از گرگ ها نترسید ، گرگی که هندوانه میخورد - اطلاعات درباره گرگ

از گرگ ها نترسید ، گرگی که هندوانه میخورد

گرگ ها که حیواناتی شبگرد هستند، معمولاً در گروه هایی که به ندرت از ۱۰ گرگ تجاوز می کند، زندگی می کنند و قوی ترین گرگ، رهبری گروه را به عهده دارد.    

اطلاعات درباره گرگ

شاید هیچ حیوانی به اندازه گرگ بدنام نباشد و شاید دلیل اصلی این بدنامی، داستان ها و افسانه هایی باشد که به خصوص از کشورهای روسیه و امریکا سرچشمه گرفته است. اما زیست شناسان این کشورها پس از مطالعاتشان در دهه های اخیر بر روی این گونه، متذکر شده اند که گرگ بی جهت خطرناک قلمداد شده است و از نظر اکولوژیک، نقش بسیار مهمی دارد. گزارش های حمله گرگ به دام های اهلی همگی در مناطقی بوده اند که حیوانات وحشی آن مناطق نابود شده اند. البته باید گفت در چند سال گذشته، گزارش های پراکنده یی هم از حمله گرگ به انسان وجود دارد اما علت آن را می توان تغییر بسیار زیاد زیستگاه های گرگ به دست انسان ها و کم شدن شدید تعداد طعمه های آن بر اثر شکار بی رویه و تخریب مراتع دانست. گرگ که بزرگ ترین گونه از خانواده سگ سانان است معمولاً در بین صخره ها، سوراخ حیواناتی مانند روباه و ریشه درختان، دو یا چند لانه می سازند که در مواقع احساس خطر بچه ها را از یک لانه به لانه دیگر منتقل می کنند. پراکنش جهانی این گوشت خوار به قاره های امریکا، اروپا و آسیا محدود شده و در اکثر مناطق کشور ما زندگی می کنند.

گرگ ها که حیواناتی شبگرد هستند، معمولاً در گروه هایی که به ندرت از ۱۰ گرگ تجاوز می کند، زندگی می کنند و قوی ترین گرگ، رهبری گروه را به عهده دارد. گرگ های عضو یک گروه، غالباً با هم نسبت فامیلی دارند و معمولاً گروهی به شکار می روند. غذای آنها را علف خواران بزرگ مانند قوچ وحشی، پازن، آهو، مرال و شوکا تشکیل می دهد. علاوه بر آنها از مهره داران کوچک و پرندگان نیز تغذیه می کنند اما در مواقع کمیابی طعمه، از لاشه حیوانات و مواد گیاهی استفاده می کنند. جالب توجه است که در منطقه مراکان آذربایجان غربی، غذای اصلی گرگ ها را در فصل تابستان، «هندوانه» تشکیل می دهد. گرگ ها که حیواناتی بسیار پرطاقت و خستگی ناپذیر هستند، می توانند ۱۰۰ کیلومتر را با سرعت آهسته در یک روز بدوند. گرگ های پیر که توانایی همراهی با گله را ندارند، از گله جدا شده و بقیه عمر را به تنهایی زندگی می کنند. نحوه شکار گرگ ها نیز به گونه یی است که ابتدا طعمه های خود را زیر نظر گرفته و با تعقیب کردن پیرترین، ضعیف ترین و مریض ترین حیوان گله، آن را شکار می کنند. شاخص ترین خصوصیت گرگ ها در هنگام شکار، این است که به راحتی شکار خود را رها نمی کنند. تا چند روز پس از خوردن غذا نیز در کنار طعمه خود استراحت می کنند و پس از آن برای به دست آوردن غذا به محل جدیدی می روند. سن بلوغ گرگ ها، با توجه به جنسیت متفاوت است. نرها بین دو تا سه سالگی بالغ شده و ماده ها در دو سالگی به بلوغ می رسند و نر و ماده، هر دو می توانند هم با سگ و هم با شغال جفت گیری کرده و بچه دار شوند. دوره بارداری دو ماه است و تعداد توله ها بین ۲ تا ۱۰ توله گزارش شده ولی عموماً ۳ تا ۵ بچه می زایند. مسوولیت تهیه غذا برای ماده و توله ها به عهده گرگ نر است ولی نر و ماده مشترکاً از توله ها مواظبت می کنند. بچه ها که در بدو تولد کور هستند، بعد از ۱۰ روز چشم باز می کنند و تا ۶ ماه به والدین خود وابسته هستند. طول عمر آنها در طبیعت ۹ سال بوده ولی در اسارت تا ۱۶ سال زندگی می کنند. گرگ ها در اسارت، همانند سگ مهربان و بازیگوش هستند. بسیار زیرک و باهوش بوده و استعداد شناسایی افراد را دارند. بچه های آنها خیلی زود اهلی می شوند. گرگ ها دشمن طبیعی خاصی ندارند، اما در سال های اخیر به خاطر کم شدن طعمه، تعقیب با وسایل نقلیه موتوری، شکار، تله گذاری و استفاده از طعمه مسموم، جمعیت آنها در اکثر مناطق کشور کم یا نابود شده است. یکی از اهمیت های اکولوژیک گرگ ها، جلوگیری از انتشار بیماری در گله های علف خواران و جمعیت پستانداران منطقه است. به این صورت که آنها با انتخاب مریض ترین حیوان هر گله، از انتشار بیماری جلوگیری کرده و در قوی نگه داشتن پستانداران وحشی علف خوار نقش بسیار مهمی را ایفا می کنند. از این رو حفاظت این گونه و سایر گونه ها (چه خطرناک و چه بی خطر برای انسان) حائز اهمیت است.

