ليزر درماني پروستات و ساير كاربرد هاي ليزر

پروستات و عملكرد و ...

آنچه باید از بيماري پروستات بدانیم

پروستات چيست؟
پروستات يكي از اعضاي ويژه مردان است. معمولاً به اندازه گردو بوده و پايين‌تر از مثانه در لگن قرار گرفته است. پروستات قسمت ابتدايي مجراي ادراري آقايان را احاطه مي‌كند.
پروستاتيت عفونت پروستات مي‌باشد كه بيماري ويژه مردان جوان (بين 20 تا 40 سالگي) است.
دو نوع حاد و مزمن دارد.

سرطان پروستات چيست؟
سرطان پروستات عبارت است از رشد سلول‌هاي بدخيم در داخل پروستات. سرطان پروستات يكي از شايع‌ترين سرطان‌ها در مردان در كشورهاي غربي مي‌باشد. بهتر است بدانيد احتمال بروز اين سرطان با افزايش سن زياد مي‌شود. به طوري كه مي‌توان گفت احتمال اينكه يك مرد 50 ساله تا آخر عمرش از نظر بافت شناختي به سرطان پروستات مبتلا شود نسبتاً زياد است ولي اكثر آنها در طول عمر از نظر باليني بدون علامت باقي مي‌مانند. و تا آخر عمر هيچ مشكلي براي شخص مبتلا ايجاد نمي‌كنند.

علت سرطان پروستات چيست؟
علت آن مانند اغلب سرطان‌ها ناشناخته است.
بهتر است بدانيد خطر ابتلا به سرطان پروستات در كساني كه سابقه فاميلي اين بيماري را دارند بيشتر است اين مردان حتي اگر هيچ علامتي از بيماري نداشته باشند بايد از سن چهل و پنج سالگي به بعد بطور منظم تحت بررسي و معاينه قرار بگيرند.
برخي محققين نشان داده‌اند مصرف چربي زياد در رژيم غذايي شانس ابتلا به سرطان پروستات را افزايش مي‌دهد.

علائم سرطان پروستات چيست؟
سرطان پروستات در مراحل اوليه هيچ علامتي ايجاد نمي‌كند. در مراحل بعدي ممكن است علائم زير ديده شود:
1) علائم اوليه: اين علائم شبيه علائم بزرگ شدن خوش خيم پروستات كه در قسمتهاي قبل گفته شد مي‌باشند.
2) علائم مراحل پيشرفته بيماري پس از دست‌اندازي سرطان به ساير نقاط بدن ايجاد مي‌گردند مانند دردهاي استخواني، بالا رفتن اورة خون، كم خوني و كاهش وزن شديد.

چگونه مي‌توان سرطان پروستات را تشخيص داد؟
- معاينه پروستات توسط پزشك.
- آزمايش PSA خون: (آنتي ژن اختصاصي پروستات در سرم خون). در اكثر موارد سرطان پروستات PSA خون افزايش مي‌يابد.
- نمونه‌برداري پروستات: در صورت معاينه غيرطبيعي بودن PSA خون نمونه‌برداري پروستات انجام مي‌شود تا سرطان پروستات تشخيص داده شود.

بهتر است در مردان بالاي 50 سال، آزمايش PSA خون و معاينه پروستات توسط متخصص اورولوژي انجام گيرد. در بيماراني كه سابقه فاميلي مثبت دارند، اين بررسي‌هاي بايد از 45 سالگي شروع شود.
در صورت عدم تشخيص به موقع سرطان پروستات و گسترش بيماري به ساير نقاط بدن اين بيماري غيرقابل درمان و منجر به مرگ مي‌شود.

