ضوابط طراحی مجتمع های تجاری
انواع کاربری تجاری:
این کاربری در منطقه مسکونی و سایر عملکردها نیز محتمل است. لذا می تواند به شکل نواری در بر معابر قرار گیرد.
در تجاری نواری حداقل مساحت واحدهای تجاری 17.5 متر مربع
- تفکیک اراضی برای این کاربری به قطعات حداقل 200 متر مربع مجاز است. مقررات فضای باز با اعمال ضریب 0.8 صورت می پذیرد.
- به ازاء هر واحد تجاری (نواری) تا حداکثر 17.5 متر مربع زیر بنا تامین یک واحد پارکینگ به میزان 5 متر مربع الزامی است. هر واحد تجاری 17.5 متر مربع و حداقل عرض 3.5 متر و حداقل ارتفاع پارکینگ 2.20 متر تعیین می گردد.
موارد استفاده از زمین:
استفاده از اراضی تجاری در موارد زیر پیش بینی شده است.
استفاده های مجاز در کاربری های تجاری:
- احداث واحدهای خرد، فروشی و عمده فروشی صنوف مختلف.
- احداث واحدهای وابسته به خدمات بهداشتی و درمانی مانند مطب پزشکان، تزریقات، حمام...
- خدمات اداری و بازرگانی مانند دفاتر مهندسی، دفاتر خصوصی بازرگانی، خصوصی و تجاری، شعب بانکها، دفاتر پست و کلانتری، شهرداری در مقیاس محلات و...
- فضای سبز عمومی و بازی کودکان
- خدمات اقامتی و پذیرایی مانند قهوه خانه، هتل مهمانپذیر، رستوران، اغذیه فروشی و مراکز عرضه غذا
- کارگاههای کوچک تعمیراتی مانند پنچر گیری، تعویض روغن، تعمیر لوازم خانگی، تعمیر و نگهداری وسایل گرمایش و سرمایش، تعمیر وسایل الکتریکی و...
- خدمات فرهنگی مانند تاتر، کتابخانه، سینما و نمایشگاه و....
- تاسیسات و تجهیزات شهری مانند منبع آب، پست ترانسفورماتور و...
- پارکینگ عمومی
- واحدهای مسکونی بر اساس ضوابط و مقررات مربوط مسکونی
موارد استفاده مشروط :
علاوه بر استفاده های مجاز اراضی دارای کاربری تجاری و سایر کاربری ها می توان در موارد مشخص و بنا به پیشنهاد شهرداری و تصویب کمسیون ماده 5 کاربری های دیگری که در زمره موارد ممنوع نباشد برای این اراضی در نظر گرفت.
موارد ممنوع :
در منطقه تجاری کاربری های صنعتی، حمل و نقل و انبار ممنوع است
ضوابط مربوط به تفکیک زمین
- حداقل اندازه قطعات
- حداقل مساحت تفکیک اراضی ( حوزه تجاری- مسکونی 300 متر مربع و تجاری –اقامتی 350 متر مربع میباشد.
- حداقل مساحت تفکیک اراضی در حوزه تجاری کلان 400 متر مربع میباشد.
در صورت تجمیع قطعات اراضی دارای کاربری تجاری 10% به تراکم قطعه اضافه می شود.
ضوابط احداث بنا در کاربری تجاری در فعالیت های کلان:
- تراکم ساختمانی پایه در اراضی تجاری شهری تابع ضوابط می باشد و شهرداری می تواند تحت ضرایط معینی تا میزان 20% این تراکم را افزایش دهد.
- در اراضی تجاری مبنای محاسبه تراکم ساختمانی برابر مساحت قید شده در سند مالکیت محاسبه می گردد هر نوع ساخت و سازی ملزم به رعایت برهای اصلاحی است.
- حداکثر سطح اشغال بنای تجاری در طبقه همکف و در زیر زمین 70% مساحت قطعه است.
نحوه محاسبه سطح زیر بنا در منطقه تجاری:
به استثنای سطوح پارکینگ، انباری، موتورخانه، پله ها و راهروهای عمودی ارتباطی، سایر سطوح ساخته شده در همکف و طبقات بالا جزء تراکم محاسبه می شود.
حداکثر ارتفاع ساختمان
واحدهای مغازه ای واقع در همکف می توانند با ارتفاع یک و نیم طبقه و حداکثر 5/5 متر ساخته شود. و حداقل ارتفاع مغازه 2.80 متر است.
احداث نیم طبقه در واحدهای تجاری و مغازه ای تا میزان 55% مساحت مغازه بلامانع است که 20% آن و حداکثر 20 متر مربع جزء تراکم محاسبه می شود.
نحوه استقرار ساختمان در زمین و اشراف:
در مجموعه های تجاری حداقل فاصله بین دو واحد مغازه ای رو به رو نمی تواند کمتر از 4 متر باشد.
حداقل عرض راهروی جلوی واحدهای تجاری در طبقات بالای همکف 2.5 متر تعیین می گردد.
عرض راه پله به صورت یک طرفه حداقل 2 متر و به صورت 2 طرفه 1.5 متر باید در نظر گرفته و فاصله راه پله از دورترین واحدهای تجاری نباید از 20 متر بیشتر باشد.
بازسازی و نوسازی واحدهای تجاری موجود برابر سطح زیر بنای فعلی پس از رعایت تعویض گذرها و سایر ضوابط و مقررات بلامانع است.
در مجتمع های تجاری باز از هر دو واحد تجاری احداث یک واحد سرویس بهداشتی شامل یک توالت و دستشویی الزامی است.
تعداد پارکینگ :
حداقل تامین یک واحد پارکینگ به ازای هر 50 متر مربع زیربنای تجاری الزامی است.
مساحت زیرزمین حداکثر برابر سطح اشغال در همکف تعیین می گردد.
عملکردهای مجاز در کاربری های مختلط تجاری به شرح زیر می باشد
کلاسهای نهضت سوادآموزی ، هنرکده های فنی ، هنری موسسات زبان خارجی ، دارالترجمه ها، عتیقه فروشها ، قاب سازیها ، واحدهای خدمات ، پذیرایی ،سالن های اجتماعات ، نمایش تئاتر و فیلم ،نمایندگی فروش کالاهای تجاری و صنعتی و ادارات و دفاتر بخش عمومی ،واحدهای تولیدی کوچک مثل خیاطی و گلدوزی ،آموزش حسابداری ،شرکت های تاسیساتی ،مهندسی ، پیمانکاری ،مهندسین مشاور، دفاتر خدمات کامپیوتر، گمرکی، حمل و نقل ،موسسات تولیدی ارائه خدمات چاپ و تکثیر..
