حیات وحش استان همدان

منطقه شکار ممنوع آقگل

تالاب طبيعي و فصلي آق گل در حد فاصل استان هاي مرکزي وهمدان در فاصله 20 کيلومتري شمال شرقي ملاير ، يک کيلومتري جنوب شرقي روستاي کرد خورد (اسلام آباد ) قابل دسترسی در بخش جوکار و درموقعيت جغرافيايي 34 درجه و 49 دقيقه طول شرقي و 29 درجه و 02 دقيقه عرض شمالي قرار دارد. ارتفاعات اطراف آن به نامهاي وصال در شرق، با ارتفاع حداكثر 1856 متر، روميه در شمال غرب كه با ارتفاع حداكثر2019 متر و چراخون در جنوب با ارتفاع 2357 متر از سطح دريا هستند.

آب اين تالاب از حوضه آبريز رودخانه قره چاي در جنوب دشت کميجان تامين مي شود و فصول آبگيري تالاب از اواخر آذر ماه آغاز و تا اواسط خرداد ماه هر سال پايان مي پذيرد که البته با ميزان بارندگي ساليانه ارتباط مستقيم دارد. به طوري که عمق آب تالاب از 0 تا 1 متر متغير است و وسعت آن در ماه هاي پر آبي به 15 کيلومتر مربع مي رسد. با پيشروي آب در قسمت هاي مياني، جزيره هايي به ارتفاع 6 متر ظاهر مي شود. مساحت تالابحدود وسعت 830 هکتار و متغيرتخمین زده می شود و آن را در گروه تالاب هاي Floodplains با آب شيرين طبقه بندي مي نمايند. منابع آبي آن نزولات آسماني، ذوب برف ارتفاعات اطراف، نهرهاي فصلي و چشمه هاي حاشيه اي و طغيان رودخانه قره چاي است. اين تالاب در اواخر فصل بهار خشکمي شود ولي در طول پاييز و زمستان آبدار است و در فصل بهار از ميزان آب کاسته مي شود. بررسي ها نشان دهنده حضور 46 گونه از پرندگان ايران در آق گل است. اين تنوع اكولوژيك بالا، جايي براي ترديد باقي نمي گذارد كه تالاب آق گل نياز اساسي به برنامه هاي حفاظتي و مديريت مناسب دارد. مجموع اين فاكتورها نشان دهنده اهميت و جايگاه ارزشمند تالاب آق گل براي پرندگان آبزي و به طور خاص براي توليد مثل گونه هاي مثل آووست و چوب پا است. براین اساس طبق آگهی رسمی شماره 50278-52 مورخ 20/8/88 از تاریخ 15/3/88 به مدت پنج سال از سوی شورای عالی حفاظت محیط زیست به عنوان منطقه شکار ممنوع معرفی گردید. از جمله پرندگان آبزی وکنار آبزی منطقه می توان به كشيم كوچك، باكلان بزرگ، كشيم بزرگ، اگرت بزرگ، باكلان كوچك، فلامينگوي بزرگ، بوتيمار كوچك، حواصيل زرد، خوتكا، آبچليك پا سرخ، چوب پا ، چنگر نوك سرخ، كاكايي سرسياه، زرده پره تالابي،پرستودريايي نوک‌کاکايي، اردك بلوطي و .. اشاره کرد.

حدود اربعه:

از نقطه ای به مختصات N:318812 و E:3826418 واقع در شمال تالاب در جهت عقربه های ساعت ودر امتداد دیوار عریض خاکریز شده تا همان نقطه.

منطقه حفاظت شده گلپرآباد

منطقه حفاظت شده گلپرآباد با وسعتي حدود 8326 هكتار، در فاصله حدود 40 کیلومتری جنوب شرقی شهرستان ملایر، و در محدوده جغرافیایی 34 درجه و 9 دقیقه تا 34 درجه و 15 دقیقه عرض شمالی و 48 درجه تا 49 درجه و 7 دقیقه طول شرقی واقع گردیده است. این منطقه شامل تپه ماهورها و قسمتهاییاز آن صخره ایودر پایین دست مناطق دشتی وجود دارد و در کل دارای سیمای کوهستانی است. زمستان این منطقه سرد ونزولات جوی اغلب بصورت برف می باشد.

