مقاله جامع اعتیاد (قسمت 1)

مقاله

با تغییر تدریجی شیوه زندگی بدنبال پیشرفت تمدن ، همانگونه که بشر از رفاه بیشتری برخوردار می شود عوارض و معضلات نیز رخ می نماید . زمانی انسانها به شیوه ای سنتی و ابتدائی زندگی می کردند و مسائل و مشکلات جمعی و روانی شان را نیز سنتی حل می کردند اما با تغییر شیوه زندگی به شکل امروزی و جدید گاهی مسائلی ایجاد می شود که حل آن از عهده بسیاری از افراد خارج است . بروز بیماریهای روانی و سیر تدریجی آن منجر به ایجاد رفتارها و عادت هایی در انسان می شود که بعضاً کنترل و ترک آن بسیار مشکل و گاهی غیرممکن است . اعتیاد انسان به مصرف مواد و داروها از جمله این عادت هاست . طبق آخرین آمارها در کشور 5000000 نفر از افراد حداقل یک بار مصرف مواد مخدر را تجربه کرده اند و 2000000 نفر معتاد به آن هستند . سیر پیشرونده اعتیاد به مواد و ترویج روشهای مصرف غیربهداشتی آن همچون تزریق مواد مخدر با سرنگ مشترک منجر به بروز بیمایهای لاعلاجی همچون ایدز می شود که بیش از 70000000 نفر را در جهان گرفتار نموده است و در کشور ما نیز بیش از 14000 نفر به آن آلوده اند . مجموعه مسائل موجود ، دست اندرکاران و آگاهان را می بایست وادار به برنامه ریزی و اقدامات مناسب جهت كنترل معضلات اجتماعی نماید . یکی از استراتژی های مهم مبارزه با بروز معضلات اجتماعی ، آموزش و اطلاع رسانی است . ما نیز به نوبه خود کوشیده ایم سهمی کوچک در آگاهی رسانی به جوانان و هم وطنان داشته باشیم و با ترسیم روشهای پیشگیری و درمان معضل اعتیاد ، قدمی هر چند کوچک برای کمک به هم وطنان خود برداریم . کلیات مواد انواع مواد • خانواده حشیش : حشیش ، چرس ، بنگ و .... • خانواده مخدرها : تریاک ، هروئین ، کراک هروئین ، مورفین ، کدئین و ... • خانواده محرکها : متاآمفتامین ( یا شیشه ) ، ریتالین و ... • خانواده کوکائین : کوکائین و کراک کوکائین • خانواده توهم زاها : LSD یا اسید لیزرژیک ، اکستازی و ... • خانواده مواد استنشاقی : چسب ، بنزین ، تینر و ... داروها : • داروهای مخدر یا محرک مثل ترکیبات کدئین ، دیفنوکسیلات ، ترامادول ، ریتالین ، فن فلورامین ، پزودوافدرین و ... • داروهای خواب آور مثل خانواده بنزودیازپین ها شامل دیازپام ، اکسازپام ، لورازپام ، فلورازپام و .... یا خانواده فنوباربیتال • الکل و مشروبات الکلی مواد مخدر : مواد مخدر طبيعي (natural opiates ) ( مانند ترياك ) از جوانه ترياک (papaver somniferum) (opium poppy) كه يك گياه زيبا و گل دهنده است و ساليانه جوانه مي زند ، گرفته مي شود . اين گياه تا ارتفاع يك متر رشد مي كند و گلهاي آن به رنگهاي سفيد ، صورتي ، قرمز و بنفش است. قدمت استفاده از مواد مخدر به 6 هزار سال قبل برمي گردد . از مواد مخدر براي درمان بيماريهاي متفاوتي از جمله بيماري افسردگي استفاده مي شد . استفاده از اين ماده بسيار گسترده بود و اغلب افراد از آن براي درمان خود استفاده مي كردند . چرا كه عمدتاً به عنوان مرهمي براي تمامي مشكلات آدمي (از جمله كاهش درد ، درمان سرفه و اسهال ) پنداشته مي شد . لذا ، تجارت و داد و ستد اين ماده مخدر رشد چشمگيري داشت . اصطلاح شناسي مواد مخدر از