کرمان

ریشه نام کرمان
نام کرمان را در کتیبه‌های داریوش می‌توان دید. در آنجا کرمان نام ناحیه‌ای است که از آن چوب یاک برای کاخهای هخامنشی حمل می‌شود. نوشته‌های یونانی هم آن را کرمان خوانده و مردم کرمان را تیره‌ای از پارسیان گفته‌اند. از ریشه کر (کر به اوستا و کری به سانسکریت) چندین واژه سانسکریت در دست است. کرمن به معنی کار و کوشش و وظیفه و نیز کارکن و کوشا، کرمینه به معنی ماهر و استاد، کرمان بندا به معنی کاربنده یا وظیفه‌شناس و واژه‌های دیگر که از کرمان ساخته شده‌اند. همه معنی کار و کوشش را می‌رسانند. ریشه دیگر کر که به اوستایی «کر» به سانسکریت «کری» تلفظ می‌شود و به معنی بریدن و کشتن و جنگیدن است و واژه‌های کارد، پیکار و کارزار نیز از آن است. اگر چه کرمان در گذشته نام‌های دیگری چون بوتیا، کرمانیا، گواشیر و... داشته، اما در مجموع این نظر که نام کارمان (کار به معنی تلاش و سازندگی، و مان بمعنی محل و مکان) در طول زمان به کرمان تبدیل شده بیشتر مأنوس و منطقی است، چرا که اصولاً زندگی سخت و دشوار در کویر، همتی بزرگ و والا و تلاشی افزون را می‌طلبیده. بالا آوردن آب از چند ده متری عمق زمین، کشت و زرع در زمین‌هایی که هر از چندگاه یک بار زیر توفان شن مدفون می‌شده‌اند و... ادامه حیات با چنین وضعیتی کار آسانی نبوده و نیست. در فرهنگ آنندراج می‌خوانیم: کریمان پدر نریمان آن شهر را به نام خود بنا نهاده. در اوستا و سانسکریت، کرمان یعنی کوشا و نریمان، یعنی مردانه.

