شهر من انزلی

بندرانزلی در طول جغرافيايی 49 درجه و 28 دقيقه و عرض جغرافيايی 37 درجه و 33 دقيقه و ارتفاع 24 متر پايين‌تر از سطح آب های آزاد قرار دارد. انزلی در 40 کيلومتری شمال باختری شهر رشت و در مسير راه اصلی رشت – رضوان شهر و 136 کيلومتری جنوب خاوری آستارا می باشد. رود پسيخان و رود بهمبر از اين شهر می‌گذرد. آب و هوای آن معتدل و مرطوب بوده و باران سالانه به طور متوسط 1951 ميلی متر است. همسايه‌های بندر انزلی از شمال دريای مازندران، از خاور شهرستان رشت، از جنوب شهرستان صومعه سرا و از باختر شهرستان رضوان شهر هستند. بندرانزلی مهم‌ترين بندر شمالی ايران است که در کرانه جنوب باختری دريای مازندران و در قسمت شبه جزيره غازيان قرار گرفته، طول اين شبه جزيره به 35 کيلومتر می رسد که مرداب انزلی را از دريای مازندران جدا می کند. بندر انزلی در مسير راه رشت – رضوان‌شهر قرار دارد و تا رشت 40 کيلومتر و تا رضوان‌‌شهر 28 کيلومتر فاصله دارد. طبق سرشماری سال 1375 جمعيت شهرستان بندر انزلی 119827 نفر بود. زبان شان فارسی است که آن را با گويش گيلکی ادا می کنند.

وجه تسميه و پيشينه تاريخ

روسها بندر انزلی را در سال 1184 شمسی به آتش کشيدند و احتمالا" هر گونه آثاری که می توانست قدمت انزلی و مردم آنرا روشن نمايد در آتش بيداد بيگانگان سوخت و به خاکستر تبديل گرديد. بندرانزلی با وجود تاريخ کوتاه خود به سرعت صنعتی شده و رشد و توسعه چشم‌گيری داشته است که شروع آن مقارن با حکومت سلسله صفوی در ايران بوده است. امکان ماهی‌گيری، روابط بازرگانی ايران با کشورهای همسايه و ديگر عوامل نخست انزلی را تبديل به يک شهرک و‌ آن گاه مبدل به يک بندر مهم کرد. اقتصاد بندر انزلی توريستی و ترانزيتی و 30% کشاورزی است. انزلی امروزه به واسطه ارتباط با کشورهای مستقل شمالی‌و نزديکی به نقاط پرجمعيت و مراکز مهم تجاری وصنعتی ايران از اهميت ويژه ای برخوردار است و ضمن تماس دريايی با بندر مهم کرانه دريای مازندران، از راه کانال ولگا – دن و دريای سياه با بندرهای تجاری و بين المللی کشورهای مختلف اروپايی نيز ارتباط دارد.

در اين بندر اسکله های قابل استفاده‌ای برای پهلو گرفتن کشتی های بازرگانی فراهم است، به طوری که در يک آن، چندين‌فروند کشتی را به اسکله و چندين فروند ديگر را به صورت دوبله پهلو می‌دهند.تالاب‌انزلی،منطقه‌ی‌حفاظت‌شده‌سياکشم،منطقه‌ی‌حفاظت‌شده سرخانکل، آرامگاه آقا سيد محمد نجفی، برج ساعت، بقعه امام زاده صالح، بقعه بی بی حوريه، پل غازيان، پل ميان‌پشته، ساختمان گمرک، ساختمان معتمدی وکاخ ميان پشته نيز برخی از ديدنی‌های شهرستان بندر انزلی را تشکيل می‌دهند.

بندر انزلی در اوايل صفويه ( زمانی که قزوين پايتخت بوده است ) مورد توجه انگليسيها قرار گرفت تا بعنوان سر پلی برای عبور ابريشم گيلان که مرکز آن در رشت بوده به روسيه باشد , همين امر باعث شد که روسها و حکومت مرکزی ايران نيز به موقعيت بندر انزلی پی ببرند.

