تأثير فناوري‌هاي نوين ICT بر توسعه بانكداري الكترونيكي كشور

چكيده:

هدف از تحقيق حاضر،شناسايي قابليت هاي فني ومزيت هاي اقتصادي فناوري هاي نوينICT ،به منظور استفاده گسترده از آن ها در شبكه بانكي براي توسعه بانكداري الكترونيكي در كشور و امكان رقابت با بانكهاي پيشرفته الكترونيكي دنيا مي باشد.

از آنجايي كه تعدادي از بانكهاي كشور نظير بانك ملت از فناوري نوين وايمكس استفاده نمي كنند، لذا در اين پژوهش كاربردي، هزينه سرمايه گذاري استفاده از فناوري DSL (درمناطق فاقد سيم مسي)، ماهواره Vsat و وايمكس جهت برقراري سرويس VPNبا پهناي باند اختصاصي 128kbps براي بانك مذكور وهمچنين بانك تجارت كه از فناوري وايمكس استفاده مي كند (به عنوان حجم نمونه) در تهران ومراكز ديگر استانها با روش ارزشيابي اقتصادي و فرمول ارزش حال هزينه(PVC)درنرخهاي متفاوت بازدهي سرمايه محاسبه مي شود.

نتايج نشان مي دهدكه سرمايه گذاري بانكها برروي فناوري وايمكس داراي توجيه اقتصادي بيشتري مي باشد. ضمن اينكه برخي از قابليت هاي فني فناوري بي سيم مذكور از قبيل پهناي باند بيشتر براي ارائه اينترنت پر سرعت نيز از طريق افزايش دستگاه هاي ATM ، POSو ... باعث توسعه بانكداري الكترونيكي دركشور خواهد شد.

مقدمه

در جهان ديجيتالي امروز، نفوذ و كاربرد روز افزون فناوريهاي ارتباطات و اطلاعات ICT در تمامي ابعاد زندگي جوامع بشري بر كسي پوشيده نيست، بطوريكه می توان ادعا کرد، در حال حاضر تنها رقابت در بين كشورها بر سر دستيابي به فناوري‌هاي نوين تر درحوزه ICT به منظور بهره گيري از مزایاي آن جهت كاهش هزينه‌ها،كارآمدي بيشترودر نهايت توسعه يافتگي بيشترآن كشورها می باشد.

بانكداري الكترونيكي كه یکی از پديده‌هاي نوظهور اين نوع فناوري‌ها در حوزه اقتصادي مي‌باشد، نيز از اين امر مستثني نمي باشد، چرا كه توسعه بانكداري الكترونيكي مستلزم بکارگیری فناوری‌های نوینی می باشد که امکان ارسال و انتقال اطلاعات و داده‌ها را در شبکه ارتباطی مجازی با سرعت و امنیت بیشتر فراهم نموده و محدودیت‌های جغرافیایی پوشش ارتباطی را نیز از میان برداشته تا امکان ارائه خدمات و تسهيلات نوین الکترونیکی بانکی ورقابت با بانکهای پیشرو دراین نوع بانکداری ، میسرگردد . به همین ترتیب توسعه بانكداري الكترونيكي درایران نیز دیگر یک انتخاب نخواهد بود، بلکه شرط بقاء و حضور در بازارهای جهانی و عضویت در سازمانهای مربوطه نظیر تجارت جهانی برای بانکهای كشورمان می باشد .

فناوري نوين وايمكس با طول عمر بيش از سه سال در كشور و با توانايي ارائه اينترنت پرسرعت بي سيم به روش اقتصادي‌تر در مناطقي كه امكان دسترسي به اينترنت از روشهاي وابسته به سيم مسي (تكنولوژي DSL) نمي باشد و همچنين قابليت انتقال داده‌ها در شبكه مجازي با ضريب امنيتي بالا و شعاع تحت پوشش بيشتر نسبت به تكنولوژي مذكور وفناوري واي فاي، مي‌تواند بستر مناسب براي توسعه هر چه بيشتر بانكداري الكترونيكي را كه پيش نياز مهم براي توسعه تجارت الكترونيكي در كشور مي‌باشد را فراهم نمايد.

بانکداری الکترونیکی

بانکداری الکترونیکی شامل، بهره مندي از وسايل و تجهيزات الكترونيكي مانند رايانه و دستگاههاي خود پردازو نيز شبكه‌هاي رايانه اي از قبيل اينترنت، شبكه‌هاي ارتباطي بي سيم و كابلي در راستاي ارائه خدمات و محصولات بانكي و تامين مالي بانكي، به منظور افزايش كارايي و اثر بخشي سيستم‌هاي پولي و مالي مي‌باشد.

انواع بانکداری الکترونیکي

1- بانکداری اینترنتی

شیوه ای برای ارائه خدمات و محصولات بانکی از طریق اینترنت است که در آن بانک بوسیله ایجاد یک پایگاه اینترنتی و معرفی آن به مشتریان شامل، معامله كنندگان، پس انداز كنندگان، خريدارانو وام گيرندگاناينترنتي با‌آنها ارتباط متقابل برقرارکرده وخدمات خودرا درسطوح اطلاعاتي، ارتباطي و معاملاتي ارائه مي‌نمايد.

2- بانکداری مبتنی بر تلفن همراه و فناوری‌های مرتبط با آن

بانکها از طریق تكنولوژي‌هاي تلفن همراه از قبیل سرویس پیام کوتاه ، موبايل وب، GPRS و... خدمات خود را به مشتریان ارائه می نمایند و مشتريان نيز به وسيله فناوري مذكور به اينترنت متصل شده و ضمن آگاهي از موجودي حساب خود امكان جابجايي وجوه، پرداخت قبوض و ... را نيز دارند.