حداقل عرض نورگیر ، پاسیو یا حیاط مرکزی برای بناها تا طبقه دوم 6 متر و تا طبقه ششم 12 متر می باشد.
حداکثر طبقات زیر زمین برای تراکم ساختمانی 180 درصد در طبقه می باشد
انبار . با حداکثر 6 متر مربع به تعداد واحدهای تجاری منفرد.
پارکینگ، موتورخانه، سرویس های بهداشتی شامل توالت عمومی، آبدارخانه عمومی به وسعت حداکثر 15 متر مربع،کارگاه تعمیرات و نگهداری ساختمان ،سردخانه
ایجاد پنجره یا باز شو از زیر زمین به خیابان یا کوچه و یا فضاهای عمومی مجاز نمی باشد
ملاحظات اصلی در طراحی مراکز تجاری:
جلب عناصر تجارت:
قرارگیری هر فروشگاهی بطور مستقیم ، تحت تأثیر استعدادهای نهایی همان تجارت می باشد ، هر چه ترافیک پیاده گذرا از مقابل یک مغازه بیشتر باشد کارآیی آن تجارت نیز بیشتر می شود . پیاده روها از پارکینگ اتومبیل تا محل خرید باید طوری طرح شوند که از گذشتن خریدار بطور سرسری از مقابل مغازه های اصلی جلوگیری کند .
یک فروشگاه حداکثر مقدار تماس را برای ویترینش لازم دارد و ویترین آن باید تا جای ممکن از هر زاویه ای قابل رؤیت باشد .
- دسترسی مشتریان
ارتباط صحیح با پارکینگ اتومبیل (و وسایل نقلیه عمومی ) از عوامل اساسی می باشد پارکینگ مغازه داران و کارکنان با پارکینگ مشتریان نباید مشترک باشد .
استاندارد حداقلی برای پارکینگ اتومبیل برای برآوردن احتیاجات حداکثر خرید بطور هفتگی پیشنهاد شده است - برای هر 100 متر مربع از سطح خرده فروشی بطور خالص در مناطقی که مالکیت اتومبیل بطور محلی در سطح پایین باشد .
فاصله حداکثر بین اتومبیل خریداران و یا ایستگاه اتوبوس با فروشگاههای عمده ومهم 200 متر ، می باشد ارتباط با فضای پارکینگ باید آسان بدوون تراکم و درنگ صورت گیرد . پارکینگهای چند طبقه اگر فروشگاهها را در طبقات مختلف سرو می کنند باید تا جای ممکن در سطح طبقات مختلف تخلیه شوند .
سرویس دهی:
سرویس دهی با کارایی ماکزیمم ، عامل اصلی در حمل کالاها می باشد که شامل :
الف: تحویل گرفتن
ب: ارسال(مواد استفاده نشده یا جعبه های خالی )
ویژگی های فضاها :
سیرکولاسیون داخلی:
سیرکولاسیون عمودی و افقی ، یک عامل حیاتی در طرح ریزی می باشد که هم مربوط به خریداران و هم کالاها می باشد.
سیرکولاسیون افقی از طریق راههای عبوری خرید در داخل ، بطرف محلهای سیرکولاسیون عمودی می باشد محل پله های برقی وآسانسورها در داخل فروشگاه ، باید آنقدر مناسب باشد که مشتری را به گذشتن از بیشترین تعداد ممکنه فضاهای فروش جلب کند و رفتن به طبقات تا سر حد امکان جذاب باشد .
محوطه های میانی
محوطه میانی اصلی یا محوطه ها بایستی مرکز جاذبه مشتریان باشد خاطره ایکه آنها همیشه با خود داشته و همیشه بیاد بیاورند اغلب مراکز خرید ، در محوطه میانی خود از یک طرح بسیار عالی برخوردار هستند و مشخصات واقعاً هیجان انگیزی دارند ، مانند گنبدهای شیشه ای، ترتیب مخصوص چراغها و فواره هایی که از مجسمه های آن بیرون می زنند ، گلکاریهای مصنوعی ، راه پله با طرحهای مخصوص ، پله های برقی ، آسانسورهایی با دیوارهای شیشه ای و کارهای هنری باارزش طرح گرافیک ها و رنگها نیز عامل مهم و مؤثری در این زمینه است در مراکز خیلی بزرگ که دارای چندین محوطه هستند ، هنگامی که هر یک از این محوطه ها دارای کاراکتر ، شکل ، رنگ ودکور جداگانه ای باشند به مراتب جالبتر می شوند محوطه اصلی بعنوان یک محل جالب برای نشستن ، استراحت و ملاقات دوستان می باشد.
بازارچه ها:
معمولاً بازارچه ها و طاق هایی که بطرف محوطه اصلی راهنمایی می ند بایستی در جهت ایجاد یک حالت صمیمیت و اتمسفر آرام کننده باشد. هدف اینست که خرید کننده به نمای فروشگاه جلب شود. همچنین از نقطه نظر کل طرح بایستی تغییر محسوسی برای خریدکننده وجود داشته باشد زیرا او از یک قسمتی که نسبتاً ساده تر است به یک محوطه ای که هنرمندانه تر ساخته شده است قدم می گذارد که در اکثر موارد نقطه اوج زیبایی یک بازارچه را تشکیل می دهد.
جریان عبور و مرور و سهولت رسیدن افراد از یک فروشگاه به یک فروشگاه دیگر دارای اهمیت بسیار زیادی است. در جاهایی که فاصله یک فروشگاه تا فروشگاه بعدی خیلی است (بیش از 700 فوت) در ذهن خریدار یک واکنش فیزیکی و روانی عبور از یک تونل بوجود می آید. یک راه برای جلوگیری از ایجاد چنین احساس منفی در خریدار، ایجاد یک زاویه شکست در تقریباً نیمه راه است. تهیه پلان به شکل که معمولاً در محل برخورد به محوطه میانی می رسد. در این نقطه خریدار قبل از اینکه انتهای دیگر فروشگاه را ببیند، یک چرخش کوتاهی می کند. پلانهای دیگری نیز می تواند وجود داشته باشند که فاصله عبور خریدار را از فروشگاهی به فروشگاه دیگر کوتاهتر می کند. مثلاً پلانی که به شکل علامت (+) است این امکان را برای چهار فروشگاه در رأس آن بوجود می آورد که از نقطه مرکزی این واحد به یک فاصله باشند. پلان دیگری که به شکل مثلث طرح ریزی شده باشد همین امکان برای سه رأس آن بوجود می آورد. شک نیست که اشکال و طرحهای دیگی نیز وجود دارند که برای حل این مشکل مؤثر هستند.
