آموزش و پرورش فراگير

«آموزش و پرورش فراگير»

در سال هاي اخير مدارس تا حد زيادي تغيير كرده اند.يكي از تغييرات عمده،تلفيق دانش آموزان با نياز هاي ويژه در كلاس هاي نزديك ترين مدرسه ي عادي محل سكونت شان است.آموزش تلفيقي در بسياري از مدارس امري موفقيت آميز بوده و مشاهده شده كه دانش آموزان با نياز هاي ويژه(ناشنوا،نيمه شنوا،نابينا،نيمه بينا،

معلول جسمي حركتي،ديرآموزان)كه هم اكنون تلفيق شده اندمحدوده ي گسترده تري

از رفتارهاي اجتماعي مناسب را كسب كرده اند،مهارت هاي زباني آنان رشد يافته تر شده است.در دستيابي به اهداف تحصلي موفق شده اند.تلفيق در مدارس عادي به آنان امكان مي دهد تا به عنوان اعضاي مهم و موثر جامعه و مدرسه در نظر گرفته شوند[1].

در روش تلفيقي بخش عمده سازگاري و هماهنگي با شرايط مدرسه و كلاس متوجه دانش آموز با نياز ويژه است.كه اين امر مشكلاتي را براي دانش آموز با نياز ويژه در بر داشت.به منظور كاهش اين مشكلات ،از حدود سي سال قبل(سه دهه پيش)

رويكرد هماهنگ و سازگار شدن مدرسه وكلاس با نياز هاي خاص و ويژگي دانش آموزان با نياز هاي ويژه مطرح شده است وبه سرعت رو به گسترش است.

اين رويكرد همان رويكرد فراگير سازي در راستاي تكميل فرايند تلفيق،به منظور فراهم آوردن زمينه هاي مورد نياز براي آموزش همه ي كودكان صرف نظر از تفاوت هاي فردي آنان ،مطرح شده است.

در اين رويكرد بر ضرورت و فوريت آموزش همه ي كودكان،جوانان در نظام آموزش عادي تاكيد و نگرش هاي تبعيض آميز نفي شده است.وبر تشكيل جامعه ي فراگير جهت دست يابي همه ي كودكان و جوانان به آموزش عادي و موثر و مناسب پافشاري شده است.

شيوه نامه ي آموزش تلفيقي/فراگير در راستاي ارتقاي كمي و كيفي نظام آموزش و پرورش كشور و تحقق بيانيه آموزش براي همه،تدوين شده است[2].به شرح زير:

فصل اول:كليات

ماده 1:اهداف؛منظور از اجراي اين شيوه نامه تامين اهداف زير در مورد كودكان و دانش آموزان با نياز هاي ويژه است:

1-1)ايجاد زمينه هاي لازم براي بهبود شاخص هاي كمي وكيفي آموزش و پرورش؛

1-2)ايجاد فرصت هاي برابر آموزشي و پرورشي براي تمامي كودكان واجب التعليم؛

1-3)ايجاد زمينه هاي تعامل درست بين دانش آموزان عادي و دانش آموزان با نياز هاي ويژه؛

فصل دوم:تعاريف

ماده2-تعاريف

2-1)كودكان و دانش آموزان با نياز هاي ويژه:

در اين شيوه نامه،به دانش آموزان گروه هاي آسيب ديده بيناي،شنوايي،جسمي-حركتي،دير آموز(داراي هوش مرزي)،مشكلات ويژه يادگيري،مشكلات رفتاري-هيجاني(خفيف تا متوسط)،شاغل به تحصيل دردوره هاي تحصيلي پيش دبستاني،

ابتدايي،راهنمايي و متوسطه اطلاق مي شود كه براي يهره مندي از آموزش و پرورش به تمهيدات بيشتري نياز دارند.اين كودكان ودانش آموزان،براساس ميزان و نوع نياز هايشان در دو گروه داراي نياز هاي خفيف تا شديد قرار مي گيرند.