دراین منطقه تعداد 6 چشمه شناسایی شده که پراکنش مناسبی دارند .ازاین رو در تامین آب وحوش بسیار مهم وحیاتی می باشند.در پیرامونمنطقه سه روستای ده میانه، گرجائی و گلپرآباد قرار دارند. این منطقه دارای بسیاری از قابلیتهای منطقه لشگردر می باشد و جزء پيش كوه هاي زاگرس غربي به شمار مي‏آيد و از شمال و جنوب با ارتفاعات متعددي محدود شده‏ است و تحت تاثير جريانات عمومي هوا در اين بخش از زاگرس می باشد و به رغم كم بودن ميزان نزولات جوي (حدود 300 ميليمتر ميانگين سالانه) و محدوديت منابع آبي و استقرار در اكوسيستم‏ سرد وخشک، از تنوع حياتي به ويژه پوشش گياهي بسيار غني برخوردار است. از اين رو رشد و تكثير حيات وحش آن در خور توجه است. براین اساس در سال 1385 بعنوان منطقه شکار ممنوع معرفی و سپس بدلیل داشتن شرایط مساعد زیستی و تنوع گونه ای مناسب در سال 1386 بعنوان منطقه حفاظت شده ارتقاء سطح يافته است. این زیستگاه در امتداد رشته کوه آهنگران ودرضلع جنوب شرقی لشگردر می باشد . لازم به ذکر است که بخشی از این منطقه در حوزه استحفاظی استان مرکزی قرار دارد.این منطقه دارای بسیاری از قابلیتهای منطقه لشگردر می باشد این منطقه زيستگاهي ، جزء پيش كوه هاي زاگرس غربي به شمار مي‏آيد و از شمال و جنوب با ارتفاعات متعددي محدود شده‏ است و تحت تاثير جريانات عمومي هوا در اين بخش از زاگرس قرار دارد. این منطقه شامل تپه ماهورها و قسمتهاییاز آن صخره ای می باشد.در پایین دست مناطق دشتی وجود دارد ودارای سیمایی کوهستانی است. زمستان این منطقه سرد ونزولات جوی اغلب بصورت برف می باشد. راههای دسترسی ازقسمت شمالی منطقه از طریق جاده گاز اراک- ملایر و از قسمت جنوبی از طریق جاده آسفالته احمد روغنی – گلپرآباد می باشد.همچنین در داخل منطقه جاده های جیپ رو وجود دارند.به رغم كم بودن ميزان نزولات جوي (حدود 300 ميليمتر ميانگين سالانه) و محدوديت منابع آبي و استقرار در اكوسيستم‏ خشك و سرد، از تنوع حياتي به ويژه پوشش گياهي بسيار غني برخوردار است. از اين رو رشد و تكثير حيات وحش آن در خور توجه است. تیپ پوشش گیاهی غالب در مناطق دشتی مرتعی ودر تپه ماهورها بصورت بوته ای و در ارتفاعات درختچه ها وجود دارند.از گونه های گیاهی این منطقه می توان ورک،سنجد،بادام کوهی،زالزالک ،آلبالو وحشی،کنگر،گون،شکر تیغال،گراس،جو وحشی،بله گوش،جگن،جاروکوهی،آویشن،چای کوهی،بومادران و...را می توان نام برد. این منطقه زیستگاه گونه حمایت شده قوچ و میش ارمنی می باشد . از دیگر پستانداران منطقه گرگ،کفتار،شغال،تشی ،رودک،روباه واز پرندگان این منطقه کبک ،تیهو،انواع گنجشک سانان،کمر کولی،سار ،پری شاهرخ،عقاب طلایی و دلیجه را می توان نام برد.

حدود اربعه:

شمالاً : از محل تلاقی مرز مشترک با منطقه لشگردر محل قنات روستای جوزان به سمت شرق در امتداد حد جنوبی مسیر جاده اختصاصی گاز تا ایستگاه سوم 250 پونت واز آنجا تا تقاطع جاده آسفالته بین روستای سرچال نبی دره.

غرباً:از قنات احمد روغنی بسمت شمال در امتداد مرز شرقی منطقه حفاظت شده لشگردر الی قنات روستای جوزان.

جنوباً: از قنات روستای گرچائی به سمت غرب در امتداد جاده بین مزارع وقنات روستای گرچائی بعداز عبور از شمال کودره خزینه وجاده جیپ رو اختصاصی دکلهای برق فشار قوی تا قنات روستای گلپرآباد واز آنجا در امتداد جاده آسفالته پس از عبور از روستای ده میانه الی قنات روستای احمد روغنی.

شرقاً:از نبی دره در امتداد جاده آسفالته به سمت جنوب الی روستای سرچال و از آنجا از طریق جاده جیپ رو به قنات روستای گرچائی.


منطقه حفاظت شده آلموبلاغ

منطقه حفاظت شده آلموبلاغ با سیمای کوهستانی وتپه ماهوری با وسعت 7500 هکتار و ارتفاع برابر 2946 متر از سطح دریا در شمال شهرستان اسدآباد و 35 کیلومتری شمال غرب شهرستان همدان در محدوده جغرافیایی 53و34 تا 57 و34 عرض شمالي و 07و48 تا12و48 طول شرقي واقع گردیده و یکی از ارتفاعات مهم غرب کشور و استان همدان به شمار می­آید. و از زيستگاه‌هاي با اهميت قوچ وميش ارمني در استان مي باشد.

