آلترناتور ودینام

فرق الترناتور و دینام

درآلترناتور که حوزه مغناطیسی آن دوار است و سیم پیچ های آن حوزه را قطع می کند و در آن جریان

القایی ایجاد می گردد. زمانی که ما سوئیچ را باز می کنیم جریان باطری از طریق لامپ شارژ و آفتامات به

ذغال های روتور رسیده و در هسته آن ایجاد حوزه مغناطیسی می نماید به طوری که قطب های روتور یکی

در میان N و s می شوند.با زدن استارت و حرکت روتور میدان ایجاد شده توسط سیم پیچ های استاتور قطع

شده و در آن ولتاژ القا می گردد.

آلترناتور در دور آرام می تواند برق ماشین را تامین و حتی باطری را شارژ میکند.آفتامات آن ساده تر است و

حجم و نگهداری آن کمتر است.

افتامات مجموعه ای از دیود هاست که کار تنظیم ولتاژ خروجی آلترناتور را به عهده دارد حال اگر سیستم

آلترناتور نتواند به خوبی برق ماشین را تامین کند ماشین با مشکل کمبود برق مواجه می شود. که می توان

با بازدید ذغال ها و دیودها مشکل را پیدا کرد.حتی در بعضی مواقع به علت شل بودن تسمه- آلترناتور نتواند

خوب بچرخد و برق را تامین کند.

معایب دینام های جریان مستقیم

یکی از معایب دینام های جریان مستقیم این است که این دینام ها در دورهای پائین موتور قادر به شارژ

باطری نمی باشند و چون مصرف کننده های برقی در خودرو زیاد است و در این حالت دور دینام پایین

است با این شرایط دینام جریان مستقیم نمی تواند شارژ باطری باشد به همین خاطر امروزه دینامهای

جریان مستقیم از رده خارج شده و از دینامهای الترناتور استفاده می شود اساس کار دینامهای الترناتور

مانند دینامهای جریان مستقیم است .

در دینامهای الترناتور نیز بر اثر قطع خطوط قوای مغناطیسی جریان القائی بوجود می اید با این

تفاوت که در دینامهای جریان مستقیم اهن رباها به بدنه دینام ثابت شده است و سیم پیچهای

تولید جریان داخل حوزه مغناطیسی حرکت می کنند

در دینامهای الترناتور اهن ربا دوار است و سیم پیچهای تولید جریان ثابت می باشند اهن ربای دوار را روتور

و سیم پیچ ثابت را استاتور می گویند.

قطعات الترناتور:

الف – روتور : روتور مجموعه ای است که وظیفه تولید حوزه مغناطیسی را در الترناتور به عهده دارد

روتور از یک محور تشکیل شده که جلوی ان دارای رزوه برای بستن مهره نگهدارنده پولی است

درقسمت وسط روتور یک سیم پیچ روی محور به صورت پرس قرار گرفته است این سیم پیچ روی

یک حلقه پلاستیکی پیچیده شده تا از اتصال ان با بدنه جلوگیری شود روی این سیم پیچ چنگکهای

فلزی از دو طرف قرار می گیرد این چنگکها نیز روی محور قرار گرفته اند دو سر پیچ به دو حلقه مسی

که در انتهای محور قرار دارد وصل می شوند (کلکتورها )

انتهای محور و پشت کلکتورها یک بلبرینگ به صورت پرسی سوار شده که این بلبرینگ درون محل

خود داخل پوسته عقب قرار می گیرد

اگر به دو سر سیم پیچ روتور جریان برق متصل کنیم چنگکها اهن ربا می شوند چون لبه این چنگکها

بر عکس یکدیگر نسبت به سیم پیچ قرار گرفته اند در نتیجه هر دو لبه کناری یکی در میان قطبهای

N,S می شوند وبین انها میدان مغناطیسی ایجاد می شود

در قسمت جلوی محور یک پولی توسط یک خار با ان درگیر می شود دور این پولی تسمه قرار

می گیرد که نیروی میل لنگ توسط این تسمه به محور دینام منتقل شده و باعث گردش ان می شود

ب- استاتور : استاتور مجموعه سیم پیچی می باشد که در اثر برخورد حوزه با ان جریان الکتریسته

بوجود می اورد این سیم پیچها باید دور روتور قرار گیرند تا داخل حوزه مغناطیسی باشند و با چرخش

حوزه دوار الکترونها در این سیم پیچها حرکت کنند استاتور دارای یک بدنه فلزی می باشند که داخل

این بدنه فلزی شیارهای وجود دارد سیم پیچها داخل این شیارها پیچیده می شود چون در اثر کار

کردن و گرمای حاصل از موتور بدنه ان داغ می شود بدنه استاتور از ورقهای نازک که به یکدیگر پرس

شده اند ساخته می شود داخل شیارهای استاتور ورقه های عایق قرار گرفته است تا از اتصالی

سیم پیچ با بدنه استاتور جلوگیری شود

اگر یک سیم را داخل شیارهای استاتور بپیچیم و دو سر ان را خارج کنیم فقط یک سر جریان تولید

می کند به این استاتور اصطلاحا استاتور تک فاز می گویند.

در ضی از دینامها برای تولید جریان بالاتر از سه سیم استفاده می کنند در این حالت سه سیم با

زاویه معینی نسبت به یکدیگ داخل بدنه استاتور پیچیده می شوند اصطلاحا به این نوع استاتور

سه فاز گفته میشود در استاتور سه فاز سه سر خروجی خواهیم داشت در نتیجه بازدهی دینام

بالا می رود.

