شهربندر قشم

جزیره پهناور قشم با مساحتي نزديك به 1500 كيلومترمربع نه تنها بزرگترين جزيره ايران بلكه از بسياري از كشورهاي مستقل جهان نيز بزرگتر است. اين جزيره همچون يك دولفين زيبا و بزرگ در تنگه استراتژيك هرمز واقع شده است و فاصله آبي شهر قشم از بندرعباس 22 كيلومتر و نزديكترين فاصله آبي جزيره قشم با سرزمين ما در 1/8 كيلومتر در حد فاصل بندر لافت و روستاي پهل از توابع بندر خمير است. سكنه جزيره مردماني متدين، ميهمان نواز، زحمتكش و پايبند به آداب و رسوم سنتي زيباي خود هستند. لباس سنتي زنان و مردان، موسيقي بومي، صنايع دستي و گويش محلي از جلوه هاي فرهنگي ويژه اين جزيره مرزي است. گزينش نامهايي چون ديرستان رمكان، درگهان، سوزا، رمچاه، دولاب، كاني و... براي شهرها و روستاها همه يادآور علاقه و توجه عميق مردم اين بخش از كشورمان به فرهنگ و تمدن ديرپاي ايران زمين است. مردم جزيره قشم همه مسلمانند.qeshm_med.jpgعکس ماهواره ای جزیره قشم

جغرافیای سیاسیفهرست

در سال ۱۳۸۵ این شهرستان به سه بخش مرکزی و بخش شهاب و بخش هرمز ۷ دهستان تقسیم شده بود.
طبق آخرین تقسیمات کشوری امروزه شهرستان قشم ۶۴ شهر و روستا دارد که مهم‌ترین آنها عبارت‌اند از:
qeshm_polit_med.jpgعکس ماهواره ای جزیره قشم ۱ ـ تولا(قشم) ۲ ـ دفاری ۳ ـ حمیری ۴ ـ جزیره لارک (جزء جزیره قشم) ۵ ـ درگهان (در سال ۸۵ تبدیل به شهر شده‌است) ۶ ـ هلر ۷ ـ گیاهدان ۹ ـ رمچاه ۱۰ ـ جی‌جیان ۱۲ ـ باغ بالا ۱۳ ـ توریان ۱۴ ـ تُم‌سنتی ۱۵ ـ زینبی ۱۶ ـ پی‌پشت ۱۷ ـ کوشه ۱۸ ـ کاروان(قشم) ۱۹ ـ گربدان ۲۰ ـ زیرانک ۲۱ ـ کردوا ۲۲ ـ مسدوم ۲۳ ـ خالدین ۲۴ ـ مسن ۲۵ ـ شیب دراز ۲۶ ـ دیرستان ۲۷ ـ برکه خلف ۲۸ ـ جزیره هنگام شامل روستاهای هنگام(هنگام جدید) ۲۹ ـ هنگام قدیم ۳۰ ـ هنگام غیل (جزیره هنگام جزء جزیره قشم) ۳۱ ـ ریگو ۳۲ ـ بند حاج علی ۳۳ ـ قندیل ۳۴ ـ نخل گل ۳۵ ـ لافت ۳۶ ـ طبل(روستا) ۳۷ ـ ملکی ۳۸ ـ هفت رنگو ۳۹ ـ سلخ ۴۰ ـ گمبران ۴۱ ـ سهیلی ۴۲ ـ تنبان ۴۳ ـ گورزین ۴۴ ـ دهخدا(روستا) (خور خران) ۴۵ ـ گوران(قشم) ۴۶ ـ نقاشه ۴۷ ـ دوربنی ۴۸ ـ بندردولاب ۴۷ ـ گوری(روستا) ۵۰ ـ مرادی ۵۱ ـ درکو ۵۲ ـ دوستکو ۵۳ ـ کانی(روستا) ۵۴ ـ چاهو شرقی ۵۵ ـ تمکز ۵۶ ـ کنار سیاه(قشم) ۵۷ ـ چاهوغربی ۵۸ ـ سرریگ ۵۹ ـ باسعیدو
(سوزا، هرمز و قشم حوزه شهری‌اند و در سال ۸۵ بندر درگهان به حوزه شهری اضافه شد.)

شهر قشم در شرقی‌ترین نقطه جزیره واقع شده‌است و به رغم آنکه این شهر نسبت به کل جزیره مرکزیت هندسی ندارد، اما به علت موقعیت مهم استراتژیک آن (دید گسترده به جنوب، شمال و شرق، دید به تنگه هرمز، نزدیکی به بندرعباس و...) از قدیم واجد اهمیت بوده و عمده‌ترین سکونتگاه جزیره محسوب می‌شده‌است. انتخاب شهر قشم به عنوان پایگاه اصلی توسعه منطقه آزاد تجاری-صنعتی قشم نیز بر اهمیت این شهر افزوده‌است

بنادرفهرست

qeshm_port_med.jpgعکسی از بندر قشم بنادر مهم صیادی و تجاری: ۱ ـ بهمن ۲ ـ شهید ذاکری ۳ ـ سلخ ۴ ـ مسن ۵ ـ سوزا ۶ ـ کاوه ۷ ـ لافت ۸ ـ درگهان ۹ ـ باسعیدو ۱۰ ـ فجر ۱۱ ـ شرکت نفت ۱۲ ـ رمچاه ۱۳ ـ کندالو ۱۴ ـ طبل ۱۵ ـ هنگام

laft_port_med.jpgعکسی از بندر لافت

جغرافیای انسانیفهرست

ترکیب جمعیتی (طبق سرشماری آبان‌ماه سال ۱۳۸۵):

  • جمعیت کل جزیره قشم: ۹۸٫۸۲۹ نفر
  • عده مردان جزیره: ۴۹٫۷۴۲ نفر
  • عده زنان جزیره: ۴۹٫۰۸۷ نفر
  • عده کودکان زیر یک‌سال: ۲٫۲۶۸ نفر
  • عده کودکان زیر پنج سال: ۱۱٫۸۰۰ نفر
مهاجرت: علاوه بر جمعیت بومی و ساکن، جزیره قشم دارای جمعیت غیربومی و مهاجر بسیاری است که به‌طور عمده در بخش‌های تجارت، بازرگانی، صنایع و معادن، ادارات و دوایر دولتی و ارگان‌ها، بانک‌ها، تشکیلات سازمان منطقه آزاد قشم و دیگر بخش‌های خدماتی به فعالیت اشتغال دارند. ضمن آنکه شمار قابل توجهی گردشگر نیز ـ همواره به‌ویژه در فصل‌های پاییز و زمستان و تعطیلات نوروزی ـ وارد جزیره می‌شوند.

