درمورد درمان سرفه بیشتر بدانیم

در مورد درمان سرفه بیشتر بدانیم

یکی از رایج ترین موارد مراجعهٔ بیماران به داروخانه ، درمان سرفه می باشد . داروسازتان به خوبی می تواند به شما در کنترل وبهبود سرفه مشاوره دهد. بسیاری از بیماران بی توجه از کنار سرفه ، بعنوان یکی از نشانه های عفونت دستگاه تنفسی فوقانی می گذرند. در صورتیکه بعضی سرفه ها ی آزار دهنده ممکن است مدتها به طول انجامد وحتی سرفه های شدید ممکن است بیمار را به خطر اندازد . مردم اکثراً در درمان سرفه به شنیده ها ودیده های خود عمل می کنند در صورتیکه درمان یک سرفه کاملاً پیچیده ونیازمند به استفاده از مراقبتهای دارویی وبالینی است که می تواند اختصاصاً توسط داروساز پیشنهاد شود . سرفه معمولاً به همراه تظاهرات دیگری بروز می یابد که از شکل خفیفی که خود به خود بهبود می یابد شروع شده و حتی ممکن است آنقدر شدید باشد که زندگی را تهدید کند . درجات و شدت سرفه به نسبت نوع بیمار یا وخامت بیماری متفاوت است . درمان مؤثر سرفه شامل از بین بردن علت اساسی و همزمان با آن تشخیص ارتباط سرفه با سلامت عمومی شخص می باشد.

سرفه را جدی بگیریم :

صرفنظر از جنبه آزار دهنده سرفه ، معمولاً سرفه ها بعنوان یک مکانیسم حفاظتی برای بیرون راندن مواد مزاحم چسبیده به دستگاه تنفسی به شمار می آید . در عین حال سرفه می تواند یک مشکل جدی برای سلامتی باشد و موجب صدمات شدیدی به ویژه در افراد بیمار و ضعیف شود.

سرفه کنترل نشده و شدید می تواند :

· زخم ها یا شکافهای ناشی از جراحی را تشدید کند.

· عمل وسایل پزشکی که در بدن جایگذاری شده (مثل سوندها – شنت ها و...)را مختل کند.

· موجب ایجاد درد در عضلات درگیر در سرفه کردن شود. چون این عضلات بیش از حد به کار گرفته می شوند و در نتیجه بهبودی بیمار همراه با درد باشد.

· موجب بی اختیاری در دفع ادرار یا مدفوع شود که منجر به مشکلات عصبی می شود.

· موجب به هم ریختن ساختار بدن شود( آسیب دنده ها ، آسیب به ماهیچه های شکم ، پاره شدن سیاهرگهای مقعد ، بینی و زیر ملتحمه ، ، آسیب به طحال ، فتق شکمی یاریوی ، تداخل عمل مثانه ومیزراه ، آمفی زم ، مشکلات ریوی)

· منجربه مشکلات عصبی مثل سردرد ، گیجی ، کاهش فشار خون ، کاهش هوشیاری ، ضربه مغزی ، آریتمی ، افزایش فشار خون عروقی ، کاهش برون ده قلب ،افزایش فعالیت عصب واگ، بلوک قلبی شود.

درمان:

درمان سرفه باید با هدف تحرک نایژه ها و بیرون آمدن ترشحات و نیز به حداقل رساندن تحریکات غیر عادی گیرنده های سرفه از طریق دور کردن محرک ها انجام شود . قبلاً این اعتقاد وجود داشت که نباید جلوی سرفه های خلط دار را گرفت چون سرفه به بیرون آمدن خلط کمک می کند و فقط باید جلوی سرفه های خشک را گرفت . ولی امروز خیلی به آن عمل نمی شود . چون کم کردن دفعات سرفه ، حتی در سرفه خلط دار ، در بسیاری موارد می تواند موجب استراحت عضلات درگیر در سرفه وتسهیل بازسازی این عضلات گردد.

