درباره روغن موتور باید تا چه حد بدانیم - قسمت دوم - نوشته های روی روغن موتور

درباره روغن موتور باید تا چه حد بدانیم - قسمت دوم

آنچه باید در استفاده از این نوع روغن ها به خصوص در مناطق سردسیر مد نظر قرار گیرد، انتخاب روغن با کمترین فاصله ویسکوزیته است به این معنا که در زمستان با توجه به کمترین دمای منطقه سکونت خود و در تابستان با توجه به بالاترین دما، روغن مطلوب را انتخاب کنید و از روغن هایی که از دماهای بسیار بالا تا دماهای بسیار پایین را پوشش می دهند، استفاده نکنید زیرا پلیمرهای موجود در این نوع روغن ها بسیار زیاد است و این پلیمرها پس از مدتی شکسته و با رسوبات موجود در روغن ترکیب می شوند و می توانند باعث چسبیدن رینگ و یا مشکلاتی از این قبیل شوند (ضرر استفاده از این روغن ها در موتورهای دیزلی بیشتر است).

نوشته های روی روغن موتور

نوشته های روی روغن موتور

روغن های ۵W ۳۰, ۵W ۵۰ و ۱۰W ۴۰ با گستره ۲۵ تا ۴۵تایی از این گونه اند. (روغن های سنتتیک و نیمه سنتتیک از این قاعده مستثنی هستند). شاید بگویید روغن ۲۰W ۵۰ هم روغنی است با گستره ۳۰تایی، مشابه ۱۰W ۴۰، اما چنین نیست زیرا ۲۰W ۵۰ از پایه سنگین تر ۲۰ شروع می شود و برای ویسکوز شدن رسیدن به عدد ۵۰ به پلیمر بسیار کمتری نیاز دارد تا روغن ۱۰W ۴۰ که دارای پایه ۱۰ است و باید توانایی رسیدن به عدد ۴۰ را داشته باشد. از این رو روغن های ۱۰W ۴۰ مینرال از سوی کمتر خودروسازی توصیه می شود و حتی برخی کارخانه ها استفاده از آن را مساوی با خارج شدن خودرو از گارانتی می دانند.

پس تا آنجا که ممکن است در مورد روغن های مینرال سعی کنید به نسبت شرایط آب و هوایی محل سکونت خود، فاصله کمتری را بین دو عدد SAE انتخاب کنید و این را بدانید که هر چه ویسکوزیته زمستانی عدد کمتری باشد، برای ویسکوزیته شدن و رسیدن به اعداد ویسکوزیته بالاتر به پلیمر بیشتری نیاز دارد و پلیمر زیاد نیز برای موتور خودروی شما مضر است.

با توجه به شرایط آب و هوایی بیشتر نقاط ایران، در بین روغن های موجود در کشور (از نظر ویسکوزیته) روغن های ۲۰W ۵۰ برای دماهای بین ۱۰ تا ۴۰+ و ۲۵W ۵۰ برای دماهای بین ۵ تا ۴۰+ دارای عملکرد مناسبی هستند. (روغن های ۲۵W ۵۰ و ۲۰W ۵۰ در گرمای تابستان شرایط یکسانی دارند و فقط در شرایط سرد، بین ۱۰ و حدود ۲۰W ۵۰ بهتر جریان می یابد اما ۲۵W ۵۰ پلیمر کمتری دارد). البته بنا به دلایل بالا روغن ۲۰W ۴۰ برای زمستان انتخاب مناسب تری است اما متأسفانه این نوع روغن در کشورمان کمتر یافت می شود.

همچنین اگر در نقاط سردسیر کشور، مانند آذربایجان یا چهار محال و بختیاری زندگی می کنید (دماهای زیر ۱۰ درجه سانتی گراد) و ناچار به استفاده از روغن های با پایه زمستانی ۱۰ یا ۵ هستید، حتما سعی کنید از روغن های چند ویسکوزیته ای استفاده کنید که عدد سومشان بیشتر از ۳۰ نباشد.

