حركت و يادگيري براي كودكان پيش‌دبستاني
|
|
براي مثال، بر اساس رويكرد حركت - مبنا (1) در يادگيري، «حركت» موجب رشد وتكامل مغز مي‌گردد به طوري كه هر دو سمت آن كاملاً فعال مي‌شود (هانا فورد (2) ، 1995). سمت چپ مغز عهده‌دار كنترل سمت راست بدن است، در حالي كه سمت راست مغز كنترل سمت چپ بدن را بر عهده دارد. زماني كه ما فعاليت‌هايي را طراحي مي‌كنيم كه هر دو سمت مغز را تحريك مي‌كنند، در واقع هر دو سمت آن را به برقراري ارتباط وادار نموده‌ايم.
تحقيقات نشان داده‌اند كه بچه‌ها با استفاده از چهار حس مختلف، بينايي، شنوايي، لامسه و حركتي دانش كسب مي‌كنند. هنوز بسياري از متخصصان و والدين از قبول اين واقعيت كه حس حركت در يادگيري نقش دارد و يا چيزي به عنوان هوش حركتي وجود دارد، طفره مي‌روند. در حالي كه در حوزه تربيت‌بدني حس حركت مقدم‌ترين حس است.
در ادامه اين مقاله مثال‌هايي از اينكه چگونه مي‌توان از حركت در كشف مفاهيم مرتبط با حوزه‌هاي هنر، هنرهاي زباني، رياضيات، علوم و مطالعات اجتماعي بهره برد، ارائه مي‌گردد.
هنر
مفاهيمي همچون شكل، اندازه، روابط فضايي و خط بخشي از آموزش حركت و هنر مي‌باشند. هر زمان كه بچه‌ها بدن‌هايشان را در فضاي اطراف تنظيم مي‌كنند؛ يعني، به آن شكل خاصي متناسب با شرايط موجود مي‌دهند. درچنين موقعيتي مي‌توان گفت آنها ضمن كشف ودرك مفاهيم هنري به همان اندازه به مفاهيم جسماني توجه دارند. حتي مفاهيم هنري همچون رنگ، ساخت و تركيب مي‌تواند از طريق حركت كشف و ابراز شود.
فعاليت‌هاي نمونه
بازي «خط من چيست؟» با بچه‌ها از طريق نمايش خطوط ترسيم‌شده خطوط مستقيم، منحني يا كج و كوله و سپس درخواست از آنها براي نمايش خطوط مذكور (روي كاغذ يا روي زمين) با كل بدن يا بخشي از آن، نمونه يك فعاليت مناسب در اين مورد است. در ادامه اين برنامه زماني كه بچه‌ها به لحاظ تكاملي آمادگي بيشتري پيدا كردند، مي‌توانيد از آنها بخواهيد تا با استفاده از كل بدن و يا بخشي از آن مفاهيم باريك، پهن، كج و كوله، بلند، كوتاه، صاف و حتي تيز و زاويه‌دار و همچنين اشكال منحني را نمايش دهند.
براي كشف رنگ به بچه‌ها رنگ‌هاي مختلف را يك به يك به آنها نشان دهيد و از آنها بخواهيد بگويند كه اين رنگ‌ها چه اشياء يا مخلوقاتي (حيوانات، كوه‌ها، دشت‌ها، رودخانه‌ها و غيره) يا حتي احساساتي را به ذهنشان مي‌آورد. مجدداً رنگ‌ها را نمايش دهيد و اين بار از آنان بخواهيد با بدن خود آنچه را رنگ‌ها به ذهنشان مي‌آورد، نمايش دهند.
براي انتقال مفاهيم ساختاري و تركيبي از موارد متنوع بافتي و تركيبي همچون طناب، ساتن، پر، توپ بادكنكي، حيوانات اسباب‌بازي و غيره (براي ديدن و احساس كردن بچه‌ها) استفاده كنيد. به آنها بگوييد هر يك از اين موارد يا تركيبات چه احساسي دارند يا چه حسي را در آنها به وجود مي‌آورند (مثلاً، پرها ممكن است در آنها احساس غلغلك ايجاد كنند). سپس از آنها بخواهيد تا اين احساس را با استفاده از اندام‌هايشان به نمايش بگذارند.