پیش از اسلام
قلعه دختر و قلعه اردشیر از آثار دوران ساسانی در شرق شهر کنونی کرمان، که هنوز خرابه‌های آنها برجاست، گواه بر این است که لااقل در زمان اردشیر بابکان در همین محل، شهری آباد یا قلعه‌ای مهم وجود داشته‌است. مؤلف جغرافیای کرمان معتقد است که حدود ۲۲۰ پس از میلاد، به هنگام فتح کرمان به دست اردشیر این محل گواشیر نام داشته و مرکز ولایت کرمان بوده‌است بنا به گفته هرودت کرمانیا از قبایل دوازده گانه ایران می‌باشد و ساتراپی چهاردهم (دارا) مشتمل بر ایالت کرمان بوده‌است. در روایات اساطیری آمده‌است که کیخسرو کرمان و مکران را به رستم بخشید همچنین نشانی‌هایی از فرمانروایی بهمن بر این خطه می‌دهند آنگاه روایت تاریخی این سرزمین آغاز می‌شود و اینکه در زمان هخامنشیان کوروش آن را تبعید گاه نبونید(پادشاه مغلوب شدهٔ بابِل) قرار داد سپس سخن از حکومت اشکانیان را شکست داد و فرزند خود را که او هم اردشیر نام داشت به حکومت کرمان گماشت. بنا بنوشته‌های مورخ کلدانی و کاهن معبد مردوک در سالهای ۵۳۹ -۵۳۸ -که کتب او از منابع مهم تاریخ زمان کورش است – کرمان از ولایات تابعه کوروش بوده و محلی مطمئن برای او بشمار می رفته‌است. در عصر داریوش کبیر نام کرمان جزء ولایات تابعه هخامنشی آمده‌است و در کتیبه بنای شوش کلمه‌ای مشاهده می‌شود که نام چوب درختی بوده‌است که برای استحکام بنای ساختمانها (شاید همان کاخ) به کار می رفته و محل تهیه این چوب کرمان ذکر شده‌است. در این مورد داریوش می‌گوید «چوب بیش مکن از گنداره(پیشاور) وکرمان حمل شود.» در متن کتیبه‌ای که از شاپور اول ساسانی – در اطراف کعبه زرتشت در نقش رستم فارس – بدست آمده‌است، شاپور درباره قلمرو خود چنین می‌نویسد: منم خداوندگار مزداپرست شاپور شاهنشاه ایرانیان وغیر ایرانیان. امارات و ولایات امپراتوری ایران اینها هستند: پارس، پارت، خوزستان، میشان، آشور، آذیان، عربستان، آذرآبادگان(آذربایجان)، ارمینیا،(ارمنستان)، سسیگان، کرمان وسیستان. هرودت و استرابون مورخان یونانی که قبل از میلاد مسیح می زیسته‌اند در تشریح سفر بازگشت اسکندر مقدونی پس از فتح هند نوشته‌اند «اسکندر مقدونی سرزمین کرمان را برای تصرف هندوستان پیموده، هنگام مراجعت با لشکریان خود که حدود یکصد و بیست هزار نفر پیاده و پانزده هزار نفر سواره بودند به شهر کرمان وارد شد وفرمان داد که مدت یک هفته لشکریان وی در این شهر استراحت کنند و به جشن وسرور بپردازند و از این مطلب معلوم می‌شود که شهر کرمان در عصر تا چه حد وسیع آباد و پر نعمت بوده که توانسته این همه لشکر را به خود راه دهد و آذوقه آنها را فراهم سازد» (بر گرفته از کتاب از قلعه دختر تا دقیانوس تالیف محمد دانشور انتشارات مرکز کرمانشناسی) در کتب تاریخی از عهد قدیم، چند جا به نام کرمانیان بصورت بخشی از ایران بر می‌خوریم هرودت گوید:پارسیها به شش طایفه شهری و ده نشین و چهار طایفه چادر نشین تقسیم شده‌اند شش طائفه اولی عبارتند از: مرفیان، ماسپیان، پانتالیان، دروسیان، گرمانیان در خصوص گرمانیان تصور می‌رود همان کرمانیان باشند. در کتیبه‌های هخامنشی ظاهراً مقصود از کلمه کارمانیا همان کرمان است. بروس مورخ کلدانی وکاهن مردوک در ذکر فتح بابل توسط کوروش و مسلط شدن کوروش بر نبونید پادشاه بابل می‌نویسد:«... کوروش با او به رأفت رفتار کرده به کرمان تبعیدش کرد تا در آنجا سکنی گزیند، نبونید در آنجا تا آخر عمر بزیست ودر همانجا در گذشت» (برگرفته از حاشیه‌استاد باستانی پاریزی بر کتاب تاریخ کرمان بقلم احمد علی خان وزیری) مرحوم احمد علیخان وزیری (مؤلف کتاب جغرافیای کرمان) معتقد است که حدود ۴۳۰ سال قبل از اسلام – به هنگام فتح کرمان بدست اردشیر – این محل گواشیر نام داشته که مرکز ولایت کرمان بوده‌است. بخشی از خانه‌های مسکونی مردم فقیر در پای دامنه‌های این دو تپه و قلعه شکل یافته بوده و بعداً با گسترش تدریجی شهر کرمان در جهت غرب توسعه یافته وبا توجه به توسعه ورونق اقتصادی در دوره‌های بعد از اسلام این شهر بتدریج نضج گرفته ورفته رفته بزرگتر شده تاجایی که وسعت آن به حدود دویست هکتار رسیده هم رسیده، با گذشت زمان وبه دلیل نا امنیمنطقه وحمله غارتگران ودزدان علاوه از حصارهای رفیعی که دور قلعه دختر وقلعه اردشیر کشیده شده بود گرداگرد شهر نیز حصاری بلند کشیده شد.