● شغال هایی که لانه ندارند

شغال شباهت زیادی به گرگ دارد با این تفاوت که جثه آن کوچک تر است. رنگ آن حنایی تر و سایه سیاهی روی پشت دارد، البته رنگ شغال های جنوب ایران روشن تر از شغال های نواحی شمال است. در اغلب مناطق ایران شغال یافت می شود و به طور کلی بوته زارهای نواحی پست، سواحل دریا، محل های ریختن زباله و اطراف مناطق مسکونی را ترجیح می دهد. از نظر جهانی نیز شغال ها در قاره های اروپا، آسیا و آفریقا پراکنده اند. این جانور غالباً شبگرد است ولی گاهی در روز هم مشاهده می شود و به صورت انفرادی، جفت و گاهی گروهی زندگی می کند. معمولاً لانه مشخصی ندارد و از گودال ها، سوراخ های طبیعی، شکاف سنگ ها و لانه متروکه سایر جانوران، برای ایجاد لانه و تولد نوزادان استفاده می کند. معمولاً در اوایل غروب، شغال ها به صورت دسته جمعی زوزه یی شبیه فریاد انسان سر می دهند. شغال ها که حیواناتی کم توقع هستند، غذای خود را از منابع مختلفی تامین می کنند. اغلب اوقات لاشه حیوانات، باقی مانده غذای طعمه خواران و زباله های شهری و روستایی غذای اصلی آنها را تشکیل می دهد. گاهی نیز پستانداران کوچک، پرندگان، خزندگان و حشرات را شکار می کنند و در مواقع کمیابی این منابع غذایی، کاملاً گیاه خوار شده، از میوه ها تغذیه می کنند. معمولاً شغال ها توانایی شکار حیوانات بزرگی مثل گوسفند را ندارند اما به حیوانات پیر و مریض و همچنین نوزادان آنها حمله می کنند و با گرفتن گردن یا گلوی حیوان، آن را از پای درمی آورند. این جانور از انسان گریزان نیست و بیشتر نزدیک محل سکونت انسان ها دیده می شود. در بعضی روستاها به طور مرتب به محل کشتار گوسفندها سر زده و بقایای کشتار و به طور کلی مواد حیوانی و سایر فضولات را می خورند و در تمیز کردن محل موثر هستند.

این حیوان به علت تطابق با شرایط گوناگون محیط، قدرت استتار خوب و استفاده از منابع غذایی متفاوت، در حال حاضر از جمعیت خوبی برخوردار است و خطری نسل آنها را تهدید نمی کند. شاید حساسیت شغال ها به بیماری هاری و کاله آزار مهمترین تهدید جمعیت آنها باشد.