راه‌هاي درماني سرطان پروستات:
انتخاب نوع درمان براساس ميزان پيشرفت سرطان است.
- در سرطان محدود به پروستات كه به ساير نقاط انتشار نداشته باشد، باهدف ريشه‌كني بيماري دو انتخاب وجود دارد:
1- جراحي پروستات
2- اشعه درماني
- در سرطان پيشرفته درمان شامل اشعه درماني، هورمون درماني و درمانهاي حمايتي است. توقف هورمون‌هاي ضروري براي رشد و نمو سلول‌هاي بدخيم به دو روش قابل انجام است:
1- تجويز داروهاي هورموني خاص: از مهم‌ترين اين داروها مي‌توان به آنالوگهاي GnRh (مثل ديفرلين Diphereline) اشاره نمود كه با تزريق ماهيانه فقط يك آمپول ضمن حفظ بيضه توليد هورمونهاي مورد نياز حيات سلولهاي بدخيم پروستات را مهار نموده، موجب توقف رشد و تكثير اين سلولها گرديده و ميزان PSA (آنتي‌ژن اختصاصي پروستات در سرم خون) را به محدوده طبيعي بر مي‌گرداند و جايگزين مناسبي در درمان بيماراني مي‌باشد كه فاقد معيارهاي لازم جهت عمل جراحي هستند.
2- جراحي و خارج كردن بيضه‌ها

اين روش‌ها فقط رشد سلولهاي سرطاني را متوقف مي‌كند ولي آن را از بين نمي‌برد، بنابراين احتمال عود بيماري پس از چند سال وجود دارد، بنابراين:
تشخيص زودهنگام سرطان پروستات با انجام آزمايش PSA خون و معاينه سالانه از 50 سالگي به بعد امكانپذير مي‌باشد. تشخيص زودهنگام درمان به موقع و ريشه كن نمودن سرطان پروستات را ممكن مي‌سازد.

بيماران با چه علائمي مراجعه مي‌كنند؟
نوع حاد با تب و لرز، درد استخواني و درد تمام بدن تظاهر مي‌نمايد. سوزش ادرار، تكرار ادرار، سخت ادرار كردن، كدر شدن ادرار و احساس سنگيني در ناحيه زير بيضه‌ها و داخل مقعد از علايم اختصاصي آن مي‌باشند. پروستاتيت حاد ممكن است منجر به بند آمدن كامل ادرار شود.
براي درمان معمولاً نياز است بيمار در بيمارستان بستري شود و آنتي‌بيوتيك از راه وريد براي وي تزريق شود. بيماري در عرض چند روز پس از درمان مناسب بهبود مي‌يابد.

ممكن است پروستاتيت حاد تبديل به پروستاتيت مزمن يا آبسه پروستات بشود.
آبسه پروستات نياز به جراحي براي تخليه آبسه دارد.
پروستاتيت مزمن بيماري است كه مدت‌هاي طولاني باعث ايجاد مشكل براي شخص مبتلا مي‌گردد. درمان آن طولاني است و نياز به همكاري مستمر پزشك و بيمار دارد.

بزرگي خوش‌خيم پروستات چيست؟
بزرگي خوش خيم پروستات بيماري شايع مردان مسن مي‌باشد. در اثر بزرگ شدن پروستات، مجراي ادرار تحت فشار قرار گرفته و راه خروجي ادرار مسدود مي‌شود.

در چه افرادي بزرگي خوش خيم پروستات بيشتر ديده مي‌شود؟
شيوع اين بيماري باافزايش سن بيشتر مي‌شود، به طوري كه بيش از پنجاه درصد مردان بالاي 50 سال و 90% بيماران بالاي 80 سال مبتلا به بزرگي خوش خيم پروستات هستند. تاكنون علت بزرگ شدن پروستات مشخص نشده است.

بزرگي خوش خيم پروستات چه علائمي ايجاد مي‌كند؟
علائم اين بيماري به علت فشار پروستات بر مجراي ادراري ايجاد مي‌شوند و عبارتند از:
1) كاهش فشار و قطع و وصل شدن جريان ادرار.
2) تأخير در شروع ادرار .
3) نياز به تخليه مكرر ادرار و احساس باقي ماندن ادرار در مثانه پس ازادرار كردن .
4) قطره قطره آمدن ادرار پس ازاتمام ادرار كردن .
5) تكرر ادرار در روز و شب .
6) زور زدن هنگام ادرار كردن .