باستانی پاریزی مورخ معاصر در کتاب وادی هفتواد به نقل از تاریخ ایران در زمان ساسانیان و همچنین در حاشیه کتاب تاریخ کرمان تالیف احمد علی خان وزیری آورده‌است «گشتاسب پسر لهراسب در سال ۵۷۷۲ از هبوط آدم به طالع میزان آن را بنا نهاد ودر آن بنای آبادانی نهاد وآتشکده ساخت و بعد از آن اسکندر رومی بر ایران مستولی شد و ممالک ایران را به ملوک طوایف بخش کرد، کرمان در تصرف اشکانیان بود در اواخر عهد ملوک طوایف در این خطه دلگشا، هفتواد نامی کرمانی، امیر بود قلعه‌ای در بالای کوهی بساخت. اردشیر بابکان که سر سلسله وپادشاه اول ساسانیان بود ملوک طوایف را در ایران برانداخت و به کرمان آمد. ملک هفتواد بستد به طالع میزان بنای این شهر عظیم گذاشت که اکنون آثار حصار و خندق آن خارج شهر باقی است و آنراموسوم به گواشیر نمود. ابن اثیر در جلد اول الکامل به نقل از طبری می‌گوید: «چون اردشیر به کرمان رفت در آنجا حاکمی بود که بلاش نام داشت وجنگ شدیدی در گرفت واردشیر در آن جنگ شخصاً شرکت داشت و بلاش را اسیر کرد و شهررا گرفت و فرزند خود را که نیز اردشیزر نمام داشت در آنجا گذاشت و..... و قلعه‌ای که بنام اردشیر معروف است شاید در زمان همین اردشیر بابکان وپسرش اردشیر که حاکم کرمان بود ساخته شده باشد وپیش از آن از قلعه دختر قلعه کهنه از شهر دفاع و حفاظت می کرده‌اند. بنای شهر کرمان تا قرن چهارم ه ق در جنوب شرقی قلعه اردشیر وقلعه دختر و در پار این دو قلعه شکل می‌گیرد واز قرن چهارم ه ق به بعد رشد شهر به سمت غرب بوده‌است و از قرن نهم به بعد رشد شهر و محلات آن از غربی ترین نقاط شهر شهر قدیم به سمت شمال وسپس به جانب جنوب شرق بوده‌است. در بخش سازمانی کرمان، و قبل از خراب کردن حصار، ۳۲ محله و جود داشته‌است که در حال حاضر اکثراً به صورت قدیمی خود وبعضاً به صورت مخروبه وبعضاً مخروبه و گاهی با انجام تغییرات جزیی باقی مانده‌است.

پس از اسلام
در دوره اسلامی و مقارن با ۲۱ تا ۲۴ هجری قمری و سال‌های بعد از آن، کرمان همواره مورد هجوم اعراب قرار گرفت. در زمان حکومت خلفای عباسی کرمان به شورش‌های مکرر دست زد ولی هیچ یک به سامان نرسید تا سرانجام در سال ۲۵۳ هجری قمری به تصرف یعقوب لیث، موسس سلسه صفاریان درآمد. پس از آن این سرزمین در زیر سلطه حکومت‌های قدرتمند زمان مانند سامانیان، دیلمیان، آل بویه و سلاجقه قرار گرفت. در عصر غزنویان فرمانروایان خونریز و هوسران آرامش را از مردم گرفتند. تنها در عهد سلجوقیان، حکومت ملک قاورد و فرزندانش بود که کرمان روی رفاه و آسایش دید و آثاری چون مسجد ملک پدید آمد. پس از حکومت ۱۵۰ ساله سلاجقه باز با حمله مغول بلای غز بر کرمان نازل شد. براق حاجب از سرداران قراختائیان، کرمان را به تصرف در آورد. از اعقاب وی ترکان خاتون بر کرمان فرمانروایی یافت که در آبادانی شهر کوشید و دخترش پادشاه خاتون نیز حاکمی فاضل و حامی دانشمندان بود. این سلسله از ۶۱۹ تا ۷۰۳ ه. ق. در کرمان سلطنت کردند. در زمان حکومت قراختائیان بود که مارکو پولو سیاح معروف ونیزی از کرمان دیدن کرد. در سال ۷۱۴ هجری قمری امیر مبارز الدین مؤسس سلسله آل مظفر، کرمان را تصرف کرد.