لذا در سال 1385 به عنوان منطقه شکار ممنوع اعلامودر سال 1389 به منطقه حفاظت شده ارتقاء سطح یافت. این منطقه در مجاورت گردنه معروف اسدآباد و در مجاورت 17 روستا قرار دارد که از مهم ترین آنها می­توان به ملحمدره ، تاج آباد ، ترخین آباد، بیاج، چنار علیا، محمد آباد، پیرملو، قرآکند و باباعلی اشاره نمود. دره چنار – گرگ دره – دره چپلقو از دره های مهم در منطقه می­باشد.راه دسترسي به منطقه پس از طي 40 كيلومتر در محور اصلي همدان- کرمانشاه، در محل گردنه اسدآباد از طريق جاده انحرافي ایستگاه مخابراتی قدس جدید میسر می باشد. با توجه به اینکه این منطقه يكي از قلل رشته ارتفاعات الوند محسوب می­گردد، از وجود چشمه ساران بزرگ و کوچک و آبریزهای همیشه جاری آن بهره­مند می­گردد و منابع آبی متعددی از جمله منابع فصلی، دائمی، رودخانه، قنات ، چشمه و ... در این منطقه جریان داشته و باعث گرديده حیات وحش منطقه محدودیتی از لحاظ تامین آب نداشته باشند. رودخانه اختاچی مهمترین آب جاري و قنات پشت دربند، چشمه شفیع خان، چشمه شبدر، چشمه سیب، چشمه بابا، چشمه مرادعلی، چشمه روت علیاز منابع آبی آن به شمار می­رود. بر طبق طبقه بندي سازمان هواشناسي کشور منطقه مزبور در زير گروه سرد و خشک قرار مي­گيردبه طوري که آب و هواي منطقه در زمستان سرد و در تابستان معتدل ميباشد. با توجه به شیب ، جهت و همچنین برخورداری از نزولات جوی، منطقه مذکور از پوشش گياهي بسیار مناسب با تنوع گونه ای بالا ، فرم های رویشی علفی ، بوته ای ودرختچه ای و با کاربردهای دارویی ، صنعتی و .. اشاره نمود. از آن جملهمی توان گونه های شبدر درختی، گل لاله، شقایق، پونه، توتیا، شنگ، نخود درختی، پیاز کوهی، گل گندم،در منه، زنبق، موسیر، لاله کوهی، لاله سرنگون ، کنگر،ریواس، آزربه، شیرین بیان ، گون، گل ختمی، گزنه، گل گاوزبان و بومادران، بادام کوهی ، البالوی وحشی، زرشک، تمشک، گز ، انجیر، خشخاش ، علف گوسفندی علف هفت بند، کاسنی، تلخه و خارشتررا نام برد. منطقه آلموبولاغ به دلیل دارا بودن پوشش گیاهی مناسب و منابع آب از تنوع جانوری مناسبي نیز برخوردار است، به طوری که زیستگاه مناسبی برای رده‌هاي مختلف جانوری از جمله پستانداران، پرندگان و خزندگان فراهم نموده است. قوچ و میش از شاخص ترین گونه­های جانوری منطقه به شمار می­رود و به دلیل وسعت منطقه و همچنین همجواری با منطقه حفاطت شده خانگرمز و کرکسین سازگاری این گونه با منطقه را افزایش داده است.از سایر پستانداران منطقه می­توان به گرگ ، خفاش، خرگوش ، شغال، روباه، تشی، کفتار، گراز، راسو، سنجاب زمینی، ول، دوپای کوچک، جرد ایرانی ، خارپشت ایرانی ،خدنگ ، هامسترو .. اشاره کرد. پرندگان اين زيستگاه چهره غالب جانوري منطقه را تشكيل ميدهند. گونه هاي كوهزي همچون عقاب طلايي و كبك معمولي فراوانترين پرندگان منطقه اند. راسته Passeriformes نيز در بين تمامي گونه ها متنوع ترين راسته مي باشد. عقاب طلایی، عقاب دشتی، ،شاهین، دلیجه، قرقی، سارگپه، کبک، تیهو، قمری، فاخته انواع چکاوک، انواع سار، توکا، انواع سهره، انواع زرده پر و سینه سرخ و پرندگانی نظیر سبزقبا، جغد کوچک، هدهد،دارکوب، سنگ چشم، شاه بوف، کمرکولی، چلچله کوهی، دم جنبانک ، زاغ نوک سرخ، زنبورخوار از جمله پرندگان موجود در منطقه هستند . از دوزیستان منطقه می توان قورباغه درختی، قورباغه معمولی مردابی، وزغ پا بیلچه ای و وزغ سبز را نام برد. همچنین خزندگانی از راسته سوسمارها و مارها در این منطقه زیست می­نمایند که از این تعداد می توان به آگامای قفقازی، آگامای وزغی، لاسرتای ایرانی، کورمار تاتاری، کفچه مار، مار پلنگی، یله مار، افعی البرز، اسلینک قرمزنشان و غیره را نام برد.

حدود اربعه:

شمالاً : از شمال روستای پشت دربند در امتداد جاده قراکند تا 500 متری بالای ارتفاعات قراکند به طرف شرق روستای گلدره.

غرباً:از شرق روستای گلدره در امتداد جنوب ادامه جاده مالرو به طرف چنارعلیا.

جنوباً: از شرق روستای چنارعلیا در امتداد جاده ماشین رو تا ضلع جنوبی چیچکلو به طرف غرب روستای اختاچی.

شرقاً:از یک کیلومتری غرب روستای اختاچی به طرف باباعلی به سمت معدن وارتفاعات بالای دره باغ به سمت شمال روستای پشت دربند.



منطقه حفاظت شده شراء


منطقه حفاظت شده شراء با سیمای کوهستانی وتپه ماهوری و با وسعتی بالغ بر 10700 هکتار درفاصله حدود 45 کیلومتری شرق همدان و در محدوده جغرافیایی 48 درجه و55 دقیقه طول شرقی و 34 درجه و42 دقیقه تا 34 درجه و42 دقیقه عرض شمالی ، واقع گردیده است. این منطقه به لحاظ طبیعت بکر ،پوشش گیاهی مناسب و سیمای طبیعی آن از ایستگاههای اصلی قوچ و میش ارمنی استان همدان محسوب می­گردد.