بيماراني كه علائم گفته شده را دارند، بايستي به متخصص اورولوژي مراجعه نمايند تا تحت معاينه و بررسي قرار گيرند.
سرطان پروستات نيز به علت بزرگي پروستات گاهاً با علايم فوق ديده مي‌شود.

آيا مي‌دانيد در صورت عدم درمان، بزرگي خوش خيم پروستات مي‌تواند عوارضي به دنبال داشته باشد؟
در صورت عدم درمان عوارض عبارتند از:
1- اسنداد كامل راه خروج و بند آمدن ادرار .
2- خونريزي ادراري .
3- تشكيل سنگ مثانه .
4- عفونت‌هاي ادراري .
5- نارسايي كليه .
6- از كارافتادن مثانه .
در صورت عدم درمان بزرگي خوش خيم پروستات مي‌تواند موجب نارسايي كليه شود.

راه‌هاي تشخيص اين بيماري چيست؟
علائم ذكر شده در قسمت قبل احتمال اين بيماري را مطرح مي‌نمايد. براي تشخيص قطعي بايد كارهاي زير انجام شوند:
- پزشك مي‌تواند با انجام معاينه پروستات آن را لمس كرده و بزرگ شدن اندازه آن را تشخيص دهد.
- براي بررسي بيشتر از آزمايش خون و ادرار و سونوگرافي كليه‌ها، مثانه و پروستات استفاده مي‌شود.
- بهتر است بدانيد بزرگي خوش خيم پروستات علت سرطان پروستات نمي‌باشد، ولي احتمال دارد بزرگي خوش خيم و بدخيم پروستات با هم وجود داشته باشند. بنابراين لازم است در تمامي بيماراني كه با علائم بزرگي خوش خيم پروستات مراجعه مي‌كنند. آزمايش PSA خون و معاينه پروستات انجام شود.

چه راه‌هاي درماني براي بزرگي خوش خيم پروستات وجود دارد؟
درمان به دو صورت دارويي و جراحي مي‌باشد. نوع درمان بستگي به وضعيت بيمار دارد.

چه درمان‌هاي دارويي براي بزرگي خوش خيم پروستات وجود دارد؟
1- شل كننده‌هاي عضلات پروستات: مهمترين داروهاي استفاده شده در درمان بزرگي خوش خيم پروستات هستند. از جملة اين داروها مي‌توان به پرازوسين (Prazosin)، ترازوسين (Terazosin) و تامسولوسين (Tamsulosin) اشاره كرد. اين داروها موجب بهبود جريان ادراري و تخفيف علائم مي‌شوند، اما تأثيري بر اندازه پروستات ندارند. عوارض اين داروها عبارتند از سرگيجه به هنگام تغيير وضعيت از نشسته به ايستاده، احساس سبكي سر و ضعف...
2- فيناسترايد: دارويي است كه به تنهايي اثر كمي در بهبود علائم ناشي از بزرگي پروستات دارد، ولي در موارد كمي باعث كوچك شدن پروستات مي‌گردد.
3- داروهاي گياهي: مانند پيجيوم كه اثر آنها ثابت نشده است.

بيماراني كه دچار يك يا چند تا از علايم زير در زمينه بزرگي پروستات باشند نياز به عمل جراحي پروستات دارند:
1) عفونت‌هاي مكرر ادراري .
2) سنگ مثانه .
3) خونريزي مكرر ادراري .
4) علايم نارسايي كليه .
5) عدم پاسخ مناسب به درمان دارويي .

چه روش‌هاي جراحي براي درمان بزرگي خوش خيم پروستات وجود دارد؟
1- تراشيدن پروستات از طريق مجرا (TUR-P).
2- جراحي باز پروستات: در مواردي كه اندازه پروستات بزرگ باشد. جراحي پروستات به روش باز انجام مي‌شود.