۴. کدهای API
با پیشرفت روزافزون تکنولوژی ساخت موتورها، روغن های موتور نیز همگام با آنها دستخوش تغییر در سطح کیفیت و نوع مواد افزودنی شده اند.
انستیتو مواد نفتی امریکا (API) برای طبقه بندی و جداسازی روغن ها برحسب کیفیت و فناوری ساخت آنها، به کدبندی خاصی اقدام کرده است. این کدها دو حرفی اند. حرف اول نشان دهنده این است که روغن مربوطه برای استفاده در خودروهای دیزلی است یا بنزینی. اگر کد با حرف C شروع شود (مخفف Commercial) روغن برای استفاده در خودروهای دیزلی و اگر با حرف S شروع شود (مخفف Service) برای استفاده در خودروهای بنزینی طراحی شده است.

اما حرف دوم که نشان دهند کیفیت و فناوری ساخت روغن است، برحسب الفبای انگلیسی از حرف A شروع شده و تاکنون در مورد خودروهای بنزینی تا حرف M (سال ۲۰۰۵) و در مورد خودروهای دیزلی تا حرف I ارتقا یافته است. درباره خودروهای دیزلی بعد از حروف مذکور در مواردی اعداد ۲یا ۴ نیز دیده می شود که نشان می دهد روغن برای موتورهای ۲ زمانه ساخته شده یا ۴ زمانه.

همیشه نوع ارتقا یافته روغن (با کد بالاتر)، خواص انواع قبلی را نیز داراست یعنی می توان از آن در خودروهایی که انواع قدیمی تر روغن در دفترچه راهنمایشان پیشنهاد شده است نیز استفاده کرد اما استفاده از روغن قدیمی تر (با کد پایین تر) برای موتوری که روغنی با کد جدیدتر برای آن توصیه شده، بسیار مضر است. برخی روغن ها قابلیت تأمین نیازهای هر دو نوع موتور دیزلی و بنزینی را دارند و کد این نوع روغن ها نیز به صورت ۲ تایی نوشته می شود که همیشه کد اول مربوط به خودروهای دیزلی و کد دوم مربوط به خودروهای بنزینی است مانند CD/SHAPI.
لازم به ذکر است، علاوه بر API انواع دیگری از استانداردهای روغن از جمله ILSAC و CCMC نیز وجود دارند که به دلیل رواج کمترشان، از پرداختن به آنها خودداری می کنیم.

۵. سمبل API
به دلیل استاندارد بودن اعداد API در جهان، تمامی تولیدکنندگان روغن برای معرفی فناوری ساخت روغن هایشان از این کدها استفاده می کنند اما اگر روغن موتور شرکتی از سوی خود API تأیید شده باشد، سمبل API روی آن درج می شود. این سمبل معرف مطالب زیر است:

نیمه بالایی بیانگر API است.
قسمت وسط نشان دهنده ویسکوزیته روغن است.
قسمت پایینی نشان می دهد که آیا روغن مصرفی باعث کاهش مصرف سوخت می شود یا نه. در صورتی که عبارت Energy Conserving در این قسمت نوشته شده باشد، به این معناست که این روغن با کاهش اصطکاک در موتور میزان مصرف سوخت را تا ۵/۱ درصد کاهش می دهد، همچنین اگر روغنی بتواند مصرف سوخت را تا ۷/۲ درصد کاهش دهد، آن را Energy Conseving ۲ می نامند.

۶. زمان تعویض روغن
روغن های جدید با کمک تکنولوژی های پیشرفته و افزودنی های مختلف کارکردهای بلندمدتی دارند اما همیشه تنها میزان کارکرد نوشته شده (برحسب کیلومتر یا زمان) روی ظرف روغن ملاک زمان تعویض نیست بلکه با افزایش هر یک از موارد ذیل، باید زمان تعویض روغن را تسریع بخشید:

۱. کارکرد در شرایط سخت مانند دورهای بالای موتور یا بار زیا
۲. میزان در جا کارکردن خودرو (در ترافیک های سنگین)
۳. تعداد استارت ها در هوای سرد
۴. تنظیم نبودن موتور