مشتقات ترياك (opium ) هستند كه شامل مورفين ، كدئين و مواد نيمه سنتز شده از آنها مانند هروئين مي شود . اصطلاح اپيوئيد ( opioid ) اصطلاحي است گسترده تر كه تمامي آگونيستها ( agonists ) و آنتاگونيستهايي ( antagonists ) را كه فعاليت مشابه مورفين دارند (مانند پپتيدهاي اپيوئيدي طبيعي از جمله آندورفينها را ) شامل مي شود . گاهي اوقات به اپيوئيدها اصطلاح مخدر اطلاق مي گردد ، چرا كه اين مواد خواب آلودگي يا حالت شبه رويا كه به آن چرت زدن (nod ) نيز گفته مي شود ايجاد مي كنند . موارد استفاده در سال 1806 داروساز آلماني به نام فردريك سرترنر (Frederich serturner ) عنصر فعال موجود در ترياك را كشف كرد و آن را مورفيوم (morphium) ناميد كه برگرفته از لغت مورفيوس (morphius ) در زبان يوناني به معناي خداي روياهاست . در 1832 ماده كدئين كشف شد كه اين ماده نيز مانند مورفين ، ديگر ماده روان گردان موجود در ترياك به شمار مي رود . شناسايي اين مواد مصادف گشت با ابداع سرنگهاي زيرپوستي (hypodermic syringes ) در اوايل دهه 1850 كه اين امر از يك سو به شكل چشمگيري به درمان دردهاي شديد و از سوي ديگر به افزايش شيوع اعتياد به مواد مخدر منجر شد . از آنجا كه استفاده از مواد مخدر تحت هيچ گونه سيستم نظارت كننده اي قرار نداشت و دسترسي به آنها نيز بدون نسخه پزشك ممكن بود ، لذا شيوع آن افزايش چشمگيري پیدا کرد . علاوه بر اين ، استفاده از اين مواد در ميان بسياري از سربازان كه در جنگهاي قرن نوزدهم مانند جنگ داخلي آمريكا (1861-1865) شركت داشتند ، رواج يافت و زماني كه اين سربازان از جنگ برمي گشتند اعتياد آنان به اين مواد ادامه می يافت . از اين رو اعتياد به ترياك در آن زمان ، به عنوان بيماري سربازان (soldiers disease ) شناخته شد . طي قرن نوزدهم ، تعداد پزشكان و درمانهاي پزشكي بسيار محدود بود و براي رفع اين كمبود ، صنعت جديدي به وجود آمد كه استفاده از داروهاي مقوي حاوي مواد مخدر و شربتهاي مختلف حاوي اين ماده را تشديد كرد . اين داروها و شربتها بسيار ارزان قيمت بود و موجب كاهش درد و نا آرامي و رفع اسهال و سرفه مي شد ، ولي در عين حال مواد اعتياد آور بود . در ايالات متحده ، نگراني از افزايش تعداد افراد مبتلا به اعتياد به مواد مخدر باعث وضع قانون غذا و دارو (food and drugs act ) در سال 1906 و نهايتاً قانون مواد مخدر هاريسون گشت كه براساس آن تجويز اين مواد تحت كنترل و نظارت پزشکان قرار گرفت . (رابينز ، 1973 ) مواد مخدر نيمه سنتز شده ( نيمه مصنوعي) استفاده گسترده از مواد مخدر و توانايي چشمگير آنها در كاهش درد ، و نيز وجود بازار بالقوه سود آور ، باعث شد تا تحقيقات بسياري در خصوص ساختار شيميايي اين مواد انجام پذيرد . در اواخر قرن هجدهم ، محققان دريافتند كه با اضافه كردن دو گروه استيل به مولكول مورفين ، مي توان به ماده جديدي به نام هروئين دست يافت . اضافه شدن دو گروه استيل به مورفين باعث افزايش حلاليت آن در در چربي مي شود و نهايتاً آن را قادر به عبور سريع از سد خوني مي سازد. هروئين با ورود به مغز مجدداً به مورفين تبديل مي شود . آثار مورفين و هروئين كاملاً مشابه يكديگر است ، با اين