3- بانکداری تلفنی

در بانكداري تلفني مشتريان قادر خواهند بود كه عمليات مالي خودشان را از طريق تلفن انجام دهند كه اين خدمت در بانكداري الكترونيكي از طريق يك سيستم كامپيوتري پاسخگو بصورت لحظه اي و بدون وقفه در تمامي ساعات شبانه روز انجام مي‌گيرد.

4- بانکداری مبتنی بر دستگاه‌های خودپرداز (ATM)

يك ماشينATM مي‌تواند به عنوان يك شعبه از يك بانك عمل نموده و بسياري از وظايف اصلي بانكداري را انجام دهد. با بكارگيري ماشين‌هاي ATMبخش عظيمي از مبادلات با حداقل دخالت نيروي انساني انجام خواهد گرفت و در هزينه‌هايكاركنان شعبه بانك صرفه‌جويي خواهد شد.

5- بانکداری مبتنی بر پایانه‌های فروش (POS)

دستگاه POS در مراكز فروش كالا و خدمات به وسيله بانكها نصب مي‌شود تا در معاملات به جاي پرداخت وجه نقدوحمل ونقل فيزيكي پول، مبلغ مورد معامله به صورت الكترونيكي و توسطكارت پلاستيكي با يك نوار مغناطيسي كه روي آن مشخصات ويژه شخص(PIN)تعبيه شده است، از حساب دارنده (مشتري) كسروبه حساب پذيرنده (فروشنده) واريز گردد.

مزایای بانکداری الکترونیکی

اهم مزاياي بانكداري الكترونيكي ازجنبه مشتريان و مؤسسات مالي به شرح ذيل مي‌باشد.

- ارائه خدمات متنوع و گسترده بانکی بدون نیاز به حضور فیزیکی مشتریان در بانك

- ایجاد بازار نامحدود از لحاظ زمانی ومکانی

- استفاده از راهبردهای تجارت الکترونیک

- کاهش هزینه و بهبود کیفیت زندگی مشتری

- افزایش کارایی و بهره‌وری منابع انسانی

- ایجاد شعبه‌های بانکی مجازی.

ضعف‌های بانکداری الکترونیکی

- مطلوب نبودن پهنای باند اينترنت در بيشتر مناطق

- ضعف سازمان‌ها در پشتیبانی الکترونیک

- پایین بودن ضریب نفوذ اینترنت در كشور

- عدم فرهنگ سازي و وضع قوانين لازم براي بانکداری الكترونيك

- عدم وجود كارت‌هاي اعتباري بين المللي

- خطرهای امنیتی (دسترسي به رمز اشخاص يا شركتها و برداشت از حساب‌های آنان)

فناوریهای ICT

دسترسی به شبکه جهانی اینترنت و همچنین ایجاد شبکه‌های ارتباطی خصوصی از قبیل اینترانت به منظورامكان تبادل اطلاعات وایجاد ارتباط بین نقاط مختلف درون سازماني از پیش نیازهای بانکداری الکترونیکی است که با توجه به نوع ارتباط مورد نیاز، سرعت، ضريب امنیت انتقال داده‌ها و محدوده جغرافیایی مورد نیاز با استفاده از فناوری‌های مختلف ICT امکان پذیر می گردد.

فناوری‌های ICT و دسترسی به اینترنت

1) فناوری Dail up

2) فناوري DSL

3) فناوری Wi- Fi

4) فناوری ماهواره (شبكه اختصاصيVSAT)

5) فناوری GPRS

6) فناوري wimax

7) فناوري LTE

فناوری شماره گيري يا Dail up :

روش اتصال به شبكه اينترنت به وسيله سیم تلفن است که با گرفتن شماره تلفن یک مرکز ارائه دهنده خدمات اینترنتی متصل به مرکز تلفن مخابراتی، انجام می شود. این ارتباط نیازمند يك خط تلفن معمولي و يك دستگاه مودم (تبديل سيگنالهای آنالوگ به سيگنالهای دیجیتال جهت همخواني با شبكه اينترنت) و كامپيوتر مي‌باشد .

از مزاياي اين نوع فناوري، هزينه پائين ترآن نسبت به ديگر روشهاي دسترسي به اينترنت است و در مقابل اشغال خط تلفن كاربر در تمام مدت استفاده از اينترنت و همچنين سرعت كند و حلزوني آن به میزان حداکثر 56 کیلو بایت در ثانیه ودارا نبودن قابليت‌هاي جديد از معايب مهم آن مي‌باشد كه استفاده از آن را در دنيا به روش تقريباً منسوخ شده تبديل نموده است . البته استفاده از روش فوق هنوز در بين كاربران خانگي در ايران متقاضيان زیادی دارد.

فناوري DSL

اساس فناوری DSL (Digital Subscriber Line) يا خط دیجیتالي مشترك بر مبنای استفاده از فضای خالی سیم‌های مسی تلفن است كه با نصب يك سيستم ويژه در داخل پست مخابراتي منطقه سكونت مشتركين عمل مي‌كند.

بدین ترتیب که هنگام استفاده از تلفن برای مکالمه‌های صوتی، تنها قسمت اندکی از فضای آن به کار گرفته شده و مشغول می‌شود و لذا میتوان از فضای استفاده نشده سیم مسی خط تلفن برای انتقال داده‌ها، همزمان با انتقال صوتی با دستگاه مودم مربوطه استفاده و به شبکه اینترنت متصل شد.

فناوری DSL داراي انواع متفاوتي نظير CDSL، HDSL، ISDSL، MSDSL، RADSLو...است كه معروفترين آن ها در كشورمان Asymmetric DSL) ADSL )نام دارد و دليل اين نامگذاري تفاوت سرعت در ارسال و دريافت داده ها (ارسال حداكثر 5/1 و دريافت 6 مگابيت برثانيه )در اين روش مي باشد.