یک مرکز چند طبقه ای با منطقه وسیع مخصوص خرید، نیز جواب دیگری به این مسئله است و راحتی و آسایش را از نظر کمتر راه رفتن مشتریان تأمین می کند. در اینجا وسیله نقلیه اصلی در جهت عمودی کار می کند (آسانسور، پله های برقی و راه پله ها). موقعیت این وسایل نقلیه باید طوری تنظیم شود که حداکثر امتیاز را در خود داشته باشد. در بسیاری از مراکز خرید با قراردادن دیوارهای شیشه ای برای آسانسورها این وسایل نقلیه عمودی را جالب توجه تر کرده اند. سوار شدن در این آسانسورها برای هر گروه سنی تفریح جالبی است و به خریدار کمک می کند که اطراف خود را به خوبی ببیند. موقعیت قرارگیری وسیله نقلیه عمودی در یک مرکز خرید بسیار مهم است.
مراکز خرید را همچنین می توان با در نظر گرفتن عرض و موقعیت استراتژی آن برای دیگر مصارف مفید و جالب برنامه ریزی کرد. نصب کیوسک های خوش نما، راه دیگری برای جالب سازی این مراکز است. کیوسکها بایستی حالت فعالی به این مراکز خرید ببخشند. موارد استفاده از این کیوسک ها روزبروز افزون تر می شود و طرح تهیه کیوسک ها نیز پیچیده تر می شود. از کیوسک ها در موارد زیر استفاده می شود :
فروش کارتهای تبریک، شیرینی جات، اسباب بازی، عکس و وسایل عکاسی، گل فروشی و انواع و اقسام کالاهای مختلف.
برای نصب اینچنین کیوسکها، مراکز خرید باید دارای عرض بیشتر از 35 تا 40 فوت باشد. طرح کیوسک ها باید طوری باشد که هنگام انجام فعالیت قد افراد مشغول در آن، افق دید قسمتهای دیگر فروشگاه را نبندد. قسمت بالای این کیوسک ها هنگام انجام فعالیت یا بایستی کاملاً باز باشد و یا سقف شیشه ای داشته باشد تا بتوان از قسمتهای دیگر، درون آنرا مشاهده کرد. گرچه در برخی موارد از طرف مستأجرین اعتراضاتی به نصب این کیوسک ها می شود و دلایل شان نیز وجود رقابت، بسته شدن افق دید فروشگاهشان و جلب شدن خریداران به چیزهای کناری است؛ ولی مشاهده شده است که در اثر وجود ا ین کیوسک ها فعالیت خرید و فروش نیز افزایش یافته و در کل تأثیر مثبتی روی فعالیت مغازه ها می گذارد.
سرویس ها:
دستشویی و سرویس های مشتریان نباید از طرف خیابان دسترسی داشته باشد. آنها ممکن است در طبقات متناوب (یک در میان) پراکنده و یا به طور مرکزی متصل به رستوران قرار گیرند اما به صورت دلخواه ورود به آنها باید از بخش ها و نه دور از راه پله ها صورت گیرد.
استانداردهای طراحی مجتمع های تجاری:
ارتفاع طبقات:
ارتفاع طبقات در واحدهای بزرگ 5-4 متر و در مورد واحدهای کوچک 3 متر و بستگی به نوع سرویس ها دارد. ارتفاع طبقات برای مشتریان باز دارنده بوده و برای کارمندان خسته کننده است . مغازه ها بر نور طبیعی متکی نیستند بلکه نور مصنوعی همراه با تهویه مکانیکی در آنها تامین می شود.
ارتفاع طبقه از مبداء تراز زمین 4.5تا5 و در فوقانی ترین طبقه 3.75تا4 است.
واحدهای فروشگاههای بزرگ مساحت کف را ممکن است برای کمد و پیشخوان به کاربرد و بقیه مساحت در 10 متر مربع برای هر 15 نفر تخصیص داده شده است.
دربهای ورودی:
در ساختمانی که مساحت مفید کف آن بیش از مترمربع 1500 است تمامی حیاط ها باید دارای ورودی خروجی باشند و ورودی و خروجی باید حتی الا مکان از یکدیگر دور باشند . ورودیها و گذرگاهها: حداقل ارتفاع و عرض ورودی در طبقه همکف mm 3700 است. دایره گردش برای این لوازم m17 است . جاده ها باید ظرفیت بار 1/10 تن داشته باشند . حداکثر فاصله هر نقطه از ورودی باید m 25 باشد. در طبقه همکف عرض خروجی ها و گذرگاههای اصلی مشتریان بایدبه ازای 200 نفر اول، mm 1070 ،و برای هر mm 15 به عرض قبلی اضافه می شود . هرگاه 2 خروجی وجود داشته باشد عرض هر کدام از آنها باید همه اعضای مشغول در فروشگاه کافی باشد . لازمست درب های خارجی به بیرون باز شوند : نباید از دربهای کشویی استفاده شود.
ورودی پاساژ تقریباً3.5 متر ارتفاع و پهنا دارد . اگر خروجی پیاده به حیاط باز می شوند قسمت فروش تقریباً 80 سانتی متر پهنا لازم دارد. خروجی ها به حیاط هنگامی به حساب می آیند که ورودی یا گذرگاه به پهنای تقریباً 4 متر یا دو پاساژ هر کدام3.5 متر پهنا داشته باشند . پهنای خروجی 1.5 متر و در زیر زمین 1/1 متر باشد.
دربهای خروج: پهنای مجموع تمام دربها تخلیه هر 100 متر مربع یا قسمتی از مساحت طبقه ، مساوی با 0.30 متر پهنای خالص است ، در طبقه فوقانی پهنای حداقل در مساوی با پهنای پلکان است
پهنای درها به قرار زیر است:
تا 500 نفر معادل 1 متر برای هر 120 نفر
تا 1000 نفر معادل 1 متر برای هر 150 نفر
بالای 1000 نفر معادل 1 متر برای هر 200 نفر
پهنای کریدور و دربها تقریباً 5/1 متر است
ظرفیت کریدور:
حد شرایط رفت و آمدP/m3/0 است. P/m عبارتبه معنی نفر بر متر مربع می باشد. در شرایط تراکم بیشتر جمعیت، افراد همیشه قادر نیستند با سرعت طبیعی خود راه بروند و حتی نمی توانند از افرادی که آهسته تر راه می روند سبقت بگیرند. پیشینه تراکم جمعیت قابل قبول برای طراحی محوطه های سیرکولاسیون مردم p/m 1.4 است.
