قرآن و تاريخ

قدیر افروند – شهاب شهیری موزه ملی ایران شماره موزه : 4295 مشخصات این قرآن در شماره 95 به چاپ رسیده است .

شماره موزه: 4288 تاریخ: قرن دهم هجری تعداد سطر: 10 سطر در صفحه ابعاد جدول: 4/10*17 سانتیمتر قطع و ابعاد: رحلی (19*4/30 سانتیمتر) قرآنی كه در این شماره مشخصاتش به استحضارتان می رسد ، به خط نسخ و با تزئینات مفصل صفحات افتتاح و سر سوره هاست و از نظر خط و تذهیب و تجلید و همچنین ابعاد ، شباهت زیادی با قرآن شماره 4295 دارد كه در شماره پیشین گلستان قرآن معرفی شد .

اما متأسفانه تمامی صفحات قرآن، بجز صفحه اول (محدوده جدول) احتمالا در دورانی متأخرتر، تماما با لایهای (رنگ روغنی) شفاف پوشانده شده و بطور محسوسی زیبایی اصل كار نسخه را تحتالشعاع و تنزیل داده است.

این موضوع رااز مقایسه دو صفحه افتتاح كه صفحات مذهب و بسیار پركار و زیبا بوده و خوشبختانه صفحه اول فاقد چنین عارضهای میباشد، میتوان دریافت. تذهیب وترصیع این صفحه با تلالو در آب و لاجورد و طرحهای خوش نقش و نگار اسلیمی بكار رفته در متن، جلوه دیگری دارد.

دو صفحه اول دارای سرلوح مذهب مرصع مزدوج با ترنجی لاجوردین درمیانه هر صفحه و دو نیمترنج در بالا و پایین و متصل به آن، میباشد. سوره مباركه فاتحة الكتاب بقلم زر و نسخی عالی بر روی متن مزین به نقوش اسلیمی زرین كتابت شده است. زمینه و حواشی به شیوه گلزار مرصع آراسته شده و شرفههای لاجوردی دور تا دور صفحه را زینت بخشیدهاند.

صفحه سوم نیز «سرلوح سازی» مذهب مرصع شده و قاب مزین سرسوره نقش ترنجی را در میان گرفته كه كتیبه سر سوره بعبارت «البقره، مائتان وست وثلاثون آیه مدنیة» در آن بقلم سفیدآب و تحریر مشكی و خط رقاع بر زمینه مذهب و گزار مرصع كتابت شده است.

تمامی صفحات این قرآن نیز مجدول (جداول زر، مشكی و لاجورد) بوده ونشان پایان آیات شمسهای كوچك و مذهب و علامت تخمیس بصورت شمسهای مذهب و مزین در حاشیه صفحات میباشد كه معمولا شرفهای لاجوردی از دو سوی آن امتداد یافته است.

قاب مذهب و مرصع سر سورهها شامل كتیبه سر سورهها بقلم سفیدآب (و در مواردی بقلم زر) و تحریر مشكی، بخط رقاع در زمینه مذهب و گلزار مرصع به زیبایی تمام، نوشته شده است.

كلمه حزب و «سجده» در مواضع مناسب به لاجورد در حاشیه صفحات نوشته و شمار اجزاء بقلم زر در حواشی ذكر شده است. همچنین در موارد متعدد كلمه «وقف» بصورت چلیپا برروی عبارت «بسمله» برخی سورههای آغازین و پایانی قرآن قید شده است. بعلاوه سجع (اثر) مهر (مدور) وقفی موقوفه آستانه شیخصفیالدین اردبیلی بعبارت «وقف خطیره مقدسه صفویه» متعلق به دوره صفویه در پشت صفحات اول و آخر قرآن مشاهده میشود كه مرتبط باكلمه وقف فوقالذكر و نشانه «وقف» این نسخه نفیس قرآنی میباشد.

جلد قرآن جلد چرمی «مشن قهوهای» متن مزین به نقوش اسلیمی و ترنجی درشت و دو سرترنج در میانه آن با حاشیه نقوش بازوبندی بشیوه سوخت ضربی، و سرطبلدار با جداول زرین و تماما طلاپوش بوده است. بر روی «لولا»ی جلدقرآن، آیه شریفه «وتمت كلمة ربك صدقا و عدلا لامبدل لكلماته و هو السمیع العظیم» (سوره مباركه الانعام ـ آیه 115) به ثلثی خوش نگاشته شده است.

اندرون جلد تیماج مشكی و به همان سیاق رویه آن بعلاوه تزئین لچكی چهارگوشه قاب میانی بشیوه سوخت معرق با حواشی و ترنج میانی و سرترنج لاجوردین و متن طلاپوش میباشد.

قرآن و تاريخ

مطالب مشابه :

قرآن و تاريخ

ایران شناسی1

تحقیق و پایان نامه های ادبیات

<<< آشنایی با استاد علیرضا عباسی <<<

مرند

چهل نکته خواندنی درباره حرم امام رضا(ع)

تاریخچه پیدایش خط

پژوهش در سنگ نوشته های گورستان تخت فولاد

مقالات مربوط به گچ