لوپوس( Systemic lupus erythematosus SLE ) چيست

لوپوس( Systemic lupus erythematosus SLE ) چيست:

لوپوس یک اختلال در سیستم ایمنی بدن می‌باشد.بدین معنی که سیستم ایمنی که باید از بدن بر علیه میکروب های خارجی دفاع کند سلولهای خود را به غلط بیگانه تصور کرده و بر علیه آنها وارد عمل میشود. روماتیسم مفصلی هم نوعی بیماری خود ایمنی است. علت این عملکرد معیوب سیستم ایمنی به درستی شناخته شده نیست ولی بنظر میرسد عواملی مانند بعضی عفونت ها، داروها یا تابش نور خورشید میتواند شروع این اختلال را نسهیل کند. تغییرات هورمونی بر روی این بیماری تاثیرگذار هستند و شاید به همین علت بیماری لوپوس در زنان شایعتر است

علائم لوپوس چیست

نوع علائم و شدت آنها در بیماران مبتلا به لوپوس متفاوت است بسیاری از مبتلایان به لوپوس احساس ضعف و خستگی میکنند. وزنشان کم شده و تب خفیفی دارند. علائم دیگر این بیماری عبارتند از

علایم و نشانه هایی که ممکن است زنگ خطری برای عود بیماری لوپوس باشد.

خسته شدن بیش از حد انتظار
احساس ضعف مداوم
احساس درد در تمام بدن
داشتن تب به صورت خفیف یا شدید
بی اشتهایی مداوم
کاهش وزن ناخواسته
افزایش ریزش مو
خونریزی از بینی به صورت مکرر
زخم های سقف دهان به طوری که پس از خوردن غذاهای تند دچار سوزش شود
بثورات پوستی در نقاط مختلف بدن
درد مفاصل
تورم مفاصل
خستگی مفاصل هنگام برخاستن از خواب
درد قفسه سینه با افزایش تنفس
تنگی نفس
سرفه همراه با خلط خونی
سردردهای غیرمعمول و مداوم
احساس حالت تهوع و استفراغ
احساس ناراحتی و درد در شکم به طور مداوم
ورم کردن پاها به طور مداوم
ورم کردن پلک ها
دیده شدن خون در ادرار

درد مفاصل و عضلات : درد مفاصل و عضلات در اغلب مبتلایان به لوپوس وجود دارد. در بعضی از بیماران مفاصل معدودی گرفتار شده اند در حالیکه در تعدادی دیگر مفاصل زیادی دردناک میشوند. مفاصل کوچک دست و پا شایعترین مفاصل گرفتار هستند ولی مفاصل مچ دست، آرنج، زانو و مچ پا ها هم ممکن است گرفتار شوند. ممکن است درد مدتی در یک مفصل باشد و بعد از مدتی در مفصلی دیگر احساس شود. بجز درد مفصلی مشکل دیگر احساس خشکی در مفصل است که در صبح ها و بعد از برخاستن از خواب بیشتر است. مفاصل ممکن است قرمز شوند. درد مفصلی ممکن است چند ساعت تا چند ماه طول بکشد و ممکن است خفیف و یا شدید باشد. گاهی اوقات مفصل گرفتار شده قدری متورم هم میشود ولی تخریب مفصلی مانند آنچه در روماتیسم مفصلی دیده میشود در بیماری لوپوس وجود ندارد.

فنومن رینود : فنومن رینود Raynaud’s phenomenon به وضعیتی میگویند که سرما یا استرس موجب اسپاسم عروق در قسمتی از اندام میشود. علامت این اسپاسم معمولا درد در انگشتان دست یا پا است. فنومن رینود در بیماری لوپوس به علت التهاب عروق خونی ایجاد میشود و گاهی اوقات چنان شدید شده که منجر به گانگرن و سیاه شدن انگشت میشود.

