معماري؛ چيست؟؛ معرفي رشته مهندسي معماري

«معماري؛ چيست؟؛ معرفي رشته مهندسي معماري»

معماری چیست؟

به ندرت دانشجویی یافت می‎شود که بتواند به روشنی معماری را تعریف کند. تعریف معماری در فرهنگ لغت عبارت است از: هنر و علم طراحی و بنای ساختمان‎ها.

معماری به عنوان اجتماعي‌ترين هنر بشري با فضای اطراف انسان مرتبط است. حضور فضا، بنا و شهر از گذشته تا امروز و در آينده، لحظه‌اي از زندگي روزمره آدميان غايب نبوده و نخواهد بود. شهرها پر از ساختمان‎هایی هستند که با استفاده از هنر و مهارت‎های علمی و ریاضی طراحی شده‎اند. این مهارت‎ها در ترکیب با هم عناصر زیبایی‎شناسی نامیده‎ می‎شوند. اصول زیبایی‎شناسی برگرفته از هنر، علم و ریاضیات در طراحی معماری مورد استفاده قرار می‎گیرند، مثل کاربرد خط، شکل، فضا، نور و رنگ برای ايجاد یک الگو، توازن، ریتم، کنتراست و وحدت. این عناصر در کنار هم به معماران اجازه می‎دهند تا ساختمان‎های زیبا و مفید خلق کنند. به بیان بهتر، اصول زیبایی‎شناسی به اضافه جنبه‎های ساختاری به ساختن یک ساختمان موفق کمک می‎کند.

موضوع معماری درباره فضاست. تعاريف مختلفي كه تاكنون از معماري ارائه شده است، اغلب به گونه‌اي بر اهميت فضا در معماري تاكيد مي‌كنند، بطوري‌كه وجه مشترك بسياري از اين تعاريف، در تعريف معماري به عنوان فن سازماندهي فضا است. به عبارت ديگر موضوع اصلي معماري اين است كه چگونه فضا را با استفاده از انواع مصالح و روش‎هاي مختلف، به نحوي خلاق سازماندهي كنيم. از ديدگاه اگوست پره(Auguste Perret) ، معماري هنر سازماندهي فضاست و اين هنر از راه ساختمان بيان مي‌شود. ادوارد ميلر اپژوكوم (Edvard Miller Upjokom) نيز معماري را هنر ساختن و هدف كلي آن را محصور كردن فضا براي استفاده بشر تعريف مي‌كند. به گفته لامونت مور (Lamont Moore) نيز معماری هنر محصور کردن فضا جهت استفاده بشر است.

تعريف معماري :

هر جا كه نياز به طراحي موجوديت يا سيستمي باشد كه ابعاد يا پيچيدگي آن از يك واحد معين فراتر رفته، يا نيازمنديهاي خاصي را تحميل نمايد، نگرشي ويژه و همه جانبه را لازم خواهد داشت كه در اصطلاح به آن ( معماري) گفته ميشود. معماري تركيبي است از علم، هنر و تجربه كه در رشته هايي نظير ساختمان داراي قدمتي چند هزار ساله است. معماري يعني ارائه توصيفي فني از يك سيستم كه نشان دهندة ساختار اجزاء آن، ارتباط بين آنها و اصول و قواعد حاكم بر طراحي و تكامل آنها در گذر زمان باشد.

معرفي رشته كارشناسي معماري:

تعريف رشته معماري: معماري در لغت به معناي علم بنايي و ابعاد سازي آمده است و معمار به معناي بسيار عمارت كننده آنكه عمارت كند وموجب رونق و تعالي گردد وعمارت نيز به معني آبادي است. لغات هم ريشه معماري و عمارت نيز همه معنايي از آباداني و زندگي و حيات را درخود دارند. معمر به معناي طويل العمر، معمر به معناي منزل فراخ با آب و گياه ومردم است. معمور يعني آبادان آباد مسكون و داراي جمعيت از مردمان ( لغت نامه دهخدا).

