چرا TPMS - tpmsعلامت در ماشین

چرا TPMS

استفاده از سیستم TPMS۱ بر روی خودروهای جدید به طوری روزافزون گسترش می یابد. تایرهای کم باد در معرض خطر بالاتری قراردارند بخصوص اگر وزن خودرو سنگین شده باشد و با سرعت زیاد در آزادراه و هوای گرم در حال حرکت باشد.

tpmsعلامت در ماشین

تایر کم باد در این شرایط، فاجعه ای در حال وقوع است. میزان فشار باد تایر باید به صورت منظم توسط راننده کنترل شود. بسیاری از رانندگان تایرهای خود را کنترل نمی کنند و به همین دلیل است که سیستم کنترل فشار باد تایرها به کار می آید. تمامی تایرها برای رنج فشار مشخصی طراحی و تولید شده اند که معمولا در دفترچه خودرو درج شده است. این رنج فشار برای رانندگی راحت، در محدوده ظرفیتی مشخص و برای کاهش مقاومت در برابر سرعت خودرو، طراحی و تولید شده است.
تنظیم صحیح و در رنج فشار باد تایر، باعث کاهش مقاومت در برابر حرکت می شود که این امر خود عامل کاهش مصرف سوخت خودرو است. همچنین، ظرفیت (توان) حمل بار تایرها را افزایش می دهد. فشار باد تایر هرگز نباید از عدد حداکثر نوشته شده بر روی آن بیشتر شود زیرا فشار زیاد باعث افزایش استرس تایر و ترکیدن آن می شود. برعکس کاهش فشار باد تایرها باعث نرم شدن آنها شده و کیفیت رانندگی را بالا می برد، اما کاهش بیش از حد فشار باد تایر، باعث کاهش توانایی تایر در زمینه حمل بار و افزایش مقاومت آن در برابر حرکت خودرو می شود که مستقیما بر افزایش مصرف سوخت تاثیر دارد. از سوی دیگر، تایر کم باد سریع تر پوسیده شده و ترک های متفاوتی بر روی سطح آن به وجود می آید که احتمال ترکیدن را بالا می برد.
کم بودن باد تایر، باعث کاهش سرعت خودرو و نیز افزایش مقاومت حرکت خودرو در نتیجه باعث فرو رفتن آج های تایر می شود. با فرو رفتن آج های تایر، عمر آن کاهش یافته و زمینه پوسیدگی زودرس آن فراهم می شود. به همین علت، باید تایر را سریع تر تعویض کرد که این امر هزینه مالک را افزایش می دهد.
کم بودن باد تایر، علاوه بر فرو رفتن آج ها به دلیل افزایش اصطکاک بین تایر و دیواره آن، باعث بالا رفتن دمای تایر و گرم شدن بیش از اندازه آن می شود. برای تمامی تایرها، محدوده گرمایی مشخصی در نظر گرفته شده که با حروف A;B;C بر جداره تایر درج شده است. هنگامی که باد تایرها کم باشد، بالا رفته و با توجه به سرعت و وزن خودرو، خطر ترکیدن افزایش می یابد. باید در نظر داشت که در سرعت های بالا و وزن زیاد، اگر باد تایرها کم باشد، به علت افزایش گرمای تایرها، احتمال ترکیدن و واژگونی خودرو بسیار بالاست.

ترکیدن تایرها می تواند صدمات و لطمات جبران ناپذیری به وجود آورد و گاهی نیز منجر به مرگ خواهد شد. احتمال این اتفاق در کامیون ها و خودروهای SUV که مرکز ثقل بالاتری دارند، بیشتر است.
فشار باد تایرها چرا باید دائما کنترل شود؟ اصولاً چرا باد آنها در طول مدت زمانی محدود، کاهش می یابد؟ به بیانی دیگر، باد تایر از کجای آن خارج می شود؟
این باد از سوراخ های بسیار ریز و میکروسکوپی تایر و نیز نشتی ها بسیار ریز در سطح و نواحی آببندی و از آلیاژ رینگ خارج می شود. در صورتی که تایر دارای پنچری بسیار ریز و یا بریدگی باشد، باد آن آشکارتر خالی می شود.
با نگاه به تایر، هرگز نمی توان تخمین درستی از فشار باد و میزان درستی و یا نادرستی آن داشت. در حالت بسیار درست از تخمین شما در یک تایر رادیال فشار آن ۱۰ تا ۱۵ PSI با فشار باد اصلی تفاوت دارد.
بر اساس یک نظرسنجی که بتازگی توسط Car Care Council انجام شده است، ۵۴ درصد از خودروهایی که توسط این شرکت معاینه فنی شده اند، دارای فشار باد نامناسب تایر بوده و بیشتر آنها کم باد بوده اند. به این ترتیب، می توان براورد کرد که با تنظیم فشار باد تایرها و کنترل دائمی آن بتوان سالانه جان تعداد زیادی از رانندگان و سرنشینان را نجات داد.