تیموریان از سال ۷۹۶ تا ۸۳۴ برکرمان فایق آمدند. سپس تنی چند از طایفه قراقویونلو در کرمان به قدرت رسیدند.

سلاطین صفوی از ۹۱۵ ه. ق. کرمان را به متصرفات خود افزودند در ۱۰۰۵ ه. ق. ، گنجعلیخان از سوی شاه عباس صفوی به حکومت کرمان رسید که بر اثر تدبیر و تداوم حکومت او، شهر چندی روی آسایش و آرامش دید و زمانه برای ترقی و آبادانی مناسب شد. در روزگار افول قدرت صفویان، افاغنه کرمان را به جزای شهامت و مقاومت در برابر آنان به خاک و خون کشیدند و نادرشاه افشار هم هنگامی به کرمان رسید که بر اثر کشتن رضاقلی میرزا (پسرش) به جنون آدمکشی مبتلا شده بود. او دستور گردن زدن مردم بی‌گناه را صادر کرد و یکی از بزرگترین قتل عامهای معروف تاریخ کرمان را به راه‌انداخت. نادرشاه افشار و عمال او هنگام تسخیر آن در سال ۱۱۶۰ ه. ق. ضمن غارت و چپاول اموال مردم بسیاری مردان آن را سربریده و از کله آنان مناره‌هایی ساختند. محله پامنار که هنوز هم به همین نام خوانده می‌شود یادگار آن فاجعه و تجدید کننده خاطرات تلخ آن جنایت تاسف انگیز می‌باشد. کرمان به دلیل حمایت از آخرین بازمانده زندیه (لطفعلی خان زند) گرفتار خشم آقامحمدخان قاجار قاجار شد که به روایت تاریخ، هفت من (به روایتی بیست هزار جفت و به روایتی دیگر هفتاد هزار جفت) چشم از مردم در آورد. جانشینان او تلاش کردند تا با اعزام حاکمانی مدیر و مدبر همچون محمداسماعیل خان نوری «وکیل الملک» و ابراهیم خان ظهیرالدوله به باز سازی شهر کرمان و دلجویی مردم بپردازند و با برپایی آثاری چون مجموعه ابراهیم خان گذشته‌ها را به فراموشی بسپارند.

رشد مساحت شهر در طول تاریخ
در سال ۱۲۹۳ هجری قمری دور شهر کرمان تقریباً یک فرسخ (۶ کیلومتر) به شکل قثا (خیار چمبر) وطولش از دروازه خراسانی (دروازه گبری) تا دروازه رق آباد(ریگ آباد) وعرضش از دروازه وکیل تا دروازه ارگ واین شهر با برج و بارو و خندقهایی به عرض تقریبی ده متر و عمق چهار متر، محصور بوده‌است. شهر کرمان مشتمل بر شش دروازه بوده‌است به این شرح ] خلاف حرکت عقربه‌های ساعت [ ۱- دروازه مسجد یا دروازه وکیل در محل فعلی میدان شهداء(مشتاق) ۲- دروازه ناصری واقع در شرق محله شهر ۳-دروازه گبری یا خراسانی ۴- دروازه سلطانی یا دولت ۵- دروازه ارگ یا دروازه باغ ۶- دروازه رق آباد وسعت شهر کرمان که تا اواخر قاجاریه ودر داخل حصار حدود دویست هکتار بود با تخریب حصارها که از دهه اول قرن حاضر با تخریب دروازها شروع شد وتا دهه ۴۰ ۱۳ ادامه یافت در سال ۱۹۶۹ میلادی مصدف با ۱۳۴۵ ه ش بر اساس نقشه‌ای که روگراستون ترسیم نموده‌است به ۴۰۰ هکتار رسیده‌است یعنی در نیمه قرن ۱۴ ه ش وسعت شهر کرمان دو برابر شده‌است. بر اساس آمار منتشر شده شهرداری کرمان محدوده خدماتی شهر در سال ۱۳۵۷ به ۳۰۷۲ هکتار ودر سال ۶۵ به ۵۰۸۸ هکتار ودر سال ۱۳۷۱به ۷۶۵۲ هکتار در سال ۱۳۷۵ ۱۱۰۰۰ هکتار ودر سال ۱۳۷۸ به حدود ۱۵۰۰۰ هکتار رسیده‌است. و اکنون در زمره کلانشهرهای ایران جای گرفته‌است.

