قالب های شعری کتاب فارسی کلاس هفتم

نام درس - شاعروکتاب

قالب شعری  وتوضیح

قافیه ها

یاد تو " ستایش " ص 9

 لیلی و مجنوی نظامی گنجوی

مثنوی :

هربیت قافیه ای جداگانه دارد .

سرآغاز-باز / روانم – زبانم /

هستند- بستند /

 هستی –دراز دستی / دانی –خوانی /

 الهی – خواهی /

رهایی ام – آشنایی ام

راز شکوفایی   ص 39

 مثنوی معنوی مولانا جلال   الدین محمّد بلخی

راز – باز /

دل – حاصل /

پنهان – بستان /

نهفت – جفت

علم زندگانی ص56

 دیوان اشعار پروین اعتصامی

پرواز – باز/

 شاخساری کناری /

نزدیک – تاریک /

ناگاه – راه /

فریاد – داد/ دشوار-بسیار/

 بام –آرام /

 اندوخت – آموخت /

 نهادن – ایستادن /

 گنج – رنج /

 بستند- شکستند/

 در- سر/

 دمساز – باز /

آسمانی –زندگانی /

 برومند- پند

رستگاری       ص113                 شاهنامه حکیم فردوسی  

درست – جست /

رها-بلا

- رستگار- کردگار-

 جوی –شوی /

سرای – جای /

بگذرم – حیدرم

نیایش ص 174

گل و نوروز خواجوی کرمانی

مردان – گردان/

 محروم – بوم /

 گوید- جوید /

 مسوزان – برفروزان /

 هست- دست /

 درگاه – راه /

 خوانم – دانم

زنگ آفرینش             ص12

قیصر امین پور

 چهارپاره : این شعر از چندین بند تشکیل شده است .هربند چهارمصراع دارد که   مصراع های زوج( دوم  و چهارم ) هر بند هم   قافیه  است .

حدود صد   سال است که در ایران رواج یافته است . چند شاعر سرایند ة این قالب :

دکتر   خانلری ، توللی ، فریدون مشیری ، ملک الشعرای بهار ، دکتر حمید شیرازی ، سعید   بیابانکی و...

بند 1: سا ل – خوش حال

بند2: غوغا- انشا  (بود : ردیف )  

بند3 : خنده – آینده

بند4 : آفتاب- آب (شوم : ردیف )

 بند5 :    خواند – ماند  

 بند 6 : باز – نیاز ( خواهم شد : ردیف )

بند 7 : بچّه ها – رها (باشم : ردیف  )

بند 8 : رهسپار – بهار (شوم : ردیف )

بند9 : هم – حرم ( یاشیم : ردیف )

بند 10 : غوغا – تنها ( شد : ردیف )

بند 11 : رنگین – این ( است : ردیف )

با بهاری که می رسد از راه

محمّد جواد محبّت

بند 1:تبسّم – گم ( شد : ردیف )

 بند 2 : وا – معنا (شد : ردیف )

بند 3 : بهاری – جاری ( شو : ردیف )

بند4 : شکفتنت – گفتنت ( امروز : ردیف )

ای مرغک        89   

قطعه : مصراع های اول قافیه ندارند ولی مصراع   های دوم به یک قافیه اند .

پریدن -  چمیدن - رمیدن – دیدن – آرمیدن

( آموز : ردیف )