نشست 28 تیر اهالی دوبله در خبرگزاری مهر (قسمت اول)

بهرام زند

به گزارش خبرنگار مهر، زند با اشاره به وضعیت کلی دوبله در ایران گفت: "حرف‌هایی در اینجا شنیده شد، ولی تقصیر این آدم‌ها نیست. یک دوبله خوب از فیلم خوب و ترجمه خوب شروع می‌شود که این اتفاق در تلویزیون نمی‌افتد. ترجمه خوب نیست. در واقع ترجمه بد به همان صورت به اتاق دوبله می‌آید. بعضی وقت‌ها با انتخاب نادرست صداها دوبله خراب می شود، ولی دوبله‌های خوب خیلی زیاد بوده است."

وی با اشاره به دوبله مجموعه تلویزیونی "راه قدس" افزود: "این مجموعه هیچ چیز نداشت. ما فکر کردیم با یک دوبله خوب این را برای مردم شنیدنی و جذاب کنیم، چرا که هدف رضایت مردم است. سعی کردیم از واژه‌هایی استفاده کنیم که برای مردم ملموس باشد و از شنیدن آن لذت ببرند. فیلم‌های تاریخی، کلاسیک و ... واژه‌های خاص خود را می‌طلبند. این اتفاق کم نیفتاده و بارها اتفاق افتاده است."

مدیر دوبلاژ مجموعه "مدار صفر درجه" ادامه داد: "مجموعه "ناوارو" خیلی از قسمت‌هایش غیرقابل پخش بود، ولی ما دروغ نگفتیم و فقط آن را برای مردم قابل شنیدن کردیم. خود مسئولان پخش به این مسئله اشاره کردند. خیلی زحمت برای این کار کشیده شد و تمام اینها با عشق انجام شده، ولی ما می‌بینم در برخی مواقع که کار دوبله می‌شود یک اینسرت می‌زنند و صدا ناسینک می‌شود و افت پیدا می‌کند. بعد همه چیز را از دوبله می‌بینند. این موارد ربطی به دوبله ندارد. تمام فیلم‌ها با عشق کار شده است."

زند در ادامه افزود: "یکی از اشکال‌های بزرگ ما مترجم‌ها هستند. در یکی از جلساتی که داشتیم من به مترجم‌ها گفتم شما زبان های خارجی را خیلی خوب بلدید، اما چقدر زبان فارسی می دانید؟ مترجمان قدیم ما خیلی خوب فارسی بلد بودند و بجا از واژه‌ها استفاده می‌کردند، ولی الان این طور نیست. از یک واژه یکسان چندبار در سه خط استفاده می‌کنند. یکی خیلی عاشق کارش است و تمام این موارد را درست می‌کند، اما با این فرصتی که هست، نمی‌توان این کار را همیشه انجام داد."

وی با اشاره به اینکه تمام اتفاقات بد جای دیگری می‌افتد، گفت: "تنها اتفاق بدی که اینجا می‌افتد، این است که عادت شده کارها با عجله انجام شود. نتیجه این می‌شود که برخی عادت کرده اند تند تند حرف بزنند. یک مقدار زیادی احساسات در این فیلم‌ها از بین رفته است. این درد بزرگ دوبله است که می‌توان روی آن دست گذاشت، باید برای این مسئله فکری کرد."

زند درباره دوبله "مدار صفر درجه" هم گفت: "قرار بود سه تا چهار هنرپیشه در این مجموعه جای خودشان صحبت کنند، ولی وقتی بخش‌های خارجی کار را دیدم، فهمیدم از خیلی دوستان و گویندگان حرفه‌ای می‌توانم استفاده کنم و هنرپیشه‌هایی که صدایشان قابل قبول است مثل رویا تیموریان و ... هم می توانم استفاده کنم. البته از قبل من تیموریان را می‌شناختم، ولی بعد که صدای همسرشان مسعود رایگان را هم شنیدم، احساس کردم برای کار مناسب است و بعد از تست هم جواب داد."