لذا در سال 1378 به عنوان منطقه شکار ممنوع اعلام ودر سال 1389 به منطقه حفاظت شده ارتقاء سطح یافت. بخش کوهستانی منطقه از دو قله اصلی ومجزا از یکدیگر به نام های قافلانته وقزل تشکیل شده است. قله قافلانته با ارتفاع تقریبی 2559 متر از سطح دریا بلندترین بخش این منطقه را تشکیل می دهد. راههای دسترسی منطقه حفاظت شده شراء در مجموع شامل جاده­های اصلی آسفالت و نیز راههای فرعی شوسه است. برای ورود به این منطقه بعد از گذر از 25 کیلومتری جاده اصلی همدان – ملایر بایستی از مسیر روستای سیاه کمر به سمت روستای آب هندو حرکت نمود. جهت رسیدن به قسمت های شمالی منطقه نیز از تپه فرعی روستای آب هندو به سمت روستاهای مولوجه و قوزلیجه حرکت نمود. راه دیگر ارتباط با منطقه مسیر روستاهای نشر و مسلم و آباد می­باشد. در پیرامون منطقه روستاهای قوزلیجه،آب هندو،حیران،مسلم آباد، نشر،برکت آباد، تاهون آباد وخردمند واقع شده است. از دیگر تعارضات منطقه عشایر مستقر در قسمتهایی از منطقه می باشد که با کنترل و ارشاد وهمچنین جلوگیری از اسکان آنها در مناطق حساس این تعارضات تا حدودی کاهش یافته است. از نظر تقسیم بندی اقلیمی این حوزه در منطقه اقلیمی نیمه خشک سرد قرار گرفته و متوسط بارندگی سالیانه آن بین 350 تا 450 میلی لیتر در سال می باشد و به طور متوسط، حجم بارش سالانه حدود 85/9 میلیون متر مکعب برآورد می گردد. میانگین درجه حرارت سالیانه آن 14 درجه سانتی گراد می­باشد. براساس گلبادهای ترسیم شده، چیرگی باد در منطقه ، جهت غربی می باشد وبه تفکیک فصول در طی سال گاه دچار تغییرات کوتاه مدت می شود. با توجه به بررسی منابع موجود و بازدیدهای بعمل آمده در محدوده، تعداد 172 گونه گیاهی متعلق به 37 خانواده در تیپ های اراضی دشت های آبرفتی دامنه ای، فلات­ها، آبرفت­ها و واریزه­های بادبزنی شکل و آبرفت­های بادبزنی شناسایی شده است. در مجموع خارشتر ، شیرین بیان ، خارزره،درمنه ، جارو هند، ورک ،بومادران ، تلخه ،گون ، شیر تیزک، ختمی ، شقایق ، علف گوسفند ،گل گندم ،گوش بره ، کلاه میر حسن، گل چایی، جغجغه، ختمی، شیرتیزک، از عمده ترین گونه های گیاهی منطقه می­باشد.

در برخی از قسمت های منطقه نیز گونه های درختی دست کاشت مشاهده می گردد که می­توان به درختان گردو ،گیلاس ، زردآلو ، انگور ، سیب ،توت ،نارون ، زبان گنجشک ،بید و سرو خمره­ای اشاره کرد.

اطلاعات جمع آوری شده در خصوص فون جانوری منطقه مورد نظر نیز بیانگر این است که پرندگان این زیستگاه چهره غالب جانوری منطقه را تشکیل می­دهند. گونه­های کوهزی همچون عقاب طلایی و کبک معمولی فراوانترین پرندگان منطقه­اند. دسته سبک بالان نیز در بین تمامی گونه ها متنوع­ترین دسته شناسایی شده اند. فون پرندگان در منطقه متاثر از دو دسته گونه های بومی و مهاجر است. کبک، تیهو ، سنگ چشم خاکستری، سبز قبا، دم جنبانک ابلق، دلیجه معمولی ، هما، سارگپه، کرکس، قرقی، طرلان، شاهین، بحری، بالابان، لاچین ، حواصیل خاکستری، پرستومعمولی، سارو بلبل ازجمله پرندگان موجود در زیستگاه های منطقه می­باشند.

پستانداران منطقه نیز عمدتاً گونه­های سازگار با مناطق سرد کوهستانی­اندگرگ، کفتار ، قوچ و میششاخص ترین گونه های پستاندار منطقه­اند . شغال، روباه، راسو، زرده پر، رودک، خرگوش ، خارپشت ایرانی، تشی، حفار و انواع موش ها ازجمله دیگر پستانداران مهم این منطقه به شمار می­روند. خزندگان این زیستگاه نیز در دو گروه مارها و سوسمارها یا مارمولک ها قابل تقسیم­اند، آگامای قفقازی و گرزه مار پر جمعیت­ترین خزندگان منطقه و مارهای دشتی زی و آگاما و لاک پشت مهمیزدار، شاخص­ترین خزندگان منطقه به حساب می­آیند. و به علت نبود زیستگاههای آبی قابل توجه از فون جانوری دوزیستان و ماهی ها در منطقه دیده نمی­شود با این حال گاهاً در آبگیرهای فصلی و برکه­های حاشیه روستای مسلم آباد می­توان از دوزیستان گونه­های وزغ معمولی و قورباغه تالابی را مشاهده نمود.

حدود اربعه منطقه:

شمالاً : از محل تلاقی جاده آسفالته سیاه کمر و جاده شوسه آب هندو به برکت آباد در جهت شرق در امتداد جاده شوسه تا روستای قوزلیجه.