تفاوت كه هروئين 3 برابر قوي تر از مورفين است و سريع تر از مورفين اثر خود را اعمال مي كند . مواد مخدر سنتز شده (مصنوعي ) يكي از شناخته شده ترين مواد مخدر سنتز شده ماده متادون است كه نيمه عمر طولاني ( چيزي حدود 18 تا 22 ساعت ) دارد . اين ماده طي جنگ جهاني دوم توسط آلمانها به منظور مقابله و جبران كاهش مورفين و ديگر مواد بي حس كننده توليد شد. اين ماده ابتدا دولوفين (dolophine ) (گرفته شده از نام آدولف هيتلر ) به منظور درمان معتادان به هروئين به بازار آمد . متادون دارويي است اعتيادآور و روان گردان ، ولي زماني كه در شرايط كنترل شده كلينيكي مصرف شود باعث كاهش نياز به مواد مخدر در محيطهاي غير قابل كنترل (مانند خيابانها) مي شود . علاوه بر اين ، استفاده از آن درمقدار بالا نه تنها باعث انسداد و يا از بين رفتن آثار سرخوشي هروئين مي شود بلكه خطرهاي مرتبط با استفاده جمعي از سرنگهاي آلوده به ويروس ايدز ويا هپاتيت را كاهش مي دهد . ماده مخدر سنتز شده‌ي ديگر مپريدین (meperidine ) يا دمرول (Demerol ) نام دارد كه در مقايسه با متادون از نيمه عمر كوتاه تري برخوردار است .( جافي و مارتين (jaff & martin ) ، 1975 ) پپتيدهاي اپيوئيدي مغز همانطور که ذکر شد ، اپیوئیدها موادی اعتیادآور و روانگردان هستند و سلامت افراد را به خطر می اندازند ، لذا در اینجا این سوال مطرح می شود که به چه علت بدن افراد به اپیوئیدها پاسخ میدهد ؟ در اوایل دهه 1970 محققان دریافتند که گیرنده های مواد مخدر درونزاد (endogenous) نه تنها در سیستم اعصاب مرکزی بلکه در سیستمهای دیگری مانند معدی - روده ای نیز وجود دارند . دليل وجود گيرنده هاي خاصي مانند اين نوع گيرنده ها در بدن اینست كه بدن خود به توليد موادي كه شبيه مواد مخدر خارجي (exogenous opioids) هستند ، مي پردازد . اولين اپيوئيدهاي پپتيدي درونزادي كه كشف شدند داراي زنجيره آمينواسيد كوتاهي بودند كه به نامهاي لوسين – انكفالين (leucine-enkephaline ) و متايونين – انكفالين (methionine-enkephalin ) شناخته شدند .به دنبال شناسايي اين دو اپيوئيد پپتيدي ، اپيوئيد پپتيد ديگري به نام بتا اندورفين(beta endorphin ) نيز كشف شد كه قسمتي از ساختار آمينو اسيدي آن شبيه ساختار آمينو اسيدي متايونين – انكفالين بود . با پيشرفت فناوري و افزايش تحقيقات ، محققان دريافتند كه آندورفينهاي مختلف و متنوعي در مغز و ديگر قسمتهاي بدن توليد و ساخته مي شوند كه هدف آنها مقابله طبيعي بدن با درد است ؛ براي مثال تحقيقات نشان داده اند كه در حين تولد نوزاد ، وقايع آسيب زا و نيز در حين دويدن ، ميزان آندورفين موجود در پلاسما افزايش مي يابد . در حقيقت ، درخصوص مورد آخر( دويدن ) ، افرادي كه به شكل مرتب به ورزش دويدن می پردازند ، از پديده اي به نام سرخوشي دونده (runners high ) برخوردارند كه طي آن فرد دونده ميزان لذت زيادي را در حين دويدن و بعد از آن احساس مي كند.