تحت این تراکم جمعیت بیشتر افراد آهسته تر از سرعت طبیعی خود راه می روند و این موضوع ممکن است، ایجاد ناراحتی کنند. براس مسافت های کوتاه در طول مسیر، تا حدود m3000 تراکم بیشتر برای جمعیت نیاز است.
اما به شرطی که در پیش و بعد از این مسافت پر تراکم (مانع ) فضاهای بازتر با عرض بیشتر وجود داشته باشد. در مورد کریدورهایی که عرضشان تقریباً از m 1200 است . ظرفیت رفت و آمد متناسب با عرض کریدور است . در گذرگاههای باریکتر 2 نفر نمی توانند از یکدیگر سبقت بگیرند
حداقل عرض پیشنهادی برای گذرگاه اصلی عبارت از 1.98 متر و برای گذرگاه فرعی 0.99 متر است . ارتفاع پیشخوان عموماً 92 سانتی متر است . مردن یا ضریب سیستم بر حسب نوع قفسه بندی فروشگاه متغیر است.
ویترین ها :
ویترین قسمتی از مغازه جهت ارائه و نمایش اجناس می باشد که یا به صورت شیشه ای برای مغازه ای لباس، کفش، جواهر و ... یا به صورت ویترین های باز برای مغازه های مویه فروشی، سبزی فروشی، سوپر و غیره عمل می کند. مساحت این ویترین با توجه به نوع کاربری مغازه ها متفاوت می باشد که از 10% تا 60% سطح مغازه متغیر می باشد.
ویترین ها ممکن است به داخل مغازه باز شوند یا با دیوار عقبی شیشه ای با جنس محکم و تیره محصور باشند، که در این صورت دسترسی برای دکور و تزئین ویترین ها لازم است و باید این دسترسی سریع و آسان ویترین به مثابه یک نمایشگاه کوچک جهت ارائه اجناس به مشتریان عمل می کند که باید از نظر شکل و فرم و دید و نور دارای شرایط جلب مشتری باشد انواع الگوهای ویترین های باز و بسته در شکلهای زیر ارائه شده است.
پله برقی:
شاید حقیقت این است که به ندرت اتفاق می افتد که دو نفر با هم روی یک پله حرکت کنند. باید گفت که عرض 117 سانتی متری پله ها که برای هر یک از دو نفر معادل 55.9 سانتی متر می باشد. هماهنگی های لازم با افراد درشت اندام را ندارد..
از لحاظ ساختمانی به صورت سازه فولادی اجرا می شود، که تناسبات آن برای ارتفاع کمتر از 6 زاویه حدود 35 درجه و سرعت 0.5 متر بر ثانیه و در بقیه موارد زاویه کمتر از 30 درجه می باشد. ماکزیمم عرض mm1050 و می نیممم عرض mm600 که در این اندازه ها بهینه سازی مسافت در نظر گرفته شده است.
پلکانها..
در دیوارهای خارجی با خروجی به بیرون، از هر قسمت طبقه بالا تقریباً دو رشته پله که یکی از آنها در فاصله 25 متری است لازم می باشد اتاقهای مجاور نزدیک یک رشته پلکان به فاصله کمتر از 15 متر باید تعبیه گردد.
نقاله مسافرتی: عرض مانند عرض پله برقی بوده و تحت ضوابط زوایای شیب 8-5 درجه و حداکثر مجاز 0.9 متر بر ثانیه است و در زاویه های 12-8 درجه سرعت مجاز 0.75 متر بر ثانیه است. ظرفیت رفت و آمد در نقاله همانند پله برقی است.
آسانسور:
سیستم ها و دستگاه هایی که به صورت عمودی حرکت می کنند باید نیازهای افراد معلول را به همان نسبت افراد سالم پاسخگو باشند. ارتفاع نصب دکمه های مخصوص آسان بر که در راهرو نصب می شود؛ باید برابر با 134/2 سانتی متر باشد. دکمه های اضطراری، در ارتفاعی نصب شود که دکمه های پایین دارای ارتفاع معدل 76/2 سانتی متر از زمین و دکمه های بالا دارای فاصله ای برابر 212/9 سانتی متر تا داخل اتاقک آسان بر باشد و محل آنها در پایین صفحه ی دکمه ها باشد. خط مرکزی تلفن نیز باید در حداکثر ارتفاع 121.9 سانتی متری از کف اتاقک آسان بر نصب شود. ارتفاع دستگیره ی ریل نیز نباید بین 86.4 -81.3 سانتی متر از بالای کف آن در نظر گرفته شود.
انواع آن : 1) رفت و آمد کم و نفر بر آسانسور براتکار / نفر بر
3)آسانسور نفر بر چند منظوره2)آسانسور با رفت و آمدزیاد
)آسانسور چند منظوره برای کالا 5 آسانسور برای حمل کالای سنگین4)
حداکثر مسافت پیموده شده توسط آسانسور25 متر و سرعت ماکزیمم 1 متر بر ثانیه و در صورت شدید بودن رفت و امد لازم است که تحلیل مفصل برای میزان و زمان رفت و آمد صورت گیرد. حداقل فضای انتظار برای هر آسانسور 150*150می باشد.
سطح شیبدار:
از دیگر عوامل تامین میزان دسترسی هر چه بهتر معلولین جسمی در ساختمان ها، شیب راهه هاست. طبق مقررات ، حداکثر طول شیب راهه 9 متر و حداکثر شیب یک دوازدهم متر برای پاگرد در نظر گرفته نمی شود؛ چرا که پاگردها باید با توجه به ورود و خروج افراد یا تغییرات دیگر در مسیر شیب راهه طراحی شود. فاصله ی سکو تا شیب راهه باید بگونه ای باشد که نه تنها اندازه ی مناسب برای پاگرد فضای کافی جهت گردش در به طرف شیب راهه را بدون ورود به فضای پاگرد تامین کند. روی همین اصل برای پاگرد طول 1.6. سانتی متری برای سکو، حداقل اندازه ی 61 سانتی متر از مقابل قفل پیشنهاد می کند.
1) حداقل عرض سطح شیبدار عرض شیبدار cm120
2) برای سطوح شیبدار با طول 3 متر ماکزیمم شیب 8/% و عرض مطلوب 120 سانتی متر که هر چه به این طول اضافه شود به ازای هر 5 سانتی متر افزایش عرض مفید و 0.5% کاهش شیب خواهیم داشت. برابر 9 متر سطح شیبدار 1 پاگرد با عمق حداقل عرض شیب لازم است.