2-2)كودكان و دانش آموزان با نياز هاي ويژه خفيف تا متوسط:در سراسر اين شيوه نامه به كودكان و دانش آموزان آسيب ديده بينايي،شنوائي،جسمي-حركتي،

دچار مشكلات ويژه يادگيري خفيف و متوسط،دچار مشكلات رفتاري و هيجاني خفيف ويا داراي هوش مرزي(دير آموز)اطلاق مي شود.

2-3)كودكان و دانش آموزان با نياز هاي ويژه ي شديد تا عميق:

در سراسر اين شيوه نامه به كودكان و دانش آموزان آسيب ديده بينايي،شنوائي،

جسمي-حركتي،دچار مشكلات ويژه ياد گيري متوسط تا عميق و يا دچار مشكلات رفتاري و هيجاني متوسط،اطلاق مي شود.

2-4)كودكان و دانش آموزان آسيب ديده بينايي خفيف تا شديد:

2-4-)1-كودكان و دانش آموزان كم بينا(خفيف تا متوسط بينايي):

به افرادي اطلاق مي شود كه ميزان باقي مانده بينايي آن ها با استفاده از وسايل كمك بينايي به حدي كم و محدود است كه قادر به استفاده از خطوط كتاب هاي عادي نبوده و برخورداري آنان از آموزش و پرورش ،مستلزم استفاده از كتاب هاي درشت خط باشد.حداكثر حدت بينايي اصلاح شده ي چنين كودكان و دانش آموزاني از200/20(بيست،دويستم)بيشتر و از70/20(بيست،هفتادم)كمتر است.

2-4-)2 -كودكان ودانش آموزان نابينا(شديد تا عميق بينايي):

به افرادي اطلاق مي شودكه فاقد بينايي بوده ويا ميزان باقي مانده ي بينايي آن ها علي رغم استفاده از وسايل كمك بينايي به حدي كم و محدود باشد كه ايجاب نمايد آموزش شان از طريق روش هاي آموزشي ويژه نابينايان و خط بريل صورت پذيري.حداكثر حدت بينايي اصلاح شده ي چنين كودكان و دانش آموزاني از 200/20(بيست،دويستم)كمتر بوده و يا زاويه ي ديدشان در بزرگترين قطر از 20درجه،بيشتر نيست.

2-5)كودكان ودانش آموزان دچار آسيب ديدگي شنوائي خفيف تا شديد:

2-5)1- كودكان و دانش آموزان كم شنوا(خفيف تا متوسطشنوائي)

به افرادي اطلاق مي شود كه ميزان باقي مانده شنوايي آن ها با استفاده از وسايل كمك شنوائي و بهره گيري از راهنمايي هاي آموزشي براي دريافت مطالب شنيداري و گفتاري كافي بوده و ميزان نا تواني حس شنوايي آنان بين35تا70 دسيبل باشد.

2-5)2- كودكان و دانش آموزان نا شنوا(شديد تا عميق شنوايي):

به افرادي اطلاق مي شود كه ميزان باقي مانده شنوايي خود،علي رغم استفاده از وسايل كمك شنوائي،نتوانند گفتار ديگران را از طريق حس شنوايي بشنوند.

به عبارت ديگر،ميزان ناتواني حس شنوايي70دسيبل بيشتر بوده و لذا از فراگيري زبان پيرامون خود از طريق حس شنوايي،محروم هستند.

2-6)كودكان ودانش آموزان دچار آسيب ديدگي جسمي-حركتي خفيف تا شديد:

2-6)1- كودكان و دانش آموزان معلول جسمي-حركتي خفيف و متوسط:

به افرادي اطلاق مي شود كه علي رغم معلوليت جسماني در اندام هاي فوقاني،

تحتاني يا هرد و،داراي هوش بهر(IQ)مرزي(75تا90)و بالاتر باشند،به طوري كه با استفاده از تسهيلات،ابزار ها و تجهيزات ويژه،مي توانند از امكانات آموزشي-پرورشي بهره گيري نمايند.

