اصلاح خاک های شور و قلیایی - اصلاح زمین های قلیایی

معمولا برای جلوگیری از اثرات زیانبار خاکهای شور و قلیا ، آنها را به راههای مختلف اصلاح می*کنند تا گیاهان مختلف قادر به تحمل این خاکها باشند

دید کلی
تجمع املاح در خاک ، تاثیر عمده*ای بر روی خواص فیزیکی و شیمیایی رس و هوموس داشته، کمیت و کیفیت جامعه نباتی عالی و پست خاک را تعیین می*کند.

اغلب وجود املاح سدیم موجب انتشار ذرات رس و هوموس شده، لایه یا افق بسیار متراکمی در زیر خاک تشکیل می*شود که مانع عبور آب و هوا به ریشه نباتات می*شود. املاح موجود در خاک ، فشار اسمزی محلول خاک را افزایش داده، بدین ترتیب قدرت جذب آب را توسط گیاهان کاهش می*دهند. از طرفی تعادل یونی را به هم زده و در بعضی مواد مانند املاح بر برای گیاهان سمی هستند. محصول گیاهان مزروعی در مناطق شور قلیایی ناچیز و کمیت و کیفیت محصول نیز قابل توجه نیست. این گیاهان در مقابل امراض و افات نیز مقاومت کمتری دارند.

چگونگی رشد گیاهان در خاکهای هالومورفیک
در خاکهای شور و شور _ قلیا که Ph آنها کمتر از 8.5 است، صدمات وارده به گیاهان از غلظت زیاد نمک در محلول خاک ناشی می*شود. سلولهای گیاه در محلولهای نمکی آب خود را از دست داده و به اصطلاح پلاسمولیزه می*شوند. این پدیده از این امر ناشی می*شود که حرکت آب طبق خاصیت اسمز از محیط رقیق*تر داخل سلولی به محیط غلیظ خارج صورت می*گیرد. شدت وقوع این پدیده به عواملی مانند نوع نمک ، نوع سلول گیاهی و شرایط فیزکی خاک بستگی دارد.

محیط خاکهای قلیای با سدیم زیاد به سه طریق روی گیاه اثر نامطلوب بر جای می*گذارد:

اثرات مضر قلیائیت زیاد تحت تاثیر غلظت های بالای کربنات و بی*کربنات سدیم.
اثرات سمی یونهای بی*کربنات ، Oh و ...
اثرات مضر سدیم روی متابولیزم و تغذیه .
این آثار نه تنها در خاکهای قلیایی ظاهر می*شوند، بلکه در خاکهای شور و قلیای که نمکهای خنثای آنها شسته شده*اند، نیز آشکار می*گردند.

اصلاح و اداره خاکهای شور و قلیایی
معمولا برای جلوگیری از اثرات زیان*آور خاکهای شور و قلیایی به سه طریق مختلف با این خاکها رفتار می*شود: روش اول از میان بردن این نمکها است. روش دوم تبدیل نمکهای مضر به نمکهای کم ضررتر می*باشد. روش سوم را می*توان کنترل نامید. در دو روش اول هدف دفع نمکها و یا تغییر و تبدیل آنها است، در حالی که در روش سوم نحوه اداره خاک و عملیات کشاورزی را طوری تنظیم می*کنند که نمک بطور یکنواخت در تمام خاک پخش شده و از تمرکز غلظت زیاد نمک در یک نقطه جلوگیری شود.

دفع نمک
معمول*ترین راههای خروج نمک از خاک دو نوع است: زهکشی زیرزمینی و شستشوی خاک. بکار بردن این دو طریق تواما ، یعنی شستشوی خاک پس از گذاردن زهکشها در آن موثرترین و رضایت*بخش*ترین وسیله برای دفع نمک از خاک است. نمکهایی که از طریق بارندگی یا آبیاری وارد محلول خاک می*شوند، از طریق زهکشها خارج می*گردند.

اصلاح خاکهای شور و قلیایی موقعی موثر است که آب بکار رفته دارای نمک زیاد، ولی سدیم کم باشد، زیرا استفاده از آبهای کم نمک ، ممکن است به علت دفع نمکهای خنثی مساله قلیائیت را حادتر نماید. خروج نمکهای خنثی درصد سدیم قابل تعویض را در خاک بیشتر نموده و در نتیجه باعث افزایش غلظت یون Oh در محلول خاک می*شود. این پدیده نامطلوب را می*توان با تبدیل کربناتها و بی*کربنات سدیم به سولفات سدیم دفع کرد. این امر را می*توان با اضافه کردن سولفات کلسیم یا ژیپس ، به خاک قبل از شستشو انجام داد.
choogh

اصلاح زمین های قلیایی ,