نکته قابل توجه این است که بیشتر رانندگان به ندرت فشار باد تایرهای خودروی خود را کنترل می کنند و اگر هم این کار را انجام دهند، ممکن است به درستی انجام ندهند زیرا فشار باد تایرها زمانی که سرد هستند با زمانی که دمای بالا دارند، متفاوت است. فشار باد تایر زمانی که سرد است اندازه گیری می شود، چون حرکت سبب اصطکاک شده و در نتیجه افزایش دما را در پی دارد که فشار داخل تایر را بالا می برد. البته دمای محیط نیز بر این فشار بی تاثیر نیست. به ازای هر ۱۰ درجه فارنهایت، فشار تایر ۱PSI کاهش می یابد.
کنترل فشار باد تایر نیاز به ابزاری مناسب دارد. اکثر فشارسنج های موجود در حالت معمولی فشار باد را تا ۶PSI کمتر از فشار واقعی نشان می دهند.
این مسئله استفاده از سیستمی دقیق تر و منظم تر برای هشدار به راننده را با اهمیت تر می سازد. راننده اگر فشار باد تایرهای خودرو را کنترل نمی کند و یا فرصت چنین کاری را ندارد، خودرو می تواند به سیستمی مجهز شود که این کار را برای او انجام دهد. قوانین NHTSA تمامی تولید کنندگان خودروهای سواری و وانت بارهای سبک امریکا و تمامی خودروهای وارداتی به این کشور را از سال ۲۰۰۸ ملزم به تجهیز با این سیستم کرده است. این سیستم باید واجد این قابلیت باشد که در صورت کم یا زیاد شدن باد تایرها، به راننده هشدار دهد. اطلاعات محدوده فشار باد قبلاً به این سیستم داده شده است. اکنون بسیاری از خودروها و خصوصا خودروهای SUV به این سیستم مجهز شده اند.
نخستین خودروهای مجهز شده به این سیستم عبارتند از: شورلت کوروت ۱۹۹۷، Z۸ BMW، مرسدس بنز SL۵۵۲۰۰۲،تویوتا سیه نا۲۰۰۴
امروزه، خودروهای دیگری نیز به این سیستم مجهز شده اند که عبارتند از:

فورد اکسپلورر ۲۰۰۳، لینکلن مونتایز، کادیلاک سیویل ۲۰۰۰، کرایسلر ۳۰۰M (۲۰۰۳)، مینی ون، دوج وایپر، جیپ گراند چروکی و لیبرتی ۲۰۰۱، آئوری A۸ و کواترو، M۳ BMW ۲۰۰۳ و روداستر ۲۰۰۴ z کلاس، نیسان کوئست ۲۰۰۳ و نیسان ۳۵۰z و مورانو suv و تویوتا سیه نا۲۰۰۴.
به طور کلی می توان گفت تمامی خودروهای تولیدی اعم از سواری و وانت بارهای سبک سال ۲۰۰۸ به بعد که در ایالات متحده امریکا تولید شده اند، به این سیستم مجهز هستند.