ج – دیود ها : الترناتور مولد جریان متناوب می باشد جریان متناوب به جریانی گفته می شود که

مسیر حرکت الکترونها در هادی دائما تغییر می کند اگر چنین حالتی باشد دیگر قطب منفی و

مثبت در این هادی مفهومی نخواهد داشت.

بوسیله این جریان نمیتوان باطری را شارژ کرد زیرا الکترونهائی که به سوی باطری سرازیر می شود

با عوض شدن مسیر جریان دوباره از ان خارج می گردند بنابراین باطری همیشه با جریان مستقیم

شارژ می شود یعنی جریانی که الکترونها از یک سمت حرکت داشته باشند

چون جریان خروجی الترناتور متناوب است با این جریان نمیتوان باطری را شارژ کرد به همین خاطر

در سر راه خروجی الترناتور از دیود استفاده می کنند دیود قطعه ای الکترونیکی است که فقط

جریان را از یک سمت از خود عبور می دهد و به این ترتیب جریان متناوب را به مستقیم تبدیل می کند و

برای یکسوسازی ولتاژ متناوب سه فاز نیاز به ۶ دیود داریم.

د- پوسته دینام های الترناتور الترناتور از دو پوسته جدا از هم تشکیل شده است که معمولا از جنس

الومینیوم می باشند بدنه فلزی استاتور مابین این دو پوسته قرار می گیرد و توسط چند پیچ دو

پوسته روی یکدیگر محکم می گردد دو عدد بلبرینگ برای گردش محور روتور درون این دو پوسته

وجود دارد یک بلبرینگ در پوسته جلوئی وجود دارد و یک بلبرینگ روی محور روتور که در پوسته

عقب ان قرار می گیرد

و- پولی و پنکه : مانند دینامهای جریان مستقیم قسمتی از محور روتور از پوسته جلوئی الترناتور

بیرون است روی این قسمت یک پولی و پنکه قرار دارد که هر دو انها توسط یک خار به محور روتور

متصل می شوند جلوی انها یک مهره بسته می شود و تسمه روی این پولی قرار گرفته که با

گردش تسمه پولی گردش کرده و باعث حرکت روتور می شود همراه پولی پنکه هم گردش کرده

و هوا را از جلو وارد الترناتور و از عقب ان خارج می کند تا باعث خنک شدن قطعات الترناتور

گردد در بعضی از الترناتور ها پنکه در قسمت داخل الترناتور و پشت روتور قرار دارد

ه – جازغالی و زغالها : در دینامهای جریان مستقیم برق خروجی دینامها از زغالها عبور می کرد

چون جریان زیادی از انها عبور می کرد معمولا زغال انها بزرگ بود ولی در الترناتور جریان زیادی

از زغالها نمی گذرد و به همین خاطر زغالها زیاد بزرگ نیستند این زغالها در یک جا زغالی

پلاستیکی قرار می گیرند

زغالها روی کلکتور انتهای روتور قرار می گیرند پشت این زغالها یک فنر کوچک وجود دارد که

همیشه زغالها را بر روی کلکتور می فشارد در بعضی از الترناتورها که افتامات انها ترانزیستوری

می باشد مجموعه افتامات و جا زغالی روی یکدیگر نصب می شوند

سرویس و نگهداری آلترناتور

۱-سر باتری منفی باتری را جدا کنید.

۲-فیش های پشت آلترناتور را جدا کنید.

۳- برای جدا سازی در پوش پشت آلترناتور محفظه بلبرینگ را با هویه گرم کنید.

۴-سه پیچ متصل کننده در پوش جلو وعقب را باز کنید و با پیچ گوشتی در پوش جلو را جدا کنید.

۵- در پوش عقب و جلو را با گرم کردن جا بلبرینگی روی در پوش عقب از هم جدا کنیدکنار بلبرینگ عقب

فنرهای نگهدارنده وجود دارد مواظب باشید گم نشوند.

۶-روتور را به گیره بسته و مهره پولی را باز کنید.

۷-بلبرینگهای روی پوسته جلو وروتور را از محل خود با پولی کش خارج کنید.

۸-پیچ ترمینال و بوش آن را خارج کنید و پیچهای پایه یکسو کننده و جا زغالی را باز کنید سپس استاتور و در پوش عقب را جدا کنید.

۹-سیم های استاتور از دیودها را با ذوب کردن لحیم آن جدا کنید.

۱۰ـلحیم روی دسته سیم را آب کرده و زغالها را از جا ذغالی خارج کنید.

کنترل قطعات آلترتاتور

برای کنترل قطعات آلترناتور به وسیله اهم متر و ولت متر باید مورد آزمایش قرار گیرد که با توجه به کتاب

مرجع میتوان تمامی اندازه ها را مورد بررسی قرار داد.

منبع :مبانی برق خودرو آقای مهندس بوساری

آلترناتور ودینام

مطالب مشابه :

دینام

دلایل سوختن دینام

آلترناتور ودینام

آلترناتور

طرزکار دینام دوچرخه

سیستم شارژ باطری خودرو

آلترناتور ودینام

فرق الترناتور و دینام

دینام های الترناتور

آموزش تصویری چگونگی تعویض تسمه ی دینام پراید دوگانه سوز(141)