هنرهاي زباني
هنرهاي زباني شامل گوش دادن، صحبت كردن، خواندن و نوشتن مي‌باشند. هنرهاي زباني نيز مانند حركت به عنوان شكلي از ارتباطات در زندگي نقشي اساسي ايفا مي‌كنند. بدين ترتيب، موضوعات به طور طبيعي به يكديگر مرتبط مي‌باشند.
فعاليت‌هاي نمونه
امكانات كشف مهارت‌هاي زباني از طريق حركت بي‌شمار است. براي مثال، كودكان مي‌توانند به طور انفرادي يا به كمك يكديگر حروف الفبا را به وسيله تمامي بدن و يا بخشي از آن نمايش دهند.
بچه‌ها مي‌توانند از روبان رنگين‌كمان براي تمرين حركت ضربدري در هوا (يعني ايجاد شكل پاپيون در هوا) استفاده كنند. اين حركت، مهارتي ضروري و مهم براي تمرين نوشتن حروف روي كاغذ مطابق با الگوي سنتي چپ به راست است. حركت بعدي آن است كه از كودك بخواهيد روبان‌ها را يكبار در خلاف جهت عقربه‌هاي ساعت و سپس در جهت عقربه‌هاي ساعت، مقابل خود در هوا حركت دهد. بهتر است او اين حركت را چند بار تكرار كند.
هرگونه شنيدن يا تشخيص صدا كه منجر به بهبود توانايي شنيداري مي‌شود، به رشد و تكامل قدرت تشخيص صوت كمك مي‌كند. مي‌توانيد از دانش‌آموزانتان بخواهيد به اين فعاليت بپردازند كه ابتدا، دوبار دست بزنند؛ سپس چشمهايشان را به هم بزنند؛ بعد يكبار دور خود بچرخند و در آخر به منظور ابداع فعاليت جديد همين توالي را طولاني‌تر انجام دهند.
براي درك بيشتر معناي لغات داستان‌ها و اشعار، آنها را نمايش دهيد. از طريق حركت بچه‌ها مي‌توانند پسوندها را درك كرده و همچنين بين لغاتي نظير «ترسناك» و «ترسيده» تمايز قائل مي‌شوند. با توام كردن حركت به همراه تلفظ لغاتي كه مفهوم عمل وحركت را در خود دارند، بچه‌ها درك بيشتري از آن پيدا مي‌كنند. لغاتي مثل «سرخوردن»، «شق و رق راه رفتن»، «كوبيدن»، «رها كردن»، «محكم كردن» و «پرتاب كردن» از اين جمله هستند. همچنين حركت مي‌تواند به درك صفاتي مثل «زيبايي»، «وقار»، «صافي»، «نرمي»، «نيرومندي» و غيره كمك كند. كودكان پيش‌دبستاني مي‌توانند دو به دو روبه‌روي هم قرار گرفته و كلمات متضاد مثل «ناراحت» و «خوشحال» يا «بالا» و «پايين» را به نمايش بگذارند (برخي را در چهره و برخي را با استفاده از اندام‌ها).
براي در نظر گرفتن گويش‌هاي زباني، به بچه‌ها بگوييد كه چهار راه مختلف براي استفاده از صداي انسان وجود دارد. اين چهار طريق عبارتند از: آرام صحبت كردن (در گوشي حرف زدن)، فرياد زدن، صحبت كردن عادي، آواز خواندن. از آنها بپرسيد كدام بلندترين و كدام نرم‌ترين هستند. از آنها بپرسيد دربارة تفاوت بين آواز خواندن و صحبت كردن چه فكر مي‌كنند؟ اگر آنها در خصوص آواز خواندن و صحبت كردن به خطي بودن آن مي‌انديشند، از آنها بپرسيد كدام يك شبيه منحني و كدام يك شبيه خط مستقيم هستند؟
سپس هر يك از لحن‌هاي حرف‌زدن را به يك نوع شيوة حركتي نسبت دهيد. براي مثال، در گوشي حرف زدن را به روي پنجه راه رفتن، صحبت كردن عادي را به راه رفتن عادي، فرياد زدن را به محكم پريدن و آواز خواندن را به دويدن سبك يا حركات موزون تشبيه كنيد. در ادامه با ذكر هر يك از لحن‌هاي صحبت كردن، بچه‌ها ضمن معرفي خود با استفاده از حركت آن نوع لحن بيان را شبيه‌سازي مي‌كنند.