غرباً: از محل تلاقی جاده جیپ رو کریم آباد – قشلاق احمد ویس به سمت شمال در امتداد همین جاده تا روستای نشر و از آنجا در امتداد جاده آسفالته به سمت شمال غرب تا تقاطع جاده آسفالته سیاه کمر وجاده شوسه آب هندو- برکت آباد.

جنوباً: از جاده آسفالته منتهی به خردمند در امتداد جاده آسفالته تا محل تلاقی با جاده جیپ رو ابتدای روستای کریم آباد به قشلاق احمدویس.

شرقاً: از روستای قوزلیجه در ادامه مسیر جاده جیپ رو در جهت جنوب تا روستای مسلم آباد و از آنجا در امتداد جاده آسفالته تا روستای خردمند.




تالاب شيرين سو و تور پرنده نگري


به گزارش روابط عمومي اداره كل حفاظت محيط زيست همدان ، در سي ام آبان ماه اصحاب رسانه و جمعي از فعالان سازمان هاي غير دولتي زيست محيطي استان با همكاري اداره كل حفاظت محيط زيست همدان و اداره كل ميراث فرهنگي و گردشگري استان از تالاب شيرين سو كه در قالب تور پرنده نگري

به گزارش روابط عمومي اداره كل حفاظت محيط زيست همدان ، در سي ام آبان ماه اصحاب رسانه و جمعي از فعالان سازمان هاي غير دولتي زيست محيطي استان با همكاري اداره كل حفاظت محيط زيست همدان و اداره كل ميراث فرهنگي و گردشگري استان از تالاب شيرين سو كه در قالب تور پرنده نگري از گونه هاي مختلفپرندگان تالاب شيرين سو بوده است بازديد نمودند همچنين اين تور يك روزه به صورت كارگاه آموزشي ، معرفي تالاب توسط راهنماي تور و مسابقه عكاسي جهت شركت كنندگان ارائه گرديد.

گفتني است: اين تالاب يكي از جاذبه هاي گردشگري شهرستان كبودراهنگ است و در 95 كيلومتري شهر همدان واقع شده و مساحت اين تالاب به تناسب ميزان بارندگي در سالهاي مختلف متغير است اما مساحت تخمين زده شده در سال 1389 براي اين تالاب 43 هكتار اعلام گرديده است.

تالاب شيرين سو به دليل تنوع گونه هاي گياهي و جانوري توجه علاقمندان به محيط زيست را به خود جلب كرده است و پرنده هاي موجود در اين تالاب زادآور مي باشند . چنگر ، كشيم بزرگ ، كشيم كوچك و سنقر تالابي از گونه هاي موجود در تالاب هستند و اوج جمعيت پرندگان در تالاب ارديبهشت ماه مي باشد . همچنين وجود پرندگان خبر از سلامت محيط پيرامون تالاب مي دهد.



منطقه حفاظت شده ملوسان

منطقه حفاظت شده ملوسان با سیمای کوهستانی ، دره ها و پناهگاههای فراوان و با وسعتی حدود 9500 هکتار در فاصله 24 کیلومتری شمال غربی شهرستان نهاوند، در محدوده طول جغرافیایی 48 درجه و18 دقیقه شرقی و عرض جغرافیایی 34 درجه و42 دقیقه تا 34 درجه و42 دقیقه شمالی ، واقع گردیده است. وضعیت پوشش گیاهی ،منابع آبی و شرایط اقلیمیمنطقه، زیستگاه مناسبی را فراهم نموده که درسال 1373 به عنوان منطقه شکار ممنوع اعلام ودر سال 1389به منطقه حفاظت شده ارتقاء سطح یافت.

راههای اصلی دسترسی به منطقهملوسان راه روستایی گوشه سعد وقاص به طائمه وملوسان می باشد که از کیلومتر 14 جاده نهاوند – کرمانشاه شروع شده وپس از طی 10 کیلومتر به پاسگاهملوسان ختم می گردد.کمترین ارتفاع موجود در منطقه در حدود 1600 متر از سطح دریا (واقع در جنوب غربی منطقه) و مرتفع ترین نقطه دارای ارتفاع 2910 متر از سطح دریا (در قله کوه شادمانه) در حدود مرکز منطقه واقع است. از نظر تقسیم بندی حوزه های آبریز اصلی کشور، در حوزه آبریز کرخه، زیر حوزه گاماسیاب و واحدهای هیدرولوژیک ملایر ونهاوند – شیوان قرار گرفته است. در منطقه مذکور تعداد دوازده دهنه چشمه با دبی های گوناگون موجود می باشد که از مهمترین آنها می توان چشمه های دوزخ دره، لیساب، اسماعیل خانی، دره بید و موناک را نام برد. در واقع این منطقه دارای کمترین مشکل کم آبی در بین بیشتر مناطق استان است. در حاشیه منطقه آبادیهای بابا کمال، گل زرد، هرهره، قشلاق نجف، میانگران، طایفه، ملوسان و ده سرخه‏ قرار دارد. بر طبق بررسيهاي صورت گرفته در منطقه تعداد 152 گونه گياهي وجود دارد. از این ميان تعداد 138 گونه علفي، تعداد 3 گونه درختي، 9 گونه درختچه ای و 12 گونه بوته اي است. در این منطقه گونه های گیاهی از قبیل هزار خار استوانه ای، سیاه تنگرس فارسی، تنگرس،کتان سفید، پونه سای مواج، پونه سای تنک، آویشن دنایی برگ نقره ای، آویشن، شلیل، مینای صخره ای، لبدیسی بوته ای نمدی، گل گندم زاگرسی، گل گندم بیابانی، زبان پس قفای غده دار، مریم گلی سیخک دار، لب خرگوشی و چار چار دنایی جزو گونه های در معرض تهدید می باشند. در منطقه ملوسان در مجموع تعداد253گونه از 5 رده جانوران شامل 34 گونه پستاندار،164 گونه پرنده، 34 گونه خزنده، 4 گونه دوزيست و 17 گونه ماهی گزارش شده است. از بین گونه های پرندگان، لک لک سفید، عقاب دریایی دم سفید، سارگپه، سارگپه پا بلند، پیغو، قرقی، عقاب دو برادر، عقاب تالابی، عقاب شاهی، عقاب طلایی، کرکس، هما، دال، عقاب مار خور، بحری، بالابان، شاهین، لیل و دلیجه جزو گونه های ارزشمند تر درمنطقه می باشند. از بین خزندگان ، لاکپشت مهمیزدار و کورمار واز بین پستانداران ، کل و بز( پازن)، قوچ و میش، شنگ، کفتار، گرگ و خفاش نعل اسبی بزرگ گونه های در معرض تهدید منطقه می باشند.

