در سزمین ما ... در ائل و دیارمان ...

بیزیم یورد دا ... بیزیم ائلده ....

گونش ساچیر، یئر کورهسی فیرلانیر و سحر داغ دالیندان آرازی قیزیل بویاغا باتیران آیدینلیق  یواشجاسینا باتیر، شاید اؤز ایوینه قایدیر، یاداکی دنیانین باشقا بیر حصهسینه یئنیدن اؤز ایشیغینی پای آپاریر. هر حالدا گونشین بو گلیب گئتمهسیني، آیلارین و ایللرین اؤتمهسیني، بیزلر اوچون بیر رسام کیمی گؤز قاباغیندا جانلانديرير.

 ساوالان اتگینده و آراز قیراغیندا، سسسیز- سمیرسیز یئرلشيب یاتمیش آنایوردم، جیران اولاغی، گؤزللر سیرانگاهی، هابئله ایگیدلر مسکنی قوجامان موغان و منیم ایکی چای آراسیندا بیر غنچه کیمی بيتن، بیر اولدوز کیمی پارلایان آنا دوغما وطنیم، بیلهسوار دا هر گون بو ایستی و ایشیق یایان گونشی  اؤز محبت دولو سینهسینده قوناق ساخلایيب و تاریخ بویو بو گلیب- گئتمهگه یولداش اولوب.

«بالهاری» چایی ایله آراز آراسیندا تاریخ بویو برکت دولوسو اولان بیلهسوار، بوتون دونیانین و همی ده آذربایجانین اوزون تاریخه مالک اولان اؤلکهلری کیمی،. درین معنالی و محتشم کئچمیشه مالک اولان عادت و عنعنهلره صاحیبدیر.

خیال قوشونون نه قدر قانادلاری گوجلو اولسادا، بو دیارین کولتور دولو سماسینین آنجاق و آنجاق بیر کیچیک گوشهسینده قاناد چالا بیلر، یا کی بیر نهنگ قدرتلی فیکیر بو دیبی گؤرونمهين دنیزین تکجه اوزونده اوزه بیلر. بئله بیر حالدا من کیم اولام بیر بئله میدانا قدم قویام. ايَرسه بو ایشه اورهك چیرپینیرسا سبب بودور کی منده بو سئویملی اؤلکهنین قوجاغیندا ياشاييب بوی آتمیشام و بو منه قوت وئریب و جرأت باغیشلاییب کی اگر بو سمانین سینهسینه قانادلانا بیلمهسم، یاکی بو دنیزین دالغالارینا یئلکن سالا بیلمهسم ده بیر دامجی بو دنیزدن، بیر ایشیق بو سمادن گؤتوروب گلهجک نسیلینه پای ساخلايام. بیر بولاغين دنیزه قووشدوغو کیمی و بیر اولدوزون گؤی كؤكسونده پارلاديغي ساياق، اونلاری اؤز غرور و افتخار دولو کئچمیشلرینه باغلاماق بیر باریش یارادا بیلر، امید کی باشارام و امید کی دوزگونجهسینه بو پایی کئچمیشدن آلیب، بیر صداقتلی امانتدار کیمین گلهجکلره چاتدیرا بیلم.

بیزیم بو دیاردا ایللر بویو هر ایلین بو باشیندان اوباشینا قدهر، مناسبتلرله باغلی معنا دولو دبلر و اویونلار کیچمیشلرده اولوب و بیر نئچهسی هله ده  کئچمیشدن بیر یادگار کیمی سینهدن سینهیه کؤچرکن، بوتون ائل آراسیندا اؤز یئریني ساخلایيب. بوردا سیزينله، بو یئرده اکیندن بیچینهدک اولان  دبلره، قيسا باخیش سالماغی کیچیک بیر آددیم ساییب، یوللانیرام.

اکین واختی:

یای فصلی اؤز ایستی دولؤ یوکون دالینا چاتیب وداعلاشیب و پائیز اونون یئریني توتارکن، بو دَييشیكلیگ ايله بیر یئرده اکینچیلر خارمان دان ساخلادیغی دن- تاخیلین تومجارلارا (كيسه اي حامل بذر) توکوب یال-یاماجلارلا موغانین قیزیل تورپاق دوزلرینه يوللانيرديلار. اونلارین سلام صلوات سسی اؤلکهیه چوخ گؤرکملی و گؤزل بیر منظره باغیشلايیردی. اونلارین های- هارایلا حرکتلری و بیر- بیرینه یئتیشنده «بیره مین اولسین» دئیه خیر دعا وئرمهلری سانکی اونلارا درین اومید وئریردی.