روش‌هاي جديد درمان بزرگي پروستات
از امواج راديويي، ليزر يا امواج مافوق صوت در درمان بزرگي خوش خيم پروستات استفاده مي‌شود. اين روشها در حال تحول بوده و هنوز نتايج طولاني مدت آنها مشخص نشده است. ليزر به شدت توسط هموگلوبين موجود در داخل عروق خوني پروستات جذب مي شود، به هنگام تابش اشعه ليزر در محل توده پروستات، پزشک قادر است همزمان روي صفحه مانيتور ذراتي از بافت هاي پروستات به علاوه حبابهاي ناشي از تبخير آب داخل سلول را به همراه از ميان رفتن توده خوش خيم پروستات "آندوم" مشاهده کند. ،از اين شيوه براي درمان بيماراني که به سرطان پيشرفته پروستات دچار هستند، به منظور باز کردن کانال مجراي ادراري نيز استفاده مي شود. وي از نداشتن خونريزي حين و بعد از عمل، کاهش طول مدت زمان بستري به مدت يک شب به جاي چند شب، بي نيازي از سرم شست وشو پس از عمل و داشتن حداکثر سوند ادراري به مدت 24 تا 48 ساعت را به عنوان مزاياي اين روش نسبت به روشهاي رايج PURP و جراحي باز برشمرد و تاکيد کرد: 30 درصد بيماران پس از عمل نيازي به استفاده از سوند ادراري ندارند. اين پزشک متخصص با بيان اين که اين جراحي از طريق مجراي ادراري و به طور بسته و بدون شکاف روي بدن بيمار انجام شده و اثر منفي روي توانايي جنسي بر جاي نمي گذارد، در اين نوع عمل بيمار احتياج به تزريق خون نداشته و بيماراني که قبلا تحت هر نوع اقدام جراحي پروستات قرار گرفتند و باقيمانده بافت پروستات دارند يا اين که عمل آنان با شکست روبرو شده است، مي توانند تحت اين روش درماني قرار گيرد.

بزرگي پروستات يك عارضه رايج در بين مردان ميانسال است و بيمار را دچار درد و تكرر ادرار مي كند، با بكارگيري ليزر ، قابل درمان است. در اين روش علايم بيماري بسرعت تسكين مي يابد، بدون اينكه عوارض جانبي شديدي بر جاي گذارد.

علايم آن : شامل تكرار ادرار، مشكل در دفع ادرار، كاهش ميزان ادرار، ترشح ادرار و احساس سوزش و ناراحتي به هنگام ادرار كردن است.

دكتر "ديترويت - اريا" متخصص ارولوژي اين روش را ابداع كرده است ،عمل جراحي كه انجام ميشود، داراي عوارض جانبي از جمله هدر رفتن خون و ناتوانائي جنسي است.

اين روش جديد موسوم به "نياگارا پي وي پي "Niagara pvp" ليزري است با لامپ نوري 80 وات كه بافت اضافي را از بين مي برد.

اين روش 20 دقيقه اي همراه با بيحسي موضعي و تزريق عضلاني مسكن مي باشد و نيازي به بستري شدن در بيمارستان ندارد. آموزش چگونگي بكارگيري اين روش براي پزشكان آسان است و مي توان آنرا بر روي غده هايي با اندازه هاي متفاوت از جمله غده هايي كه مجاري ادراري را بطور كامل مسدود كرده اند بكار گرفت.

در اين روش پزشكان نوك ليزر را از طريق يك لوله باريك به درون مجراي ادرار وارد مي كنند. سپس ليزر انرژي را آزاد مي سازد كه سبب از بين رفتن بافت اضافي ميشود.

بيماران معمولاً چند ساعت پس از عمل به منزل مي روند و طي يك يا دو روز فعاليتهاي ساده روزانه خود را از سر مي گيرند. اكثر بيماران بر خلاف افرادي كه تحت عمل جراحي قرار مي گيرند، نيازي به استفاده از سوند براي ادرار كردن ندارند.

به گفته محققان در ساير روشهايي كه در آن از ليزر استفاده ميشود، انرژي اندكي بكار مي رود و بسرعت تمامي بافت را از بين نمي برند و بطور گسترده كارآيي ندارند.