(بلوم (bloom )،1983 ) آنتاگونيستهاي اپيوئيدي آنتاگونيستهاي اپيوئيدي داروهايي هستند كه از تأثيرگذاري مواد مخدر بر گيرنده هاي مربوطه پيشگيري مي كنند و آثار آنها را خنثي مي‌كنند . در صورتي كه اين دسته از داروها به شكل داروي پيشگيري كننده (prophylactic ) استفاده شوند ، مواد مخدر مسموميتي ايجاد نخواهند كرد . آنتاگونيستهاي اپيوئيدي آن قدر در خنثي كردن آثار مواد مخدر موثرند كه از آنها در درمان مسمويت ناشي از استفاده بيش از حد (overdose) دارو استفاده مي‌كنند؛ براي مثال ، داروي نالوكسون ( ناركن ، narcan )، كه يك آنتاگونيست اپيوئيدي است بدين منظور استفاده مي‌شود . اين دارو، فقط بعد از چند ثانيه بعد از تزريق وريدي ، باعث مي‌شود تا بيماراني را كه دچار حالت اغماي ناشي از استفاده بيش از حد اپيوئيدها شده اند ، به سرعت به حالت هوشياري برگرداند . آنتاگونيست اپيوئيدي ديگري به نام نالتركسون (ريويا،revia ) وجود دارد كه در درمان معتادان به الكل و هروئين موثر است . تأثيرات رفتاري – زيستي مخدرها در جدول 1-7 ذكر شده اند . (جافي و مارتين ، 1975 ) تاثيرات زيستي – رفتاري اپيوئيدها 1. انقباض مردمك چشم 2. كاهش ميزان نبض 3. كاهش دماي بدن 4. كاهش تنفس 5. بازتابهاي آهسته 6. تكلم آهسته و آرام 7. استفراغ 8. حافظه و توجه مختل 9. گيجي يا اغما روشهاي استفاده 1.دهاني : قديميترين روش استفاده از مخدرها، روش دهاني است . كيكهاي ترياكي ، آب نباتها و شربتهاي مختلف حاوي اين مواد، جزو روشهاي سنتي استفاده از مخدرها به شمار مي روند . از آنجا كه مخدرهاي طبيعي از حلاليت نسبتاً كمي در چربي برخوردارند ، استفاده دهاني از آنها گرچه موثر است ، ارزش حياتي (bioavailability ) چنداني ندارد . 2. ريوي : استفاده بيش از حد و گسترده ترياك در چين تا قبل از هزاره اول كاملاً عادي و از لحاظ اجتماعي قابل قبول پنداشته مي شد ، در حالي كه سيگار كشيدن (تنباكو ) به عنوان عملي اهانت آميز و غيرقابل قبول به شمار مي رفت .در 1644 ، امپراتور چين كشيدن سيگار را ممنوع اعلام كرد ، ولي در خصوص ترياك اين ممنوعيت اعمال نگشت . به همين دليل ، كشيدن ترياك به سرعت تبديل به روش معمول استفاده از اين ماده مخدر شد . 3. استنشاقي : پودر ترياك و هروئين را مي توان از طريق بيني استفاده كرد . از اين طريق اين مواد به سرعت از پوشش بيني عبور كرده و وارد جريان خون مي شوند . اگرچه ترياك معمولاً از اين طريق استفاده نمي شود ، افرادي كه براي اولين بار از اين ماده استفاده مي كنند ، آن را به اين روش مورد استفاده قرار ميدهند . از آنجا كه هروئين ماده اي است با حلاليت بالا در چربي ، از اين طريق به سرعت وارد جريان گردش خون مي شود . 4. تزريقي : مورفين كه به شكل مايع موجود است يا ديگر مواد مخدر حلال (مانند هروئين) را مي توان از سه روش تزريق زيرپوستي ، درون عضلاني و درون وريدي استفاده كرد . توزيع ، پخش و دفع : كليه مخدرها در تمامي قسمتهاي بدن توزيع و پخش مي شوند ، بالاخص در قسمت دستگاه اعصاب مركزي كه تاثيرات روانگرداني خود را در آنجا اعمال مي كنند . از آنجا كه قابليت حلاليت در چربي ، مواد مخدر طبيعي كم است ، عمدتاً كندتر از مخدرهاي نيمه سنتز شده ، مانند هروئين ، وارد مغز مي شوند ( بنت ، ميچل و شاينر ، 1990 ) مانند داروهاي ديگر ، اگر مواد شبه مخدر دود شوند (يا كشيده شوند ) به سرعت وارد خون مي شوند . مواد مخدر در كبد متابوليزه مي شوند و از نيمه