زبان و گویش:زبان اصلی مردم قشم، مانند تمام مردم ساکن بنادر و سواحل جنوب کشور و دیگر جزایر، فارسی و برای همه مردم و مسافرانی که به جزیره مسافرت می‌کنند قابل درک و فهم است. لهجه‌ی محلی و متداول مردم قشم در شهرها و روستاهای آن تقریباً یکسان است، با این تفاوت که اهالی شهر قشم و درگهان به سبب رفت و آمد و دادوستد با مردم میناب، بندرعباس، پل، خمیر، کنگ، لنگه و دیگر بنادر مجاور، با لهجه‌ای نزدیک به لهجه بندرعباسی، مینابی (بندری)، پلی (بندر پل خمیر) صحبت می‌کنند و ساکنان روستای اعماق جزیره به سبب مسافرت به شیخ‌نشین‌ها و هندوستان به زبان عربی هندی نیز آشنایی دارند یا واژه‌هایی از این زبان‌ها وارد لهجه آنها شده‌است. به‌طور کلی باید گفت زبان محلی قشمی، آمیخته‌ای از بان‌های فارسی، بندری، هندی و انگلیسی است.

جغرافیای طبیعیفهرست

qeshm_sunset_med.jpgغروب قشم خلیج فارس دره چاه‌کوه در قشم.خلیج فارس با مساحت ۲۲۵۰۰۰ کیلومترمربع، عرض‌های متفاوت دارد. کمترین عرض آن ۱۸۰ کیلومتر و بیشترین عرض آن ۳۰۰ کیلومتر است. طول خلیج فارس از دهانه اروندرود تا تنگه هرمز ۹۰۰ کیلومتر است. عمق آب‌های خلیج فارس به‌طور متوسط در شرق بین ۵۰ تا ۸۰ متر و در غرب حدود ۱۰ تا ۳۰ متر است. ژرف‌ترین نقطه خلیج فارس گودالی است به عمق ۹۳ متر که در ۱۵ کیلومتری جنوب جزیره تنب بزرگ واقع شده‌است. خلیج فارس از مراکز مهم صید ماهی و مروارید است و در کف آن توده‌های وسیع مرجانی دیده می‌شود. به علت ادامه طبقات نفت‌خیز زاگرس به سمت جنوب، در لایه‌های زیرین خلیج فارس منابع مهم نفت و گاز وجود دارد که بخش بزرگی از آن به بهره‌برداری رسیده‌است. به علت پهنای کم تنگه هرمز، جزر و مد خلیج فارس همیشه اندکی عقب‌تر از جزر و مد دریاهای آزاد صورت می‌گیرد.

تنگه هرمز یکی از مهم‌ترین راه‌های آبی جهان است. این تنگه، ارتباط ۹۰۰ کیلومتر راه آبی جنوب کشور را به آب‌های آزاد جهان‌ـ از طریق دریای عمان‌ـ میسر می‌سازد. تنگه هرمز نزدیک به ۵۵ کیلومتر عرض دارد و عمیق‌ترین نقطه آن (در شمال جزیره مسندام) ۱۸۲ متر است.

موقعیت جغرافیایی قشم این جزیره از شمال به شهر بندرعباس، مرکز بخش خمیر و قسمتی از شهرستان بندر لنگه، از شمال‌شرقی به جزیره‌ی هرمز، از شرق به جزیره‌ی لارک، از جنوب به جزیره‌ی هنگام و از جنوب غربی به جزایر تنب بزرگ و کوچک و بوموسی محدود می‌گردد. فاصله جزیره‌ی قشم (از بندر قشم) تا بندرعباس ۸/۱۰ مایل (۲۰ کیلومتر)، تا بندر هرمز ۷۲/۹ مایل (۱۸ کیلومتر)، جزیره لارک (تا مرکز دهستان لارک) ۸۵/۴ مایل (۹ کیلومتر)، تا جزیره بوموسی ۰۱/۸۸ مایل (۱۶۳ کیلومتر) و جزیره تنب بزرگ ۵۵/۶۱ مایل (۱۱۴ کیلومتر) است.

مساحت جزیره مساحت جزیره ۱۴۹۱ کیلومترمربع، حدود ۵/۲ برابر دومین جزیره بزرگ خلیج فارس یعنی بحرین است. طول جزیره از بندر قشم، تا بندر باسعیدو در انتهای جزیره را در منابع مختلف بین ۱۰۰ تا ۱۳۰ کیلومتر تخمین زده‌اند و بیشتر روی طول ۱۱۵ و ۱۲۰ کیلومتر تکیه شده‌است. در گزارش توجیهی اجرای قانون تعاریف، طول سراسری جزیره‌ی قشم را ۱۲۰ کیلومتر ذکر کرده‌اند. عرض جزیره، در نقاط مختلف متفاوت بوده و به‌طور متوسط دارای سه عرض: کم (بین طبل و سلخ)، زیاد (بین لافت کهنه و شیب دراز) و متوسط (در منطقه اسکان) است. با این وجود، عرض متوسط جزیره قشم را ۱۱ کیلومتر می‌توان محسوب داشت.