روش های پذیرفته شده برای درمان سرفه شامل استفاده از :

*تسکین دهنده ها : مثل آب ( از طریق نوشیدن مایعات ویا استفاده از دستگاه بخور ) لیمو – آب نبات – عسل – منتول – کامفر یا شربت ساده قند ، از طریق پوشاندن پرده های مخاطی و گیرنده های سرفه نزدیک حنجره ، موجب جلوگیری از تحریک گیرنده های مسیر های هوایی می شوند . این مواد در نقاط دور تر از حنجره تأثیری ندارند.

*بی حس کننده ها : شامل قرص های مکیدنی، غرغره ها یا اسپری های حاوی بنزوکایین – لیدوکایین – بنزیل الکل ویا بی حس کننده های فنلی. (شربت های آنتی هیستامین مثل دیفین هدرامین نیز خاصیت بی حسی موضعی دارند و با چند دقیقه غرغره در گلو می توانند کمی باعث تسکین شوند.) این مواد نیز در مناطق دورتر از حنجره تاثیر ندارند.عوارض جانبی آنها شامل بی حسی دهان – بهم خوردن معده – اسهال – کاهش اشتها و افزایش حساسیت می باشد.

*خلط آورها (اکسپکتورانت ها) : ترکیبات حاوی گایا فنزین یا خلط آورهای گیاهی _ (اکثراً عصاره آویشن یا برگ پیچک ) از طریق رقیق کردن موکوس و افزایش حجم خلط باعث تخلیه ترشحات می شوند

*آنتی هیستامین ها : این مواد موجب خشک شدن ترشحات می شوند تا از این طریق تولید خلط کاهش پیدا کرده و ظرفیت مجاری هوایی بیشتر شود . اما خیلی از آنتی هیستامین ها ممکن است خواب آلودگی ایجاد کنند.نکته مهم اینکه آنتی هیستامین ها در آسم نباید استفاده شوند چون یکی از اهداف درمان آسم رقیق کردن و افزایش حجم خلط جهت تسهیل خروج آن می باشد .

*ضد احتقانهای سمپاتومیمتیک : این داروها از طریق تنگ کردن عروق بینی منجر به کاهش ترشحات بینی می شوند. البته عوارض جانبی آنها شامل تحریک بیش از حد سیستم عصبی مرکزی و در پی آن بیخوابی – لرزش و بیقراری می باشد.

*مهار کننده های مرکزی : مثل دکسترومتورفان از طریق سیستم عصبی مرکزی ، سرفه را مهار می کنند. عوارض جانبی آن در صورت مصرف بیش از دوز تجویز شده چندان قابل ملاحظه نیست اما یبوست و خواب آلودگی می تواند در سالمندان رخ دهد.

عوارض جانبی:

بسیاری از ترکیباتی که جهت درمان سرفه بکار می روند ،چه داروئی با نسخه و چه بدون نسخه قابلیت ایجاد عوارض جانبی عمده را دارند. در بیمارانی که بیماریهای متعدد دارند و نیز داروهای متعدد استفاده می کنند ، این داروها می توانند با هم تداخل کرده و خطر ایجاد کنند. طبق تائید FDA ، ترکیبات بدون نسخه عموماً برای استفاده کنندگان بی ضرر هستند از طرف دیگر سازندگان دارو، با جدیت در طراحی برچسب های موثر هشدار دهنده بر روی دارو تلاش می کنند ، اما بیماران نیز باید این اخطار ها را بدقت خوانده واز آن پیروی کنند.

از چه چیز باید پرهیز کنیم؟

· آنتی هیستامین های نسل اول(مثل کلرفنیرامین) نباید دربیماران مبتلا به گلوکوم با زاویه بسته ، حملهٔ آسم ،زخم معده ، بزرگی پروستات ، انسداد گردن مثانه و یا انسداد پیلور و دوازدهه مصرف شوند. بیماران خیلی پیر و عاجز ونیز آنهاییکه مهار کننده ها ی MAOاستفاده می کنند ( سلژیلین- ترانیل سیپرومین – ایزوکر بوکسازید) نیز باید در مصرف این دارو ها با پزشک مشورت کنند .

· ضد احتقانهای سمپاتومیمیتیک عموماً در بیماران مبتلا به هایپرتیروییدیسم ، دیابت، بیماریهای قلبی عروقی ، بیماریهای کرونری ، بیماریهای ایسکمیک قلبی ، افزایش فشار داخل چشم ،ونیز بزرگی پروستات باید با احتیاط مصرف شوند.