حدود اربعه منطقه:

شمالاً : از منحنی تراز 2000 متری جنوب روستای گلیان به طرف شرق با گذشتن از جنوب روستاهای برفیان وجرا ودر امتداد همان خط تراز به طرف شرق بعد از گذشتن از شرق روستای سادات آباد در امتداد همان خط تراز تا روستای ابودردا.

غرباً: از محل تلاقی راه آهن با جاده شوسه طائمه – شادمانه به سمت شما در امتداد جاده شوسه تا روستای شادمانه واز محل این روستا در امتداد جاده مالرو تا ابتدای دره شمالی مشرف به روستای قشلاق نجف و از این محل به خط مستقیم تا منحنی تراز 2000 متر جنوب روستای گلیان.

جنوباً: از محل تلاقی جاده سیاه دره با راه آهن به سمت غرب در امتداد راه آهن تا محل تلاقی با جاده شوسه طائمه - شادمانه.

شرقاً: از منحنی تراز 2000 متری غرب روستای ابودردا به طرف جنوب در امتداد همان منحنیتراز غرب روستای هرهره و پس از گذشتن از این روستا در امتداد همان منحنی تراز تا غرب روستای باباکمال وسپس در امتداد خطالراس مشرق به جاده شوسه باباکمال-طائمه تا محل تلاقی با جاده شوسه سیاه دره واز این محل به سمت جنوب تا محل برخورد جاده سیاه دره با راه آهن .

منطقه حفاظت شده لشگردر

منطقه حفاظت شده لشگردر با وسعتي در حدود 15550هكتار درمجاورت شرق و جنوب شرقي ملاير، و در محدوده جغرافيايي در محدوده” 30,‛ 51,° 48الی” 0,‛ 2,° 49 طول شرقی و” 0,‛ 9,° 34 الی ” 0,‛ 20,° 34عرض شمالی قرار دارد. ارتفاع متوسط منطقه از سطح دریا در نقاط کم ارتفاع 1750 متر و در نقاط مرتفع 2928 متر می باشد. طی دوره آماری بیست ساله میانگین بارندگی سالیانه منطقه برابر 8/288 میلی متر و میانگین سالانه دمای منطقه برابر 40/13 درجه سانتی گراد می باشد.تیپ اقلیمی منطقه به روش دومارتن نیمه خشک و طبق روش آمبرژه خشک سرد تعیین شده است. جهت وزش باد از جنوب به سمت شمال جریان دارد.

این منطقه دارای 11 چشمه دائمی به نام هاي قمشلي ، كله بيد ، دره غار ، سي يك ، گيچك ، اوضامن، سلطان آباد ، اوزون دره ، چشمه نثار ، چشمهنقلي ، پير مهدي مي باشد. تعداد 16 روستا در اطراف منطقه وجود دارد که شامل ازناو ، سلطان آباد ، قلعه جوزان ، پير خداوردی ، چشمه قاضي ، جوزان ، جوراب ، ازناوله ، احمدیه ، میشن ، کمازون ، زنگنه سفلی وعلیا، احمد روغني ، ازناوله، کساوندكه همه اين روستاها در محدوده مرزي منطقه قرار گرفته اند. اينمنطقه به جهت برخوردار بودن از شرايط لازم ابتدا در سال 1363 به عنوانمنطقه شكار ممنوع و سپس به جهت بهبود شرايط اكو لوژيكي و خصوصا زيستي در اسفندماهسال 1369 با تلاش مجموعه پرسنل اداره كل حفاظت محيط زيست همدان با تصويبشورايعالي حفاظت محيط زيست عنوان « منطقه حفاظت شده » را از آن خود كرد . براساس مطالعه رستنی های منطقه ،تاکنون 266 گونه گیاهی متعلق به 184 جنس و43 خانواده شناسایی شده اند و از این تعداد28 گونه اندمیک ایران میباشد.