زمین شناسی قشمفهرست

chahkooh_med.jpgچاهکوه تاریخچه زمین‌شناسی و تکتونیک منطقه: بخش شمالی خلیج فارس قسمتی از بخش جنوب شرقی زون ساختاری زاگرس را تشکیل می‌دهد که با روند کمربند چین‌خورده ـ راندگی شمال غربی ـ جنوب شرقی در اثر آخرین فاز کوه‌زایی آلپین در پلیو ـ پلیئستوسن چین‌خورده و دگرریخت شده‌است. سازندهای زمین‌شناسی این کمربند ممکن است محدوده سنی دیرینه‌زیستی پیشین تا ترشیری داشته باشند و شامل دیاپیرهای منسوب به پالئوزوئیک پیشین به نام سری هرمز بوده که تا عهد حاضر به طرف سازندهای بالایی و تا روی زمین فعال بوده‌اند. بر اساس نظر اکثریت زمین‌شناسان این منطقه از نظر تکتونیکی از زمان ترشیری پسین به عنوان ناحیه فعال تکتونیکی بخش جنوبی پیشانی دیگر ریختی یا کمربند همگرایی (بین‌النهرین و حوزه خلیج فارس) و همچنین حاشیه‌های صفحه فشارشی و برخوردی قاره ایران ـ عربی، فعال بوده‌است.

گنبد نمکی نمکدان
کوه نمکی ـ کوه نمکدان ـ در قسمت جنوب غربی جزیره، ویژگی عمده مجموعه کوهستانی غربی را تشکیل می‌دهد. این کوه که به شکل مخروط است تا ارتفاع ۳۹۷ متر (قله کوه نمکدان) می‌رسد. ساختار نمکی این کوه از انباشته شدن صخره‌های آذرین با رسوبات تشکیل شده‌است. کوه گنبد نمکی، با بقایای معادن نمک باستانی و چشمه‌های آب شور، به خودی خود یک ”اثر تاریخی طبیعی دیدنی“ با امکانات آموزشی و تفریحی را به وجود آورده‌است.

دره ستارگان
fallen_star_med.jpgدره ستارگان دره ستارگان در قشم.روستای برکه خلف در فاصله پنج کیلومتری از ساحل جنوبی جزیره قرار گرفته‌است. در شمال این روستا یکی از زیباترین جلوه‌های فرسایش در جزیره قابل مشاهده‌است. اهالی منطقه به این روستا استاره کفته (گاهی هم استار افتیده) می‌گویند. اما، نام دره ستاره‌ها برای این پدیده کم‌نظیر زمین‌شناسی جاافتاده‌است. به دلیل شکل ویژه این دره و انواع حجم‌ها و پدیده‌های فرسایش موجود در آن وزش بادهای تند و گردش هوا در لابه‌لای ستون‌ها و حفره‌های موجود در دره تولید صدا می‌کند و به دلیل این صداها است که اهالی معتقدند با تاریک شدن هوا این دره محل آمد و شد ارواح و اجنه‌است و بنابراین از ورود به آب در شب خودداری می‌کنند. دره ستاره‌ها در واقع یک ناحیه فرسایش یافته توسط آب‌های سطحی، رگبارهای فصلی و تندبادها است. فلات اولیه که هنوز در بخش شمالی به‌صورت کم و بیش دست نخورده باقی مانده، در ارتفاع بین ۷ تا ۱۵ متری از کف دره قرار دارد و جنس آن ماسه سنگ با سیمان آهکی سست و پر از پوسته‌های فسیلی است. مخروط‌های نوک‌تیز، ستون‌نها و ستونک‌های فرسایشی، آرک‌ها و تیغه‌ها و دیواره‌های نواری از جمله بخش‌هایی هستند که در این دره مشاهده می‌شوند. به دلیل سست بودن جنس لایه‌ها، می‌توان انتظار داشت که پس از هر بارندگی شدید (که به ندرت اتفاق می‌افتد) تغییرات محسوسی در مورفولوژی دره صورت پذیرد.

لرزه خیزی قشم
در ساعت ۱۲ و ۳۴ دقیقه و ۲۵ ثانیه روز سه‌شنبه ۲۱ تیرماه ۱۳۸۴ زمین‌لرزه‌ای به بزرگی ۶/۴ در استان هرمزگان رویداد که در مناطقی از استان از جمله جزیره قشم احساس شد. کانون این زمین‌لرزه در مختصات ۰۷/۲۷ درجه عرض شمالی و ۹۱/۵۵ درجه طول شرقی، در حوالی گچین در غرب بندرعباس و در فاصله ۱۹ کیلومتری بندر درگهان (در جزیره قشم) اعلام شد. تنها پس‌لرزه ثبت شده این زمین‌لرزه که امکان ثبت و تعیین محل آن وجود داشته، در ساعت ۱۶ و ۱۱ دقیقه همان روز و به بزرگی ۸/۲ روی داده‌است.

سواحلفهرست

qeshm_beach_med.jpgساحل قشم جزیره قشم با وسعتی نزدیک به ۱۵۰۰ کیلومترمربع، بیشترین سواحل و کرانه‌ها را در بین جزایر خلیج فارس به خود اختصاص می‌دهد. سواحل زیتون، سیمین، جزایر ناز، سوزا، مسن، شیب‌دراز، سلخ و دوستکو از دیدنی‌ترین سواحل جزیره قشم محسوب می‌شوند. از ویژگی‌های ساحل شناختی این جزیره، تنوع سواحل صخره‌ای، ماسه‌ای و گلی آن است که چنین خصوصیتی به‌طور یک جا در کمتر جزیره‌ای یافت می‌شود. سواحل شنی و ماسه‌ای نقره‌فام و سیمین براق نیز از دیگر انواع سواحل در جزیره قشم محسوب می‌شوند. ساحل صخره‌ای زیتون، ساحل شنی سیمین و سواحل گلی لافت و جنگل‌های حرا تنوع سواحل قشم را نشان می‌دهند. ساحل صخره‌ای ریگو معروف به ساحل لاک‌پشت‌ها نیز از دیگر سواحل زیبای جزیره قشم است که لاک‌پشت‌ها در آنجا برای نفس‌گیری و تغذیه به روی آب می‌آیند.

