سرو زربین

زربین

نام علمی: Cupressus sempervirens var. horizontalis

درختی است همیشه‌سبز از شاخه مخروطیان Pinophyta، رده ناژویان Pinopsida، راسته کاجیان Pinales، تیره سروها Cupressaceae، سرده سرو ناز Cupressus. شاخص ترین درخت سوزنی برگ جنگلهای شمال کشور است.

این گونه بومی ایران بوده و در منطقه رودبار و منجیل با آب و هوای مدیترانه‌ای بصورت مخلوط با زیتون بطور طبیعی و به صورت کاشته شده در رودبار و منجیل در استان گیلان یافت می شود ولی به صورت کاشت شده در تمام ایران وجود دارد و گونه مشترک جنگلهای شمال ایران و جنگلهای اروپایی است زربین گونه‌ای از سروها است که مخروطی با گسترش افقی دارد. شاخه های جانبی آن نیز افقی هستند.

درختي است كند رشد هميشه سبز به ارتفاع 30-20 متر با فرم مخروطي شكل ، داراي گلهاي مخروطي ليمويي رنگ كه در اواسط بهار ظاهر مي شوند درخاك عميق لومي – آهكي ودر آب وهواي معتدل مديترانه اي رشدمي كند.نياز آبي كم تا متوسط دارد يعني مقاوم به خشكي است . تكثيرآن با بذر ويا قلمه در خاك شني در شهريور ماه صورت مي گيرد .قوه ناميه بذرها ضعيف بوده ولي دوام حياتي آنها بين 4-1 سال است. از آنجاييكه تقريباً بذرها فاقد قوه ناميه هستند اين مسئله بايد در ميزان بذر مصرفي درواحد سطح در هنگام كاشت مورد توجه قرار گيرد . ميوه ها را از قسمت خارجي تاج جمع آوري مي كنند . ( اين درختان نسبت به هرس وقطع شاخه هاي جوان وانتهايي حساس است ) بهتر است كه ميوه ها را پس از چيدن براي حدود 2 ماه در محيطي با دماي معتدل نگهداي نمود. سرو زربين" درختي زيبا به ارتفاع ‪ ۲۰تا ‪ ۳۰متر گسترده در برخي نواحي شمال كشور است كه سبزي هميشگي آن جلوه‌اي خاص به طبيعت منطقه مي‌دهد. اين درخت كند رشد و سوزني برگ مقاوم به شرايط سخت بوده و بومي مناطق مديترانه‌اي اروپا و سازگار با شرايط اقليمي مشابه آن در آسياي غربي مي‌باشد. سرو زربين در ايران بيشتر در نواحي شمالي قابل مشاهده است و در استان گلستان بيشتر در علي‌آبادكتول و نيز راميان وجود دارد. اين درخت زيبا بصورت توده‌اي از درخت به وسعت ‪ ۱۳۰هكتار در ارتفاع ‪ ۸۰تا ‪ ۵۰۰متري جنوب شرقي علي‌آبادكتول در نزديكي روستاي زرين گل اين شهرستان وجود دارد كه به صورت آميخته با گونه‌هاي ممرز، انجيلي، آزاد، بلندمازو و ارغوان مي‌باشد. در منطقه راميان در شرق استان نيز جنگلي به وسعت ‪ ۱۵۰هكتار پوشيده از درختان سرو زربين ديده مي‌شود. اطراف چشمه گل راميان كه يك استخر طبيعي بيضي شكل به طول ‪ ۹۰متر و عرض ‪ ۸۰متر و عمق بين ‪ ۴۴تا ‪ ۸۰متر است، نيز يكي از زيستگاه‌ها و ذخيره‌گاه‌هاي درخت سرو زربين محسوب مي‌شود. اين درخت در مناطق ديگر شمال كشور مانند رودبار، ديلمان، پلي زغال و ارسباران نيز مشاهده شده اما در جنوب كشور زربين مخلوط با سروناز وجود دارد. براساس تحقيقاتي كه انجام شده است چوب اين درخت مقاوم درمقابل پوسيدگي و حشرات بوده و برگ آن خاصيت دارويي دارد. "اعظم وحيدي" كه در زمينه اين درخت تحقيقات انجام داده‌است مي‌گويد: اين درخت به نام ‪ " Cypress " درخارج، در گيلان "زربين"، كتول و راميان "سر"، آمل "سورش" و شيراز "وهل واهل" گفته مي‌شود ودر عربي نام آن "شجره‌الحيات" است. به گفته وي چوب سرو زربين صمغي ومعطر، مقاوم به رطوبت زياد و رنگ آن سفيد شكري مايل به قهوه‌اي مي‌باشد و دوام آن در برابر پوسيدگي و حمله حشرات و قارچ‌ها زياد بوده و كاركردن با اينگونه چوب آسان است. دانشنامه گلستان دراين زمينه مي‌نويسد كيفيت بالاي چوب اين درخت باعث شده تا به عنوان بادشكن و پوشش حفاظتي در اطراف مزارع از آن استفاده شود ونيز درقديم چوب زربين براي تهيه ابزارهاي موسيقي بخصوص چنگ مورد استفاده قرار مي گرفت و به علت دوام و استقامت چوب، در كارهاي هنري و نيز به علت خاصيت دفع حشرات در ساخت قفسه‌بندي كمد به كار مي‌رود. در زمينه مصرف دارويي اين درخت نيز گفته شده كه خوردن دم كرده برگ براي سفتي ترشح ادرار و زخم روده مفيد است و نيز غرغره نمودن دم كرده آن براي درد دندان، زخم‌هاي لثه و سستي لثه مفيد است. همچنين خوردن برگ خشك ساييده آن با عسل براي درمان سرفه مزمن و برگ شسته آن براي ضماد كاربرد دارد. از لحاظ ويژگي گياه شناسي زربين از قسمتهاي برگ، جوانه، گل آذين، پوست و ميوه كه از فندق درشتر است ،تشكيل شده است. پوست شاخه‌هاي جوان اين درخت سبز تيره تا روشن ودر يك ساله‌ها قهوه‌اي روشن تا قرمز است، اما در چند ساله‌ها به رنگ قهوه‌اي تيره، صاف و يا فلس- دار مي‌باشد. همچنين پوست تنه درخت الياف دار وشيارهاي آن به صورت شبكه‌اي درهم رفته و چروكيده عميق است. وحيدي با بيان اينكه سرو زربين در سن ‪ ۱۰سالگي شروع به توليد مخروط و بذر مي‌كند و دوره بذري آن تقريبا همه ساله است، مي‌گويد: زربين درختي بردبار، كم نياز، كاملا روشنايي پسند و آهك دوست است و ازدياد آن با بذر در اسفندماه و با قلمه در شهريورماه در گلخانه انجام مي‌شود. زربين درختي دير زيست با قدرت تحمل شرايط سخت، مقاوم و با ريشه عميق و قوي بوده كه آن را قادر مي‌سازد تا درميان تخته سنگ‌ها و شيب‌هاي تند و پرتگاهي به راحتي رشد كند.

سرو زربین

مطالب مشابه :

سرو و خواص آن

تفاوت کاج و سرو

سرو زربین

«همچو سرو» و «بی عشقی» دو شعر ار صائب تبریزی

سرو لاوسون جهت فروش

شبه سرو - سرو ناز -سروطلایی