عمر تقريباً كوتاهي برخوردارند (تقريباً سه ساعت ) . تنها مورد استثنا در اين خصوص ، داروي متادون است كه نيمه عمر آن چيزي حدود 22 تا 25 ساعت است . مصارف پزشكي استفاده عمده ازمواد شبه مخدر، مانند مورفين ، در درمان درد است . مواد شبه مخدر در كاهش درد بسيار موثرند . زماني كه افراد تحت تأثيراين مواد هستند ، از وجود درد آگاهي دارند ، ولي قادر به پاسخگويي به آن نيستند . مواد شبه مخدر كه به شكل كدئين هستند در درمان سرفه بسيار موثرند ، گرچه مشتقهاي سنتزشده آن مانند دكسترومتورفان (dextromethorphan ) بدون آنكه داراي خواص اعتياد آور و مسكني باشند ، در درمان سرفه نيز استفاده می شوند . آثار مضر در مقايسه با داروهاي روانگردان غيرمخدر ، مخدرها مضرات كمتري دارند . با اين حال ، مخدرها مضرات بالقوه ای براي افراد دارند براي مثال اين داروها از قابليت اعتياد آوري ونيز مسمويت بسيار بالايي برخوردارند . همچنين باعث كاهش فعاليت آن دسته از قسمتهاي ساقه مغز مي شوند كه ميزان دي اكسيد كربن (co2) موجود در خون را كنترل مي كنند . يكي از تبعات مسموميت با مخدرها كاهش ميزان تنفس و نهايتاً مرگ است . اكثر مخدرها باعث تحريك نورونهاي موجود در قسمت بصل النخاع مغز و موجب رفلكس استفراغ مي شوند . در نتيجه ، افرادي كه از موادي مانند هروئين استفاده مي كنند حالت تهوع و استفراغ را تا زماني كه وضعيت تحمل نسبت به اين ماده و در آنها ايجاد نشده ، تجربه مي كنند . تأثيرمخدرها بر روي جنين زنان بارداري كه از مخدرها سوء استفاده مي كنند نه تنها خود بلكه جنين خود را در معرض خطر قرار ميدهند . آن دسته از زنان معتاد به هروئين ، در صورت قطع مصرف اين ماده ( زماني كه كودك آنها متولد مي شود ) علايم ترك دارو را تجربه مي كنند كه این تجربه مي تواند بسيار ناراحت كننده و مضر براي جنين آنها باشد . كودكان زنان معتاد به هروئين اغلب از ناراحتيهايي مانند بي قراري و تحريك پذيري رنج مي برند . همچنين اين كودكان به علايم تركي كه بزرگسالان از آن رنج مي برند ( مانند آبريزش بيني ) نيز دچار مي شوند و گريه آنها بسيار شديد است . نوزادان زنان معتاد به هروئين اكثراً جثه كوچك تري دارند و محيط سر آنها بسيار كوچك تر از نوزادان مادران غيرمعتاد است . در ارتباط با رشد شناختي كودكان مادران معتاد به هروئين گزارشهاي چندان روشن و واضحي در دسترس نيست . با اين حال گزارشهاي موجود حاكي از آن است كه اين كودكان زماني كه وارد دوره ابتدايي مي شوند ، توانايي يادگيري شان نسبت به كودكان ديگر كمتر است و اكثراً دچار عقب ماندگي ذهني (delayed mental ability ) و تأخير رشد(delayed motor development ) مي شوند . مادران معتاد به هروئين ، اغلب مواد ديگري (مانند نيكوتين ) نيز استفاده مي كنند و از مراقبتهاي پيش از تولد ( مانند مراقبتهاي بهداشتي ، اجتماعي و رواني ) كمتري بهره مند مي شوند . درنتيجه ، اين عوامل مي توانند منجر به تأثيرات عميقي بر روي آنها و بروز بيماريها و استرس روحي – رواني درآنها گردد ، همچنین مي تواند زمينه ساز بروز بيماريهاي متعددي ( اعم از فيزيكي و رواني ) براي كودكان آنها نيز باشد. سوء استفاده و وابستگي به مخدرها پديده تحمل