مزايا و کاربرد‌های فناوری DSL:

- كيفيت و سرعت مناسب تر انتقال داده‌ها نسبت به سرويس Dail up

- اتصال به اينترنت با سرعت بالا براي مصارف ويدئويي، صوتي و تصويري

- اتصال دائم به اينترنت بدون آنكه خط تلفن مشترك اشغال شود.

- ارائه انواع سرویس‌های خدمات ارزش افزوده

- برقراری سرویس شبكه خصوصي مجازيMPLS/ VPN

ضعف‌های فناوری DSL :

- DSL وابسته به شبكه كابلي و كيفيت كابل وتوسعه شبكه سيمي مي‌باشد، لذا در مناطق كوهستاني و ديگر مناطق صعب العبور ارايه سرويس با اين فناوري ميسر نمي باشد .

- در مناطقي كه ازدحام مراكز اداري، تجاري و ... مي‌باشد، كاربران به دليل نبودن پورت خالي مخابراتي درمحل سكونتشان، امكان دريافت اين سرويس را ندارند.

- با اتصال همزمان چند كاربر، پهناي باند اختصاص داده شده به يك كاربر با چند كاربر ديگر به اشتراك گذاشته مي‌شود كه اين امر باعث مي‌گردد، عليرغم ثابت بودن پهناي باند، ضريب هم زماني افزايش يافته و در نهايت كاربر از سرعت پهناي باند خريداري كرده در تمام مدت شبانه روز برخوردار نگردد .

- توسعه اين فناوري مستلزم حفاری وکابل کشی با هزينه زياد می باشد.

فناوری Wi- Fi

تكنولوژي دسترسي محلي به اينترنت به صورت بي سيم مي‌باشد. اين نوع شبكه‌هاي ارتباطي از امواج راديويي استفاده مي‌كنند، در اين شبكه‌ها يك قطعه رايانه اي اطلاعات را تبديل به امواج راديويي نموده و سپس آنها را از طريق آنتن ارسال مي‌نمايد و در طرف ديگر يك روتر بدون سيم با دريافت سيگنالهاي مربوطه و تبديل آنها به اطلاعات اوليه، داده‌ها را براي كامپيوتر قابل فهم خواهد نمود.

اين فناوري به كاربر اجازه مي‌دهد تا امكان اتصال به اينترنت را در فرودگاه، هتل‌ها، كتابخانه‌ها و ...... داشته باشد.مزيت اين روش امكان دسترسي بدون سيم به اينترنت بوده و مشكل اصلي دسترسي از طريق واي فاي، محدوده كم تحت پوشش درآن مي‌باشد.

فناوری ماهواره (شبکه اختصاصي VSAT)

اين شبكه با بهره گيري از ايستگاههاي زميني كوچك كه از طريق ايستگاه مركزي HUBبا يكديگر ارتباط برقرار مي‌كنند، امكان ايجاد سرويس‌هاي ارتباطي مختلف و قابلیت ایجاد شبکه‌های انتقال دیجیتال داده و صدا وتصویررا در محدوده وسيع جغرافيايي فراهم مي‌آورد. ايستگاه مركزي وظيفه كنترل و مديريت و عملكرد اجراي شبكه را به عهده دارد.

در حال حاضر سرعت انتقال داده‌ها درشبکهVSAT را برحسب نیاز می توان تا kbps 256 تعریف و تنظیم نمود. پوشش وسیع جغرافیایی مهم ترين مزيت و در مقابل نياز و وابستگي به بخش فضايي و هزينه بسيار زياد آن نسبت به ديگر محيط‌هاي انتقال داده‌ها از نقاط ضعف اين نوع فناوري به شمار مي رود.

فناوری GPRS

براي دسترسي به اينترنت ميتوان از سرویس راديويي بسته اي جهاني یا ( General Packet Radio Service)استفاده نمودكه در آن اطلـاعات در مجموعه‌ای از بسته قرار می‌گیرند و می‌توانند بر روی مسیرهای متعددی در یك شبكه ارسال شوند و در نقطه دریافت مجددا به هم بپیوندند. اینترنت مثالی از شبكه‌ی اطلـاعات بسته‌یی است. GPRS تمامي برنامه‌هاي اینترنتی را كه كاربر معمولا در رایانه انجام می‌دهد، مانند مرور وب و چت بر روی شبكه تلفن همراه، انتقال اطلاعات و قابلیت دسترسی و كنترل از راه دور دستگاه‌های خانگی را امكان‌پذیر می‌كند.

فناوري GPRS توانایی اتصال به اینترنت با سرعت kbPs 115 را دارد. اين فناوري مورد استفاده براي كاربران با گوشي تلفن همراه داراي قابليت نصب فناوري مورد نظر مي‌باشد..

فناوري وايمكس

وايمكس برگرفته از كلمات انگليسي Microwave Access worldwideOf Interoperabilityو به معني دستيابي گسترده و جهاني به امواج مايكروويو به گونه اي است كه از قابليت بهره برداري متقابل يا Interoperability برخوردار باشد. به عبارتي ديگر وايمكس امكان ارائه خدمات باند پهن بي سيم را در هر زمان و تمام مناطق فراهم مي‌آورد.

وايمكس دادهها را به وسيله امواج مايكرويو بين كامپيوترها منتقل مي‌كند كه شامل دكل همانند دكل‌هاي BTS موبايل وگيرنده (آنتن در اندازه‌هاي كوچك) مي‌باشد. همچنين سرويسهاي وايكمس عبارتند از:

الف)سرويس با ديد مستقيم (LOS): در اين روش يك آنتن در ديد مستقيم دكل وايمكس قرار دارد و از محدوده فركانس 10تا 66 گيگا هرتز استفاده مي‌شود كه ميتواند تا شعاع 50 كيلومتري را پوشش دهد.