پایتخت بودن در دوره‌های مختلف تاریخی
شهر کرمان به دلیل اهمیتی که در ایران داشته در برهه‌هایی از زمان به عنوان پایتخت ایران مطرح بوده‌است. در برخی دوره‌ها چند پایتخت در زمان‌های مختلف و در دوران حکام و پادشاهان مختلف وجود داشته‌است. دوره‌هایی که کرمان در کنار برخی شهرهای دیگر پایتخت بوده‌است:
قراختائیان:(حدود ۷۰ سال، تنها کرمان پایتخت بوده‌است).
آل بویه:به همراه چندشهردیگر و در دوره‌های مختلف.
آل مظفر:کرمان به همراه چندشهر دیگر.
زندیه: پس از سقوط شیراز توسط آقامحمدخان قاجار، لطفعلی خان زند به کرمان رفت و این شهر را مدتی پایتخت قرار داد.

كلانشهر كرمان
كلانشهر كرمان مجموعه اي بزرگتر از شهر كرمان بوده كه شامل شهركهاي بزرگ و پرجمعيت هوانيروز و الغدير و شرف آباد و حاجي آباد و قائم آباد و حجت آباد همگي با محدوده مصوب شهر كرمان فقط يك كوچه ۱۰ متري فاصله دارند ولي فعلا به عنوان روستا جدا از شهر كرمان سرشماري ميشوند و جمعيت كلانشهر كرمان با اين مجموعه و ۱۰۰ هزار حاشيه نشين و ۵۰ هزار اتباع خارجي بالغ بر ۸۰۰ هزار نفر است

صنایع و معادن
صنایع مس شهیدباهنر
شرکت صنایع مس شهید باهنر در ۱۲ کیلومتری شهر کرمان است، که محصولات متنوعی از قبیل انواع ورق، تسمه و فویل، لوله و مقاطع تولید می‌کند. ظرفیت تولید سالانه محصولات نهایی این شرکت بالغ بر ۵۵ هزار تن می‌باشد.

صنایع ذغال سنگ
شرکت صنایع ذغال سنگ کرمان، طی ۱۰ماه سال ۱۳۸۵ تولید زغال‌سنگ خام در این شرکت به یک‌میلیون و ۱۵۰هزار تن رسیده‌است.

صنایع لاستیک بارز
عملیات احداث شرکت صنایع لاستیک کرمان (گروه صنعتی بارز) در سال ۱۳۶۳ به عنوان نخستین شرکت صنایع لاستیک سازی ایران، در کرمان آغاز شد. شرکت صنایع لاستیک بارز کرمان دومین کارخانه بزرگ لاستیک سازی خاورمیانه پس از ترکیه است. این کارخانه تا سال۱۴۰۰با تولید ۲۶۰۰۰۰تن لاستیک به رتبه نخست خاورمیانه خواهد رسید.

صنایع سیمان کرمان
گروه صنایع سیمان کرمان که مرکز اصلی آن کرمان – کیلومتر ۱۷ جاده تهران می‌باشد در تاریخ ۱۲ مرداد ماه سال ۱۳۴۶ ابتدا بصورت سهامی و بنام شرکت سیمان کرمان تحت شماره ۱۷۰ در اداره ثبت شرکتهای کرمان به ثبت رسید.