بندر انزلی به دليل موقعيت خاص جغرافيايی بهترين پناهگاه و لنگرگاه برای کشتيهای تجارتی و نزديکترين و امن ترين راه بين ايران و اروپا از طريق روسيه در مسير تجارت و محلی برای تخليه و بارگيری کالای تجارتی و عبور مسافرين گرديد.

چنانچه در زمان نادر شاه , انزلی پايگاهی جهت بارگيری برنج و ساير مايحتاج قشون نادری که در قفقاز می جنگيدند بوده است.

درعهد قاجاريه تردد کشتيهای بادبانی و بخاری به منظور حمل و نقل کالا خصوصا" حمل نفت که سابقه 200 ساله دارد به اوج خود رسيد و بندر انزلی بعنوان يکی از مهمترين بنادر سواحل جنوبی دريای خزر در آمد و پس از تحويل تاسيسات بندری بوسيله شورويها در سال 1306 شمسی , دولت ايران به تجهيز اين بندر اقدام و امروزه يکی از بنادر مجهز و مهم ايران محسوب می گردد. و از طريق آبراه های شوروی سابق به اروپا ارتباط کشتيرانی دارد. قديمی‌ترين ذکری که در متن های تاريخی از انزلی وجود دارد مربوط به سال 863 هـ . ق است که در آن زمان دهکده ای کوچک بوده است. اين ناحيه از اوايل دوره صفويه، مورد توجه انگليسی ها، روس ها و دولت مرکزی ايران که پايتخت آن قزوين بود، قرار گرفت. انگليسی ها در تجارت ابريشم گيلان، با داير کردن شرکتی تجارتی در مسکو، راه رشت – انزلی – بادکوبه به اروپا را رونق بخشيدند و انزلی به عنوان «دروازه‌اروپا» معروف شد. از اين زمان به بعد، ‌انزلی به تدريج به صورت توقف گاهی برای کشتی های تجاری و پلی ميان رشت و اروپا قرار گفت و روز به روز بر رونق آن افزوده شد. با روی کار آمدن پهلوی اول و توجه وی به بندر انزلی، اين بندر بازسازی و اسکله های جديدی در انزلی و غازيان ساخته شد و اداره بندر و کشتی رانی مجهز گشتند. در حال حاضر، بندر انزلی يکی از زيباترين شهرهای گيلان و مجهز ترين بندر کرانه های دريای مازندران است که سالانه هزاران تن کالا توسط کشتی، ‌از آن خارج و يا به آن وارد می شود.

مهم‌ترين‌صنايع دستی اين شهرستان سبدبافی، حصيربافی و سفال‌گری است. سبدبافی و حصيربافی از صنايع دستی رايج در اين شهرستان است که خانگی است. سبد و حصير مصارف گوناگون دارند و برای کف و سقف به کار می روند و سبد، کلاه، حصير،زيرانداز، کفپوش از آن‌ها تهيه می‌شوند. سبد و حصيرهای رنگی جنبه هنری و تزيينی دارند. روستاهای اطراف شهرستان بندر انزلی از نظر توليد حصيرهای زيبا و مرغوب شهرت دارند. دو گونه سفال در اين شهرستان توليد می‌شوند. سفال‌هايی که از وسايل ضروری زندگی است و مورد استفاده مردم قرار می گيرند مانند سفال‌های سقف برای پوشش بام‌ها و انواع ظروف مورد نياز خانه ها مانند گلدان،کوزه،نمکدان و غيره. دوم سفال‌هايی که جنبه تزيينی دارند و در ساختن آن ذوق و استعداد به‌کار رفته و گروه دوم به مفهوم واقعی سفال است که جزو صنايع دستی به شمار می آيد. صنايع دستی يکی از مهم‌ترين جاذبه های گردشگری شهرستان بندرانزلی را تشکيل می‌دهند.