پائیز فصلینده، اکین دن سورا قیش گلیب چاتينجا، جور به جور اویونلار بیلهسوار جاوان اوشاقلارینين باشلاريني قاتاركن ياشاديقلاري يئرده یاشایشین اصوللاريني اؤيرهنيب قایدا- قانونلا نئجه یاناشماغي و دشمن قارشیندا حاضیر اولماغا بير مشق سایلیردی. او جمله دن: «قاییش گؤتدو». «گیزدیلین پانج» و «چلینگ آغاج» و ... (بولارین هرسینین اؤزونه گؤره قایدا قانونلاری وار). اولورسا بو اويونلارين نئجه اوينانديغي يئرلي ياتاقلي آچيلانيب يازيلسين؟(گيزديلين پانج (همان قايم باشك بازي ).بو اويوندا بير ير مره (مكان مشخص) تانيلير. بير نفر گوزلرون يومور و باشقالاري گيزله نير..بيرينجي ادام اونلار گلمه ميش و مره يه چاتماميش و شوبه كلمه سين ديه مه ميش اونلاري توتوب و باشلارين نمادين شكل ده ياغليلاماليدر...

چیله آغشامی

قیش گیرر گیرمز پاییزین سون گونلری قارغارین غاریلتی سینان بیر یئردهدرین قار (مفهومو بللي دئييل لطفا باخيليب دَييشيلسين از صداي غارغاركلاغ كه خبر باريدن برف را تداعي مي كندو همزمان با ان بارش برف آغاز مي شود ) کیچیک و بؤیوک چیلهنین گلهجَگیندن خبر وئریب و جماعتی بو شاختالی قارلی- قیرولو گونلرله قارشیلاشماغا چاغیراردي. كئچميشده قیشین بیرینجی گئجهسي آخشامی بو سویوق و بوزلو هاوایا باخمایاراق، ایلین ان اوزون گئجهسینده بوتون ائل طایفا بؤیوکلرین ائوینه گئدیب، ایستی کورسو دورهسینده، دادلی دوزلو و تربیه دولو بایاتیلار، ناغیللار و حکایهلر ائشیدیب اؤيره‌‌نیردیلر. بؤيلهسينه بیر یئره ييغيليب،دئیيب گولوب، سؤز اؤيرنمکلر اوجا داغ سینهسیندن حیات باغیشلیان آخار بیر بولاغا اوخشاری واریدی. اينديلكده اولان ائل ادبیاتی اؤز وارليغيني او گئجهلره بورجلو اولماسی دانیلماز بیر حقیقتدیر. (اولورسا آدي گئدن باياتيلار، ناغيللار، حكايهلر و ... بورادا نمونهلر وئريلسين- عزيزيم كتان ياخچي ...گيمه گه كتان ياخچي ...گزمه گه ياد اولكه ..اولمه گه وطن ياخچي)

چرشنبه و بایرام قارشیلاماسی

بوتون ایران و آذربایجانين باشقا يئرلري كيمي، آخير چرشنبه و ايل بایرامیني قارشیلاماق اوچون موغانیندا دا چوخلو اورتاق عادتلر وار. اونلارين هاميسيني آچيقلاييب يازماق بو قيسا یازیدا يئرلشمهيهجك. آنجاق قیشین آخیر آیی و بایراما بیر آی قالمیش دؤرد چرشنبهنی شنلیك ائديب، تونقال قالاماق و تکمچینین یولونو گؤزلهیيب اونون پاییني وئرمك، شال سال لاماق قایداسی و قولاق آسما دبی و... گؤرکملی حکایهسی اولاردی. (بو يازيدا بئله گؤرونو داها ايندي بو دبلردن خبر يوخدور، اما سانيرام بئله دئييل، حتما آرا- سيرا دبلر قاليب. اولورسا نمونه اولاراق او دبلردن بير نئچهسي اولدوغو كيمي يازيلسين. بيرده رجاء ائديرم فولكلور كلي باخيشلا يازيلماسين، بو ساحهده جزئيات داها اؤنمليدير.)( بو دب لري بير چوخي هه له ده دورور ..او جومله دن تونقال قالاماق ( آتش افروزي چهارشنبه ها ) شال سال لاماق ...تكمچي پايي ويرمگ ..و...)

هابئله بایرام گونلرینده قارا بایرام (آچيقلانيب آنلامي يازيلسين، قارا بايرام) اولان لاری یادا سالیب و اونلارین گؤروشونه گئدمك ده چوخ بَيهنيلن دبلردندير کی هلهده واردی. اونودماياق آخیر چرشنبهنین سحری بیلهسوار شهرینده بالهاری چاینین قیراغینا گئدیب، آت چاپیشدیرما مراسیمینه باخماق اوشاق و بویوکلر اوچون گؤزل بیر خاطیره ایدی. تاسفلر اولسون ايندي هم بالهاری چايينين قیراغی حاصارلانيب همده بو گؤزل حماسی دب علتسيز آرادان گؤتورولوب. منجه بو چاي و باشقا يئرلرحاصارلانسالاردا ائلیميزين گؤزل دبلریني دوستاقلاتماق اولماز.