کرمان موتور
خودرو سازان راین(مدیران خودرو)
این شرکت یکی از شرکت‌های مهم خودروسازی کشور محسوب می‌شود و خودروهای مختلفی از جمله انواع مدلهای ام وی ام و لیفان را تولید می‌کند.

موقعیت جغرافیایی و تقسیمات سیاسی
استان کرمان در جنوب شرقی فلات مرکزی و بین ۵۳ درجه و ۲۶ دقیقه تا ۵۹ درجه و ۲۹ دقیقه طول شرقی و ۲۵ درجه و ۵۵ دقیقه تا ۳۲ درجه عرض شمالی قرار دارد. این استان از شمال به‌استان‌های خراسان جنوبی و استان یزد، از شرق به‌استان سیستان و بلوچستان، از غرب به‌استان استان فارس و از جنوب به‌استان هرمزگان محدود می‌شود. مساحت استان کرمان در سال ۱۳۸۸ معادل ۱۸۳٫۱۹۳ کیلومتر مربع بوده و از لحاظ وسعت بزرگ ترین و پهناورترین استان کشور به حساب می‌آید. این استان در تقسیمات کشوری سابق ایران استان شماره ۸ کشور بود و هرمزگان و استان یزد را نیز شامل می‌شد.
براساس آخرین تقسمات کشوری، استان کرمان دارای ۲۰ شهرستان، ۶۳ شهر،۵۳ بخش و۱۴۳ دهستان است. شهرستان‌های آن عبارت‌اند از: انار، بافت، بردسیر، بم، جیرفت، رابر، راور، رفسنجان، رودبارجنوب، ریگان، زرند، سیرجان، شهربابک، عنبرآباد، فهرج، قلعه گنج، کرمان، کوهبنان، کهنوج، منوجان.

وضعیت طبیعی
بیشتر نقاط شهر کرمان با کوه احاطه شده‌است. متوسط ارتفاع شهر کرمان از سطح دریا ۱۷۵۵ متر است. شهرکرمان نیز خود در کنار کوه صاحب الزمان قرار گرفته‌است. کرمان شب‌های زمستانی بسیار سردی دارد. کوه‌های جوپار و پلوار و جفتان در جنوب و جنوب شرق کرمان در تمام طول سال برف دارند. شهر کرمان در عرض جغرافیایی ۳۰٫۲۹ و طول جغرافیایی ۵۷٫۰۶ قرار گرفته‌است.

آب و هوا
تابستان‌های کرمان نسبتا خنک و زمستان‌های کرمان بسیار سرد است. متوسط مقدار باران در طول سال در کرمان معادل ۱۵۵ میلی متر است. بطور کلی آب و هوای این شهر به دلیل ارتفاع زیاد از سطح دریا به نسبت خنک و معتدل است. کرمان سومین مرکز استان مرتفع ایران بعد از شهرکرد و همدان است و همین امر باعث شده‌است که در مقایسه با شهرهایی مثل یزد، زاهدان، بیرجند، قم، شیراز، اصفهان، تهران از هوایی به نسبت خنک تر در تابستان‌ها برخوردار باشد.

دین
دین اکثر مردم شهر کرمان اسلام و مذهب مردم شیعه است. جمعیت چند هزار نفری از زرتشتیان و اقلیتی از کلیمیان (یهودیان) نیز در کرمان زندگی می‌کنند. در این شهر اقلیت‌های دینی مراسم‌ها و جشن‌های آیینی خود را آزادانه برگزار می‌کنند. جشن باستانی سده که در نوع خود بزرگترین جشن زرتشتیان می‌باشد همه ساله در بهمن ماه در کرمان برگزار می‌شود و جشن سده کرمان در سال ۱۳۹۰ در فهرست آثار فرهنگی ملی ایران ثبت گردید.