خانواده( Asteraceae (composite با داشتن 31 جنس و42 گونه بزرگترین تاکسون موجود در منطقه می باشد. از گیاهان دارویی منطقه می توان کنگر، کاسنی، ریواس، کاکوتی، شیرین بیان ،بارهنگ وپونه را نام برد. منطقه لشگردر با دارا بودن آب و هواي سرد وكوهستاني . گياهان علفي وبوته اي پوشش گیاهی غالب منطقه را تشكيل مي دهند اما تك درختچه هايي نيز در ارتفاعاتمياني منطقه بصورت پراكنده ديده مي شوند از درختچه هاي مهممنطقه گونه هاي زالزالك،انجير ، بنه، سماق ، زرشك و بادام كوهي را مي توان نامبرد . گونه هاي بوته اي و علفي منطقه مشتمل بر كلاه مير حسن ،انواع گون ، علفبادبزني، نخود وحشي،كنگ، علف چاي ، زنبق وحشي ، اسپند، شكر تيغال، لالهواژگون، ريواس ،كاروان كش ، بومادران و آويشن مي باشند. در منطقه حفاظت شده لشگردر 18 گونه پستاندار از 11 خانواده و 5 راسته و 75 گونه پرنده از 23 خانواده و 7 راسته زيست مي نمايند. اين منطقهبه لحاظ موقعيت طبيعي و توپوگرافي داراي سه وضعيت كوهستاني . تپه ماهوري و نسبتاًدشتي مي باشد . مناطق كوهستاني زيستگاه كل و بز و مناطق تپه ماهوري زيستگاه گونه حمايت شدهقوچ و ميش ارمني مي باشد و مناطق دشتي نيز به سبب تغيير نوع كاربري زمين از جانبروستائيان به صورت كشت باغات انگور درآمده است . از پستاندارانمنطقه مي توان کل وبز، قوچ ومیش، گرگ، شغال ، روباه، تشي ، خرگوش، گوركن،كفتار و رودك و از پرندگان كبك، تيهو، باقرقره، عقاب طلايي، قرقي، فاخته،دليجه، كمر كلي ، پري شاهرخ ، چيچك ، و از خزندگان انواع مار را مي توان نام برد .

حدود اربعه:

شمالاً : از قریه ازناو به طرف شرق در امتداد جاده شوسه ملایر- شراء(خنداب) تا دو راهی محمودآباد- پیرشاهوردی خرابه الی گردنه چشمه قاضی.

غرباً: از محل تلاقی راه آهن با جاده آسفالته فرعی فروز به طرف شمال شرقی تا قنات قریه فروز واز این محل در جهت غرب در امتداد خط مستقیم تا تلاقی با جاده گاز وسپس در امتداد جاده گاز تا محل تلاقی با جاده آسفالته ملایر-اراک در محل منتهی الیه جنوبی دیوار شرقی گورستان بهشت هاجر وسپس در امتداد همین دیوار بسمت شمال تا منتهی الیه شمالی دیوار بهشت هاجر وسپس در جهت غرب در امتداد جاده جیپ رو قدیمی ازناو منتهی به قریه ازناو.

جنوباً: از محل تقاطع جاده گاز با جاده آسفالت- احمد روغنی به سمت غرب در امتداد جاده تا نقطه ی با مختصات 315034 و 3781711(در سیستم UTM ) واز این نقطه به طرف شمال در امتداد خط مستقیم مفروض تا نقطه ای با مختصات 315343 و 3782447واز این نقطه در جهت غرب تا نقطه ای به مختصات 314555 و3782551 واز این نقطه تا نقطه ایبه مختصات 314521 و3782461 در قسمت شمال شرقی فنس موجود کارخانه و از این نقطه به سمت غرب در امتداد فنس موجود تا نقطه ای به مختصات 313882 و3782325 واز این نقطه به سمت غرب تا نقطه ای با مختصات 313368 و3782459 واز این نقطه در جهت جنوب در امتداد خط مستقیم مفروض تا تقاطع با راه آهن واز این نقطه به سمت غرب در امتداد راه آهن از محل تلاقی با جاده آسفالته فرعی فروز.


منطقه حفاظت شده خانگرمز

منطقه حفاظت شده خانگرمزبا وسعت 79/9389 هکتار درفاصله 30 کیلومتری غرب شهرستان تويسركان، 25 کیلومتری شرق شهر اسدآباد و در سمت جنوب غربي همدان و شمال غربي شهر فرسفج قرارگرفته است. از نظر موقعيت جغرافيايي بين ² 20 ،¢07 و °48 تا²01 ،¢16 و °48طول شرقي و ² 14 ،¢ 32 و °34 تا² 00،¢ 38 و °34 عرض شمالي واقع شده است . از راههای دسترسی به منطقه میتوان به مسير جاده اصلي آسفالته تويسركان به فرسفج از روستاي جعفريه بوسيله جاده فرعي كه منتهي به روستاي سوتلق مي گردد اشاره کرد. طبق گزارشات سازمان هواشناسی این منطقه دارای آب و هوای نیمه خشک و سرد و معتدل بوده و رژیم بارندگی آن از تیپ اقلیم مدیترانه ای است.