· ترکیبات حاوی استامینوفن،آسپیرین یا ایبوپروفن در بیماران با مشکلات کبدی باید با احتیاط مصرف شوند. در بیماران عادی نیز باید از مصرف اضافی این داروها خودداری شود.

· سدیم ، یکی از اجزای موجود در اغلب داروهای با نسخه و بدون نسخهٴ ضد سرفه می باشد که باید در بیماران قلبی عروقی و نیز در افزایش فشار خون حساس به سدیم پرهیز شود

· فراوردههای حاوی قند در بیماران دیابتیک باید با احتیاط مصرف شوند.

گروه های خاص :

· سالمندان ، بطور خاص در مقایسه با بقیه افراد نسبت به عوارض این داروها حساس ترند . چون از یک طرف دچار بیماریهای مزمن ومتعدد هستند و از داروهای متعدد و متنوع نیز استفاده می کنند که خطر تداخلات دارویی را بیشتر می کند . از طرف دیگر توانایی متابولیسم داروهابا افزایش سن ، کاهش می یابد که در این حالت شاید نیاز به تنظیم میزان دارو باشد.

· خانمهای باردار ونیز مادران تحت مراقبت در مورد مصرف این داروها باید بیشتر دقت کنند. داروهایی که اثر بالقوه روی جنین یا کودکان تحت مراقبت می گذارند لیست طولانی را تشکیل می دهند. ضمناً دلیلی وجود ندارد که داروهایی که بدون نسخه فروخته می شوند( OTC)در هر مقداری بی خطر باشند .

· همیشه در دادن دارو به کودکان باید احتیاط کرد. الگزیرها وداروهای حاوی سدیم و رنگ ها در کودکان باید با احتیاط مصرف شوند. بیماران دیابتیک باید در مصرف ترکیبات حاوی قند پرهیز کنند وهمواره مراقب سطح خونی قند خود باشند .

به خاطر داشته باشیم:

· به سوال پیچیده (چگونه یک سرفه را درمان کنیم؟) نمی توان با یک جمله کوتاه پاسخ داد. چرا که هر بیماری مشخصات ونیازهای خود را دارد.

· با داروسازتان در مورد مصرف داروی بدون نسخه در درمان سرفه مشورت کنید . نوع سرفه را برای وی تشریح کنید و نشانه ها و علایم همراه آن را نیز توضیح دهید تا در صورت وجود بیماری دیگری ،مشخص شود.

· فراورده های ترکیبی (اکسپکتورانت – قرص سرماخوردگی) می توانند انعطاف پذیری در مقدار دوز را محدود کرده و خطر عوارض جانبی را افزایش دهند. از سوی دیگر ممکن است با بهبود بعضی از علایم ،نیاز به تغییر نوع یا تعداد دارو باشد .مثلاً بعد از درمان تب ،ممکن است هنوز سرفه ادامه داشته باشد.

· در بسیاری از مطالعات بالینی ،ترکیبات ضد سرفه ای که توضیح داده شد، مشکل حادی برای بیمار نداشته است.