آب و هوافهرست

sky_med.jpgآسمان ابری قشم در گروه سرزمین‌های گرم و خشک قرار می‌گیرد و این در حالی است که رطوبت نسبی هوا در قشم بالاست. فشار هوا در قشم بین ۱۰۱۵ تا ۱۰۱۸ میلی‌بار جیوه‌است که در تابستان به دلیل گرمای زیاد، فشار هوا به کمتر از ۱۰۰۰ میلی‌بار می‌رسد. دمای متوسط سالیانه جزیره قشم حدود ۲۶ درجه سانتی‌گراد، با متوسط حداکثر و حداقل دمای روزانه به ترتیب ۳۳ و ۱۸ درجه سانتی‌گراد است. اختلاف درجه حرارت فصلی این جزیره بسیار زیاد است. گرم‌ترین زمان‌ها ۱۰ تیر تا ۱۰ شهریور و سردترین ماه‌ها دی و بهمن است. در جزیره قشم حداکثر و حداقل دمای مطلق ۴۶ و صفر درجه سانتی‌گراد به ثبت رسیده‌است.

پوشش گیاهیفهرست

qeshm_mangroves_med.jpgجنگل حرا اولین و مهم‌ترین جامعه گیاهی جزیره در جنگل‌های حرا مشاهده می‌شود که گونه‌ای از مانگروها به نام Avicennia marina (به نام ابوعلی سینا، دانشمند پرآوازه ایران) است و گستره‌ای بیش از ۲۰۰۰ کیلومتر مربع از مساحت جزیره را به خود اختصاص داده‌اند. گیاهان قشم خشکی پسند و حرارت‌خواه بوده و نیاز به رطوبت زیاد در تابستان دارند و بیشتر به شکل درختچه‌های نیم‌بیابانی کوتاه قد قابل مشاهده هستند.

اقتصادیفهرست

castrol_med.jpgشرکت کاسترول دامپروری جزیره قشم تا حدودی توان بالقوه برای دامپروری را دارد و هم اکنون دامپروری به روش سنتی در جزیره انجام می‌گیرد . نزدیک به ۲۰۰۰ راس بز از نژادهای مخصوص تالی ، جزیرتی، پاکستانی و هم چنین حدود ۳۰۰۰ راس گوسفند و گاو گوساله و چند هزار ماکیان در جزیره وجود دارد. منابع تغذیه دام‌ها بیشتر از سرشاخه‌ها و برگ درختان حرا است. مردم جزیره نوعی غذا به نام « فخاره » برای دام‌های خود درست می‌کنند . بیشتر دام‌ها در این جزیره در دشت مرکزی ( یعنی توریان، رمکان ، گربه دان و کاروان ) هستند شتر یا سفینه صحرا در گذشته از اهمیت خاصی برخوردار بوده که انطباق بیشتری با محیط جزیره داشته‌است و برای حمل و نقل وهم چنین شیر و گوشت نگهداری می‌شده‌است. شترداری بیشتر در روستای طبل، جی جیان، سهیلی و سلخ رایج است. تعداد شترها در این جزیره افزون بر ۳۰۰۰ نفر است.

اولین مزرعه پرورش کروکودیل کشور به نام پارک کروکودیل نوپک به زودی در جزیره هنگام از توابغ شهرستان قشم تولید و تکثیر کروکودیل را آغاز می‌نماید.

کشاورزی در جزیره قشم به دلیل کمی بارندگی و نبود آب شیرین کافی ، کشاورزی بسیار محدود است و بیشتر به صورت دیم صورت می‌گیرد و کشت غلات دیم نیز به دلیل یکنواختی بارندگی دستخوش نوسان زیاد می‌شود. به این ترتیب ، تولید کشاورزی قشم را می‌توان ناچیز دانست. نواحی کشت آبی در دشت توریان و نواحی زراعت دیم در روستای طبل ، گوران ، سهیلی ، گورزین ، ملکی ، لافت و گیاهدان واقع اند که نیمی از نخلستان‌های جزیره را در خود جای داده‌اند.

معادن در جزیره قشم معادن گوناگونی از قبیل نمک ، خاک سرخ، گاز سنگ آهن و ... وجود دارد که به ویژه در گذشته سبب رونق تجاری این جزیره بوده‌است و قسمتی از مشاغل جزیره نشینان را تامین می‌ کرده‌است معدن سنگ لاشه تلمبر واقع در ۱۰ کیلومتری باختر بندر قشم با تولید سالانه ۳۵ هزار تن و معدن سنگ لاشه قشم واقع در ۱۴ کیلومتری جنوب غربی شهر قشم با تولید سالانه ۲۷۰۰ تن از مهم ترین معدن‌های قشم به شمار می‌روند. از جمله معادن عمده جزیره قشم ، نمکدان است که به صورت تپه نمکی مدور ( مخروطی ) و به قطر قاعده ۷ کیلومتر در ارتفاع ۲۳۷ متر از سطح دریا قرار دارد. این منبع دارای بهترین نمک است که ذخائر آن ۴۲۰ هزار تن برآورد شده‌است. گاز جزیره قشم در سنوات گذشته برای اولین بار به وسیله شرکت ایران و انگلیس کشف و حفر شد به طوری که در منطقه کارگه سه چاه نفت زده‌اند که عمق یکی از آنها تا ۳۰۰۰ متر می‌رسد اما سر چاه‌ها را بسته‌اند.

