد. بر‌اين‌اساس پيش‌بيني مي‌شود با توجه به اينکه قاليباف نتوانسته بدنه جريان اصول‌گرايي را با خود همراه کند و از حمايت احزاب شناخته‌شده آنها برخوردار نيست، پايگاه رأي مشترک با ابراهيم رئيسي نيز نداشته باشد.
ابراهيم رئيسي در اين دور از انتخابات مورد حمايت جامعه روحانيت مبارز، برخي گروه‌ها و جريان‌هاي حوزوي و انصار حزب‌الله قرار گرفت. به اين ديد از حاميان او مي‌توان مدعي شد که رئيسي هم در اين دور از انتخابات مورد حمايت اصول‌گرايان سنتي و تندرو است. از طرفي قاليباف به‌واسطه مديريت جهادي و چهره تکنوکرات مدرني که از خود نشان داده، توانسته بخشي از طبقه متوسط شهري را با خود همراه کند. با اين همه هر دوی آنها در اين دور از انتخابات با طرح شعارهايي به نفع طبقه فرودست و حاشيه‌نشينان سعي داشتند آراي خاکستري را به سبد آراي خود بريزند که به نظر مي‌رسد قاليباف در‌اين‌زمينه چندان موفق نبوده است.
مردم توان هضم رفتار قاليباف را نداشتند
اينکه قاليباف مي‌تواند با کناره‌گيري از انتخابات به پيروزي جرياني که خود را منتسب به آن مي‌داند، کمک کند سؤالي است که محمدتقي فاضل‌ميبدي، فعال اصلاح‌طلب به آن پاسخ مي‌دهد. او در تحليل انصراف قاليباف به «وقايع‌اتفاقيه» گفت: به نظر من او آمده بود رئيس‌جمهوري شود، نيامده بود کنار رود. حرکاتي که نشان مي‌داد و نحوه ورودش به عرصه تبليغات نشان مي‌داد، آمده است که بماند اما به‌گونه‌اي برخورد کرد و غرور، او را طوري گرفته بود که با برخورد تحقير‌آميز و انتحاري در جامعه مورد حمايت واقع نشد. مردم توان هضم رفتار قاليباف را نداشتند.
او ادامه داد: رأي شهردار تهران روزبه‌روز کاهش پيدا مي‌کرد. او فکر کرد کنار بکشد آبرومند‌تر خواهد بود چون گمان مي‌کرد اگر در عرصه بماند شکست روحي بزرگي بخورد.
قاليباف در اين دور از انتخابات دست‌به‌دامن شعارهايي شده بود که ريشه در اعتراضات مارکسيستي گروهي از آمريکاييان داشت و معروف به وال‌استريت بود. او با استفاده از شعار «تغيير وضع موجود» که البته در ادبيات رئيسي هم مورد استفاده بود، تلاش داشت با ايجاد دوگانه‌اي ميان چهار درصدي‌ها و 96 درصدي‌ها، گروه‌هاي کم‌توان و فرودست اجتماعي را با خود همراه کند. در تأييد اين ادعا فاضل‌ميبدي با اشاره به اينکه او با اين شعار، جايگاه بهتري پيدا نکرد، افزود: قاليباف صلاح ديد به نفع رئيسي کنار بکشد. او حتي ميان خبرگان اصول‌گرايي جايگاهي پيدا نکرد و به ايجاد فضاي بي‌اخلاقي دامن زد. او ترجيح داد کنار بکشد زيرا اگر مي‌ماند رأي به‌مراتب کمتر از سال 92 به‌دست مي‌آورد.
اين فعال سياسي اصلاح‌طلب با تأکيد بر اينکه رأي او بالا نبود، خاطرنشان کرد: من در سفرهاي استاني‌ای که براي تبليغات به نفع آقاي روحاني شرکت مي‌کردم، متوجه شدم در شهرستان‌ها براي تبليغات، کسي دنبال قاليباف نيست و تبليغات ضعيف و در حد تعدادي پوستر بود. هيچ حزب و جرياني ايشان را تأييد نکرد. قاليباف کسي را نداشت و خودش بود و خودش. به نظر مي‌رسد نظرسنجي‌ها باعث شد او کناره‌گيري کند و از طرفي احتمالا از بيرون فشار وارد شده بود.
او در پاسخ به اينکه آيا انصراف قاليباف به دو‌مرحله‌اي‌شدن انتخابات منجر خواهد شد، گفت: من براين‌باورم روحاني در دور اول پيروز انتخابات خواهد شد.
اخبار سیاسی - وقایع اتفاقیه