حضور درخشان ليزر در پزشكي وقتي در سال 1917 نظريه هاي اوليه ليزر توسط انيشتين مطرح شد، كمتر كسي تصور آن را داشت كه ليزر تا بدين حد بتواند در تمامي زمينه هاي علمي رسوخ كند تا جايي كه امروزه ليزر پا به عرصه پزشكي و درمان نيز نهاده و به عنوان يك عامل درماني در زمينه هاي مختلف طب مورد استفاده قرار مي گيرد.

نور معمولي تركيبي از چندين طيف اشعه نور مرئي و نامرئي است كه هر كدام طول موج خاص دارند، اما ليزر در واقع ذرات بسيار متراكمي از پرتوي نوري است كه تقويت شده و طول موج مشخص دارد.

اين نوع از پرتوي نوري، در شرايط عادي در طبيعت ديده نمي شود و به وسيله فناوري و وسايل خاص ايجاد مي شود و به علت تك موج بودن در قابليت انتشار كم، به صورت تقويت شده توسط سلول هاي بافت مدنظر جذب مي شود كه سلول هاي مجاور سالم باقي مي مانند.

انواع ليزر

ليزرها بر اساس مواد به كار رفته يا نوع خروجي ليزر، تقسيم بندي متعددي دارند؛ اما آنچه در تقسيم بندي درماني بر اساس طول موج و توان خروجي صورت مي گيرد، شامل 2 گروه زير است:

ليزر پرتوان: اين گروه از ليزرها تواني در حدود 5/0 وات داشته و به علت توان بالا، انرژي بسيار بالايي به بافت مورد هدف خود وارد مي كنند. اين انرژي باعث ايجاد انرژي جنبشي شده و به انرژي حرارتي در نهايت در بافت هدف تبديل مي شود. از اين انرژي به علت نيروي اختصاصي كه تنها بر بافت هدف ايجاد مي كند، در جراحي استفاده مي شود و مي توان از آن به عنوان تيغ جراحي بسيار ظريف سود جست.

ليزر كم توان: اين گروه از ليزرها 1250 ميلي وات توان دارند و موجب واكنش هاي فتوشيميايي در سلول بافت هدف و تحريك فرآيندهاي سلولي مي شوند. اين نوع ليزر در بهبود و ترميم زخم ها بيشتر مورد استفاده قرار مي گيرد و به عنوان ليزرهاي تحريك زيستي شناخته مي شود.

اولين اثرات بهبود زخم و سرعت ترميم اين ليزرها در سال 1964 كشف و كم كم از اين نوع ليزر در جنبه هاي وسيعي از طب استفاده شد.

جنبه هاي درماني ليزر

ليزر در جراحي و سرطان: استفاده از ليزر به عنوان تيغ جراحي، با ميزان آلودگي كمتر، عفونت كمتر و سرعت بهبود بيشتر زخم پس از جراحي ها همراه است. از كاربرد ليزر به عنوان چاقوي جراحي در برداشتن تومورهاي مربوط به روده بزرگ، معده، مري، مثانه و ريه يا كوچك كردن تومورها استفاده مي شود. در سال هاي اخير حتي استفاده از ليزر در از ميان بردن كلافه ها و تومورهاي عروقي خوش خيم مربوط به سرطان حنجره در حال بررسي است.

جراحي هاي زنان مانند جراحي هاي فيبروم، لگن و حتي بواسير به وسيله ليزر مدنظر است. همچنين امروزه از ليزر در درمان بزرگي خوش خيم پروستات يا باز كردن كانال مجاري ادراري در بيماران مبتلا به سرطان پيشرفته پروستات استفاده مي شود.

ليزر در درمان ضايعات عروقي: با ورود ليزر به عرصه پزشكي، براي ضايعات عروقي مادرزادي مانند ماه گرفتگي (همانژيوم) يا لكه هاي قرمز كه تاكنون درمان موثري وجود نداشت، درمان مناسبي يافت شد. در اين ضايعات انرژي ليزر جذب هموگلوبين شده، سبب از ميان بردن اين ضايعات مي شود.