پوست، دهان و مو : ضایعه پوستی بیمار مبتلا به لوپوس بصورت قرمزی به شکل پروانه بر روی بینی و دو طرف گونه در سه چهارم بیماران دیده میشود و نیمی از این ضایعات پوستی در معرض نور خورشید تشدید میشوند. این قرمزی پوستی بر روی پوست دست ها یعنی جاهاییکه در معرض تابش نور خورشید هستند هم دیده میشود. در 60 درصد بیماران این ضایعات پوستی به نور خورشید حساسند. زخم های داخل محوطه دهان و ریزش مو هم از دیگر علائم لوپوس است.

خون : اغلب این بیماران یک کم خونی خفیف دارند. گاهی هم کاهش مقدار گلبول های سفید و یا پلاکت در بیماران مبتلا به لوپوس دیده میشود. گاهی اوقات غدد لنفاوی این بیماران متورم و بزرگ میشوند

قلب و ریه : در بیمار مبتلا به لوپوس ممکن است پرده دور قلب و پرده دور ریه ملتهب شده که موجب درد قلب و یا درد ریه میشود

کلیه : در 30 درصد مبتلایان به لوپوس کلیه ملتهب میشود که نتیجه آن دفع پروتئین از طریق کلیه در ادرار است.

مغز و سیستم عصبی : افسردگی و اضطراب در این بیماران شایع است. سردرد، احساس گزگز یا خواب رفتگی در اندام و تشنج ممکن است در بیماران دیده شوند.

دستگاه گوارش : درد شکم، تهوع و استفراغ ممکن است از علائم این بیماری باشند

سبب شناسي:

این نام، در پزشکی با علامت اختصاری آن به‌کار می‌رود. لوپوس (Lupus) در زبان لاتین به معنی گرگ و اریتما (Erythema) در زبان یونانی به معنی سرخی است. این اصطلاح، به‌بیماری نقص ایمنی پوست و ارگان‌های داخلی که منشأ آن تاکنون شناخته نشده‌است، اطلاق می‌گردد. در نوع رایج‌تر آن «ال. ئی. کرونیکوس دیسکوئیدس» که فقط محدود به‌پوست می‌شود، اکثراً روی صورت و بینی لکه‌ای سرخ رنگ به شکل پروانه نقش می‌بندد. نوع حاد آن، که به‌ندرت به‌مرگ می‌انجامد و بیشتر در زنان و در دههٔ سوم سنین زندگی بروز می‌کند، به‌ارگان‌های داخلی مانند کلیه، قلب و مفاصل نیز سرایت می‌نماید. پس از بروز (.L. E)، در خون بیمار، عوامل دفاعی پدیدار می‌گردد که علیه سلول‌های حفاظت کننده و گلبول‌های موجود در خون اقدام کرده و به‌نابودی آنها می‌پردازد و منجر به‌تقلیل گلبول‌های سفید و قرمز خون می‌شود. در این مقطع، سلول‌های ایمنی حاصل از این فعل و انفعالات، در جدارهٔ رگ‌ها و سایر نقاط بدن رسوب نموده که این خود به‌دگرگونی ارگان‌های مربوطه می‌انجامد. به زبان ساده تر، این بیماری مظهر نوعی برادرکشی است که طی آن گلبول‌های سفید - که به منزله سیستم دفاعی بدن هستند - شروع به از بین بردن یکدیگر و در مراحل پیشرفته بافت‌های گوناگون بدن می‌کنند و در نتیجه تعداد آنها کاهش یافته و شدت بیماری را سبب می‌شوند.گرچه منشأ و عامل بروز این بیماری تاکنون ناشناخته مانده‌است لیکن پژوهش‌گران حدس می‌زنند که عامل بروز این بیماری احتمالأ نوعی ویروس یا پرتو فرابنفش است. علاوه بر فرضیه فوق، نتایج حاصله از آزمایش‌های دیگر، حاکی از این است که عامل ژنتیکی نیز در این بیماری مؤثر است:

خویشاوندان درجه اول و دوم یک فرد ِ مبتلا به‌لوپوس، بیش از دیگران در معرض ابتلا قرار می‌گیرند.
احتمال این‌که یک شخص مبتلا به‌لوپوس حداقل دارای یک خویشاوند درجهٔ اول مبتلا به‌همین بیماری بوده‌باشد، در حد ٪۳ تا ٪۱۰ ثابت شده‌است.
آمار موجود در باره دوقلوهای تک تخمکی مبتلا به‌لوپوس ۲۵ درصد است.»
آمار دوقلوهای دوتخمکی مبتلا به‌لوپوس فقط ٪۵ است.