مکان های ديدنی و تاريخی

1. مرداب انزلی : مهمترين و جالب‌ترين نقطه شهر انزلی‌، تالاب آن است. مرداب بين المللی انزلی، زيباترين و بزرگترين مرداب دنيا است که از نظر زيست محيطی ، سياحتی و اقتصادی اهميت دارد. تالاب انزلی سواحلی پوشيده از نيزار و گلهای دريايی رنگارنگ و نيلوفر دارد و قايقرانی و اسکی ، شکار ، ماهيگيری و گردش با قايق از تفريحات رايج در آن است. وسعت آن 280 کيلومتر مربع و با عمق 2/8- 1/2 متر و دارای جزاير متعدد است. در زمستانها هزاران پرنده دريايی بخصوص قوهای زيبا به اين محل مهاجرت می کنند. به علت فراوانی گلهای نيلوفر، مرداب به جزيره گلها نيز معروف است. انواع ماهيان و گياهان در مرداب وجود دارند.

اين تالاب در قسمت جنوبی بندر انزلی قرار دارد و طول متوسط آن در امتداد شرقی - غربی - 3‌کيلومتر و عرض متوسط آن در امتداد شمالی - جنوبی تقريبا 3کيلومتر و وسعت کنونی آن 90کيلومتر مربع است، در حالی که تالاب انزلی در گذشته با باتلاق‌های اطراف آن در وسعتی حدود 400تا 450‌کيلومتر گسترده بوده است. حداکثر عمق آب در بهار 5/2 متر در قسمت غربی و ميزان بارندگی در اين منطقه سالانه 1500 تا 2000 ميلی متر است. تالاب انزلی به دليل ويژگی‌های طبيعی و خصوصيات حياتی آن از زيباترين مناظر آبی ايران و جهان است. گل‌های نيلوفر آبی که غنچه‌ها و برگ‌های آن سر از آب برآورده و سطح وسيعی از تالاب را پوشانده اند، در کنار لانه‌های پرندگان متعدد، متنوع و زيبای بومی‌‌و مهاجر منطقه‌، انبوه نيزارها و سکوت حاکم بر آنها از جمله زيبايی‌های اين تالاب به شمار می‌‌آيند. در برخی نقاط تالاب آب چنان تميز و شفاف است که مسافران قايق سوار، تصوير خود در آسمان آبی بيکران را مشاهده می‌‌کنند و لذت می‌‌برند. از ديدنی‌های ديگر انزلی‌، محوطه فانوس دريايی يا برج ساعت است.

2. ساحل دريا : ساحل دريا به طول 35 کيلومتر مکان دل انگيزی جهت آب تنی و آفتاب گيری است. آنچه سواحل انزلی را از سواحل ديگر دريای مازندران متمايز می‌‌سازد، عمومی‌‌بودن سواحل آن است که در دسترس همگان قرار دارد، در حالی که ساير سواحل دريای خزر مورد دخل و تصرف بخش خصوصی قرار گرفته و مسافران محترم بايد از پشت ديوارهای بلند و ويلاهای اختصاصی به دريا بنگرند. سواحل ماسه‌ای انزلی از روزگاران گذشته همواره در مقاطع مختلف سال پذيرای انبوه مسافران بوده است.

3. بلوار : اين پارک ساحلی در سال 1307 ساخته شده است. بلوار به وسعت 35000 متر مربع در کنار موج شکن و مشرف به دريا ساخته شده و همراه با گلزار زيبايش ديدنی می باشد.

4. موج شکن ( مول ) : در سال 1895 ميلادی جهت ايجاد اسکله و مقاومت در برابر امواج ، زير نظر دو مهندس روسی ساخته شده و مانند دماغه ای در داخل دريا پيش رفته است. در سالهای اخير بنای موج شکن توسعه يافته است.

5. پلهای غازيان و انزلی : به همراه پل انزلی در سال 1316 شمسی توسط مهندسين آلمانی ساخته شده است . دريا از روی اين پل بزرگ ، جلوه زيبايی دارد.

6. پل جديد غازيان : ديدن دريا از روی اين پل عظيم ديدنی و تماشايی است.