افزودنی ها

●Zinc (روی)
روی به عنوان افزودنی برای جلوگیری از سایش فلز با فلز به روغن اضافه می شود. در شرایط طبیعی که روغن کار خود را به خوبی انجام دهد، چنین اتفاقی به ندرت روی می دهد اما در صورت بروز آن، روی با فلز واکنش می دهد و از خراشیده شدن فلز جلوگیری می کند ۱۱ درصد روی (از ۱۰۰ درصد مواد افزودنی) برای مصارف عادی کافی است. در موتورهایی که در دورهای بالا کار می کنند یا دارای توربوشارژر هستند، به روی بیشتری نیاز است ولی روی بیشتر به معنای م حافظ ت بیشتر نیست بلکه م حافظ ت از نظر زمانی طولانی تر است و در صورتی که میزان تماس فلز با فلز بسیار زیاد باشد، میزان بالای روی می تواند باعث ایجاد رسوب شود.

●Detergent
Detergent یا همان شوینده باعث می شود رسوبات اسیدی که از مخلوط سوخت و آب تولید می شوند، جذب روغن شوند و از رسوب دادن و چسبیدن آنها روی قطعات جلوگیری می کند. البته در مورد خودروهایی که مدت ها با روغن های بدون شوینده قدیمی (یا با شوینده های ضعیف قدیمی) کار کرده اند، استفاده از روغن های دارای شوینده های قوی و جدید باعث می شود رسوبات چسبیده به قطعات موتور کنده شود و خرابی در موتور به بار آید از این رو به رغم توصیه API و تولیدکنندگان روغن مبنی بر امکان استفاده از روغن های با کد API بالا در خودروهای قدیمی، سعی کنید از روغنی که دارای کد API بسیار بالاتر از نوع پیشنهاد شده برای خودرویتان است، استفاده نکنید.

علاوه بر Detergent و Zinc که امروزه رکن اصلی افزودنی های روغن محسوب می شوند، مواد دیگری نیز برای جلوگیری از ایجاد کف، اکسیداسیون، خوردگی، زنگ زدگی و غیره به روغن افزوده می شود.

۸. اطلاعاتی تخصصی درباره روغن ها

▪Viscosity Index:
VI یا شاخص ویسکوزیته، میزان حساسیت ویسکوزیته روغن در مقابل تغییرات دماست و هرچه عدد بالاتری داشته باشد، روغن عملکرد بهتری خواهد داشت.

▪Flash Point:
به دمایی که در آن روغن بخار می شود. گفته می شود و برحسب درجه سانتی گراد با پسوند F روی برخی قوطی های روغن دیده می شود. ۴۰۰F حداقل قابل قبول Flash Point و F بیشتر معرف روغن بهتر است.

▪Sulfated Ash:
خاکستر سولفاته، مقدار ماده جامدی است که هنگام سوخته شدن روغن برجای می ماند. مقدار زیاد این ماده باعث برجای ماندن رسوبات روی قطعات موتور می شود و کمبود آن هم به افزایش عمر سوپاپ ها می انجامد.

۹. چند نکته
رعایت نکات زیر باعث افزایش عمر موتور و عملکرد بهتر آن خواهد شد:

۱. با هر بار تعویض روغن، فیلتر را نیز حتما تعویض کنید (بدون توجه به میزان کارکرد آن).
۲. از ترکیب چند روغن با یکدیگر بپرهیزید.
۳. پس از استارت زدن اجازه دهید موتور حداقل ۱۵ ثانیه در جا کار کند و سپس تا مدتی با دور پایین برانید.
۴. هیچ گاه از افزودنی ها استفاده نکنید زیرا ممکن است با افزودنی های موجود در روغن سازگار نباشد، این را نیز بدانید که مواد لازم در خود روغن موجود است.
۵. از روغنی که بیش از سه سال از تاریخ تولید آن گذشته است، استفاده نکنید.
۶. سیاه نشدن روغن، نشانه مرغوبیت آن نیست بلکه به این معناست که روغن قابلیت جذب ذرات اسیدی و ناخالصی ها را نداشته است.
۷. در صورتی که سال هاست از روغن مینرال استفاده می کنید، آن را با نوع سنتتیک یا نیمه سنتتیک عوض نکنید (حتی با استفاده از روغن Flush).

منبع: ماهنامه اندیشه گستر سایپا


,