2-6)2- كودكان معلول جسمي-حركتي شديد و عميق:

به افرادي اطلاق مي شود كه علي رغم داشتن هوشبهر مرزي و بالاتر ،به علت آسيب ديدگي شديد در اندام هاي فوقاني،تحتاني يا هر دو با انجام امور شخصي نباشند،به طوري كه با ايجاد تسهيلات،انطباق،و تعديل روش هاي آموزشي و پرورشي،ابزار ها و تجهيزات ويژه،مي توانند از امكانات آموزشي و پرورشي

بهره گيري نمايند.

2-7)كودكان و دانش آموزان داراي مشكلات ويژه ياد گيري[3]:

به افرادي اطلاق مي شود كه در يك يا چند فرايند پايه مربوط به استفاده از

زبان گفتاري و نوشتاري،دچار اختلال مي باشند كه اين وضعيت ممكن است خود را در توانايي ناقص براي گوش دادن،تفكر،گفتار،خواندن،نوشتن،املاء،محاسبات رياضي،نشان دهد.اين اختلال،وضعيت ها يي مانند معلوليت هاي ادراكي،ضايعات مغزي،بد عملكردي هاي جزيي مغز،نارسايي در خواندن و ناگويايي تحولي را دربر

ميگيرد و مشكلات يادگيري كه در بدو امر از معلوليت هاي بينايي،شنوايي،حركتي،

نارسايي ذهني،آشفتگي هيجاني يا محروميت هاي محيطي،فرهنگي و اقتصادي حاصل مي شوند را در بر نمي گيرد.

2-7)1- كودكان و دانش آموزان دچار مشكلات ويژه يادگيري خفيف تا شديد:

فقط با استفاده از انطباق و تعديل روش هاي آموزشي و پرورشي و ارزشيابي مي توانند از امكانات آموزش و پرورشي بهره مند شوند.

2-7)2- كودكان و دانش آموزان دچار مشكلات ويژه ي ياد گيري شديد:

با استفاده از انطباق و تعديل روش هاي آموزشي و پرورشي و ارزشيبابي و برنامه ي درسي مي توانند از امكانات آموزشي وپرورشي بهره مند شوند.تشخيصاين كودكان و دانش آموزان با مراكز ويژه ي ياد گيري است.

تبصره:كودكان دچار آسيب ديده بينايي وشنوائي وجسمي-حركتي واختلال يادگيري

براي بهره مندي از آموزش فراگير/تلفيقي بايد داراي بهره هوشي مرزي به بالا باشند.

2-8)كودكان و دانش آموزان داراي هوش مرزي(دير آموز):

افرادي كه در بدو ورود به دوره ي پيش دبستان و دبستان قرار دارند وبر اساس كاربرگ هاي تشخيصي مرحله ي تخصصي هوش،دير آموز تشخيص داده مي شوند ونيز دانش آموزاني كه در پايه هاي مختلف دوره هاي تحصيلي ابتدايي و راهنمايي،تحصيل مي نمايند و بر اساس آزمون كار شناسان مراكز سنجش سازمان آموزش و پرورش كودكان استثنائي موجود در پرونده ي خود و يا بر اساس سوابق تحصيلي،دير آموز داده مي شوند.

اين كودكان و دانش آموزان از نظر هوش (بر اساس منحني نرمال)در حد فاصل يك تا دو انحراف معيار پايين تر از ميانگين بوده و از نظر ياد گيري مهارت هاي تحصيلي مندتر از همسالان داراي هوش متوسط(90تا110)،عمل كرده و فاقد اشكالات اساسي در رفتارهاي انطباقي هستند.

2-9)كودكان و دانش آموزان داراي مشكلات رفتاري-هيجاني(خفيف تا متوسط):

به افرادي اطلاق مي شود كه حالات و پاسخ هاي رفتاري يا هيجاني آن ها داراي

شدت و استمراري است كه به طور معني دارمتفاوت از رفتار همسالان هم فرهنگ شان مي باشند.و بدون داشتن علت آسيب ديدگي هوشي،حسي يا جسمي،بر عملكرد تحصيلي آنان اثر منفي بر جاي مي گذارد.