ب) سرويس بدون ديد مستقيم (NLOS): در اين روش آنتن در ديد مستقيم دكل قرار ندارد و از فركانس پائين در محدوده ي 2 تا 11 گيگا هرتز استفاده مي‌شود كه مي‌تواند تا شعاع 6 تا 9 كيلومتري را پوشش دهد.

تجهيزات واستانداردهاي فني وايمكس:

تجهيزات وايمكس شامل دو نوع ثابت و سيارمي باشند كه استاندارد IEEE802.16 براي دستيابي به اين شبكه در حالت ثابت و با سرعت داده اي معادل 40 مگابيت در ثانيه وشعاع تحت پوشش 3 تا 10 كيلومتر براي مشتركان طراحي شده است و همچنين استاندارد IEEE802.16E براي دستيابي به اين شبكه براي برقراري ارتباط بي سيم در حالت سيار با سرعت داده اي 15 مگابيت در ثانيه و شعاع تحت پوشش3 تا 5 كيلومتري طراحي شده است كه هر دو داراي تاييديه گروه بين المللي وايمكس فوروم نيزمي باشند.

مزاياي فناوري وايمكس:

- قابليت ايجاد ارتباط با كاربران متحرك

- ارائه سرعت بسيار زياد براي انتقال دادهها

- استفاده از پروتكل‌هاي پيشرفته كدينگ نظير AES، EAP و مديريت كليد مقاوم در زمان انتقال داده‌ها

- پياده ‌سازي انواع پروتكل‌ها و سرويس‌هاي متنوع مخابراتي

- ارائه قابليتهاي فناوري DSL براي مسافتهاي طولانيتر

- عدم نياز به كابلكشي و كارهاي عمراني هزينهبر

- عدم نياز به ديد مستقيم ميان مودم سمت كاربر و آنتن مركزي و شعاع فوقالعاده زياد تحت پوشش آن در حين سرعت بالاي انتقال دادهها

- حمايت از كاربردهايي كه قابليت مخفيسازي اندكي دارند نظير صوت و تصوير

فناوري LTE

( Long Term Evolution ) آخرین استاندارد در بین فناوری‌های شبکه ی تلفن همراه است كه مي‌توان با آن به وسيله امواج رادیویی به اينترنت پر سرعت دسترسي پيدا كرد.

نسل چهارم واژه‌ای است که برای توصیف شبکه‌های بی‌سیم تکامل یافته یا ماورای نسل سوم استفاده می‌شود و شاید بتوان گفت نام تجاری آن در3 GPP به صورت LTE است.ميزان انتقال داده در این فناوری 326 مگابیت در ثانیه برای دريافت و 86 مگابیت در ثانیه برای ارسال در طیف فرکانسی 20مگاهرتز است که در این شرایط حدود 400 کاربر به صورت همزمان در یک سلول می‌توانند فعال و در عین حال متحرک باشند.از لحاظ تکنیکی سرعت ارسال و بارگیری در LTE نسبت به نسل‌های قبل، بسیار بالاتر بوده و همچنين تاخیر کمتر در ارسال بسته‌‌هاي اطلاعاتي که منجر به کیفیت فوق‌العاده سرويس VoIP، ویدئو کنفرانس و سرویس‌های همزمان می‌شود.

در شبکه نسل سوم پیشرفته تاخیر در حدود 40 تا 50 میلی‌ثانیه است که در LTE به حدود 10 میلی‌ثانیه کاهش می‌یابد. مهمترین ویژگی برجسته LTE این است که تمامی زیرساخت آن بر اساس IP مي‌باشد.

فناوري مورد نظر در حال حاضر به شبكه ارتباطي ايران وارد نشده و در بازارهاي كشورهاي صنعتي توسعه يافته استفاده مي‌شود.

كاربران اينترنت در ايران

از ديگر عوامل توسعه بانكداري الكترونيكي، دسترسي مشتريان بانك به اينترنت پرسرعت ميباشد. وضعیت اتصال اینترنت در کشور تا پایان سال 90 ،نشان میدهد که شمار کاربران ایرانی به 32 میلیون و 696 هزار نفر رسیده که از این تعداد 4.5 میلیون نفر به اینترنت پرسرعت ADSL و 860 هزار نفر به اینترنت وایمکس دسترسی دارند و ضریب نفوذ اینترنت در ایران با احتساب كاربراني كه از طريق Dail up به اينترنت دسترسي پيدا كرده اند، 43 درصد است.

مشتركين فناوري نوين وايمكس در دنيا

تعداد مشتركين فناوري وايمكس تا پايان سال 2011 در دنيا برابر تحقيقات انجام شده توسط مؤسسه تحقيقاتي اينفونتيكس 25 ميليون نفر مي‌باشد كه پيش بيني شده است، اين تعداد تا پايان سال 2015 به يكصدميليون نفرخواهدرسيد.بيشترين رشد تعداد مشتركان درايالات متحده آمريكا، شبه قاره هند و آمريكاي لاتين است.

فناوري‌هاي مورد استفاده دربانكداري الكترونيكي كشور

در بانكداري الكترونيكي به منظور تبادل اطلاعات و برقراري ارتباط بين شعبه مركزي بانك‌ها با ديگر شعبه‌هاي خود در نقاط شهري، بين شهري و داخل استاني و همچنين ارتباط با دستگاههاي خود پرداز و پايانه‌هاي فروش، نياز به فناوري‌هايي است كه امكان ارائه اينترنت پرسرعت با قابليت انتقال صوت، تصوير، ويدئو و ... با كيفيت، امنيت و پوشش بالا را داشته باشد، لذا استفاده از فناوري Dail up با سرعت كند و حلزوني آن (حداكثر 56 كيلو بايت در ثانيه) جايگاهي در اين نوع بانكداري نداشته و صرفاً در حد استفاده كاربران خانگي باقي مانده است . فناوري wi-Fi نيز به دليل محدوده كم تحت پوشش، نقشي براي ارتباطات اصلي بانك ايفا نمي كند. فناوري GPRS تلفن همراه نيز بيشتر براي انجام امور بانكي از قبيل اطلاع ‌رساني به مشتري در زمينه ميزان موجودي، گردش حساب و پرداخت قبوض و ... مورد استفاده قرار مي‌گيرد.