در قرآن نيز در مواردي به ساختن و معماري و يا عمارت كه ريشه معماري دارد، اشاره شده است. هنگامي كه خدا مي‎فرمايد “عمروالارض” يعني زمين را آباد كنيد و زمين بنايي والا مي باشد. تعمير هم از همين ماده است و همچنين عمر نيز به معناي تعمير بدان بواسطه روح است واگر زيارت خانه خدا هم عمره مي گويند باز به همين خاطر است كه زيارت مردم مايه آباداني بيت الله الحرام است. در تفسيرالميزان مجموعه اين معاني ( لغوي وقراني) نشان مي دهد كه مفهوم “معماري” عميق‎تر از ساختن به تنهايي و ابعادش وسيعتر از به وجود آوردن كالبد يك ساختمان مي‎باشد كه مفاهيمي مانند زنده‎سازي و احياء و تداوم وحيات وآباداني را درخود نهفته دارد يا به عبارت ديگر معماري همواره به معناي ايجاد فضايي با روح و حيات تصور مي گردد. در اين جا در مقام تعريف معماري بايد به چند نكته زير توجه كنيم :

اول اينكه در معماري هميشه معرفت و عمل به هم پيوسته است وسير ازمعرفت به عمل واجرا معماري را پديد مي آورد. ديگر اينكه اثرمعماري همواره در پيوند با محيط مطر ح است و بدون ارتباط با محيط و بافت اطرافش شكل نمي‎گيرد وتعريف نمي شود.

بدين ترتيب از مجموعه تمامي آنچه به اجمال بيان شد بطور خلاصه ميتوان گفت كه:

معماري نوعي عمل خلاقانه است كه مقصود آن شكل دادن به فضاي زيست انسان درتماميتش مي‎باشد و گستردة آن از جوابگويي به نيازهاي انساني در پيوند با محيط و طبيعت تا بيان عواطف و اعتقادات او طيف وسيعي را در برمي‎گيرد.

به اين ترتيب هدف اين رشته تربيت افرادي است كه براين طيف عمل خلاقانه تسلط يافته و توان انتقام بخشي به مقتضاي زيست انساني را داشته باشند تا بدين ترتيب ابعاد كمي وشرايط كيفي زيست و رشد درجامعه فراهم گردد.

نقش و توانائي : فارغ‌التحصيلان اين رشته با توجه به آنچه گذشت و بر اساس توانايي‌هايي كه در روند آموزش كسب نموده‌اند مي‌توانند در زمينه‌هاي زير ابقاء نقش نمايند:

1- طراحي (تك بنا يا مجموعه‌هاي زيستي كوچك)، از طرحهاي اوليه تا مراحل اجرايي كار و طراحي اجزاء و عناصر تشكيل دهنده بنا، اين زمينه از كار معمار در حقيقت وظيفه محوري او را تشكيل مي‌دهند.

2- راهبري و سرپرستي دفاتر مشاور معماري و شهرسازي

3- نظارت عمومي و عالي بر صحت انجام كار در عمليات اجرايي ساختمانيمديريت و هماهنگي‌هاي اجرايي پروژه‌هاي معماري و شهرسازي (تا حد بناهاي عمومي متوسط) و توانايي مشاركت در مديريت اجرايي پروژه‌هاي معماري گسترده

دروس دوره كارشناسي معماري : با توجه به وجوه و ابعاد رشته مراحل مختلف شكل‌گيري اثر، منابع و روشهاي شناخت بسيار متعدد و متنوعي كه معمار ناچار به مراجعه آنهاست و طبيعت رشته، به چهار زمينه فعاليت آموزشي يا حوزه دست مي‌يابيم كه از اين ميان يك حوزه يعني طراحي معماري نقش ستون فقرات و محور اصلي محور اصلي مجموعه آموزشي را به عهده دارد و سه حوزه ديگر فن ساختمان تاريخ هنر و معماري و مرمت و احياي ابنيه و بافتها و مجتمع‌هاي زيستي به مثابه پايه‌ها و بخشهاي تقويت‌كننده و گاهي تخصصي اين ستون فقرات محور اصلي مي‌باشند.

تعداد واحدهاي مربوط به حوزه‌هاي نامبرده عبارت است از:

حوزه طراحي معماري 40 واحد

حوزه فن ساختمان 26 واحد

حوزه تاريخ معماري و مرمت و احياي ابنيه و بافتها 11 واحد

حوزه مجتمع‌هاي زيستي 3 واحد

واحد هاي درسي دوره كارشناسي :بر اساس برنامه مصوب شوراي عالي برنامه ريزي وزارت علوم و فن آوري واحد هاي درسي دوره كارشناسي به شرح زير مي باشد .