وی افزود: "لعیا زنگنه خیلی دوست داشت جای خودش صحبت کند،‌ وقتی حس او را در کار دیدم، گفتم چرا از او استفاده نکنم و من از صداهای متنوع دوبلورها و هنرپیشه‌ها استفاده کردم. در اتاق دوبله هنرپیشه‌هایی که قبول شدند، با آنها خیلی کار شد تا به نتیجه مطلوب رسیدیم و هر چه جلوتر رفت بهتر هم شد. پنج زبان را در این مجموعه با حساسیت‌های حسن فتحی به حدی کار کرده‌ایم تا فارسی شود و به یک نتیجه خوب برسیم."

در ادامه نشست نقد و بررسی دوبله در مهر کیکاووس یاکیده درباره وضعیت دوبله گفت: "ترجمه در ادبیات ضرورت دارد. همان قدر که ترجمه در مرزهایی ناتوان می‌ماند مثل شعر، دوبله هم در جاهایی ناتوان است. ما درباره یک اثر هنری صحبت می‌کنیم. وقتی در یک قطعه موسیقی یک نت اشتباه بزنید، نمره شما صفر است، 19 نیست. وقتی اولین مشکل پدیده‌‌ای هنری مثل دوبله را پیدا کنید، نمره آن دوبله صفر است. حال می‌خواهد مشکل صدا، ویرایش، گوینده یا هر چیز دیگر باشد. به هر طرف که بروید به آبادی نخواهید رسید."

وی در ادامه افزود: "به نظرم هر فیلمی که بیاید و قابلیت این را داشته باشد که قیچی بخورد، صاحب ارزش نیست. چون به یک اثر خوب نمی‌توان دست زد. اولین نشانه این است. به محض اینکه دست می‌زنید فاقد ارزش است. حال می‌خواهیم ترجمه کنیم، دوبله کنیم، دست صدابردار بسپریم و ... شرایط مناسب نیست. من اگر کارمند باشم دیگر نمی‌توانم پشت میکروفن صحبت کنم. تمام توان من این است که کارمند نیستم. باید رهایی باشد و اگر به این مطلب هم بپردازیم، باز هم به هیچ جا نمی‌رسیم."

زهره شکوفنده با اشاره به اینکه مردم باید صدای گویندگان را بشنوند نه چهره ها را بشناسند، گفت: "الان 52 سال است مردم صدای من را می‌شنوند و از پنج سالگی وارد این حرفه شده‌ام. مردم این صدا را دوست دارند و وقتی این صدا را از پزشک دهکده می‌شنوند، دوست دارند و لذت می‌برند، اما وقتی مردم چهره ما را ببینند، وقتی فیلم را تماشا می‌کنند ناخودآگاه به یاد من می‌افتند و دیگر این جذابیت را برای آنها ندارد."

منوچهر زنده‌دل با اشاره به دوران طلایی دوبله گفت: "بخشی از این مسئله به سانسور برمی‌گردد. اگر فیلمی در آن موقع به نظر شما خوب بود، برای اینکه سانسورها کمتر بود. الان هم در دنیا فیلم‌های خوب ساخته می‌شود، ولی آنها برای جامعه خود فیلم را می‌سازند. آنها نمی‌آیند فیلمی سفارشی برای ما بسازند. در فیلم‌های فارسی مثلث عشقی می‌بینیم، ولی در فیلم‌های آمریکایی این موارد حذف می‌شود و مقصر این دوبلورها نیستند."

وی خاطرنشان ساخت: "در دوبله یک فیلم فقط یک گوینده نیست، بلکه ترجمه، ویراستار، صدابردار، بخش فنی و ... مسئول است. همه بخش فنی فیلم را رها می‌کنند. حال یک فیلم خیلی خوبی ساخته می‌شود و موسیقی خیلی خوبی هم دارد. به عنوان نمونه "پدرخوانده" فیلم مطرحی است، حال نمی‌توانند از باند بین‌المللی استفاده کنند، آهنگ اکسیژن را برای این فیلم می‌گذارند. یا برخی مواقع مواردی حذف می‌شود که اصلاً ضرورتی ندارد. به نظرم اگر قرار است دوبله نقد شود، باید تمام عوامل را در نظر گرفت و تنها گویندگان را مقصر قلمداد نکنیم."