همچنين فناوري نوين تر LTE، عليرغم دارا بودن قابليت‌هاي جديد، هنوز در شبكه‌هاي ارتباطي و مخابراتي كشورمان مور استفاده قرار نگرفته است.

بدين ترتيب بانكهاي كشور با استفاده از فناوري‌هاي DSL، ماهواره Vsat و فناوري نوين wimax و با دريافت سرويس‌هاي ارتباطي نظير PTP، PTMP ، VPN/MPLS و... از شركت مخابرات و تعدادي محدودي عرضه كننده خدمات خطوط بي سيم، امكان ارتباط با شعب، تجهيزات و ارائه خدمات الكترونيكي متنوع برخط بانكي به مشتريان را خواهند داشت.

سرویس ارتباط نقطه به نقطه PTP

سرويس نقطه به نقطه مي‌تواند بين دو نقطة مورد درخواست (در داخل هراستان) از طريق مودمهايDSL ابتدا از محل سايت A مشتری تا نزديکترين مرکز مخابراتی و از طريق بستر TDM پس از گذر از مرکز مخابراتی سايت B به نقاط انتهايی مشتری در سايت B،ارتباط مورد نظر را برقرار نمايد.

سرویس ارتباط نقطه به چند نقطه PTMP

سرويس نقطه به چند نقطه داخل استانی يك سرويس تعميم يافتة PTP است. در اين سرويس بنا به درخواست مشتري ارتباط بين يك نقطة مركزي با چند نقطه به صورت يك به چند برقرار مي‌گردد. اين سرويس مخصوص مشترياني مانند بانكها است كه دارای يك شعبه مركزي بوده و نيازمند برقراری ارتباط با شعبه‌های ديگر هستند. در این نوع خدمت، پهنای باند در شعبه مرکزی معادل مجموع پهنای باند در نقاط مقصد بوده و در صورتيکه این پهنای باند کمتراز Mbps 2 مگابیت بر ثانيه باشد، کليه ارتباطات توسط يک پورت و يک زوج سيم به شعبه مرکزی مشتری منتقل می‌گردد و چنانچه پهنای باند مورد نیاز متقاضی در نقطه مرکزی بیش از 4 مگابیت برثانيه باشد، ارتباط از مرکزمخابراتی تا شعبه مذکور، بر روی بستر فیبر نوري برقرار می‌گردد.

سرویس شبکه خصوصی مجازی VPN/MPLS

MPLS يکي از پروتکل‌های مهم IP مي‌باشد که سوئيچينگ مبني بر بسته لايه دو ايجاد کرده و از اطلاعات لايه سه استفاده مي‌کند. MPLS از الگوريتم جابجايي برچسب براي هدايت بسته‌ها استفاده نموده و هر LSR در شبکه از تکنيک جابجايي برچسب براي هدايت بسته‌ها به سمت مقصد نهايي استفاده مي‌نمايد. این سرویس قابلیت برقراری ارتباط بين دو يا چند نقطة دلخواه مورد درخواست مشتري از طريق شبكه موجود را فراهم می نماید. مشتري با اتصال دو سر اين ارتباطات به سوئيچها و يا روتر‌ها مي‌تواند يك شبكة خصوصي مجازي بين نقاط برقرار نمايد. اين ارتباط در لاية سه از مدل OSI در پروتكلTCP/IP برقرار مي‌گردد.

روش تجزيه و تحليل داده‌ها در تحقيق

در مناطقي از كشور كه امكانات سيم تلفن وجود ندارد يا سيم مسي تلفن مورد نظر، قابليت انتقال حجم بالاي دادههاي بانكي را در خود ندارد، ارائه خدمات و تسهيلات الكترونيكي بانكها، مستلزم سرمايهگذاري براي سيمكشي (كابل، فيبرنوري) با انجام عمليات عمراني در مسافت‌هاي متفاوت و يا استفاده از فناوريهاي ديگر نظير ايجاد شبكه ماهوارهايVsat و شبكه بيسيم وايمكس خواهد بود.

در تحقيق حاضر، ابتدا قابليتهاي مهم فني هر سه فناوري مذكور بررسي و مقايسه ميشود و در ادامه هزينههاي مربوط به ايجاد و برقراري سرويس مخابراتي VPN مورد نيازبانكها باپهناي باند اختصاصيkbps 128براي بانكهاي ملت و تجارت به صورت مجزا در شهرتهران وحومه و همچنين در شهرستانها، براي فناوري DSL(مناطق فاقد سيم تلفن تا مسافت 3 كيلومتر)، ماهواره Vsat و شبكه بيسيم وايمكس با استفاده از روش ارزش حال هزينه (PVC) و نرخهاي متفاوت تنزيل از 10 تا 25 درصد بوسيله فرمول ذيل محاسبه و مقايسه ميگردد.

(طول عمر مفيدو نرخ بازدهي سرمايه و P/A) جمع هزينه ساليانه - هزينه اوليه - =|pvc|

كه در آن p برابر سرمايه اوليه يا ارزش فعلي سرمايه است كه مجهول ميباشد و A برابر هزينه مساوي و يكنواخت در پايان هر دوره است.

كمترين مقدار قدرمطلق |pvc|، نشانگر سرمايهگذاري با صرفه اقتصادي بيشتر جهت ايجاد شبكه ارتباطي مخابراتي بانكي در مناطق فاقد سيم مسي تلفن،مي باشد.