پالایشگاه گاز « گَوَرزین »

که از پنج حلقه چاه تغذیه می‌کند پس از پالایش به وسیله لوله‌های ۱۲ اینچی از لافت کهنه به بندر پل و در مجموع پس از طی ۷۰ کیلومتر به نیروگاه بندر عباس می‌رسد تا انرژی گازی را به الکتریسیته تبدیل نماید. قدرت تصفیه و حمل گاز طبیعی به نیروگاه حرارتی بندرعباس در صورت امکان روزانه یکصد میلیون فوت مکعب است و این لوله‌ها در ژرفای ۳۳ متری دریا قرار گرفته‌اند.

موقعیت جفرافیایی
قشم نام جزیره‌ای است خلیج فارس و در استان هرمزگان ایران است. این جزیره در دوران ساسانیان ابرکاوان نام داشته‌است. این جزیره از شمال به شهر بندرعباس، مرکز بخش خمیر و قسمتى از شهرستان بندر لنگه، از شمال‌شرقى به جزیره‌ى هرمز، از شرق به جزیره‌ى لارک، از جنوب به جزیره‌ى هنگام و از جنوب غربى به جزایر تنب بزرگ و کوچک و بوموسى محدود مى‌گردد. فاصله جزیره‌ى قشم (از بندر قشم) تا بندرعباس 8/10 مایل (20 کیلومتر)، تا بندر هرمز 72/9 مایل (18 کیلومتر)، جزیره لارک (تا مرکز دهستان لارک) 85/4 مایل (9 کیلومتر)، تا جزیره بوموسى 01/88 مایل (163 کیلومتر) و جزیره تنب بزرگ 55/61 مایل (114 کیلومتر) است.
نزدیک‌ترین بندر در ساحل اصلى کشور به جزیره‌ى قشم، بندرعباس است که فاصله آن تا محل سربندر قشم 8/10 مایل دریایى (20 کیلومتر) است. نزدیک‌ترین فاصله این جزیره به ساحل اصلى کشور، در دماغه‌ى شمالى جزیره، در محل بندر لافت (در جزیره‌ى قشم) تا آبادى پل، مرکز دهستان خمیر (در ساحل اصلى کشور) که فاصله آن در حدود یک مایل دریایى (1800 متر) بوده و در آینده محل احداث پل خلیج فارس خواهد بود.

 

مساحت قشم
مساحت جزیره 1491 کیلومترمربع، حدود 5/2 برابر دومین جزیره بزرگ خلیج فارس یعنی بحرین است. طول جزیره از بندر قشم، تا بندر باسعیدو در انتهای جزیره را در منابع مختلف بین 100 تا 130 کیلومتر تخمین زده‌اند و بیشتر روی طول 115 و 120 کیلومتر تکیه شده‌است. در گزارش توجیهی اجرای قانون تعاریف، طول سراسری جزیره? قشم را 120 کیلومتر ذکر کرده‌اند. عرض جزیره، در نقاط مختلف متفاوت بوده و به‌طور متوسط دارای سه عرض: کم (بین طبل و سلخ)، زیاد (بین لافت کهنه و شیب دراز) و متوسط (در منطقه اسکان) است. با این وجود، عرض متوسط جزیره قشم را 11 کیلومتر می‌توان محسوب داشت.

 

زمین شناسی قشم
مساحت جزیره 1491 کیلومترمربع، حدود 5/2 برابر دومین جزیره بزرگ خلیج فارس یعنی بحرین است. طول جزیره از بندر قشم، تا بندر باسعیدو در انتهای جزیره را در منابع مختلف بین 100 تا 130 کیلومتر تخمین زده‌اند و بیشتر روی طول 115 و 120 کیلومتر تکیه شده‌است. در گزارش توجیهی اجرای قانون تعاریف، طول سراسری جزیره? قشم را 120 کیلومتر ذکر کرده‌اند. عرض جزیره، در نقاط مختلف متفاوت بوده و به‌طور متوسط دارای سه عرض: کم (بین طبل و سلخ)، زیاد (بین لافت کهنه و شیب دراز) و متوسط (در منطقه اسکان) است. با این وجود، عرض متوسط جزیره قشم را 11 کیلومتر می‌توان محسوب داشت.

 

سواحل قشم
جزیره قشم با وسعتی نزدیک به 1500 کیلومترمربع، بیشترین سواحل و کرانه‌ها را در بین جزایر خلیج فارس به خود اختصاص می‌دهد. سواحل زیتون، سیمین، جزایر ناز، سوزا، مسن، شیب‌دراز، سلخ و دوستکو از دیدنی‌ترین سواحل جزیره قشم محسوب می‌شوند. از ویژگی‌های ساحل شناختی این جزیره، تنوع سواحل صخره‌ای، ماسه‌ای و گلی آن است که چنین خصوصیتی به‌طور یک جا در کمتر جزیره‌ای یافت می‌شود. سواحل شنی و ماسه‌ای نقره‌فام و سیمین براق نیز از دیگر انواع سواحل در جزیره قشم محسوب می‌شوند. ساحل صخره‌ای زیتون، ساحل شنی سیمین و سواحل گلی لافت و جنگل‌های حرا تنوع سواحل قشم را نشان می‌دهند. ساحل صخره‌ای ریگو معروف به ساحل لاک‌پشت‌ها نیز از دیگر سواحل زیبای جزیره قشم است که لاک‌پشت‌ها در آنجا برای نفس‌گیری و تغذیه به روی آب می‌آیند.