نسبت به مواد مخدر فقط طي چند روز پس از استفاده از آن ايجاد مي شود و با تداوم در طول فرايند اعتياد افزايش مي يابد. تحمل نسبت به مواد شبه مخدر بسيار جالب و متفاوت است . در پاره اي از مواد، شايد ميزان بسيار كمي از اختلالات در فرد مسموم شده مشاهده مي گردد براي مثال تحمل نسبت به آثار ضددردي و سرخوشي و همچنين تاثيرات جانبي استفاده از اين مواد ( مانند استفراغ ) ايجاد مي شود، ولي تحمل نسبت به تاثيرات ضد درد اين گونه مواد مخدر بر روي انقباض مردمك چشم ايجاد نمي گردد و در خصوص تأثيريبوستي ايجاد تحمل بسيار كم است . در ميان معتادان مزمن، حتي مقادير بالاي دارو سرخوشي كمي ايجاد مي كندو استفاده از دارو فقط به منظور دوري جستن از بروز علايم ترك صورت مي گيرد. مواد شبه مخدر به طور كلي و بدون در نظر گرفتن نوع آنها ( طبيعي ، نيمه سنتز شده ويا سنتز شده ) وابستگي فيزيكي ايجاد مي كنند . استفاده مرتب و منظم از اين داروها نهايتاً ، بعد از قطع مصرف ، باعث بروز علايم ترك مي شود . ترك داروهاي مخدر ضددرد به ندرت زندگي فرد را به مخاطره مي اندازد . اين گونه علايم شبيه علايم بيماري آنفولانزاست، يعني فرد دچار درد مي شود واحساس خستگي، تحريك پذيري ، حساسيت بيش از حد وآبريزش بيني را تجربه مي كند . بعضي از اين علايم فقط به مدت چند ساعت بعد از آخرين دفعه استفاده از دارو بروز مي كنند. بيشترين و شديدترين علايم ترك كه شامل حركات اسپاستيك (spastic movement) مي شود ، 48 تا 72 ساعت بعد از آخرين دفعه استفاده از دارو رخ مي دهد . با توجه به اينكه ترك مواد مخدر هيچ گونه تأثيرمثبتي بر پيامد پرهيز (abstinence) ندارد و در حقيقت احتمال پرهيز و قطع استفاده از مواد مخدر را افزايش نمي دهد ، با اين حال ، علاقه و تمايل بسياري ، از بعد كلينيكي نسبت به سم زدايي (detoxification) معتادان به مخدرها وجود دارد. چند گونه روش سم زدايي وجود دارد كه در ذيل بدان مي پردازيم : • روش يابوئي و يا "cold turkey" در اين روش بيمار به ناگهان از مصرف مواد مخدر منع و دچار علايم ترك مي شود . ترك ماده مخدر به اين روش براي بيمار بسيار ناخوشايند و ناراحت كننده است ، ولي مرگ آور نيست . • ترك ماده مخدر با استفاده از دارو . در اين روش بيمار ( يا فرد معتاد ) استفاده از مواد مخدر را با استفاده از دارو ترك ميكند ، براي مثال كلونيدين (clonidine) (كاتاپرس ، catapres) باعث كاهش علايم ناراحت كنند ترك ، مانند تحريك پذيري بيش از حد مي شود . داروي ديگري كه در اين روش استفاده مي شود لوفكسيدين (lofexidine) است كه هنوز داروي آزمايشي است و يا استفاده از داروهاي مخدر متادون و بوپرنورفين كه علائم بيمار را تخفيف مي دهد . • درمانهاي جايگزين (alternative treatments). يكي از روشهايي كه در كاهش علايم ترك دارو در بعضي از بيماران موثر بوده است ، روش طب سوزني (acupuncture) است . بعد از انجام سم زدايي ، درمان درازمدت وابستگي مواد افيوني به دو شكل ادامه مي يابد: پرهيز كامل يا پرهيز ياري شده (assisted abstinence) . براي دستيابي به پرهيز كامل ، فرد معتاد تشويق مي شود در مراكز درماني به منظور يادگيري و ايجاد مهارتهاي زندگي عاری از