مقايسه قابليت هاي مهم فناوري هاي مورد استفاده در بانكها

1) پايداري و فراگيري شبكه ارتباطي

يكي از عوامل مهم براي توسعه بانكداري الكترونيكي در كشور، ايجاد پايداري و فراگيري در شبكه ارتباطي نظام بانكي است. بدين معنا كه فناوري‌هاي ICT مورد استفاده در بانكها بايستي به گونه اي باشند تا امكان برقراري ارتباط شعب بانك با يكديگر و همچنين ارتباط آنها با دستگاهها خودپرداز و ... را در تمام مدت شبانه روز و بدون وقفه براي ارائه خدمات به مشتريان بانك در تمام مناطق فراهم آورند. عدم برقراري ارتباط و فراگير نبودن در شبكه بانكي موجب نارضايتي مشتريان و در صورت تكرار قطعي‌هاي شبكه و عدم دسترسي گسترده به خدمات بانكي، محبوبيت بانك كاهش يافته و در نهايت موجب حذف بانك از منظر مشتريان خواهد شد.

الف)پايداري وفراگيري ارتباط در DSL

اين فناوري وابسته به سيم و توسعه شبكه سيمي است لذا عدم امكان سيم كشي در مناطق صعب العبور، كوهستاني و محروم كشور و همچنين قطعي سيم در اثر حفاري‌هاي مختلف درون شهري و بين شهري باعث كاهش درصد پايداري و فراگيري براي اين نوع فناوري نسبت به فناوري‌هاي ماهواره و وايمكس شده است.

ب)پايداري وفراگيري ارتباط در شبكه ماهواره اي VSAT

اين فناوري با استفاده از پوشش ماهواره اي امكان ارتباط مخابراتي در مناطق صعب العبور، كوهستاني و نقاطي كه هنوز فاقد سيم كشي مي‌باشند را فراهم نموده و داراي پايداريو فراگيري ارتباطي بيشتري نسبت به فناوري DSL مي‌باشد.

ج)پايداري وفراگيري ارتباط در وايمكس

اين فناوري نيز مي‌تواند بوسيله نصب آنتن در فواصل معين و به وسيله امواج مايكروويو، ارتباط‌هاي الكترونيكي مورد نياز براي بانكها را در تمامي نقاط كشور فراهم نموده و بستر ارتباط پايدار مناسب را براي بانكهاي كشوردر مناطق داراي امكانات سيمي وهمچنين در مناطقي كه امكانات سيم تلفن وجود ندارد،را ايجاد نمايد.

البته لازم به يادآوري است كه در هر صورت امكان قطعي موقت در هر يك از فناوري‌هاي بي سيم فوق در زمان تغيير شرايط جوي و بلاياي طبيعي نظير سيل، زلزله و .... نيز وجود دارد كه اين امر لزوم استفاده از يك شبكه ارتباطي جايگزين (پشتيبان) براي سازمانها و خصوصاً بانك‌ها را توجيه مي‌نمايد تا در صورت قطع شدن شبكه ارتباطي اوليه، بانك‌ها امكان استفاده از فناوري دوم را به منظور برقراري ارتباط و ادامه خدمت رساني بر خط داشته باشند .

2) امنيت شبكه

رمزنگاري، اعتبار و جامعيت پيام از اصول اساسي سيتم‌هاي امنيتي در شبكه اينترنت و ديگر شبكه‌هاي داخلي مي‌باشد كه در همين راستا پروتكل و استانداردهاي متفاوتي در دنيا براي امنيت شبكه‌هاي مورد استفاده قرار مي‌گيرد.

پروتكل SSL از جمله سيستم‌هاي امنيتي است كه در بانكها كاربرد فراواني دارد. اين پروتكل زمينه انتقال امضاي ديجيتالي در رويه‌هاي اعتبار سنجي را فراهم نموده و با حفظ امنيت پيام‌ها از تغيير آنها جلوگيري مي‌نمايد.

علاوه بر آن بانك‌ها مجهز به سيستم‌هاي ديوارآتش(Fire Wall) هستندكه ماموريت تصديق هويت، كنترل و تعريف دسترسي‌ها و اجازه عبور به بسته‌هاي اطلاعاتي را به عهده دارد و همچنين فيلترهاي مسيرياب كه هر كدام از آنها براي امنيت اتصال شبكه‌هاي داخلي بانك به شبكه اينترنت مورد استفاده قرار مي‌گيرند.

البته استفاده از سيستم‌هاي امنيتي ديوار آتش و فيلترهاي مسيرياب پردازش‌هاي اضافي در دروازه شبكه ايجاد نموده كه باعث كاهش كارايي شبكه و سرعت ارائه خدمات مي‌شوند.

به همين خاطر استفاده از استاندارد و پروتكل‌هاي پيشرفته امنيتي براي تبادل اطلاعات در شبكه‌هاي ارتباطي كه از سرعت و راندمان شبكه كاسته ننمايند، مي‌تواند از مزيت و قابليت‌هاي مهم فناوري‌هاي مخابراتي و ارتباطي به شمار آيد.

امنيت انتقال اطلاعات بر روي خطوط زميني مانند سيم و فيبر نوري به دليل آنكه تحت مديريت داخلي كشور بوده و دسترسي به آن وجود ندارد، نسبت به دو فناوري ماهواره و وايمكس بيشتر است و از طرفي ديگر ريسك و خطر سوء استفاده از اطلاعات (هويتي و بانكي افراد) در شبكه انتقال ماهواره به دليل وابستگي به بخش فضايي بسيار زياد است و همواره عدم استفاده از آن مورد تاكيد نهادهاي حاكميتي براي بانكها قرارگرفته است .