دروس پايه دوره كارشناسي معماري

كارگاه* طراحي	ساعت	تعداد واحد	نام درس	كد درس

جمع	نظري	عملي
01	هندسه كاربردي	3	119	17		102
02	كارگاه مصالح و ساخت	2	102			102
03	درك و بيان محيط	3	119	17		102
04	بيان معماري (1)	2	68	17		51
05	بيان معماري (2)	2	68	17		51
06	هندسة مناظر و مرايا	2	51	17	34
07	رياضيات و آمار	3	51	51		ـــ
08	انسان، طبيعت، معماري	2	51	17	34
09	مقدمات طراحي معماري (1)	5	221	17		204
10	مقدمات طراحي معماري (2)	5	221	17		204
جمــــع	29

- گذراندن حداقل 2 درس از دروس 01،02،03، پيش از درس مقدماتي طراحي معماري (1) الزامي است.

دروس اصلي دوره كارشناسي معماري

كارگاه طراحي	ساعت	تعداد واحد	نام درس	كد درس

جمع	نظري	عملي
20	مباني نظري معماري	3	51	51
21	آشنايي با معماري جهان	2	34	34	ـــ
22	برداشت از بناهاي تاريخي	3	153			153
23	آشنايي با معماري اسلامي	4	85	51	34
24	آشنايي با معماري معاصر	2	34	34
25	نقشه‌برداري	2	68	17		51
26	تنظيم شرايط محيطي	2	34	34	ـــ
27	تأسيسات الكتريكي (نور و صدا)	2	34	34	ـــ
28	تأسيسات مكانيكي	2	34	34	ـــ
29	ايستايي	2	34	34	ـــ
30	مقاومت مصالح و سازه‌هاي فلزي	2	34	34	ـــ
31	سازه‌هاي بتني	2	34	34	ـــ
32	متره و برآورد	2	51	17	34
33	مديريت و تشكيلات كارگاه	2	68	17		51
34	مصالح ساختماني	2	51	17	34
35	ساختمان (1)	2	34	34	ـــ
36	ساختمان(2) و گزارش كارگاه	3	119	17		102
37	روستا (1)	3	119	17		102
38	روستا (2)	3	119	17		102
39	طرح معماري (1)	5	221	17		204
40	طرح معماري (2)	5	221	17		204
41	طرح معماري (3)	5	221	17		204
جمــــع	60

دروس تخصصي دوره كارشناسي معماري

ساعت

تعداد واحد

نام درس

كد درس

جمع	نظري	عملي
51	آشنايي با مباني برنامه‌ريزي كالبدي	2	68	17
52	تحليل فضاهاي شهري	3	51	17	34
53	آشنايي با مرمت ابنيه	3	85	34
54	طرح معماري (4)	5	221	17
55	طرح معماري (5)	5	221	17
56	طراحي فني	3	119	17
57	طرح نهايي	6	306	ـــ
جمــــع	27

*: انتخاب بيش از يك درس طراحي معماري در هر ترم مجاز نمي‌باشد.

حداقل 3 پروژه معماري گذرانده باشد.

* *: دانشجو مي‌تواند “ طرح نهايي” را همزمان با طرح معماري” انتخاب واحد نمايد.

واحد معادل حق‌التدريس طرح نهايي بازاء هر پروژه معادل 2 واحد نظري مي‌باشد.

دروس اختياري پيشنهادي دوره كارشناسي معماري

كد درس	نام درس	تعداد واحد	ساعت	كارگاه طراحي
جمع	نظري	عملي
1	حقوق معماري	2	34	34
2	اخلاق معماري	2	34	34
3	تعمير و نگهداري ساختمان	3	51	17
4	روش تحقيق	3	51	17
5	زبان تخصصي	2	34	34
6	ايرانشناسي	2	34	34
7	معماري جهان اسلام	2	34	34
8	تاريخ شهرهاي ايران	2	34	34
9	آشنايي با ساير هنرها	2	34	34
10	سازه‌هاي نو	2	34	34
11	فرآيند و روشهاي معماري	2	34	34
12	كاربرد كامپيوتر در معماري	3	54	17
13	دروس ساير رشته‌هاي هنر	2	34	34

معماري؛ چيست؟؛ معرفي رشته مهندسي معماري

مطالب مشابه :

درس مقدمات طراحی 2

جزوه مقدمات طراحی معماری 1 (2جلسه) با هم

آشنایی با رشته مهندسی معماری

سر فصل درس روستا 1

سرفصل درس ریاضیات و مقدمات آمار مهندسی معماری

مهندسی معماری

طراحی دانشکده های معماری طراحی صنعتی تیاتر عکاسی

معماري؛ چيست؟؛ معرفي رشته مهندسي معماري

سایت سرفصل دروس وزارت علوم، تحقیقات و فناوری