متوسط میزان بارندگی منطقه فوق معادل 400 میلی متر در سال و میانگین دمای سالانه در یک دوره 12 ساله حدود 7/12 درجه سانتیگراد و سرعت باد غالب منطقه 2/5 متردرثانيه در جهت جنوب غربی برآورد شده است . از منابع آبی آن می توان به وجود 35 دهنه چشمه و 13 رشته قنات اشاره کرد. این منطقه از شمال به روستاهای قلقل، گنبله، بهارآب، ترمیانك، هوش و از شرق به روستاهای حاجی آباد ، سوتلق، قلی لاله بالا و از طرف غرب به روستاهای مین آباد ،تقی آباد ،سازیان ، كنجوران سفلی و از طرف جنوب به روستاهای كنجوران علیا و وسطی،قلی لاله پایین ، ولاشجرد محدود می شود. موقعیت مورفولوژیکی این توده کوهستانی وتنوع پوشش گیاهی آن ، همچنین دور بودن از منابع آلاینده وتولید سر وصدا، شرایط زیستی مناسبی را برای حیات وحش به وجود آورده است. لذا این منطقه از سال 1363 به عنوان منطقه شکار ممنوع اعلام و در سال1380 به منطقه حفاظت شده ارتقاء سطح یافت. در این منطقه تاکنون در مجموع 213گونه گیاهی متعلق به 164 جنس و 45 خانواده با خواص وکاربردهای دارویی، صنعتی و ..شناسایی شده است .و از بینگونه های فوق خانواده Asteraceae (composite) با تعداد 37 جنس و 57 گونه گیاهی فرم غالب پوشش گیاهی منطقه می باشند. به طور كلی گونه‌های غالب گیاهی عبارتند از: خانواده گرامینه‌ها، علف گوسفندی، گل قاصد، سریش‌ها، گونه‌های فرفیون، گونه شقایق، جامعه گونه‌ای گون، لاله، كلاه میرحسن، درمنه، كاكوتی، كنگر، بله گوش، میخك، بابونه، داغداغان، شیرخشت، چای علفی، رز وحشی، نخود وحشی، گل ماهور، بادام كوهی، زالزالک وحشی، آلبالوی وحشی و....می باشند. از درختان دست کاشت منطقه می توان به درختان گردو، گیلاس، زردآلو، انگور ، سیب ،توت ، نارون ، زبان گنجشک و بید اشاره کرد. فون جانوری منطقه شامل : كل وبز ،قوچ ومیش که از گونه های شاخص منطقه واز سایر پستانداران میتوان گرگ ، روباه ، شغال ، كفتار ،خرگوش، سمور ، گوركن ، تشی ، رودك ، خارپشت ، حشره خوار و انواع موشهاواز میان پرندگان عقاب طلایی، كبك ، تیهو ، دلیجه ، كلاغ نوك سرخ ، كبوتر ، كمر كولی ، زاغی ، چكچك ، سهره ، سار، جغد، سبز قبا، سنگ چشم ،دم جنبانك ، زرده پر را نام برد. همچنین به انواع خزندگان چون افعی زنجانی ، یله مار ، سوسن مار ، شلاقی ، چلمبر، مار پلنگی، لاک پشت وانواع مارمولكها می توان اشاره کرد.

حدود اربعه:

شمالاً : از فاصله پانصد متری سمت راست روستای معین آباد در امتداد جاده جیپ رو ودر همان فاصله تا روستای قلقل.

غرباً:از فاصله 5/1 کیلومتری روستای ولاشجرد در خط مستقیم تا فاصله پانصد متریروستای سازیان و از آنجا در خط مستقیم پانصد متری روستای معین آباد.

جنوباً: از روستای قلی لاله بالا در مسیر جاده جیپ رو بطرف روستای مبارک آباد در جهت جنوب تا فاصله پانصد متری آن روستا وادامه مسیر در جهت غرب ودر خط مستقیم تا فاصله 5/1 کیلومتری روستای ولاشجرد.

شرقاً: با رعایت فاصله پانصد متری از روستای قلقل تا تقاطع جاده شوسه سوتلق در جهت جنوب وادامه آن در مسیر جاده شوسه قلی لاله بالا.


منبع : Hamedan-doe.ir




مطالب مشابه :


استان همدان

استان همدان از نظر تقسیمات کشوری , مشاهده جهت و سرعت باد در هر سطح از 1000 تا 12 هکتو




هفته کتاب گرامی باد

کتابخانه عمومی فرهنگیان- استان همدان هفته کتاب گرامی باد این کتابخانه در سال ۱۳۷۰در




باغ گیاهان دارویی بوعلی سینا

استان همدان از گذشته های وزارت ارشاد، در زمان و آموزش پزشکی جهت اخذ ضد نفخ و باد




شناسایی معیارهای عام شکل گیری بافت های روستایی درایران بخش 2

برای استفاده از جریان هوا، معابر در جهت مسير باد (استان همدان)، خامسان (استان




کشت بادام دیم در استان همدان

کشت بادام دیم در استان همدان. شدن توسط باد چند قطعه سنگ باران را جهت نفوذ در خاک




نمونه سوالات

گروه جغرافیای استان همدان در حیطه ( درک و فهم ) 4- برخان دارای دو زایده عمود بر جهت وزش باد




منطقه حفاظت شده شراء

براساس گلبادهای ترسیم شده، چیرگی باد در منطقه ، جهت رو در جهت استان همدان در




حیات وحش استان همدان

حیات وحش استان همدان باد در منطقه ، جهت غربی می واز این محل در جهت غرب در




برچسب :