رضا آفتابی، دوبلور جوان، درباره مشکلات دوبله گفت: "من در این باره یک صورت دیگر را هم می‌بینم. آیا شما به عنوان یک خبرنگار به یک دوبله خوب پرداخته اید؟ آیا بعد از انقلاب دوبله‌هایی خوبی که انجام شد، شما سراغ آن رفتنید و نقد کردید؟ ما همیشه نیمه خالی لیوان را می‌بینیم. آیا فیلم "جی اف کی" دوبله بدی داشت؟ خسرو خسروشاهی چهار روز برای دوبله این فیلم زحمت کشید. آیا شما به دوبله این فیلم توجه کردید؟"

علیرضا منصوری راد، رضا آفتابی

وی در ادامه افزود: "بهرام زند، منوچهر اسماعیلی، زهره شکوفنده و دیگر بزرگان و حتی جوانان بعد از انقلاب فیلم‌های خوبی دوبله نکرده‌اند؟ من خیلی کم دیده‌ام از کار خوب تعریف کنند. همه به تشویق نیاز دارند. آیا نقد خوب کرده‌ایم که حالا نقد بد کنیم؟"

افشین زینوری با اشاره به دوبله "شرلوک هلمز" گفت: "بعد از 10 تا 12 سال مجموعه "شرلوک هلمز" پخش می‌شود و امروز شاید به جرات باید بگوییم بیشترین تماس‌های تلفنی را برای دوبله خوب این مجموعه داشتیم. بعد از انقلاب هم دوبله خوب داشتیم. سریال‌های فارسی مثل "مدار صفر درجه" که آقای زند خیلی زحمت کشیدند. کار طاقت فرسایی است. البته من در این مجموعه صحبت نکرده‌ام، ولی اطلاع دارم هشت تا 9 ماه برای دوبله این کار زحمت کشیده شده است."

افشین زینوری، منوچهر زنده‌دل، شروین قطعه‌ای

این دوبلور جوان ادامه داد: "باید برای دوبله فرهنگ سازی کنیم و تنها دوبلورها برای دوبله یک فیلم نیستند و بخش‌های متفاوتی را باید در نظر بگیرند. جدا از فیلم‌های آمریکایی، فیلم‌های آسیایی مورد توجه مردم قرار گرفته. به عنوان نمونه مجموعه "جواهری در قصر" به مدیریت دوبلاژ زهره شکوفنده مورد استقبال مردم قرار گرفته، حتی یک یا دو بار که گویندگان برای این مجموعه نتوانستند بیاند و گویندگان دیگری صحبت کردند، مردم تماس‌های زیادی گرفتند و به گوش مدیران هم رسیده بود."

شروین قطعه‌ای هم در ادامه این نشست گفت: "برای اولین بار آقای ضرغامی از دو دوبلور پیشکسوت احمد رسولزاده و پرویز بهرام به عنوان صدای ماندگار تقدیر کردند که جای تشکر دارد. در جشنواره فجر هم بچه‌های دوبله فراموش شدند. درباره آقای بزرگی نباید زود قضاوت کرد، چرا که او اسماً کار خود را شروع کرده و هنوز عملا اتفاقی نیفتاده است."

شروین قطعه‌ای، علیرضا باشکندی

وی خاطرنشان ساخت: "اما با صحبت‌هایی که با آقای بزرگی داشتیم، ایشان برنامه‌های خوبی دارد و مطالعه خوبی هم درباره واحد دوبلاژ در سال‌های گذشته کرده است. روی ترجمه خیلی تاکید دارد و در حال حاضر از حسین شایگان که از مترجمان خوب است، استفاده می‌کند. سال قبل هم برای گسترش مدیریت دوبلاژ برای جوانان دوبلور که 10 تا 15 سال سابقه داشتند، دوره‌ای گذاشته شد. من به همه چیز خوشبینم و امیدوارم شرایط بهتر شود."