درمان:

لوپوس درمان نمیشود بلکه کنترل و مدیریت میشود. بیماران باید بطور مرتب به پزشک مراجعه کنند و تحت نظر باشند. پزشک معالج برحسب وضعیت بیماری نوع درمان ها را بطور مرتب تغییر میدهد. مهمترین اقدامات درمانی در لوپوس عبارتند از

داروهای ضد التهاب : داروهای ضد التهاب مثل ایندومتاسین، بروفن، سلکسیب، پیروکسیکام، ملوکسیکام، مفنامیک اسید، ناپروکسن و یا مفنامیک اسید هستند که درد مفاصل و عضلات بیمار را کاهش میدهند

هیدروکسی کلروکین Hydroxychloroquine : در درمان ضایعات پوستی، احساس خستگی و درد مفاصل بکار برده میشود. بعد از شروع مصرف این دارو اثر آن معمولا پس از 12-6 هفته ظاهر میشود. ممکن است لازم شود این دارو برای مدت های طولانی مصرف شود. گاهی اوقات این دارو روی چشم اثر نامطلوب دارد پس بیمارانی که این دارو را مصرف میکنند باید معاینه چشم پزشکی شوند.

کورتیکوستروئید : مصرف کورتیکوسترویید یا کورتن در موارد شدید بیماری است.

داروهای ضعیف کنند سیستم ایمنی : مانند آزاتیوپرین، سیکلوسپورین، سیکلوفسفامید، متوترکسات و میکوفنولات در بعضی از مبتلایان به لوپوس مصرف میشوند. این داروها سیستم دفاع ایمنی بدن را تضعیف میکنند و مصرف آنها احتمال بروز عفونت در بیماران را بیشتر میکند.

بیماران مبتلا به لوپوس ممکن است به علت مصرف کورتن دچار نکروز سر استخوان ران شوند. این نکروز ممکن است نیاز به عمل جراحی دکمپرشن یا در موارد پیشرفته نیاز به تعویض مفصل ران داشته باشد.

بیماران مبتلا به لوپوس باید تا حد ممکن از تابش نور خورشید دوری کنند چون آفتاب موجب تشدید بیماری آنها میشود. این بیماران باید بسیار بیش از دیگران مراعات کنند تا دچار عفونت در جایی از بدن نشوند و از تماس با بیماران عفونی اجتناب کنند. در حالت شدید بیماری بارداری برای بیمار توصیه نمیشود و مصرف بعضی از داروهای ضد بارداری هم برای این بیماران مضر است.

منابع:

کلینیک آنلاین روماتولوژی

بی‌بی‌سی فارسی، ۱۰ مارس ۲۰۱۱. بازبینی‌شده در ۱۳ مارس ۲۰۱۱.

مبانی طب داخلی سیسیل
رابینز - پاتولوژی پایه

لوپوس( Systemic lupus erythematosus SLE ) چيست

علائم لوپوس چیست

مطالب مشابه :

روماتیسم غیر مفصلی

لوپوس( Systemic lupus erythematosus SLE ) چيست

تست نوار عصب و عضله چگونه در تشخيص بيماري كمك مي كند

ليست آزمايش ها

سلنیوم Se

مقالات سایت جامعه مجازی طب فیزیکی و توانبخشی ایرانیان

معرفی دکتر سید ماشاء الله فرخنده (کشفی)

آناتومی و فیزیولوژی درد (Anatomy and physiology of pain)