 

قشم و جزایر اطراف آن
قشم چهار جزیره کوچک‌تر هنگام، لارک، هرمز و ناز را در تنگه استراتژیک هرمز در مجاورت خود دارد.
ـ جزیره هنگام: این جزیره 6/33 کیلومتر مربع مساحت دارد و به شکل مخروطى ناقصى است که در کرانه‌هاى جنوبى جزیره قشم روبه‌روى شیب دراز واقع شده است. فاصله آن تا شهر قشم حدود 92 مایل دریایى است. این جزیره ارتفاعات پست آهکى دارد و بلندترین نقطه آن کوه ناکس است. بزرگ‌ترین قطر آن از روستاى هنگام کهنه تا روستاى هنگام جدید 9 کیلومتر است.
تنها فعالیت اقتصادى در جزیره هنگام که اکثر اهالى به آن مشغولند ماهیگیرى و صیادى است. از نقاط دیدنى جزیره سواحل جنوبى آن است که حفره‌هاى کوچک و بزرگ دارد و تأسیسات بندرى انگلیسى‌ها است.
ـ جزیره لارک: این جزیره با 7/84 کیلومتر مربع مساحت در فاصله 81 کیلومتر مربع مساحت در فاصله 81 مایلى دریایى از بندرعباس و 6 مایل دریایى از شهر قشم و در جنوب شرقى این شهر در تنگه هرمز قرار دارد. جزیره لارک از کوه‌هاى آتشفشانى مخروطى شکل تشکیل شده است. چند چشمه نمک و سواحل بسیار زیبا از جمله دیدنى‌هاى جزیره لارک است.
در این جزیره فعالیت کشاورزى وجود ندارد و تنها فعالیت اقتصادى اکثر اهالى لارک، صید و غواصى است. آب برکه‌ها و چاه‌هاى آن نیز مورد استفاده قرار مى‌گیرد.
ـ جزیره هرمز: این جزیره مانند صدفى با 9/14 کیلومتر مربع وسعت در فاصله 10 مایلى جنوب شرقى بندرعباس و درمیان آب‌هاى خلیج فارس قرار گرفته است.
سطح جزیره هرمز را طبقات سازند‌هاى رسوبى و آتشفشانى تشکیل داده است و طبقات نمکى نیز به صورت تپه‌هایى، قسمت اعظم جزیره را پوشانده‌اند و اکثراً از جنس نمک طعام هستند. بلندترین نقطه آن 186 متر از سطح دریا ارتفاع دارد و بزرگ‌ترین قطر آن 8 کیلومتر است. به‌دلیل بارش اندک جوى و نمکى بودن خاک و شور بودن آب، مرتع و گیاه در جزیره هرمز اندک است.
استخراج و صدور خاک سرخ جزیره هرمز از مهم‌ترین منابع درآمد اهالى است. نمک آبى و سنگ لاشه از دیگر معادن این جزیره به‌شمار مى‌رود.
جزیره‌ ناز: این جزیره کوچک در نزدیکى سواحل شرقى قشم‌ قرار گرفته و از ساحل در حدود یک کیلومتر فاصله دارد. وسعت جزیره ناز تقریباً سه‌ هکتار است. این جزیره فاقد ساحل شنى است و دیواره‌هاى صخره‌اى به ارتفاع پنج تا ده متر اطراف آن را فراگرفته است. روى این جزیره کاملاً مسطح است. در زمان جزر با پس‌روى کامل آب دریا، براى مدت کوتاهى، باریکه‌اى از خشکى جزیره ناز را به ساحل قشم وصل مى‌کند.
در این جزیره کسى سکونت ندارد. ماهیگیران محلى چند سایبان و مکان استراحت از چوب و پلاستیک به‌صورت موقت احداث کرده‌اند. روبه‌روى جزیره ناز در قشم ساحل شنى قرار دارد که مکان مناسبى براى تغذیه پرندگان دریایى و ماهیگیران بومى است. در سراسر فصول سال بازدیدکنندگان بسیارى به‌ویژه هنگام غروب از این محل بازدید مى‌کنند.
غارهاى خربس: این غارها در فاصله ده‌کیلومترى شهر قشم و مشرف بر ساحل جنوبى جزیره قرار دارند. با توجه به جنس دیواره‌ها که عمدتاً از مارن و سیلت هستند فرسایش تأثیر زیادى بر آنها داشته و به‌نظر مى‌رسد حفراتى که آنها را غار مى‌نامند در ابتدا در اثر عمل امواج به‌وجود آمده (در زمان مجاورت این دیواره‌ها با دریا) و اندازه‌هاى محدودى داشته‌اند و سپس توسط مردم بومى عمیق‌تر و بزرگ‌تر شده‌اند. نرمى جنس دیواره‌ها باعث شده که کار حفر آنها به سهولت انجام پذیرد و احتمالاً پناهگاهى براى مردم آن زمان به‌وجود بیاید. برخى از این غارها با دالان‌هایى به هم مى‌رسند. در دیواره‌هاى داخلى و خارجى پوسته‌هاى دو کفه‌اى‌هاى مختلف به وفور یافت می شود.

 

آب و هوای قشم
قشم در گروه سرزمین‌های گرم و خشک قرار می‌گیرد و این در حالی است که رطوبت نسبی هوا در قشم بالاست. فشار هوا در قشم بین 1015 تا 1018 میلی‌بار جیوه‌است که در تابستان به دلیل گرمای زیاد، فشار هوا به کمتر از 1000 میلی‌بار می‌رسد. دمای متوسط سالیانه جزیره قشم حدود 26 درجه سانتی‌گراد، با متوسط حداکثر و حداقل دمای روزانه به ترتیب 33 و 18 درجه سانتی‌گراد است. اختلاف درجه حرارت فصلی این جزیره بسیار زیاد است. گرم‌ترین زمان‌ها 10 تیر تا 10 شهریور و سردترین ماه‌ها دی و بهمن است. در جزیره قشم حداکثر و حداقل دمای مطلق 46 و صفر درجه سانتی‌گراد به ثبت رسیده‌است.