- پارکینگ بر مبنای 35% زیر بنا محاسبه می شود.
مشائل مورد توجه در طراحی مراکز خرید:
شکل پلان:
گردآوری خدمات و تسهیلات مختلف در یک مکان ، به طراحی مرکز خرید دو یا سه طبقه منجر می شود. این گونه طراخی معماران را بر آن داشته تا طرح های مختلفی به وجود آورند و همه آنها سعی دارند که خریدار کوتاه ترین فاصله لازم را برای رفتن از یک بخش دیگر طی کند.
عامل دیگری که در شکل گیری پلان مورد توجه است، توپوگرافی محل و خصوصیات زمین پروژه است.
طراحی نمای خارجی :
نمای خراجی باید به صورت متحدالشکل و با استفاده از یک ا دو نوع مصالح عمده در تمام ترکیب ساختمان طراحی شود. در ضمن در انتخاب و نحوة کاربرد مصالح در نمای خراجی باید دقت نمود. عواملی که باید در انتخاب و نحوة کاربرد مصالح در نمای خارجی مورد توجه قرار گیرند عبارتند از :
1- نجوة محافظت در برابر آب و رطوبت
2- سهولت نگهداری و تعمیر
3- فراهم بودن مصالح انتخابی
4- سرعت ساخت و نصب اجزا
اجزاء اصلی مجموعه :
در طراحی ، ورودی مجموعه خرید و حیاط های مرکزی از اهمیت زیاد برخوردارند . این عناصر باید برای جلب توجه خریداران از ابهت کافی برخوردار باشند. وجود سایبان ها ستون های دارای علائم هدایت کننده یا یک طرح دیواری ویژه در ورودی ها و چشم اندازهایی که دارای درخت، آب نما و عناصر هنری هستند در ارائه محیطی زنده و جذاب بسیار موثر می باشند.
در ساعات شب لازم است عناصر مذکور با نورپردازی های ویژه و علائم جلب کننده دیگری همراه شوند.
نمای داخلی مرکز خرید :
بازارچه ها و حیاط های مرکزی باید محیطی بسیار جذاب برای خریداران ایجاد کند. عناصر اصلی این محیط جدید باید آنچنان مهیج و دلپذیر باشد که احساس رضایت در خریداران بوجود آورد.
حیاط های مرکزی : حیاط های مرکزی اصلی باید کانون جذب خریدارات و دیدار کنندگان باشند. اغلب مراکز خرید موفق بر طراحی خوب حیاط های مرکزی استوار شده اند.
عناصر مهیج از قبیل گنبدهای شیشه ای، اشیاء نورانی مخصوص، فواره ها، چشم اندازهای مختلف پلکان هایی با طرح های ویژه، پله برقی و آسانسورهای شیسه ای رمز موفقیت این مراکز هستند. همچنین وجود طرح های گرافیکی ، علائم راهنما، پرچم ها، سمبل های مرکز خرید و انتخاب رنگ از عناصر مهمی هستند که بر خریدار تأثیر می گذارد.
همچنیناین حیاط ها، مکانهایی را برای نشستن ، استراحت و دیدار با دوستان برای خریداران فراهم می کند.
مصالح :
انتخاب مصالح باید با در نظر گرفتن نکالت زیبایی شناسی صورت گیرد. مصالحی که برای کف و دیواره ها استفاده می شود باید با دوام بوده و نیازمند حداقل حفاظت و تعمیر باشد.
کف : برای مصالح کف می توان از کفپوشهای موزائیکی که روی کف ماسه پوش بتنی نصب می شوند استفاده کرد. ترکیب موزائیک و آجرهای از سنگ معدنی و آجرهای کف پوش نقشهای جالبی در کف ایجاد می کند، با پیشرفت های جدیدی که در فرش کردن کف حاصل شده، در مواردی که رفت و آمد چه در درون سالن ها و چه در خارج آنها زیاد است، سنگ فرش یکی از مصالح قابل قبول برای پوشش کف می باشد.
سقف : در انتخاب مصالح سقف، تنوع زیادی وجود دارد که هر کدام تأکید بر مفاهیم معماری دارند و به کارگیری مصالحی مانند تیرهای بتنی، آجرهای آکوستیکی فرم دار، پلی استر چوب و همچنین کاربرد پنجره های سقفی به مرکز خرید روح جاذبه ای خاص می بخشد.
دیواره : در بازارچه ها که دیواره ها بیش از 2.5 تا 3 متر ارتفاع دارند، باید مصالح آن با توجه به سهولت تعمیر و نگهداری و پایداری آنها انتخاب شوند. استفاده از یک نوع مصالح در نمای خارجی مانند آجر و بتن های پیش ساخته باعث ایجاد تداوم در نما می شود.
نورپردازی مجموعه:
روشنایی مجموعه باید ملایم و کافی باشد تا مردم را تحت تأثیر قرار داده و فضایی جذاب و آرام بخش ایجاد کند. منبع روشنایی را می توان برای ایجاد زیبایی در طرح سقف ها به کار برد. می توان با استفاده از آویز هایی تزیینی ، لوسترها، فرم های معماری و دیواره های طراحی شده مخصوص و چراغ های ستونی، نورپردازی موثر را ایجاد کرد.
علاوه بر نورپردازی نمای درونی مجموعه، نورپردازی نمای خارجی نیز باید مورد توجه قرار گیرد که این امر به کمک نورافکن ها، نورپردازی حلقه ای، طرح های مجسمه ای و سایبان ها انجام می شود. این روش نورپردازی اغلب جایگزین علائم بزرگ توجه به مرکز خرید می باشد. نورپردازی فضای پارکینگ ها بسیار مهم است. بهتر است سطح فضای پارکینگ کاملاً روشن باشد.
محیط اطراف ساختمان مراکز خرید در اغلب موارد، پیاده روهایی دارد که روشنایی آنها باید از طریق دیوار کوبهای چراغ دار و با تیرهای چراغ برق تامین شود. طول عمر لامپ، رنگ لامپ، تعمیر و نگهداری، ضد آب بودن و دوام لامپ ها از مواردی است که باید مورد توجه قرار گیرد.