● روباه هایی که خرما می خورند

این گوشت خوار در اکثر زیستگاه های کشور و حتی داخل شهرها مشاهده می شود، اما غالباً در مناطق بسیار خشک بیابانی و جنگل های انبوه (به جز منطقه جنگلی پارک ملی گلستان) یافت نمی شود. در خارج از ایران نیز، در قاره های آفریقا، امریکا و آسیا نیز زندگی می کند. این جانور شب گرد که عموماً اوایل غروب و صبح زود فعالیت بیشتری دارد، در فصل جفت گیری، زمان تهیه غذا برای بچه ها و مواقع مریضی، روزها نیز مشاهده می شود. در مواقع روز عموماً می خوابد و در خواب هم نسبت به بو و صدا بسیار حساس است. به طوری که با نزدیک شدن انسان یا حیوان، از خواب می جهد. معمولاً به تنهایی زندگی می کند و فقط در زمان جفت گیری و نگهداری از بچه ها زندگی مشترک دارد.رژیم غذایی روباه های معمولی بستگی به موادی دارد که در دسترس اش قرار می گیرد اما معمولاً از پستانداران کوچک نظیر موش و خرگوش، پرندگان و جوجه آنها، حشرات و سایر بی مهرگان تغذیه می کند. در شکار کردن بسیار زیرک، حساس و محتاط عمل می کند. شهرتش نیز به خاطر زیرکی در شکار است. عموماً طعمه خود را با تعقیب رد آن (به خصوص در برف) شکار می کند. البته همانند بقیه سگ سانان موجود در ایران، روباه معمولی نیز گاهی از غذاهای گیاهی به عنوان مکمل تغذیه می کند تا جایی که در بعضی از مناطق (مانند دشت ترکمن صحرا) در تابستان ها در کنار مزارع هندوانه ساکن می شوند و از هندوانه به عنوان غذای اصلی استفاده می کنند. در جنوب کشور، در مواقعی که تعداد جوندگان بسیار کم باشد، ماهی و خرما غذای اصلی روباه ها را تشکیل می دهد.

روباه های معمولی عموماً دو لانه اختیار می کنند و لانه حیواناتی نظیر رودک و خرگوش یا سوراخ های طبیعی محل مناسبی برای سکونت آنهاست. نکته جالب اینکه لانه ها علاوه بر راه اصلی، چندین راه خروجی اضطراری دارند و روباه در مواقع احساس خطر، بچه ها را از لانه یی به لانه دیگر منتقل می سازد. فصل جفت گیری آنها معمولاً زمستان است. پس از جفت گیری، نر و ماده مشترکاً شروع به تدارک محل زایمان می کنند. ماده ها پس از ۵۰ تا ۵۶ روز بارداری ، تعداد ۴ تا ۸ بچه می زایند. در روزهای اول زایمان، وظیفه تهیه غذا به عهده روباه نر بوده و ماده در این مدت از لانه خارج نمی شود. بچه ها که در بدو تولد کور هستند، رنگ قهوه یی تیره و دمی با نوک سفید دارند. چشم آنها پس از ۹ روز باز می شود، تا ۴ ماهگی وابسته به والدین هستند و در ۱۰ ماهگی می توانند تولیدمثل کنند. طول عمر روباه معمولی حدوداً ۱۰ سال است. با وجودی که روباه دشمنان طبیعی مانند پلنگ و پرندگان شکاری دارد، اما به علت زیرکی و تطابق با شرایط مختلف طبیعی و استفاده از منابع متفاوت غذایی، به رغم تعقیب و شکار بی رویه، تاکنون کاهش شدیدی در جمعیت آنها ایجاد نشده است. ولی حساسیت شدید این حیوان به بیماری هاری، ممکن است تنها عامل خطرآفرین باشد.