فراورده های موثر در درمان سرفه موجود در ایران

نام فراورده	شکل دارویی	گروه دارویی	ملاحظات یا محتویات
کلرفنیرامین	قرص- شربت- آمپول	آنتی هیستامین	خواب آور خفیف
دیفن هیدرامین	شربت	آنتی هیستامین	غرغره+خوراکی(خواب آور)
دیفن هیدرامین کمپاند	شربت	آنتی هیستامین+ ضدسرفه	غرغره+خوراکی(خواب آور)
هیدروکسی زین	شربت- قرص	آنتی هیستامین	خواب آور
پرومتازین	شربت	آنتی هیستامین	خواب آور قوی
لوراتادین	قرص- شربت	آنتی هیستامین	خواب آوری ناچیز – طولانی اثر
ستی ریزین	قرص-شربت	آنتی هیستامین	خواب آوری ناچیز – طولانی اثر
فگزوفنادین	قرص	آنتی هیستامین	خواب آوری ناچیز – طولانی اثر
آنتی هیستامین دکونژستان	قرص	آنتی هیستامین+ سمپاتومیمتیک	حاوی کلرفنیرامین+پسودوافدرین (خواب آور)
سرماخوردگی بزرگسال	قرص	ضد احتقان+ ضد درد و تب +آنتی هیستامین	استامینوفن+فنیل افرین+کلرفنیرامین
سرماخوردگی اطفال	شربت	ضد احتقان+آنتی هیستامین	پسودوافدرین+کلرفنیرامین
سرماخوردگی اطفال	قرص	ضد درد و تب- ضد احتقان – آنتی هیستامین	استامینوفن+کلرفنیرامین+ پسودوافدرین
کلداستاپ	قرص	ضد درد و تب ضد احتقان- آنتی هیستامین	استامینوفن+پسودوافدرین+دیفن هدرامین
بایولنول کلد	قرص روز	ضد درد و تب- ضد احتقان- ضد سرفه	استامینوفن+فنیل افرین+دکسترومتورفان
قرص شب	ضد درد و تب- ضد احتقان- ضد سرفه+آنتی هیستامین	استامینوفن+فنیل افرین+دکسترومتورفان+ کلرفنیرامین
توسیان	شربت گیاهی	خلط آور –ضد التهاب- ضد عفونی مجاری تنفسی	عصاره آویشن (مصرف به همراه مایعات)
تیمکس	شربت گیاهی	خلط آور –ضد التهاب- ضد عفونی مجاری تنفسی	عصاره آویشن( مصرف به همراه مایعات)
تیمیان	شربت گیاهی	خلط آور –ضد التهاب- ضد عفونی مجاری تنفسی	عصاره آویشن (مصرف به همراه مایعات)
برونکوتیدی	شربت گیاهی	خلط آور –ضد التهاب- ضد عفونی مجاری تنفسی	عصاره آویشن( مصرف به همراه مایعات)
آوی پکت	شربت گیاهی	خلط آور –ضد التهاب- ضد عفونی مجاری تنفسی	عصاره آویشن( مصرف به همراه مایعات)
پروسپان	شربت گیاهی	خلط آور- ضد سزفه- برطرف کننده اسپاسم بیماری هوایی	عصاره برگ پیچک
اکسپکتورانت	شربت	ضد احتقان-خلط آور- آنتی هیستامین	گایفنزین-پسودوافدرین –کلرفنیرامین(خواب آور)
اکسپکتورانت کدئین	شربت	ضد احتقاق- خلط آور وضد سرفه	گایفنزین-پسودوافدرین-کدئین (خواب آور)
گایفنزین	شربت	خلط آور	(مصرف با مایعات)
برم هگزین	شربت	حل کننده خلط	(مصرف با مایعات)
دکسترومتورفان	شربت-قرص-قطره	ضد سرفه مرکزی
دکسترومتورفان-پی	شربت	ضد سرفه+ ضد احتقاق	خواب آور
کلد کندی	آب نبات سرد	ضد درد- ضد التهاب- ضد عفونی مخاط گلو	منتول
استرپسیلز	آب نبات سرد	ضد درد- ضد التهاب- ضد عفونی مخاط گلو	منتول
کلوبوتینول	قرص- قطره	ضد سرفه
کتوتیفن	قرص-شربت	آنتی هیستامین	خواب آوری خفیف
کلداکس	قرص	ضد درد و تب - ضد احتقان- آنتی هیستامین	استامینوفن+پسودوافدرین+ دیفن هیدرامین

تهیه و تنظیم : دکتر حسین حلاجیان

درمورد درمان سرفه بیشتر بدانیم

مطالب مشابه :

کلرفنیرامین CHLORPHENIRAMINE

درمورد درمان سرفه بیشتر بدانیم

آنتی هیستامین ها ( Antihistamines )

ده نکته درباره قرص سرماخوردگی بزرگسالان

دارو شناسی

آنتی هیستامین ها ( Antihistamines )

درمان سرفه

آنتی هیستامین ها

در مورد درمان سرفه بیشتر بدانیم