موسیقی:
موسیقی یا سیستم صفحه گذاری در یک مرکز خرید، نقش مهمی دارد. این سیستم در هماهنگی با مسیرهای پر نور و طراحی اکوستیکی کامل می شود. معمولاً منبع موسیقی را صاحب مرکز خرید اجاره می دهد و ممکن است یک بخش با ضبط صوت، بلندگو، ایستگاه رادیویی ویژه، با سیستم پخش تلفنی سیم کشی شده و یا سیستم پخش زیر زمین خصوصی باشد. همه این سیستم ها دارای کلید خاموش و روشن هستند و اغلب یک زمان تکرار در مسیر جریان قرار می دهند که برنامه را قطع کرده و آگهی خاص را اعلام می کند. این طرح مستلزم توجه به مسئله اکوستیک است که شامل زمان برگشت صوت، جذب صوت، انعکاس صوت، توزیع سطح صوت، و محل قرارگیری بلند گوها می باشد. محل قرارگیری بلندگوها بر اساس توزیع بازده بلندگوها، طرح پلان سقف و ارتفاع محل نصب بلندگوها تعیین می گردد.
تهویه مطبوع:
مسئله مهم دیگری که باید در طراحی مرکز خرید مورد توجه قرار گیرد، تأمین آسایش حرارتی خریداران است. درجه حرارت مطلوب درونی عموماً در تابستان 75 درجه فارنهایت با 50% رطوبت نسبی و در زمستان 70 درجه فارنهایت می باشد.
کنترل بوی خوش نیز از اهمیت زیادی برخوردار است. این امر با ایجاد جریان هوای ملایم به دست می آید و ایجاد جریان هوا به کمک درزهای خروجی هوا به صورت مطلوبتری می یابد. اگر نواحی تولید بوی مطبوع مرتبط به یک سیستم هواساز معمولی باشد باید مقدار هوای خروجی با مقدار هوای تهیه شده جبران گردد.
کاربرد رنگ و کارهای هنری:
به منظور افزایش جاذبه مرکز خرید لازم است که طرح های قسمت های مختلف مرکز با کارهای هنری نیز همراه شود. کی از اهداف اولیه طراحی مرکز خرید، ایجاد محیطی رنگارنگ و نشاط انگیز است که دیدار از آن همواره جالب باشد. برای ایجاد این محیط، معمار باید به تناسبات، مقیاس و خصوصیات توجه ویژه ای داشته باشد.
استفاده از کارهای هنری جنبی یعنی نقاشی دیواری، مجسمه، درخت کاری، فواره ها ، نوع فرش کردن، چراغانی و طرح های گرافیکی ، جاذبه ای بسیار زیاد به مرکز می بخشد.
بسیاری از مردم، مراکز خرید را به همان نسبت که برای خرید بازدید می کنند برای گردش نیز مورد استفاده قرار می دهند. شکی نیست که یک مجموعه کامل هنری می تواند فضای ویژه ای ایجاد کند که مرکز را به صورت یک موجودیت برجسته نشان دهد. بدیهی است که استفاده از عناصر هنری باید با توجه کافی صورت گیرد.
علامت گذاری های و طرح های گرافیکی :
گرافیک یکی از ابزارهای مهم در طراحی مرکز خرید محسوب می شود. محدودة کاربرد هنر گرافیک در طراحی مرکز خرید شامل علائم خارجی ، سمبل ها و نشانه های گرافیکی، علائم ورودی ، علائم ویژه مختلف در نماهای درونی فروشگاه ها می باشد. این طرح های گرافیکی و علامت ها به خریدار امکان می دهد که سهولت به همه مکان ها راهنمایی شود
تعیین روابط اجزاء تشکیل دهنده انواع واحدهای تجاری:
تعیین روابط اجزاء تشکیل دهنده انواع واحدهای تجاری، پلانهای شماتیک و حدود سطح مورد نیاز ان واحدها بشرح زیر می باشد.
قفسه های فروشگاه احتمالاً بیش از سایر اجزای فضای خلی برای طبقه بندی یا در معرض دید گذاشتن اجناس مورد استفاده قرار می گیرد. اجناس از نظر اصول اندام سنجی هم باید در دسترس مشتری باشد و هم بطور کامل در دیدرس او قرار بگیرد. بر این ارتفاع های موجود باید پاسخ گوی اندازه های مربوط به دسترس عمودی و برداشتن اجناس و اندازه ی دید فرد باشد. تعیین میزان ارتفاع باید داده های مربوط به افراد کوتاه قد را بکار برد. از آنجا که در یک خرده فروشی ممکن است اجناس بر اساس مذکر یا مونث بودن افراد چیده شود گروه از داده ها ارایه می شود: گروهی بر اساس اندازه ی بدن افراد مونث کوتاه قد تر و گروه دیگر بر اساس اندازه ی بدن افراد مونث کوتاه قد تر و گروه دیگر بر اساس اندازه ی بدن افراد کوتاه قدتر در ارتفاع پیشنهاد شده، بین ملاحظات مربوط به دسترسی و قابلیت دید افراد هماهنگی وجود دارد.
محل امتحان کفش باید با اندازه ی بدن مشتری در حالت نشسته و فروشنده هماهنگ باشد. حداقل فاصله ی در نظر گرفته شده 176/5 -154/4 سانتی متر است. با توجه به این محدوده ی فعالیت باید در تعیین میزان بلندی قفسه ی کفش ها، اندازه ی دسترسی عمودی افراد مونث کوتاه قد را در نظر گرفت و در ایجاد فواصل حداکثر پهنای بدن افراد درشت اندام را مد نظر قرار داد.
اندازه ی اتاق های رخت کن باید با حالت های مختلف بدن انسان، هنگام پوشیدن یا درآوردن لباس هماهنگ باشد. در تصویر بالای صفحه طول اتاق رخت کن 152/4-137/2 سانتی متر و حداقل عرض آن 91/4 سانتی متر است. در تعیین اندازه ی اتاق رخت کن باید اندازه قامت حداکثر پهنای بدن، حداقل عمق بدن و دسترسی بازوها از پهلو در افراد بلند قد را در نظر گرفت.
با توجه به نوع فعالیت مورد نظر، پبشخانی با ارتفاع 91/4- 88/9 سانتی متر برای بیشتر افراد مناسب فواصل افقی باید با حداکثر عمق بدن افراد بلند قد در محدوده ی فعالیت و حداکثر پهنای بدن افراد بلند قد در محدوده حرکت هماهنگ باشد. با توجه به فشردگی محل کار و تعدد فروشنده ها می توان محدوده ی کار و حرکت را در هم ادغام کرد؛ به نحوی که فاصله ی بین پیشخان جلویی عقبی به 76.2 سانتی متر کاهش یابد.