استاندارد E802.16 فناوري وايمكس داراي پروتكل امنيتي مديريت كليد مقام (شامل مراحل صدور مجوز، ارسال كليد و رمزنگاري) و استاندارد پيشرفته AES براي تاييد صحت داده‌ها و همچنين معماري احراز هويت منعطف بر پايه پروتكل احراز هويت قابل تعميم EAP است كه استفاده از گروه متنوعي از اعتبارنامه‌ها، نام كاربري، كلمه عبور، گواهينامه‌هاي ديجيتالي، كارت هوشمند و ... را به راحتي امكان پذير مي‌كند و ريسك استفاده گسترده از آن را براي بانك بسيار كاهش مي‌دهد.

3 )پهناي باند اينترنت

امروزه دسترسي به اينترنت پر سرعت به عنوان يكي از شاخص‌هاي مهم توسعه صنعتي و اقتصادي كشورها به شمار مي‌رود، بطوريكه باند پهن وسيع، امكان تبادل اطلاعات بيشتر صوت، تصوير ويدئو و ... را بر روي شبكه جهاني اينترنت، شبكه‌هاي داخلي سازماني نظير اينترانت و شبكه خصوصي مجازي با سرعت بيشتردر كشور مهيا مي‌كند.

فناوري‌هاي نوين ICT كه امكان عبور اطلاعات و داده‌ها را با حجم زياد در شبكه‌هاي مجازي با سرعت بيشتري فراهم مي‌كنند، مي‌توانند با ايجاد تدارك الكترونيكي خيلي زياد، شرايط توسعه دستگاههاي ATM و POS و ديگر تسهيلات الكترونيكي را در بانكهاي كشور فراهم آورده و عامل مهمي براي توسعه بانكداري الكترونيكي در كشور باشند.

الف)پهناي باند در DSL

شركت مخابرات ايران (استان تهران) به وسيله اين فناوري، ارتباطات مشتري تا نزديك ترين مركز مخابرات و سپس به شبكه اينترنت را حداكثر با سرعت 4 مگابيت بر ثانيه(براي سازمانها و بانكها ) بر روي يك يا دو زوج سيم مسي ميتواند فراهم نمايد.

ب)پهناي باند در شبكه اختصاصي ماهواره VSAT

پهناي باند براي انتقال داده‌ها و اتصال به شبكه اينترنت بوسيله اين فناوري مورد استفاده در بانكهاي كشور در حال حاضربه صورت اختصاصي حداكثر 256 كيلو بايت بر ثانيه است.

ج)پهناي باند در فناوري نوين وايمكس

سرعت تبادل اطلاعات در استاندارد IEEE802.16 وايمكس در حالت ثابت معادل 40 مگابيت در ثانيه و در استاندارد IEEE802.16E به ميزان 15 مگابيت بر ثانيه در حالت سيار بنا به تائيديه گروه بين المللي Wimax Forum است،كه اين قابليت به تنهايي متمايز بودن اين فناوري نسبت به ديگر فناوري‌هاي ICT مورد استفاده در بانكها را به خوبي نشان مي‌دهد.

روش محاسبه هزينه راه اندازي فناوري‌ها

براي محاسبه هزينه‌ها،ابتدا هزينههاي مربوط به ايجاد (اوليه) و برقراري سرويس مخابراتي VPN (شبكه خصوصي مجازي) با پهناي باند اختصاصيkbps 128 براي بانكهاي ملت و تجارت براي هرسه نوع فناوري DSL(مناطق فاقد سيم تلفن)، ماهواره Vsat و شبكه بيسيم وايمكس به منظور برقراري ارتباط در شهر تهران و همچنين براي برقراري ارتباط در شهرستانها به طور مجزا محاسبه مي‌گردد.

در ادامه قدر مطلق ارزش حال هزينه |PVC| هر كدام از فناوري‌هاي مورد مطالعه با نرخهاي متفاوت تنزيل از 10تا 25 درصد با لحاظ نمودن عمر مفيد تجهيزات مخابراتي، براي ارتباط در شهر تهران و ارتباط در شهرستانها محاسبه شده است.

نتيجه گيري

1- هزينه سرمايه گذاري براي استفاده از فناوري بي سيم نوين وايمكس به منظور برقراري ارتباطات مخابراتي در شهر تهران وحومه و همچنين شهرستانهاي داخل كشور كه فاقد امكانات سيمي و كابلي تلفن هستند، به مراتب پايين تر و اقتصادي تر از فناوري‌هاي DSL و ماهواره اختصاصي VSAT براي بانك‌ها با توجه به قدرمطلق PVC‌هاي آن فناوري‌ها در نرخهاي مختلف تنزيل مي‌باشد.

2- سرمايه گذاري براي استفاده از فناوري ماهواره اختصاصي VSAT به جهت هزينه بالاي آن، براي بانكها اقتصادي نمي‌باشد. ضمن آنكه تبادل اطلاعات از طريق اين شبكه، ريسك امنيتي بيشتري نسبت به ديگر فناوري‌هاي فوق الذكرخواهد داشت.

3- بكارگيري فناروي نوين وايمكس با قابليت پهناي باند بيشتر نسبت به DSL و ماهواره اختصاصي VSAT در بانكهاي ملت و تجارت، موجب افزايش تدارك الكترونيكي در شبكه انتقال داده‌ها شده و شرايط افزايش تعداد دستگاههاي خودپرداز،POS و ... را در كشور براي توسعه بانكداري الكترونيكي فراهم مي‌آورد.

پيشنهادات

1-كاهش استفاده از شبكه ماهواره VSAT توسط بانكها و استفاده از آن به عنوان شبكه ارتباطي سوم براي شرايط خاص (مسيرهاي كوهستاني دور دست، دره‌هاي عميق و زمان بلاياي طبيعي)

2-كليه خدمات الكترونيكي بانكهاي كشور به صورت يك شبكه متمركز وفراگير ارائه گردد.

