روش کار لامپ فلورسنت، مهتابی و مدار فنی و حقیقی آن

روش کار لامپ فلورسنت (مهتابی) و شمای فنی و حقیقی آن

مدار الکتریکی لامپ فلورسنت به صورت شکل زیر بسته می شود و طرز کار آن به شرح زیر است.

موقعی که کلید را وصل می کنیم بین دو الکترود استارتر a،b 220 ولت اختلاف سطح به وجود می اید. و این اختلاف سطح گاز نئون داخل استارتر را یونیزه کرده و از ان جریان عبور می کند. در اثر عبور جریان، گاز نئون و تیغه بی متال L گرم شده و خم می شود و دو الکترود به هم می چسبند. در این حالت جریان در رشته های فلزی لامپ که آن را فیلامان می نامند. F1 , F2 و در مسیر استارتر و چوک قرار گرفته اند برقرار شده و آنها را سرخ می کند.

در اثر سرخ شدن فیلامان ها الکترون های سطحی فیلامان از آن به خارج پرتاب شده و باعث یونیزاسیون گازهای اطراف خود می شود. هچنین به علت چسبیدن تیغه های بی متال استارتر در دو سر آن حالت اتصال کوتاه به وجود می آید و دیگر ولتاژ 220 ولت در دو سر آن وجود ندارد. بلکه این ولتاژ در حدود صفر ولت می شود. در این حالت گاز نئون داخل استارتر دیگر یونیزه نمی شود. در نتیجه تیغه های بی متال سرد شده و سبب قطع آن می شود.

در لحظه قطع استارتر به علت خاصیت خود القایی سلف ( چوک لامپ مهتابی M) ولتاژ لحظه ای زیادی در حدود 750 تا 1600 ولت تولید می شود که این ولتاژ بخار جیوه داخل لامپ را یونیزه می کند و جریان در داخل لامپ برقرار می شود. عبور جریان داخل لامپ سبب برخورد الکترون ها به جدار داخلی لامپ می شود. چون داخل لامپ از مواد فلورسانس پوشیده شده است، برخورد الکترون ها به آن باعث تولید نور می شود. در این حالت جریان لامپ زیاد شده و ولتاژ اضافی آن در دو سر چوک افت می کند.

این لامپ ها از لوله های شیشه ای به قطر 25 تا 38 میلیمتر و طول 20 تا 160 سانتیمتر ساخته می شوند. در دو سر این لوله ها دو رشته فلزی تنگستن اندوده به باریت (ماده ای که دارای تششع الکترونی خوبی است) کار گذاشته اند. داخل لوله از بخار جیوه با فشار کم پر شده و جدار داخلی لوله به مواد فلورسانس اندوده شده است. طرز بستن لامپ های فلورسنت مانند لامپ های رشته ای نیست و به صورت مستقیم به برق 220 وصل نمی شود.

وسائل اصلی مورد نیاز برای روشن کردن لامپ فلور سنت:

1- چک یا ترانس مهتابی:

برای ایجاد تخلیه الکتریکی در لامپ های گازی ابتدا اختلاف سطح بیشتر مورد نیاز است و پس از ایجاد جریان در لامپ باید اختلاف سطح را کم کرد. سلف در موقع قطع جریان در استارتر این اضافه فشار را تامین می کند. یعنی چک به کمک استارتر در لحظه اول ولتاژ را زیاد و پس از این که لامپ روشن شد ولتاژ را پایین می آورد و همچنین چک محدود کردن جریان را عهده دار است. این ولتاژ به صورت لحظه ای تولید شده و به وسیله دستگاه های اندازه گیری معمولی قابل رویت نیست.

پس از آن که لامپ روشن شد گاز داخل آن در اثر یونیزاسیون مقاومت کمی پیدا می کند و در نتیجه جریان لامپ بالا می رود. چک از این کار جلو گیری می کند. همچنین باعث می شود که ضریب قدرت مدار پایین بیاید که با قرار دادن خازن می توان ضریب قدرت مدار را اصلاح کرد. در کشورهای صنعتی مقرر شده که استفاده از لامپ های فلورسنت باید همرا با خازنی برای جلوگیری از جرقه استارتر و خازنی برای اصلاح ضریب قدرت تا میزان 9/. باشد.

2- استارتر:

تشکیل شده از یک لامپ نئون کوچک که یکی از الکترودهای آن را یک تیغه بی متال و الکترود دیگر آن را یک تیغه فلزی تشکیل می دهد. اختلاف سطح روشن شدن استارتر در حدود 140 تا 160 ( ولتاژ مورد نیاز برای یونیزاسیون گاز نئون داخل استارتر) ولت و اختلاف سطح خاموش شدن آن در حدود 120 تا 130 ولت است. برای جلوگیری از پیدایش جرقه و پارازیت یک خازن با استارتر به صورت موازی بسته می شود. شکل ساختمان داخلی استارتر را نشان می دهد.

رنگ نور لامپ فلورسنت متناسب با ماده فلورسانس داخل لامپ تغییر می کند. علاوه بر ماده فلورسانس معمولا یک ماده کمکی برای تکمیل فعل و انفعالات شیمیایی به آن اضافه می کنند.در جدول نوع ماده و فرمول شیمیایی، نوع ماده کمکی و رنگ نور تولید شده به وسیله لامپ آمده است.

علاوه بر وسائل ذکر شده در قسمتهای قبل وسائل کمکی از قبیل پایه لامپ (سوکت لامپ)، پایه استارترو... نیز مورد نیاز است. پایه لامپ از جنس چینی یا کائوچو یا پلاستیک مخصوص ساخته می شود. در دو سر لامپ زائدهای فلزی وجود دارد که این زائده ها به فیلامان لامپ وصل است ودر داخل سوکت های لامپ جای می گیرد. برای استارتر نیز پایه جداگانه ای در نظر گرفته شده است یا روی یکی از پایه های لامپ محل مخصوصی برای آن تعبیه شده است.

موارد استفاده لامپ های فلورسنت:

به دلیل راندمان نوری بسیار بالا و تنوع رنگ لامپ های فلورسنت مصرف زیادی در روشنایی مراکز صنعتی، تونل ها، مراکز تجاری و منازل مسکونی دارند.

دنیای حرفه و فن www.herfe-rszy.blogfa.com

منبع: کتاب کارگاه سیم کشی برق، سال اول هنرستان

روش کار لامپ فلورسنت، مهتابی و مدار فنی و حقیقی آن

مطالب مشابه :

مدار مهتابی (فلورسنت)

ساختمان و روش کار لامپ های کم مصرف

مدارهای الکتریکی و الکترونیکی لامپ فلورسنت

نصب و سیم کشی مهتابی