واحد جواهر فروشی و ساعت فروشی و عینک فروشی و ....
جهت ارائه کالای خود از ویترین های شیشه ای استفاده می نمایند لذا ویترین ها درصد مهمی از وسعت مغازه را بخود اختصاص می دهند فضای متوسط این گونه مغازه ها 20 متر مربع می باشد در ضمن قسمتی از مغازه به محل تغییرات اختصاص داده می شود.
واحد عکاسی علاوه بر سالن اصلی مراجعه مشتری و ارائه کالا به دو اطاق در همان فضا جهت گرفتن عکس از مشتری و ظهور فیلم نیاز دارد و متوسط فضای لازم 30 متر مربع می باشد.
واحدهای فروش تره بار:
اینگونه واحدها به لحاظ حجم زیاد محصولات ، فروش و ضایعات آن از فضای بیشتری برخوردار هستند و به انبار سرد و دسترسی دوم نیاز دارد. که متوسط سطح مورد نیاز این واحدها 50 متر مربع می باشد.
واحدهای لوازم التحریر و کتابفروشی و نوشت افزار :
این گونه واحدها لازم است که کالای خود را در معرض دید مشتریها قرار دهند و به این لحاظ ویترین های باز و قفسه بندی ها در این مکان ها از حساسیت خاصی برخوردارند و قفسه بندی ها در این مکان ها از حساسیت خاصی برخوردارند و می بایست درصد مهمی از مغازه را به آن اختصاص داد و وسعت متوسط این واحدها 30 متر مربع و دارای یک انبار می باشند. صرفاً روزنامه فروشی ها در مکان های کوچکتر مانند دکه نیز ارائه خدمات می دهند واحدهایی مانند تایپ و چاپخانه که در این گروه قرار دارند جهت نصب دستگاههای خود وسعت بیشتری لازم دارند که حد متوسط آن 50 متر مربع می باشد.
واحدهای فروش مواد غذایی :
سوپر مواد پروتئینی ، قصابی، مرغ و ماهی و لبنیاتی، شیرینی فروشی به وسعتی بیش از 50 متر مربع نیاز دارد. در این گونه مغازه ها بیش از 50% وسعت آن را یخچالهای ویترینی ویترینهای باز مانند قفسه ها، بخود اختصاص می دهند.
واحدهای تجارتی مانند تاکسی تلفنی، خشک شویی، آارایشگاه مردانه و آرایشگاه زنانه به وسعتی بیش از 50 متر مربع نیاز دارد. معمولاً در آرایشگاه ها و تاکسی تلفنی به یک فضا جهت آبدارخانه و محل استراحت موقت احتیاج دارد.
واحدهای بهداشتی:
این واحدها خدمات بهداشتی مورد نیاز مورد را ارائه می دهند. مانند لوازم بهداشت و داروخانه و ... متوسط این قبیل واحدها 30 متر مربع و دارای ویترین های شیشه ای و قفسه بندی می باشد.
واحدهای پوشاک :
این واحدها ارائه دهنده کلیه البسه از لباس زیر تا کفش به مردم است. متوسط این قبیل واحدها 30 متر مربع است که شامل ویترین و اطاق پرو می باشد.
واحدهای تجارتی ، طبخ و ارائه غذای گرم :
این گونه واحدها مانند چلوکبابی، کبابی، قهوه خانه، پیتزافروشی انواع غذاهای گرم طبخ و در همان مکان به مشتریان ارائه می گردد. این کاربری ها باید دارای فضای مناسب جهت طبخ غذا (آشپزخانه) فضا جهت انبار مواد غذایی و دسترسی دوم جهت سرویس دهی به این فضاها باشد. سالن اصلی غذاخوری باید دارای محیط آرام و مناسب جهت جذب مشتری باشد وسعت این فضا از 20 متر مربع تا 200 متر مربع متفاوت است.
فروشگاه های مواد غذایی
فاصله ی مورد نظر برای یک مرد و زن که پهلو به پهلوم هم در حال حرکت هستند. 4-54 سانتی متر می باشد که در صورت اضافه کردن اندازه ی یک کودک 45/7 سانتی متر به آن در نهایت اندازه ی 98/1 سانتی متر خواهیم داشت. از نظر اندام سنجی حداکثر پهنای بدن یک اندازه ی اصلی به شمار می آید.
برای مشتریان سالم و افراد نشسته روی صندلی چرخ دار، حداقل فاصله 91/14 سانتی متر کافی و مناسب خواهد بود. شایان ذکر است که اندازه های نهایی برای یک صندلی چرخ دار 106/7×3/5 سانتی متر است.
حداقل مورد ناز در جلوی قفسه ها جهت رای زنی و داشتن اجناس 4/91 سانتی متر است. یک فاصله ی به اندازه ی 4/152 سانتی متر نیز برای حرکت دو به صورت پهلو کافی است.
در طرفین هر یک از ویترین ها باید یک فضای فعالیت به اندازه 2/76 سانتی متر جهت برداشتن اجناس وجود داشته باشد. در تعیین این اندازه حداکثر پهنای بدن یا پهنای چرخ دستی کافی بود. البته این اندازه تنها مناسب محدوده ی فعالیت است؛ چرا که در این تصاویر محدوده ی حرکت بیرون از این محدوده فرض شده است.
طرح پیچیده و گسترده ی این صفحه در بردارنده ی شماری از اطلاعات ارائه شده از صفحات قبل می باشد. این طرح حداقل فواصل لازم قفسه ها و ویترین های مبانی را نشان می دهد. حداقل فاصله لازم بین ویترین های مواد غذایی 9/189 سانتی متر است. اگر چه چنین فاصله ی برای عبور خریدار و یک فرد نشسته بر روی چرخدستی و بین هر یک از قفسه های مواد غذایی مجاور نیز کافی می باشد. ولی عبور نفر سوم از این میان ممکن نیست. چرا که در این صورت یکی از دو خریدار در طرفین مسیر ناچار است برای عبور عموم راه را باز کند. روی همین اصل است برای ایجاد یک مسیر حرکت بدون مانع از میان این میان دو نفر یک فاصله ی اضافی76/3 متری باید به حداقل اندازه ی 189/9 سانتی متری اضافه شود. در این صورت فاصله ی نهایی بین ویترین های مواد غذایی حداقل 259 سانتی متر خواهد شد.