لازم به يادآوري است كه اين تحقيق در شماره ۹۹ ماهنامه تخصصي دنياي مخابرات و ارتباطات در آذر ماه سال ۹۱ به طور كامل به چاپ رسيده است.

منابع فارسي

كتاب :

1- اسدي؛ داريوش؛ تجارت الكترونيكي راهبردي ؛1389 ؛ چاپ اول؛ بابل؛ انتشارات علوم رايانه

2- توكل همداني؛ فرهاد؛ رسولي؛ مجيد؛ طاهري؛ محمدحسين؛ عزيزالهي؛ امير؛ عليزاده؛ اردلان؛ كرمي؛ شهرام؛ كشوري؛ محمد؛ چشم انداز باند وسيع سيار و جايگاه وايمكس در آن؛1389؛ مترجم پروين فلامه و مريم پرستش؛ چاپ اول؛ تهران؛ انتشارات يسنا

3- حسني؛ فرنود؛ سلطانيُ؛ سهيلا؛ ضرابيه؛ فرشته؛ مديريت بانكداري الكترونيكي؛ 1387 ؛ چاپ اول؛ تهران؛ انتشارات سبزان

4- خدابخشي؛ علي؛ سقائيان؛ علي؛ كرمي؛ شهرام؛ كشوري؛ محمد؛ نوري؛ فهيمه و نرگس؛ وايمكس- تكنولوژي- تجارت- چشم‌انداز؛ 1388؛ چاپ اول ؛ تهران؛ انتشارات هم پا

5- عباسي نژاد؛حسين؛ مهرنوش؛ مينا؛بانكداري الكترونيكي؛ 1385؛ چاپ اول؛ تهران؛انتشارات سمت

6- فكور ثقيفه؛ اميرمحمد؛ بانكداري الكترونيكي از تئوري تا عمل؛1390؛ چاپ سوم؛ مشهد؛ انتشارات ترانه

7- محمدي؛ شهريار؛ بانكداري الكترونيكي؛ 1389؛ چاپ اول؛ تهران؛ انتشارات دانشگاه صنعتي خواجه نصيرالدين طوسي

8- ميوالد؛ اريك؛ امنيت شبكه ؛1383؛ ترجمه سيد احمد صفايي؛ چاپ اول ؛ تهران؛ نشر دانش پرور

9- نصابيان؛ شهريار؛ عباسي؛ غلامرضا؛ارزيابي اقتصادي طرحهاي سرمايه گذاري؛ 1390؛ چاپ دوم؛ تهران؛انتشارات نور علم

مجله :

10- تقي نتاج؛غلامحسن؛ چرخه عمربانكداري نوين و مولفه‌هاي فناوري در ايران؛1390؛ پايگاه خبري بانكداري الكترونيكي (www.ebinews.com)

11- حلاج پور؛ علي؛ بررسي نقش فناوري وايمكس درتوسعه تجارت الكترونيك كشور؛ خرداد ماه1390؛ ماهنامه دنياي مخابرات و ارتباطات؛ شماره82.

12- سيدجوادين؛رضا؛سقطچي؛مريم؛ بانكداري الكترونيك و سير تحول آن در ايران؛ 1385؛ ماهنامه تدبير؛ شماره 170

13- غفوري؛ مهناز؛ سوالات متداول در مورد وايمكس؛ 1389 ؛ ماهنامه دنياي مخابرات و ارتباطات؛ شماره 75.

14- لگزايي،عليرضا،ايجاد شبكه اختصاصي بانك‌ها، پاييز1390،مصاحبه باماهنامه تازه‌هاي اقتصاد،شماره 133.

15- نوري مقدم؛ محسن؛ فناوري جديدDSL و تحول آن؛ 1391 ؛ ماهنامه دنياي مخابرات و ارتباطات؛ شماره96

- پايگاه اينترنتي

16- بانك تجارت /www.tejarat bank.ir

17- بانك مركزي/ www.cbi.ir

18- بانك ملت/ www.bankmellat.ir

19- سازمان فناوري اطلاعات ايران/ www.itc.ir

20- شركت آرين ماهواره/ www.aryansatellite.ir

21- شركت ارتباطات زيرساخت/ www.tic.ir

22- شركت بهرام الكترونيك/ www.bahramelectronic.com

23- شركت مبين نت / www.mobin net.ir

24- شركت مخابرات استان تهران / www.tct.ir

25- شركت مخابرات ايران / www.tci.ir

26- وايمكس نيوز/ www.wimaxnews.ir

27- وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات/ www.ict.gov.ir

منابع انگليسي:

1-www.IEE.org

2- www.ITU.int/

3- www.unctad.org

4- www.wimax.com

5- www.wimaxforum.org

6- www.mandrakeatm.com / how atms work

7- Jeff Tyson ," article : How Fire walls work"

8- www.oppapers.com/subjects/history-banking-in-malaysia-page1.html

9- http://en.wikipedia.org/wiki/Malaysian_Electronic_Payment_System

10- http://www.expat-finland.com/finance/index.html ‌

تأثير فناوري‌هاي نوين ICT بر توسعه بانكداري الكترونيكي كشور

منابع فارسي

منابع انگليسي:

مطالب مشابه :

دانلود همراه بانک ملت

خطاهای متداول سامانه همراه بانک

تأثير فناوري‌هاي نوين ICT بر توسعه بانكداري الكترونيكي كشور

گوشي هاي مخصوص سانترال

فرم الكترونيكي ثبت اطلاعات دفاتر اسناد رسمي و ازدواج و طلاق

فروش دستگاه های سانترال پاناسونیک

تعویض شیبانی با مظاهری - جلسه معارفه رييس كل بانك مركزي با حضور غيرمنتظره احمدي‌نژاد برگزار شد

آشنايي با راه اندازهاي نرم (Soft-Starters ) وكاربرد آن در صنعت

سنجش ميزان همكاري فروش و بازاريابي