گؤزل یوردون گؤزل یازی

نوروز گلو نرگیس تپهسینین ان گؤزل بایراملیغی اوشاقلارا سایلیردی. یازدا بولودلارین آغلاییبیاغیش تؤکمهسی اکینچیلرین دوداغلارینا گولوش ائديب، اوشاقلارین توپا- توپا کوچهلرده: «یاغدی یاغیشلار بانلادی قوشلار ... » اوخوماسي بير گوزل جانلي تابلو يارالداردي کی یاغیشین یاغماسی، قوشلارین اوخماسی و قارانقوشلارین گلمهسی، طبیعتین یئنیدن دوغولماسیلا بیر یئرده ، تازا یاشایشین باشلانماسینا بيرشاهد ايدي. هلهده ياز ايله بيرگه قارانقوشلار يوردوموزا قوناق گلیر. آمما نرگیس تپهسینين نوروزگولونو اوشاقلارا اسیرگهمهسينين نهنيني بيلمهييرم. نه بيليم بلكهده یازدا یاغیش یاغاركن اوشاقلار داها نغمه اوخوماييب نرگيس تپهسينين اونلاردان كؤسمهسي اونلارالا گوزل یاغیش آراسینا چتير كيمي بیر دیوار چکیب!!!

یازین آخیر آیی بیچیندن قاباق، یئملیگ و قانقال موغانا طبیعتينه باغیشلایان نعمتلردندیر. كئچميشده بو آيدا  یئملیکچیلر و قانقالچیلار اونلاری دریب شهرده جماعته ساتیردیلار، بو بیر دب اولاراق سانكي یئملیگله قانقال یئمهييب يادا يئردن يئمهلي بيتكيلر دره بيلمهسن، او ایل سنين اوچون یاز گلمهميش سانيلاردي!!

خارمان

قیزیل تورپاق موغان، خارمانسیز بیر بایر یئره بنزر. هارادا موغان آدی گلرسه اونون خارمانیدا قولاقدان بير سئومهلي نغمهكيمي سيغاللار. دوققوز آی پاییزی، قیشی، یازی گؤزلهين اکینچی، ایندی الينين امهگیني و اؤنونده كي ایلین زوماریني گؤتورمكدهدیر. اللهـا توکل ائدیب دسته- دسته بیچینچیچیلر چؤللره یولانیب بیچین ایشیني باشلایاردیلار. کیمیسی «دریاز»( نوعي داس دسته بلند است براي درو محصولات) (بو آلتين نه اولدوسو آچيقلانسين وارسا تصويري ده وئريلسين) ايله کیمیسی «اوراق»لا، یئره قالانلاردا باش شاغ چینین. (معناسي يازيلسين لطفا)( خوشه چيني)

گون باتان چاغی ائوده قالانلار ائلین عاشیغی ايله اونلارین قارشیسينا چیخیب، یورقونلوقلاريني چیخارداردیلار. صاباح- صاباح، بیچیلن سونبولو آرپا- بوغدالار خارمانلاردا سونبولدن آييريليب، سوورولاندان سونرا برکتلی، داد دولو بوغدایا دؤنردی. مرجی، نخود، به زرهک و ...لرده اكيب بيچرديلر. 

واختيندا برکتلی تاخیل ساتیلب، هرکيمسهباشقا ایشلرینه یتیشیردی. بیری مشهد زیارتینه، بیری ده ایستی سولارا گیتمك فیکرینه دوشردی. بیری ده جوانینین توی تدارکیني گؤرمك اوچون چرچینین یولونو گؤزلردی. چرچی شهردن جانا یاتان قوماشلارلا باشقا لازم اولان شئیلری گتيريب خارمان چاغی اهالييه ساتاردی. چرچینین گلمهسیني اوشاقلار اونون ديليندن هارایلاردیلار: «گلون گلون چرچی گلیب خارمانا!!»

يئینه یئر کورهسی فیرلانیب یئنیدن یای یئریني پاییزا وئریب و ... و ... .

کاش او گونلرین صداقتله محبت دولو عادت- عنعنهلری، اؤز یئریني صنعت دونیاسیندان گلن اویونلارا وئرمیردی ...کاش!!!

 

 

احمد مسرت

بیله سوار


مطالب مشابه :


اینجا خانه معلم بانه

هنر معلمی - اینجا خانه معلم بانه - معلمی هنر است. ا.ک آ.پ استان اصفهان فریبرز رئیس دانا




شرایط و نحوه ثبت نام برای مراکز تربیت معلم و دانشگاه فرهنگیان در کنکور سراسری سال 91ویژه داوطلبان آز

دانشگاه علوم پزشکی اصفهان. خانه دوست داشتنی من . نیلوفر27. شبکه آموزش - برنامه فرصت




براي آموزگارم(به بهانه ي روز معلم)

ايشان در دانشگاه اصفهان و در معلمي كه تا چندسال پيش در يك خانه ي اجاره اي سكونت




مقام معلم

==خانه را هرگز ترک نکن ای 238-گروه اموزش متوسطه اول اداره کل اصفهان. 239-فعالیت های




قاخدان بایرام گلیر !!!

( فريد معتم اصفهان ) گروه برای قورشاق آتماق به خانه آنها می رفتند و با این نظر




الغدیر و اجرایی دیگر با استقبالی در خورتحسین از طرف عاشقان حسینی

گروه هنری رجاء - الغدیر و اجرایی دیگر با استقبالی در خورتحسین از طرف عاشقان حسینی - رخدادهای




در سزمین ما ... در ائل و دیارمان ...

گزارش مصمور اجرا در خانه ( فريد معتم اصفهان ) گروه تئاتر تیسابه




برچسب :