اگر خودروی شما مجهز به سیستم TPMS است روشن شدن علامت فوق به این معناست که تایر خودروی شما کم باد است. در این حالت شما باید خورو را متوقف کرده و باد تایرها را تنظیم کنید. این علامت، زمانی روشن می شود که فشار باد تایر خودرو به زیر ۲۵ درصد فشار توصیه شده در دفترچه راهنمای آن رسیده باشد. هنگامی که خودرو را روشن می کنید این علامت تا یک ثانیه روشن می ماند که به معنای فعال بودن سیستم در زمینه بررسی وضعیت باد تایرهاست. اگر خاموش شود یعنی تایرها در وضعیت مطلوبی قرار دارند، اما در غیر این صورت (اگر تایرها کم باد باشند) علامت همچنان روشن باقی می ماند. اگر چراغ به صورت فلاش دربیاید و روشن و خاموش شود، به معنی وجود اشکال در سیستم TPMS است. مشکلاتی که در این سیستم ممکن است به وجود آیند، عبارتند از: عدم کارایی مناسب حسگر و یا مشکلات ناشی از دسته سیم ها و ... تقریبا تمامی سیستم های TPMS از نظر پارامترهای فنی، با هم مشابه هستند. یکی از پارامترهای اصلی این سیستم، طول عمر باطری آن است. حسگر نصب شده در داخل این سیستم توسط یک باطری فعال است که می تواند اطلاعات داخل تایر را به بیرون ارسال کند. باطری های به کار رفته در این حسگرها معمولا دارای طول عمر بالا هستند (حدود ۱۰ سال) پس از این مدت، بهتر است که کل مجموعه حسگر تعویض شود. البته در بعضی خودروها، این زمان کمتر در نظر گرفته شده است. مثلا در خودروهای کوروت و کادیلاک، طول عمر این باطری حدود ۶ سال است. باطری این حسگرها معمولا قابل تعویض است اما توصیه خوروسازان، تعویض کل مجموعه حسگر در دوره ۵ تا ۷ ساله است.
مورد دیگر اینکه هر حسگر، مخصوص همان چرخ و تایر است و اگر جای تایر را تغییر دهیم (مثلا تایر چپ را به راست منتقل کنیم) در واقع مکان فرستنده را تغییر داده ایم در این صورت سیستم حتما باید اصطلاحا RESET/RELEARN شود. برای این کار معمولا از روش اسکن استفاده می شود.
در خودروهای کوروت و کادیلاک هر حسگر دارای کد منحصر به خود است. در زمان توقف، هیچ گونه پالسی ارسال نمی شود و تنها هنگامی که سرعت خودرو به بالای ۲۰ مایل در ساعت برسد، حسگر شروع به ارسال اطلاعات می کند. در زمان توقف خودرو، فقط در یک ساعت یک بار اقدام به ارسال اطلاعات می کند. علت این امر استفاده بیشتر و بهینه تر از باطری است.
در خودروهای مجهز به این سیستم، هنگام جدا کردن تایر از رینگ باید دقت بیشتری شود که به حسگر نصب شده در داخل تایر، آسیبی نرسد. مثلا در خودروی کوروت به مونتاژ و دمونتاژ رینگ و تایر توسط دستگاهی خاص صورت می گیرد که زاویه ای حدود ۱۸۰ درجه دارد تا با حسگر برخورد نکند. این زاویه باید در تمامی خودروهایی که از حسگر TPMS استفاده می کنند، رعایت شود.
در خودروهای کوروت و کادیلاک گیرنده اطلاعات ارسالی از حسگر تایر، ریموت کنترل قفل مرکزی خودرو است. بنابراین، در صورت بروز هر گونه مشکلی، بر عملکرد باز و بسته شدن درها تاثیر می گذارد. این هم خود یکی از موضوعات اهمیت سیستم یاد شده در خودروهاست.
حسگر بیشتر دستگاه های وارداتی در آسیا دارای کدی خاص است که توسط سازنده آن به یونیت مرکزی داده شده لذا اگر یک یا چند حسگر توسط OEM جایگزین شود کد جدید باید به صورت دستی به دستگاه یا حسگر مربوطه داده شود و این یعنی برای تغییر در حسگر حتما باید به مراکز دارای دستگاه های مخصوص، مراجعه شود.
در آسیا، خودروهای دارای این سیستم عبارتند از: هیوندای، اینفینیتی، کیا، لکسوس، میتسوبیشی، نیسان، سوبارو، سوزوکی، تویوتا. TPMS در صورت نیاز به تعمیرات یا باز کردن چرخ های خودرو هیچ محدودتی ندارد فقط باید دقت شود که هر چرخ در جای قبلی خود نصب شود. توصیه می شود که هنگام باز کردن چرخ ها بر روی آنها علامت گذاری شود (علامت چپ و راست و عقب و جلو). در غیر این صورت و در صورت جابجایی چرخ ها مجدداً باید عملیات PAIRING صورت گیرد (شکل ۷).
گاهی برای رفع لرزش فرمان باید جای چرخ ها را تغییر داد که این کار باعث تغییر در سیستم TPMS می شود. لذا مجدد باید توسط دستگاه های مخصوص، جای جدید چرخ ها به یونیت مرکزی اطلاع داده شود. دستگاه های خاص ممکن است در مراکز خدمات خودرو وجود داشته باشد اما اسکن اطلاعات توسط آنها، از سوی خوروسازان توصیه نمی شود. برخی سازندگان سیستم های اسکن، دستگاه هایی ساخته اند که انواع زیادی از این سیستم ها را پوشش می دهند حتی این دستگاه ها نیز از سوی خودروسازان توصیه نمی شود.
در بعضی مدل های تویوتا، کلید RESET در کنار در راننده قرار داده شده و راننده می تواند به کمک دفترچه راهنما، خودروی خود را RESET کند. در خودروی لندکروز نیز کلید MAIN/۲ND وجود دارد که به مالک خودرو امکان تنظیم در دو حالت جاده و خارج از جاده را می دهد. این کلید به سیستم فرمان می دهد که از کدام حالت تنظیم شده، برای کنترل فشار باد تایرها استفاده کند.
در خودروی فولکس واگن جتا مدل ۲۰۰۶ امکان RESET سیستم تنها در صورتی وجود دارد که خودرو ۲۰ دقیقه توقف کرده و سپس تا مدتی معین با سرعتی مشخص حرکت کند، در غیر این صورت سیستم RESET نمی شود.

● هشدار

هرگز از چسب های پنچرگیری روی تایرهای مجهز به حسگر فشار TPMS استفاده نکنید زیرا ممکن است به داخل کشیده شده و به حسگر بچسبد و مانع عملکرد آن شود. این هشدار بر روی بسته بندی چسب های پنچرگیری معتبر نیز نوشته شده است.



پانوشت
۱ . TIRE PRESSURE MONITOR SYSTEM
منابع
۱ . (TPMS information website) Why TPMS? TPMS Made Simple Bartec USA ۲ . TPMS tools CheckMyTires.com
۲ . Tire Recall Info
۳ . NHTSA TPMS info
۴ . NHTSA TREAD Act Info
۵ . Schrader Bridgeport TPMS tools & kits
۶ . Tire Industry Assn. TPMS info for tire dealers
۷ . Tire Industry Assn. TPMS training info    
ماهنامه صنعت خودرو ( www.sanatekhodro.com )

,