رياضيات
براي بسياري از بزرگسالان، رياضيات مبهم‌ترين حوزه درسي است. اما بچه‌ها مثل ما دربارة رياضيات فكر نمي‌كنند؛ يعني، براي آنها مبهم و انتزاعي نيست. همان‌گونه كه اِسا (1) بيان مي‌كند: «اصول ومباني رياضي در تجارب عيني همچون كشف اشياء و درك تدريجي خواص و روابط آنها مشاهده مي‌گردد. مفاهيم شناختي از طبقه‌بندي، چينش اعداد، زمان و فضا همگي در درك مفاهيم رياضي سهيم هستند.»
فعاليت‌هاي نمونه
ايده‌هاي كمّي بخشي از زبان رياضي هستند و حركت وسيله ملموس و ايده‌آل براي انتقال بسياري از اين ايده‌ها و افكار به بچه‌ها مي‌باشد. براي مثال، فعاليت‌هايي كه دربرگيرنده سطوح و اشكال بدني هستند، مي‌توانند مفاهيم بزرگ وكوچك، كم و زياد، كوتاه و بلند، پهن و باريك و بالا و پايين را نمايش دهند. مؤلفه حركت در اِعمال نيرو كاملاً مرتبط به مفاهيم «سبك» و «سنگين» است. بچه‌ها مي‌توانند جفت‌ها يا گروه‌هايي را تشكيل دهند و با يكديگر كار كنند.
به منظور پيشرفت در آگاهي از اعداد و تمايز بين آنها، بچه‌ها مي‌توانند باكمك اندام‌هايشان اعداد را نمايش دهند، در آغاز اعدادي را كه بايد نمايش بدهند، تعيين كنيد. سپس از آنها بخواهيد درحالت‌هاي مختلف ايستاده، روي زانو، نشسته و درازكش با استفاده از اندام‌هايشان براي نمايش اعداد تلاش كنند.
براي كمك به مهارت شمارش اعداد از بچه‌ها بخواهيد تا با كف زدن اعداد را بشمارند 1، 2، 3. فعاليت ديگر آن است كه با اعلام يك شماره (مثلاً 5) از آنها بخواهيد كه پنج بار گام بردارند يا جهش كوتاه انجام دهند و سپس هر حركت تعيين‌شده را دو يا سه بار انجام دهند.
از طريق بازي لمس ديوار يا زمين با تعداد معيني از اندام‌ها يا بخش‌هاي بدن مي‌توان درك اعداد را تمرين نمود. براي مثال، از بچه‌ها بخواهيد با به كارگيري قسمت‌هايي از بدن تعادل خود را حفظ كنند. در ادامه اين بازي از بچه‌ها بخواهيد اتصال قسمت‌هاي بدن را با زمين يا ديوار، كم يا زياد كنند.
علوم
علوم چيزي دربارة كشف، بررسي، حل مسئله، مطالعه و تحقيق است؛ همان‌گونه كه زندگي يك كودك از همان آغاز با كشف و جستجو شروع مي‌شود. به عبارت ديگر، علم در نزد كودكان يادگيري به وسيله عمل است، چنانكه «حركت» اين‌گونه است؛ يعني، توام با عمل است.
بسياري از موارد در همان كودكي تحت عنوان طبقه‌بندي علمي كشف مي‌شوند؛ مانند بخش‌هاي مختلف بدن وعملكرد هركدام، بهداشت، تغذيه و ساير مطالب مرتبط به طبيعت.
فعاليت‌هاي نمونه
هر زمان بچه‌ها حركات را انجام مي‌دهند، مشغول يادگيري مطالبي دربارة عملكرد بخشي از بدن مي‌باشند. شما مي‌توانيد با تمركز برعملكرد قسمت خاصي از بدن به سادگي به طور تخصصي برخورد كنيد. از آنها بخواهيد تا بر عضلات تمركز كنند. براي مثال، توجه آنها را به مقدار تودة عضلاني كه در يك حركت خاص به كار مي‌رود يا تغيير شكل عضلات زماني كه منقبض مي‌شوند، جلب كنيد. همچنين تمرينات آرام‌سازي (1) عضلات مي‌تواند در افزايش آگاهي بچه‌ها نسبت به اندام‌هاي مختلف بدن مضر باشد. به طور مشابه، تمرينات آرام‌سازي با تمركز بر تنفس مي‌تواند آگاهي نسبت به شش‌ها را به وجود آورد.