همچنين از ليزر مي توان در از بين بردن ضايعاتي كه با افزايش رنگدانه ملانين در پوست ايجاد شده اند و خود را به صورت لكه هاي قهوه اي نشان مي دهند، محو كردن تاتو يا انواعي از خال هاي اكتسابي يا مادرزادي سود جست.
علاوه بر ضايعات عروقي پوستي، بيماري هاي عروقي ديگر چون رگ هاي واريسي در ناحيه تنه و اندام ها يا گشادي رگ هاي وريدي روي لب ها و زبان از طريق ليزر درمان پذيرند.

ليزر در درمان و ترميم زخم ها: ليزر به علت تسريع بازسازي عروق خوني، رگسازي مجدد در ناحيه زخم موجب استريل شدن سريع تر زخم و ازبين رفتن ميكرو ب ها مي شود و موجبات افزايش خون رساني بافتي و تقويت و فعاليت سلول ها را فراهم مي آورد كه بيشتر اكنون در زمينه بازسازي و ترميم التهابات و زخم ها استفاده مي شود.
امروزه از ليزرهاي سرد در بهبود روند ترميم زخم هاي بستر و زخم هاي بيماران ديابتي با همراهي روش هاي ديگر درماني استفاده مي شود و حتي در بهبود التهابات و و عفونت هاي لوزه، آلرژي بيني و عفونت بيني مي تواند مثمرثمر باشد.

ليزر در چشم پزشكي: ليزر در زمينه هاي وسيعي در چشم پزشكي كمك كننده است. در اصطلاح بسياري از عيوب انكساري نظير دوربيني و نزديك بيني از ليزر استفاده مي شود، همچنين انواعي از ليزر در جلوگيري از پيشرفت عوارض چشمي مربوط به بيماري ديابت نقش عمده اي ايفا كرده و با عمل ليزيك از رتينوپاتي ديابتي جلوگيري مي شود. طي سال هاي اخير از ليزر در درمان بيماري گلوكوم بهره مي گيرند.

ليزر در دندانپزشكي: ليزر در دندانپزشكي نيز وارد شده و مي توان از فناوري آن در تشخيص و ترميم پوسيدگي دندان و پر كردن دندان، جرم گيري و سفيد كردن دندان، جراحي ريشه دندان استفاده كرد همچنين از ليزرهاي سرد براي كاهش درد قبل و پس از جراحي ريشه دندان، كاهش التهاب و افزايش ترميم به دنبال جراحي و درمان آفت و زخم هاي دهاني بهره برد.

ليزر در فيزيوتراپي: از آنجا كه ليزر با اثرات فيزيولوژيك ضد درد و تسكين و حتي ترميمي اعصاب شناخته شده است، در فيزيوتراپي نيز مورد استفاده قرار مي گيرد.

استفاده از ليزر در فيزيوتراپي زمينه وسيعي از ضايعات بافت نرم مانند كشيدگي تاندون ها و رباط ها، التهابات و پارگي تاندون ها و بيماري ها و مشكلاتي چون كمردرد، آرتروز مفاصل، دردهاي سياتيك، مشكلات عصبي مربوط به ديابت و دردهاي ناشي از شكستگي ها را دربر مي گيرد.

ليزر در زمينه بهداشت و زيبايي: كاربرد ديگري از ليزر كه اين سال ها بسيار مورد توجه قرار گرفته است، استفاده از آن در زمينه زيبايي و پوست است. امروزه از ليزر در از ميان بردن موهاي زايد، چين و چروك هاي پوستي بخصوص اطراف دهان و چشم ها يا آثار به جا مانده از آكنه يا بيماري هاي پوستي استفاده مي شود.

ليزر درماني پروستات و ساير كاربرد هاي ليزر

مطالب مشابه :

همه چیز درباره آمپولهای جلوگیری از بارداری

پروستات چیست؟

پروستات

ليزر درماني پروستات و ساير كاربرد هاي ليزر