نوشیدنی فروشی ها
فاصله ی بین پیشخان و قسمت عقب نوشیدنی فروشی ها بگونه ای محاسبه شود که فضای لازم جهت کار فراهم شود. پله ی 90 سانتی متری کمترین اندازه ای است که فضای بهینه جهت کار کردن فروشنده را ایجاد می کند. با چنین فاصله ی مشخص دیگری نیز در پست سر او فضای لازم برای حرکت خواهد داشت. حداکثر عمق و حداکثر پهنای بدن دو اصل اساسی تعیین میزان فاصله ی افراد از یکدیگر است. نوع فعالیت این فروشنده فاصله 75 سانتی متری را طلب می کند.
فاصله بین چهارپایه ها نسبت به راستای دو صندلی با دیگر از حساسیت بیشتری برخوردار است، این فاصله باید بگونه باشد که مشخص درشت اندام بتواند براحتی و بدون تماس با دیگران بر روی صندلی نشسته و یا از روی آن دیده شود. فاصله های 30 سانتی متری بین صندلی هایی با پهنای 61 سانتی متر که بسیار متداول است تنها با 5 مذکر (به منظور جلوگیری از مزاحمت برای دیگران) مطابقت دارد. در حالی که فاصله ی 75 سانتی متر فروشنده کمبود دو صندلی به ازای هر 300 سانتی متر زیان محسوب می شود. صندلی هایی با پهنای 70 سانتی متر با فاصله ی 30 سانتی متر در حد متعادلی قرار دارد. در هر صورت تصمیم نهایی به عهده ی فروشنده است. تنها مسئله ای که باید در نظر گرفته شود هماهنگی لازم بین عوامل انسانی و مسائل اقتصادی است.
ارتباطات و میزان فاصله ی بهینه بین افراد را در فاصله ی 61-45/7 سانتی متری می تواند برای مشتری محدوده ای ایجاد کند که به راحتی بنشیند، بایستد یا میدان دسترسی مناسبی برای او فراهم گردد. فاصله ی مذکور میدان حرکتی به قطر 2/76 سانتی متر نیز برای شخص فراهم خواهد کرد. اگر نصب یک پیشخان یا قفسه ی اضافی مد نظر باشد؛ یک فضای حرکتی به قطر 45/7سانتی متر در جلوی پیشخان کفایت می کند. پهنای یک پیشخان می تواند برابر با 30/5 -4/25 سانتی متر باشد.
نشیمنگاه نوشیدنی فروشی نمونه خوبی از ابعاد پنهانی است که باید در فاصله گذاری این نشیمنگاه ها مورد توجه قرار گیرد. تفاوت های فرهنگی تعیین کننده ی این فاصله می باشد. برای مثال در یک فرهنگ مجاورت و نزدیکی مشتری ها مد نظر است؛ در حالی که در فرهنگ دیگر این مسأله چندان مورد پسند مردم واقع نمی شود. جمع افراد و فاصله ی بین صندلی ها روی رفتارهای اجتماعی تأثیر می گذارد. ناگفته پیداست که هر چه تراکم بیشتر باشد این تأثیر گذاری چشم گیرتر خواهد بود.
چنین تراکمی مانع ماس و برخورد افراد با یکدیگر شده و در عین حال راحتی آنان را تامین می کند و آنها را نسبت به روابط خصوصی با خود مطمئن می سازد. در اینجا فاصله ی بین صندلی ها 61 سانتی متر در نظر گرفته شده است. در این فاصله احتمال تجاوز به حریم شخص مقابل وجود دارد؛ به ویژه در مواردی که افراد به صورت دو نفره از این محل ها استفاده می کنند. هر 30 سانتی متر تراکمی برابر 1/5 نفر در طول پیشخان در نظر گرفته شده است.
پیشخان های غذا:
که عبارتند از : 91.4 سانتی متر برای فضای پشت پیشخان 61-45/7 سانتی متر برای پهنای پیشخان، 167/7 ـ 152/4 سانتی متر برای جلوی پیشخان تا نزدیکترین مانع، . ارتفاع اغلب این پیشخان ها106/7 سانتی متر است. از اندازه های بسیار مهم در این خصوص فاصله ای بین رویه ی صندلی تا سطح زیرین پیشخان به سمت مشتری هاست. همچنین از اندازه های موثر در راحتی شخص فاصله ی بین زانو تا کفل و فاصله ی ران تا پیشخان می باشد. در محاسبه ارتفاع جای پا نیز باید ارتفاع هایی با ارتفاع 106/7 طراحی می شود که بلندی جای پاهای صندلی آن را بر 17/8 سانتی متر است. جاپاهایی که در ارتفاع 58.2 سانتی متری صندلی نصب می شوند عملاً کارایی دارند. مطابق داده های نود و نهم ارتفاع پشت دارای فرد تا جایی با محدوده 50/8 سانتی متر است، بنابراین پاها در فاصله ی چند سانتی متری بالای جای پاها رها شده و بدن ثبات و تعادل خود را از دست می دهد. با وجودی که جای پای صندلی در تصویر در ارتفاع بالاتری تعبیه شده است ولی
مطالب مشابه :
ضوابط استانداردها مجتمع تجاری
بر اساس تعاریف فوق، انواع فضاهای قابل استقرار ماهیت وجودی اکثر فضاهای تجاری در سطح کشور
استاندارد های معماری و فضاهای ساختمان تجاری
به نام تنها معمار هستی - استاندارد های معماری و فضاهای ساختمان تجاری - - به نام تنها معمار هستی
پایان نامه مجتمع تجاری تفریحی
فضاهای تجاری تا قرن بیستم 6-9-2-2- نیمه دوم 10-2-2- بررسی مراکز خرید و انواع آن
ضوابط طراحی مجتمع های تجاری
انواع کاربری تجاری: ماهیت وجودی اکثر فضاهای تجاری در سطح کشور نشان از تنظیم و برقراری
فضاهای شهری
انواع فضاهای شهری : 1- میدان : cbd : یا مناطق مرکزی تجاری شهرها یا فضاهای شهری است.
مطالعات معماری - پروژه مجتمع تجاری آرمان
انواع مجموعه‌های تجاری و بخش های تشکیل دهندۀ مبلمان و طراحی داخلی فضاهای تجاری;
مطالعات طراحی مجتمع تجاری ـ اداری
دانلود پروژه های معماری www. irannb.com - مطالعات طراحی مجتمع تجاری ـ اداری - بزرگترین مرجع پروژه
اصول وضوابط طراحی پارک های شهری
بعنوان مثال طراحی انواع مبلمان و و توسعه ی انواع فضاهای مسکونی، تجاری ، صنعتی و
برچسب :
انواع فضاهای تجاری