شما مي‌توانيد بچه‌ها را براي آشنا شدن با كار قلب، به يافتن نبض خود در حالت استراحت و پس از انجام تمرينات ورزشي تشويق كنيد. آيا بچه‌ها مي‌توانند بين ريتم نبض خود و آهنگ ضربات پا يا دست هماهنگي ايجاد كنند؟
به منظور كشف مفهوم علمي معلق شدن، بچه‌ها مي‌توانند حباب‌هاي روي آب يا پرها را در هوا تماشا كنند؛ سپس بكوشند تا حركت آنها را تقليد كنند. آيا معلق شدن نياز به حركت سنگين يا سبك دارد؟ يا نياز به انقباض عضلاني كم يا زياد دارد؟ آيا براي انسان امكان معلق شدن واقعي وجود دارد؟ نه، به علت وجود نيروي جاذبه. زماني كه ما مي‌پريم يا جهشي در هوا انجام مي‌دهيم، نيروي جاذبه ما را به سمت پايين مي‌كشد؛ همان‌گونه كه هر شي‌ء ديگري به سمت پايين كشيده مي‌شود.
دگرديسي (2) كرم ابريشم به پروانه موضوعي عالي براي تلفيق و ادغام محتواي درس كلاس با حركت است. روسري‌هاي رنگي را سه تا سه تا به هم گره بزنيد و به هر دست بچه‌ها يك سري از روسري‌ها را بدهيد. بچه‌ها را در يك خط مثلاً خط كرم ابريشم، مرتب كنيد. سپس از آنها بخواهيد بال‌هاي خود را نزديك به سينه نگه‌دارند. بعد از آنها بخواهيد تا سرهايشان را پايين بيندازند و در همان حال باقي بمانند و كم‌كم به آهستگي ضمن تقليد خزيدن كرم ابريشم به حالت جست و خيز (ورجه و ورجه كردن) پروانه درآيند و در نهايت با علامت شما، بازوهايشان را بلند كرده، بايستند و حالت پرواز پروانه را تقليد كنند.
مطالب مشابه :
برنامه های کلاسی هفته دوم آبان ماه هفت آسمان
- به منظور تثبيت مفهوم اشكال هندسي كودكان با شكل دايره - قصه اي براي كودكان گفته
برنامه های کلاسی هفته ی اول مهر ماه هفت آسمان
در اين ساعت قصه اي با مضمون راستگويي براي كودكان گفته شد و با ها با اشكال هندسي
محصولات کمک آموزشی و فکری
- كره هوش براي آموزش اشكال هندسي و تقويت هوش كودكان براي كودكان و اشكال زيبا براي
حركت و يادگيري براي كودكان پيش‌دبستاني
حركت و يادگيري براي كودكان پيش تيز و زاويه‌دار و همچنين اشكال منحني
روشها و فنون ياددهي ، يادگيري در پیش دبستانی و دیگر دوره ها
· يادگيري را براي كودكان لذّت بخش ساخته و اشكال هندسي به اشكال
آموزش هنر در دوره ابتدايي
(اشكال هندسي) مناسب براي كودكان نيست زيرا در اين سن كودكان تمايل به استفاده از رنگ
ساخت اسباب بازي متناسب با نظريه هاي يادگيري
آموزش براي كودكان خطا مي زند.اشكال هندسي مثل مكعب ها،لگوها ،عروسك ها و اشكال ساختني و
فرايند كاردرماني در كودكان كم توان ذهني
فرايند كاردرماني در كودكان كم شناخت اشكال هندسي. بطوري عملي براي كودكان نمايش
كاردرماني كودكان كم توان ذهني
كپي كردن اشكال هندسي. رسم اشكال. 5- موضوع آموزش بايد بطوري عملي براي كودكان نمايش داده شود .
مشکلات نوشتن وراه های درمان
براي مشكلتر كردن كار مي كودكان به يك طرح هندسي توجه كرده و بعد آن را اشكال هندسي:
برچسب :
اشكال هندسي براي كودكان