● روباه شنی، برگ درخت می خورد

جثه این جانور از روباه معمولی کوچک تر است ولی گوش ها نسبتاً بزرگ تر هستند و بر خلاف روباه معمولی، پشت گوش ها سیاه نیست (غالباً به رنگ پشت بدن و معمولاً زرد متمایل به نارنجی است). در دو طرف صورت این جانور، دو نوار قهوه یی متمایل به سیاه مشاهده می شود که از اطراف چشم ها به گوشه دهان امتداد یافته اند. زیستگاه اصلی آن مناطق بیابانی و استپی است و در ایران، در منطقه حاشیه کویر مرکزی، سیستان و بلوچستان، فارس، خوزستان، بندرعباس و جزیره قشم زندگی می کند. پراکنش جهانی روباه شنی نیز به شمال آفریقا، عربستان و افغانستان محدود می شود.روباه شنی، مانند روباه معمولی شبگرد است و معمولاً در روز دیده نمی شود. معمولاً تک زی است و البته گاهی نیز در دسته های کوچک زندگی می کند و ممکن است در یک ناحیه، چند لانه روباه شنی یافت شود. سوسک، جوندگان کوچک، خزندگان، لاشه حیوانات و مواد گیاهی نظیر برگ، دانه های آب دار و صیفی جات رژیم غذایی آن را تشکیل می دهد. البته در منطقه رباط پشت بادام یزد تعدادی روباه شنی در حال خوردن هندوانه نیز مشاهده شده اند. طول عمر این حیوان نیز در اسارت ۵/۶ سال است. به دلیل آنکه روباه شنی معمولاً در مناطق بیابانی و دور از دسترس زندگی می کند، خطر چندانی نسل این جانور را تهدید نمی کند. اما در سال های ۱۳۵۹ و ۱۳۶۰ اکثر روباه های شنی پارک ملی کویر، به علت نامشخصی (که احتمالاً طعمه های مسموم کار گذاشته شده توسط دامداران برای کشتن گرگ بوده است) از بین رفته اند.

● روباه هایی که از درخت بالا می روند

روباه ترکمنی در مقایسه با روباه معمولی دارای جثه یی کوچک تر و دست و پایی بلندتر است و مشخصه اصلی آن، دم نسبتاً کوتاهی است که برخلاف سایر روباه ها، انتهای آن به زمین نمی رسد. زیستگاه آن مناطق استپی خشک بوده و در ایران فقط در نواحی ترکمن صحرا زندگی می کند. در خارج از ایران نیز این گونه روباه از آسیای مرکزی تا تبت یافت می شود.غالباً شبگرد است و به صورت انفرادی زندگی می کند. معمولاً لانه متروکه حیواناتی نظیر رودک را برای سکونت انتخاب می کند. حیوانی بسیار چابک و بازیگوش است و می تواند از درختان بالا برود. در گذشته شکار آن با عقاب متداول بوده است. بعضی نیز روباه ترکمنی را به عنوان حیوان خانگی نگهداری می کرده اند. اما امروزه به علت با ارزش بودن پوست این حیوان، شکارچیان با استفاده از وسایل نقلیه موتوری آن را تعقیب و شکار می کنند. به همین خاطر نسل روباه ترکمنی شدیداً کاهش یافته و خطر انقراض آن را تهدید می کند.

● کمیاب ترین روباه ایرانی

شاه روباه از نظر جثه، کمی از روباه معمولی کوچک تر است. در صورت، دو نوار سیاه و مشخص دارد که از چشم ها به طرف بینی امتداد یافته اند. دم آن بسیار بلند و پرمو است، اما رنگ مو های انتهای آن به سفیدی دم روباه معمولی نیست. این نوع روباه در استپ های کوهستانی زندگی می کند و در ایران، در مناطق شرق خراسان، کرمان، فارس، رباط پشت بادام یزد و اصفهان مشاهده شده است. زیستگاه های شاه روباه در خارج از ایران نیز بلوچستان پاکستان، افغانستان و ترکمنستان است.اطلاعات بسیار کمی درباره این روباه بازیگوش و باهوش وجود دارد. در حال حاضر شاه روباه، کمیاب ترین روباه ایران است و به علت داشتن پوست گرانبها، مورد توجه شکارچیان پوست است. در سال های اخیر نسل آن به شدت کاهش یافته و خطر انقراض نسل آن را تهدید می کند. در «فهرست سرخ» که عنوان اثری از اتحادیه جهانی حفاظت از منابع طبیعی (IUCN) است و گونه های در معرض خطر را طبقه بندی کرده است، شاه روباه با علامت اختصاری VU یا آسیب پذیر مشخص شده است.



سایت ۷ تیر

آیا گرگ ها همدیگر را میخورند , چه جانوری روباه را میخورد