 

جغرافیای اقتصادی
دامپروری

جزیره قشم تا حدودی توان بالقوه برای دامپروری را دارد و هم اکنون دامپروری به روش سنتی در جزیره انجام می‌گیرد . نزدیک به 2000 راس بز از نژادهای مخصوص تالی ، جزیرتی، پاکستانی و هم چنین حدود 3000 راس گوسفند و گاو گوساله و چند هزار ماکیان در جزیره وجود دارد. منابع تغذیه دام‌ها بیشتر از سرشاخه‌ها و برگ درختان حرا است. مردم جزیره نوعی غذا به نام « فخاره » برای دام‌های خود درست می‌کنند . بیشتر دام‌ها در این جزیره در دشت مرکزی ( یعنی توریان، رمکان ، گربه دان و کاروان ) هستند شتر یا سفینه صحرا در گذشته از اهمیت خاصی برخوردار بوده که انطباق بیشتری با محیط جزیره داشته‌است و برای حمل و نقل وهم چنین شیر و گوشت نگهداری می‌شده‌است. شترداری بیشتر در روستای طبل، جی جیان، سهیلی و سلخ رایج است. تعداد شترها در این جزیره افزون بر 3000 نفر است.
اولین مزرعه پرورش کروکودیل کشور به نام پارک کروکودیل نوپک به زودی در جزیره هنگام از توابغ شهرستان قشم تولید و تکثیر کروکودیل را آغاز می‌نماید.


کشاورزی

در جزیره قشم به دلیل کمی بارندگی و نبود آب شیرین کافی ، کشاورزی بسیار محدود است و بیشتر به صورت دیم صورت می‌گیرد و کشت غلات دیم نیز به دلیل یکنواختی بارندگی دستخوش نوسان زیاد می‌شود. به این ترتیب ، تولید کشاورزی قشم را می‌توان ناچیز دانست. نواحی کشت آبی در دشت توریان و نواحی زراعت دیم در روستای طبل ، گوران ، سهیلی ، گورزین ، ملکی ، لافت و گیاهدان واقع اند که نیمی از نخلستان‌های جزیره را در خود جای داده‌اند.


معادن

در جزیره قشم معادن گوناگونی از قبیل و نفت و شن و ماسه و نمک آبی و سرب و گوگرد، خاک سرخ، سنگ آهن و ... وجود دارد که به ویژه در گذشته سبب رونق تجاری این جزیره بوده‌است و قسمتی از مشاغل جزیره نشینان را تامین می‌ کرده‌است.
معدن سنگ لاشه تلمبر واقع در 10 کیلومتری باختر بندر قشم با تولید سالانه 35 هزار تن و معدن سنگ لاشه قشم واقع در 14 کیلومتری جنوب غربی شهر قشم با تولید سالانه 2700 تن از مهم ترین معدن‌های قشم به شمار می‌روند. از جمله معادن عمده جزیره قشم ، نمکدان است که به صورت تپه نمکی مدور ( مخروطی ) و به قطر قاعده 7 کیلومتر در ارتفاع 237 متر از سطح دریا قرار دارد. این منبع دارای بهترین نمک است که ذخائر آن 420 هزار تن برآورد شده‌است.
منابع گاز و نفت عمدتا در سلخ و گورزین واقع شده اند.گاز جزیره قشم در سنوات گذشته برای اولین بار به وسیله شرکت ایران و انگلیس کشف و حفر شد به طوری که در منطقه کارگه سه چاه نفت زده‌اند که عمق یکی از آنها تا 3000 متر می‌رسد اما سر چاه‌ها را بسته‌اند.

پالایشگاه گاز « گَوَرزین »


پالایشگاه گاز « گَوَرزین »که از پنج حلقه چاه تغذیه می‌کند پس از پالایش به وسیله لوله‌های 12 اینچی از لافت کهنه به بندر پل و در مجموع پس از طی 70 کیلومتر به نیروگاه بندر عباس می‌رسد تا انرژی گازی را به الکتریسیته تبدیل نماید. قدرت تصفیه و حمل گاز طبیعی به نیروگاه حرارتی بندرعباس در صورت امکان روزانه یکصد میلیون فوت مکعب است و این لوله‌ها در ژرفای 33 متری دریا قرار گرفته‌اند.


در سال 1385 این شهرستان به سه بخش مرکزی و بخش شهاب و بخش هرمز 7 دهستان تقسیم شده بود.
طبق آخرین تقسیمات کشوری امروزه شهرستان قشم 64 شهر و روستا دارد که مهم‌ترین آنها عبارت‌اند از:
1 ـ تولا(قشم) 2 ـ دفاری 3 ـ حمیری 4 ـ جزیره لارک (جزء جزیره قشم) 5 ـ درگهان (در سال 85 تبدیل به شهر شده‌است) 6 ـ هلر 7 ـ گیاهدان 9 ـ رمچاه 10 ـ جی‌جیان 12 ـ باغ بالا 13 ـ توریان 14 ـ تُم‌سنتی 15 ـ زینبی 16 ـ پی‌پشت 17 ـ کوشه 18 ـ کاروان(قشم) 19 ـ گربدان 20 ـ زیرانک 21 ـ کردوا 22 ـ مسدوم 23 ـ خالدین 24 ـ مسن 25 ـ شیب دراز 26 ـ دیرستان 27 ـ برکه خلف 28 ـ جزیره هنگام شامل روستاهای هنگام(هنگام جدید) 29 ـ هنگام قدیم 30 ـ هنگام غیل (جزیره هنگام جزء جزیره قشم) 31 ـ ریگو 32 ـ بند حاج علی 33 ـ قندیل 34 ـ نخل گل 35 ـ لافت 36 ـ طبل(روستا) 37 ـ ملکی 38 ـ هفت رنگو 39 ـ سلخ 40 ـ گمبران 41 ـ سهیلی 42 ـ تنبان 43 ـ گورزین 44 ـ دهخدا(روستا) (خور خران) 45 ـ گوران(قشم) 46 ـ نقاشه 47 ـ دوربنی 48 ـ بندردولاب 47 ـ گوری(روستا) 50 ـ مرادی 51 ـ درکو 52 ـ دوستکو 53 ـ کانی(روستا) 54 ـ چاهو شرقی 55 ـ تمکز 56 ـ کنار سیاه(قشم) 57 ـ چاهوغربی 58 ـ سرریگ 59 ـ باسعیدو
(سوزا، هرمز و قشم حوزه شهری‌اند و در سال 85 بندر درگهان به حوزه شهری اضافه شد.)
شهر قشم در شرقی‌ترین نقطه جزیره واقع شده‌است و به رغم آنکه این شهر نسبت به کل جزیره مرکزیت هندسی ندارد، اما به علت موقعیت مهم استراتژیک آن (دید گسترده به جنوب، شمال و شرق، دید به تنگه هرمز، نزدیکی به بندرعباس و...) از قدیم واجد اهمیت بوده و عمده‌ترین سکونتگاه جزیره محسوب می‌شده‌است. انتخاب شهر قشم به عنوان پایگاه اصلی توسعه منطقه آزاد تجاری-صنعتی قشم نیز بر اهمیت این شهر افزوده‌است