2-10)آموزش تلفيقي/فراگير:

رويكردي است كه در آن كودكان و دانش آموزان با نياز هاي ويژه در واحد هاي آموزشي عادي (دولتي يل غير دولتي)در تمامي دوره هاي تحصلي در كنار ساير كودكان و دانش آموزان جاي دهي شده و با بهره گيري از برنامه هاي درسي مشترك و تمهيد انطباق هاي محيطي و مناسب سازي برنامه ي درسي با پشتيباني معلم مرجع به تحصيل مي پردازند.

2-11)معلم مرجع(رابط):

معلمي متخصص است كه در واحد هاي آموزشي عادي با پاسخ گويي به نياز هاي آموزشي و پرورشي كودكان با نياز هاي ويژه از طريق پشتيباني و همكاري مشترك با معلم كلاس،تسهيلات و خدمات آموزشي،پرورشي وتوان بخشي ويژه ي نو آموزان و دانش آموزان با نياز هاي ويژه را فراهم مي آورد.

2-12)واحد آموزشي فراگير[4]:

به واحد هاي آموزشي،آموزش و پرورش عادي اطلاق مي شود كه با بهره گيري از مناسب سازي فضا،تجهيزات آموزشي و روش كار خود ونيز كاركنان آموزش ديده براي نوآموزان و دانش آموزان با نياز هاي ويژه آموزش و پرورش مناسب را فراهم مي كنند.

*ضرورت اجراي طرح:

به منظور دستابي به توافقات بين المللي مبني بر فراهم نمودن آموزش كيفي و قابل دسترس براي تمامي افراد،يونسكو با برگزاري اجلاسيه هاي«آموزش براي همه»

در جامتين تايلند(1990)،سالامانكاي اسپانيا(1994)و داكار سنگال(2000)نهضتي را به نام «آموزش براي همه»به منظور دسترسي به اهداف مندرج در توافقات،

راهبرد فراگير سازي آموزش و پرورش را برگزيد و به تدريج اين راهبرد به منظور دسترسي همگان به آموزش و پرورش كيفي مبتني بر مهارت هاي لازم براي زندگي و تداوم يادگيري در سراسر زندگي فرد،همت گماشت.

تعهدات دولت جمهوري اسلامي ايران در اجلاس جهاني داكار(2000)وظيفه اي را براي تمامي معلمين محترم وملت بزرگوار ايران ايجاد كرده استايران با پذيرش اهداف شش گانه ي داكار و تعهد بر تلاش جهت دسترسي به آن ها،تا سال 2015 به تعهدات خود عمل نمايند:

در برنامه ي پنج ساله چهارم(88-84)سند ملي توسعه ي آموزش وپرورش نيز،توسعه ي آموزش هاي تلفيقي و فراگير براي دانش آموزان با نياز هاي ويژه

(بند32بخش اهم راهكارها واقدامات اساسي آموزش وپرورش)،به عنوان راهكارهاي براي دستيابي به توسعه ي آموزش وپرورش تصريح شده است وسازمان آموزش وپرورش استثنائي كشور در تهران با انتخاب راهبرد جايگزيني

دانش آموزان با نياز هاي ويژه در مدارس عادي با تاكيد بر تامين كيفيت آموزش وپرورش براي تمامي كودكان نسبت به اجرايي نمودن راهكار مذكور،تلاش كرد.اين تلاش منجر به صدور مصوبه اي تحت عنوان«آيين نامه ي آموزش وپرورش تلفيقي-فراگير ويژهء دانش آموزان با نياز هاي ويژه» در هفتصدوسيو چهارمين جلسه ي شوراي عالي آموزش وپرورش شد.