7. مناره : برج ساعت انزلی واقع در محوطه پشتی بازار سپه ( ميدان انزلی ) که قدمت آن به سال 1815 ميلادی می رسد ، 28 متر ارتفاع دارد و به منزله فانوس دريايی بوده است که در ساحل انزلی و در دل دريا مشاهده می‌‌شود. اين فانوس در سال 1230تا 1234 هجری قمری در زمان حکومت ناصرالدين شاه توسط خسروخان گرجی حاکم وقت ساخته شده استو با روغن چراغ روشن می‌‌شده و برای راهنمايی دريانوردان به کار می‌‌رفته است. در سال 1307 شمسی پس از مرمت اين برج ، ساعتی چهار سو بر فراز آن استوار گرديد که بعد از تعويض و تعمير در سال 1369 ، هم اکنون به درستی کار می کند.

8. موزه : کاخ ميان پشته در سال 1312 شمسی ساخته شده و دارای 11 اتاق و يک سالن پذيرايی و چهار سرويس حمام و دستشويی با نمای بسيار زيباست. اين کاخ در حال حاضر موزه نظامی می باشد و انواع سلاحهای گرم و سرد از زمان صفويه تا کنون در معرض ديد عموم است.

موزه نظامی بندرانزلی در ساختمانی قرار گرفته که خود موزه‌ای از معماری و هنر است. اين کاخ موزه که در ميان باغ دلگشايی با درختهای نارنج و سرو محصور شده از شمال به آبهای نيلگون خزر نظاره دارد. بنای اين کاخ موزه که به کاخ ميان پشته معروف است در سال ‪ ۱۳۱۰ به دستور رضاخان و به دست مهندسان ايرانی ساخته شده است.

از در شمالی به راهروی پهن سرسرای کاخ وارد می‌شوی که اکنون ماکتهايی از کشتی‌های مختلف و برخی ابزار ديگر دريايی در دو طرف و وسط آن قرار داده شده‌است. بعد از گذر از ميان اين راهرو به محوطه سرسرای کاخ می‌رسی که با دو رديف پله متقارن سپيد زيبا تو را به طبقه بالا راهنمايی می‌کند. ساختمان دارای يک سرسرای وسيع ، ‪ ۱۱ اتاق و يک سالن پذيرايی با چهار حمام و دستشويی است. سقف اتاقها از بتون مسلح است و روی آن به شکل زيبايی با دستان هنرمندان گچ بری شده و گوشه‌ها نيزبا تعدادی مجسمه‌های کوچک گچی زينت داده شده است.

کاخ ميان پشته پس از وقوع انقلاب اسلامی چند سالی بلا استفاده ماند و از سال ‪ ۱۳۶۷ پس از تعميرات اساسی به موزه نيروی دريايی تبديل شد. در حياط کاخ چند اراده تانک و توپ و سلاحهای سنگين و نيمه سنگين در بين درختان قرار داده شده که از همان ابتدا نظامی بودن کاخ را به ما يادآوری می کند.

در طبقه پايين بنا سلاحهای سبک و ادوات نظامی از زمان زنديه تا دوره رضا خان قرار داده شده‌است. تفنگهای بزرگ قلعه‌ای، تفنگهای سنگ چخماق، سپر و کلاهخود و نيزه‌ها سلاحهای ابتدايی هستند که جنگاوران کشورمان در قديم از آن استفاده می‌کردند. طبقه دوم بنا حالت کاخ بودن خود را بيشتر حفظ کرده و در آن از مبلمان مورد استفاده رضاخان و مهمانهايش ، قفسه‌های چوبی بسيار خوش ساخت و ظريف و در عين حال مقاوم ، شمعدانها و ساعتهای برنزی ، ظروف چينی و کريستال که تعدادی از آنها هدايای سران کشورهای خارجی به رضا خان است، نگهداری می شود.