هر گونه ماده مخدر ، شركت كند. در اين مراكز افراد مي آموزند كه چگونه از مواد مخدر دوري جويند و نيز چگونه بدون استفاده از ماده مخدر زندگي كنند . در روش پرهيز ياري شده ، به فرد معتاد داروهايي مانند نالتركسون داده مي شودكه يك آنتاگونيست مخدر است و تاثيرات لذت بخش مواد مخدر را خنثي مي كند . علاوه بر نالتركسون ، داروي بوپرنورفين (buprernorphine) (بيوپرنكس ، bupernex) نيز به منظور ياري دادن به فرد براي ترك داده مي شود . اين دارو ، مخدري است كه با خواص آگونيستي و آنتاگونيستي كه دارد تأثيرخود را از طريق كاهش ويار براي مخدرهاي ديگر مانند هروئين ، اعمال مي كند . اين گونه برنامه هاي درماني در درمان افراد معتاد به مخدّر ها بسيار موثر بوده و آنها را از استفاده مجدد از داروهاي مخدر، دور نگاه می دارد . از ديگر داروهايي كه به طور گسترده در درمان اعتياد به مخدرها استفاده مي شود، متادون است . اين دارو در برنامه هاي درماني متعددي در ترك فرد استفاده مي شود، ولي بهترين برنامه درماني متادون برنامه ای است كه فرد معتاد مجبور باشد داروي خود را ( متادون ) در كلينيك دريافت كند، آزمايشهاي ادرار به منظور نظارت بر استفاده از مواد ديگر انجام پذيرد ، فرد معتاد بايد بتواند شغل خود را حفظ نمايد و در برنامه هاي درماني و جلسات دوازده مرحله اي (narcotics anonymous) (NA) (معتادان گمنام ) شركت جويد . در اين گونه برنامه هاي درماني ، علاوه بر متادون از داروي ديگري نيز استفاده مي شود كه نيازي مراجعه روزانه فرد معتاد به كلينيك ندارد . اين دارو LAAM نام دارد و از مشتقات متادون است و زمان عملكرد آن طولاني تر از متادون است . هدف در اينجا ترك عادت فرد معتاد به مصرف ماده مخدر ( معمولاً هروئين ) است ، ولي بسياري از مواقع افراد معتاد براي هميشه روي متادون نگهداشته مي شوند ، چراکه توانايي و تعهد به پرهيز و دوري جويي از ماده مخدر را ندارند ،‌لذا اثربخشي اين گونه برنامه هاي درماني بر اساس ميزان توانايي اين گونه برنامه ها در پرهيز دادن يا ترك دادن افراد معتاد ارزیابی نمي شود ، بلكه بر اساس كيفيت زندگي كه فرد معتاد بدان دست يافته است ،‌ ارزيابي می گردد . ( جافي ، 1985) مواد مخدر بسيار اعتياد آورند ،‌بدين معنا كه يك نياز قوي در فرد وابسته به مواد مخدر ايجاد مي كنند . اين وابستگي را به سختي مي توان از بين برد و به همين دليل مي تواند به استفاده مادام العمر از ماده مخدر منجر شود . از آنجا كه اكثر افراد معتاد به مواد مخدر به اين امر واقفند كه اين مواد ، برخلاف ديگر داروهاي روانگردان ،‌اثر تخريبي بر روي اندامهاي بدن ندارند ، به استفاده از اين مواد ادامه مي دهند و در حقيقت عمده مشكل استفاده از متادون و بحث برانگيز بودن درمان توسط متادون همين امر است.

بقیه مطلب در قسمت 2 است.

مقاله جامع اعتیاد (قسمت 1)

مطالب مشابه :

مقاله درباره اعتیاد

مقاله جامع اعتیاد (قسمت 1)

از نشریات کنگره 60 چگونه استفاده می کنم

منابع پیشنهادی درباره ی مقالات اعتیاد بر اینترنت

مقاله ای در مورد اعتیاد

درباره پژوهش اعتیاد

فراخوان مقاله: هشتمین کنگره بین المللی دانش اعتیاد

مقاله علمی با ارجاع نویسی APA