بنادر


بنادر مهم صیادی و تجاری: 1 ـ بهمن 2 ـ شهید ذاکری 3 ـ سلخ 4 ـ مسن 5 ـ سوزا 6 ـ کاوه 7 ـ لافت 8 ـ درگهان 9 ـ باسعیدو 10 ـ فجر 11 ـ شرکت نفت 12 ـ رمچاه 13 ـ کندالو 14 ـ طبل 15 ـ هنگام

جمعیت
ترکیب جمعیتی (طبق سرشماری آبان‌ماه سال 1385):
• جمعیت کل جزیره قشم: 98?829 نفر
• عده مردان جزیره: 49?742 نفر
• عده زنان جزیره: 49?087 نفر
• عده کودکان زیر یک‌سال: 2?268 نفر
• عده کودکان زیر پنج سال: 11?800 نفر

مهاجرت

علاوه بر جمعیت بومی و ساکن، جزیره قشم دارای جمعیت غیربومی و مهاجر بسیاری است که به‌طور عمده در بخش‌های تجارت، بازرگانی، صنایع و معادن، ادارات و دوایر دولتی و ارگان‌ها، بانک‌ها، تشکیلات سازمان منطقه آزاد قشم و دیگر بخش‌های خدماتی به فعالیت اشتغال دارند. ضمن آنکه شمار قابل توجهی گردشگر نیز ـ همواره به‌ویژه در فصل‌های پاییز و زمستان و تعطیلات نوروزی ـ وارد جزیره می‌شوند.
زبان و گویش:زبان اصلی مردم قشم، مانند تمام مردم ساکن بنادر و سواحل جنوب کشور و دیگر جزایر، فارسی و برای همه مردم و مسافرانی که به جزیره مسافرت می‌کنند قابل درک و فهم است. لهجه? محلی و متداول مردم قشم در شهرها و روستاهای آن تقریباً یکسان است، با این تفاوت که اهالی شهر قشم و درگهان به سبب رفت و آمد و دادوستد با مردم میناب، بندرعباس، پل، خمیر، کنگ، لنگه و دیگر بنادر مجاور، با لهجه‌ای نزدیک به لهجه بندرعباسی، مینابی (بندری)، پلی (بندر پل خمیر) صحبت می‌کنند و ساکنان روستای اعماق جزیره به سبب مسافرت به شیخ‌نشین‌ها و هندوستان به زبان عربی هندی نیز آشنایی دارند یا واژه‌هایی از این زبان‌ها وارد لهجه آنها شده‌است. به‌طور کلی باید گفت زبان محلی قشمی، آمیخته‌ای از بان‌های فارسی، بندری، هندی و انگلیسی است.
دین و مذهب: مردم شهرستان قشم مسلمان و پیرو مذهب تسنن شافعی و تشیع (اثنی‌عشری)‌اند.


مطالب مشابه :


سایت تمامی سازمانهای آموزش و پرورش استانهای کشور و تعدادی سایت مرتبط با وزارت آموزش وپرورش

همچنین پاسخ هایی که طولانی هستند را ممکن است در یک بندرعباس. آموزش و پرورش ناحیه




تورنتو- کانادا

مختصات: ‏۲۶٫۴۷″ ۲۰′ ۷۹°غربی ‏۵۹٫۷۲″ ۴۲′ ۴۳°شمالی  /  خطای عبارت: عملگر دور از انتظار




اثار باستانی استان هرمزگان

در وسط سقف حمام روزنه‌هایی به عنوان نورگیر در هر یک از ناحیه دارای اموزش وپروش




شهربندر قشم

دره ستاره‌ها در واقع یک ناحیه این جزیره از شمال به شهر بندرعباس وضعیت اموزش وپروش




اشنایی کامل با شهرستان بیرجند

تجارت بیرجند از طریق بندرعباس و نیز جمعیت امیران ناحیه اموزش وپروش




اشنای با معادن مس ایران قسمت دوم

بوده و فاصله آن تا بندرعباس ۴۳۷ ناحیه از سطح دریا به‌طور اموزش وپروش




زبان ها و گویش های ایرانی

گویش ناحیه اران و بردع در قفقاز بوده است و یک قبیله بدوی وضعیت اموزش وپروش




معرفی، تاریخچه و آشنایی با شهر میبد

هم اکنون بیش از یک چهارم کاشی ایران در بندرعباس و راه وضعیت اموزش وپروش




اشنایی با حیوانات-یوزژلنگ

دانستنیها ی تاریخ وجغرافیایی ایران وجهان - اشنایی با حیوانات-یوزژلنگ - اشنایی کامل با




اشنای بامعادن ایران

معدن عبارت است از محل پیدایش طبیعی یک ماده معدنی (فلزی یا غیرفلزی) که مورد اکتشاف و بهره




برچسب :