به استناد مادهي6 مصوبهي مذكور،عملياتي كردن رويكرد آموزش فراگير در كشورمان به صورت تدريجي و آزمايشي در 28 واحد آموزشي از 7 استان كشور

(هر استان 4واحد آموزشي)كه شرايط و امكانات مورد نياز را به تشخيص سازمان آموزش وپرورش استثنائي و معاونت آموزش وپرورش عمومي دارا مي باشند،

از سال 87-86 آغاز شد.اين طرح با هدف تسهيل و بهسازي جايدهي وآموزش وپرورش گروه هاي دانش آموزي دچار آسيب ديدگي بينايي،شنوائي،جسمي-حركتي،مشكلات ويژهيادگيري،مشكلات رفتاري-عاطفيخفيف تا متوسط وداراي هوش مرزي،در دوره هاي پيش دبستاني،ابتدايي و راهنمايي مدارس عادي،استان هاي فارس ،خوزستان،تهران،كردستان،مازندران،هرمزگان،همدان اجراشد.

ضرورت اجراي طرح:

تعهد جامعه نسبت به حق ذاتي كودكان در زمينه ي برخورداري از آموزش وپرورش منا سب منطبق بر ارزش هاي اسلامي ورويكردهاي نوين جهاني است.

از آن جا كه متخصصان تعليم وتربيت معتقدند كه همه ي كودكان مي توانند ياد بگيرند وتفاوت ميان آن ها در سرعت وشيوه ي يادگيري است،يكي از برنامه هاي سازمان آموزش وپرورش استثنائي امكان پذير ساختن دستيابي كودكان داراي

نياز هاي ويژه ي باز مانده از تحصيل ،به ويژه،در مناطق عشايري و كمجمعيت كشورمان از طريق تعديل ومناسب سازي فضا،روش هاي آموزشي،برنامه ي درسي و روش هاي ارزشيابي درمدارس عادي وجايدهي اينكودكان در آن مدارس

مي باشد.

دستيابي به اين هدف بر مبناي جهت گيري فوق،نوسازي نگرش جامعه به آموزش وپرورش عمومي را مي طلبد.

از اهم اقدامات ضروري براي دستيابي به تغيير نگرش جامعه به اين مقوله،تغيير نگرش دست اندركاران آموزش وپرورش به ويژه معلمان به آموزش عمومي و

تشويق همكاران بين بخشي براي تسهيل اجراي طرح آموزش وپرورش فراگير است.

*اهداف طرح:

1-ايجاد زمينه هاي لازم براي بهبود شاخص هاي كمي وكيف آموزش وپرورش.

2-ايجاد فرصت هاي برابر آموزشي براي تمامي كودكان واجب التعليم.

3-ايجاد زمينه هاي تعامل صحيح بين دانش آموزان عادي و دانش آموزان با نياز هاي ويژه.

سوال از خوتننده مطالب فوق:

19اگر فرزند شما دچار آسيب ديدگي بود كه با آسيب ديدگي اما كمي بامشقت مي توانست در مدرسه كنار منزل تان درس بخواند آيا حاظر بودي فرزندتان را در مدرسه استثنائي درس بخواند؟

2-مزيت هاي حضور دانش آموز با نياز ويژه در كنار دانش آموزان همسال عادي خود در چه چيز هاي ديگري مي بينيد؟

3-آيا تجربه آموزش به دانش آموزان با نياز هاي ويژه را در دوره خدمت خود داريد.چنان چه جواب شما مثبت است نگرش خود در برخورد اول و برخورد آخر سال براي مان بنويسد؟

با كمال احترام وادب

شهرزاد سلامي

آموزش و پرورش فراگير

مطالب مشابه :

حق سختي كار و رتبه شغلي معلمان در فيش حقوقي بهمن‌.

سیاهه عملکرد پایه چهارم

تاریخ ایران و جهان

نمونه ی درس پژوهی

مدارک مورد نیاز ارزشیابی

پند و اندرز لقمان حکیم

مقاله درس پژوهی

آموزش و پرورش فراگير

دستورالعمل سودای بندگی 3