راديو ضبط مبله هديه هيتلر به رضا خان يکی از اين تحفه‌ها است. تابلوی کبک آويز اثر کمال الملک و تابلوی نقاشی کار ناصرالدين شاه از جمله تابلوهای موجود در کاخ است. يکی ديگر ازآثار زيبای موجود لوستری است که از چوب يک پارچه تراشيده شده و بر سقف يکی از اتاقها نصب شده‌است. ميزهای چوبی خوش تراش با طرحهای بسيار ظريف و زيبا حکايت از سليقه هنرمندانه صنعتگران آن زمان دارد. در همه اتاقها شوميه ديواری تعبيه شده و پنجره‌های بزرگ فضای درون کاخ را به طبيعت زيبای پيرامون پيوند می‌دهد.

سالانه تعداد قابل توجهی از ايرانگردان و حتی گردشگران خارجی از اين موزه ديدن می‌کنند.

9. شنبه بازار : بازار محلی با قدمت بيش از 100 سال، در روزهای شنبه هر هفته برگزار می شود و محل فروش انواع محصولات و غذاهای محلی است.

10- بازارچه مرزی : بازارهای معروف به بازار روسی عبارتند از گيلار ، کاسپين ، پرديس و سنگاچين

11. دهکده ساحلی : مجتمع مسکونی و ويلايی دهکده ساحلی در ورودی شرقی انزلی واقع شده است و دارای 50 سوئيت ، 25 آلاچيق و... با قابليت اسکان صدها نفر می باشد. اين مجتمع دارای رستوران، فروشگاه، پارک ، مسجد ، منطقه شنای برادران و خواهران، زمينهای ورزشی ، ويلاهای ساحلی و ... می باشد.

12. ساختمان شهرداری و شهربانی : مشرف به بلوار ساخته شده و محل ترنم موزيک که به حافظيه معروف است در آن واقع است. بنای شهرداری انزلی يک بنای زيبا و ضمنا از نظر تاريخی قابل توجه است‌، زيرا شهرداری بندر انزلی اولين شهرداری ايران است. اين بنا در سال 13 0 0 هجری شمسی ساخته شده است.

13. سينماها : چهار سينمای قديمی شهر عبارتند از گل سرخ، هلال احمر، ايران و نيروی دريايی

14. مجتمع تفريحی طرح دريا : مناطق ويژه و مجهز طرح شنا مخصوص خواهران و برادران در خيابان پاسداران ، ساحل قو و نيز جنب هتل سفيدکنار قرار دارد که مجهز به انواع خدمات رفاهی، نجات غريق ، اسکله قايقرانی ،مرکز خريد و غيره می باشند.

علاوه بر موارد فوق : پارک شهر - ميدان مالا - آرامگاه بی بی حوريه- امامزاده صالح - آرامگاه آقا پير - آرامگاه آقا سيد نجفی و... را می توان اضافه کرد .

صنايع و معادن

صنايع‌دريايی‌و کشتی‌سازی، شيلات و انواع کارخانه‌های مرتبط با صنعت شيلان در شهرستان بندرانزلی وجود دارند. از معادن اين شهرستان اطلاعات مستندی در دست نيست.

کشاورزی و دام داری

برنج،مرکبات،کالاهای‌ساخته‌شده‌و‌ماهی‌از‌محصولات‌اين‌شهرستان‌استاساس اقتصاد مردم شهرستان انزلی را ماهی‌گيری تشکيل می‌دهد و حدود 30درصد از فعاليت‌های بازرگانی و اقتصادی اين ناحيه نيز به کشاورزی اختصاص دارد. آب کشاورزی از رودخانه و چاه تأمين می شود و فرآورده های کشاورزی آن : برنج، بنشن، دانه های روغنی، توتون، گياهان علوفه ای، سيب، انجير، انواع مرکبات و گردو است.دام داری نيز در کنار کشاورزی و بيش تر به صورت سنتی رواج دارد.

صنايع دستی

منبع: گروه مشاوران جوان سازمان بازرگانی استان گیلان

شهر من انزلی

مطالب مشابه :

شهر من انزلی

خلیج فارس

خلیج همیشه فارس