فرهنگ
نژاد
تقریباً تمامی مردم شهر کرمان همچون سایر مناطق مرکزی ایران از نژاد آریایی و فارس می‌باشند.
اما در قرون گذشته در مواردی اقوام مختلفی خصوصاً از اقوام و عشایر ترک آسیای میانه و حتی مغول به مناطقی از استان کرمان کوچ داده شده‌اند و همچنین تعدادی از عشایر لر و لک و نیز طوائفی از قوم بلوچ نیز در ادوار گذشته به این استان مهاجرت کرده‌اند که عمدتاً مگر در موارد معدود، بدلیل معاشرت و اختلاط با افراد بومی در گذر زمان استحاله شده و هویت خود را از دست داده و قابل تشخیص نمی‌باشند.

زبان
از آنجا که استان کرمان پهناورترین استان ایران است، بدلیل مهاجرت اقوام مختلفی از جمله ترک، لر، لک و بلوچ به منطقه کرمان در طول تاریخ، تنوع زیادی در لهجه و گویش محلی در شهرستانهای این استان ایجاد شده و هم اینک گویشها و لهجه‌های متفاوت و متنوعی در این استان به چشم می‌خورد اما در شهر کرمان غلبه اصلی با زبان فارسی و لهجه کرمانی می‌باشد. ناگفته نماند که کرمانی‌ها، بیش از سایر مناطق کشور فارسی صحیح را (که همان فارسی دری باشد) تکلم می‌کنند.

غذاهای محلی
کلمپهٔ گردویی کرمان
کرمان همانند سایر شهرهای ایران، از انواع غذاهای سنتی و با طعم‌های متفاوت برخوردار است که برخی از آن‌ها در مناسبت‌های ویژه و تعداد بسیاری نیز به شکل عادی در طی سال تهیه می‌شود. حلیم بادمجان معروف ترین و مهم ترین غذا، و کلمپه و کماچ سهن معروفترین شیرینی‌های سنتی استان کرمان است. آش آماج، آش شلغم، آش شولی، آش جو (به طریقه کرمانی)، آش مخلوط، آش کدو، آبگوشت کرمانی، توکی، گندم شیری، کاکل کنف شادانه، قاتق تخمه، قاتق، زیر جوش، کشک گردو، کشک یونجه، سردوش، اشکنه، کشک کدو، کشک سیب، گورماست، سیراب بنه، کله جوش، بزقورمه، کشک و بادمجان، نان پز، کاچی، قاتق شیر، برشتو، نان پر، نان چرب و شیرین، خرماست، خرما تخم مرغ و چنگ مال از جمله غذاهای محلی، و کلمپه، کماچ سهن، خرمابریز، شیرینی خانگی پرریز، نان چرخی، مسقطی، حاج بادام، قطاب، سوهان زرند، پفک، رنگینک و برشتو از جمله شیرینی‌های سنتی کرمان است.

جاذبه‌های گردشگری
کرمان به دلیل موقعیت خاص تاریخی، جغرافیایی و فرهنگی خود همیشه به عنوان یکی از مهم‌ترین مراکز گردشگری و توریستی ایران مطرح بوده و همه ساله میزبان تعداد فراوانی از گردشگران داخلی و خارجی می‌باشد.

جاذبه‌های تاریخی
گنبد جبلیه:

از بناهای مربوط به دوران قبل از اسلام است که به نام گنبد گبری نیز در تواریخ آمده‌است. در تمامی تواریخ بنای گنبد به دوره ساسانیان نسبت داده می‌شود (گویا آتشکدهٔ بوده‌است - یا قبر یکی از زرتشتیان). در کرمان در مورد این بنا این گونه شایع است که در ملات آن شیر شتر استفاده شده و از این رو در استحکام آن نقشه داشته‌است.

مجموعه گنجعلیخان:

شاهکار عصر صفویه و یکی از زیباترین و پربیننده‌ترین اماکن تاریخی شهر کرمان به شمار می‌رود. این مجموعه که یادآور تلاش گنجعلیخان حاکم وقت کرمان است، شامل: بازار، حمام، میدان، کاروانسرا، آب انبار، مسجد و ضرابخانه‌است. حمام گنجعلیخان یکی از بخش‌های معروف و دیدنی این مجموعه‌است که معماری زیبای آن تحسین هر بیننده‌ای را برمی انگیزد. به دلیل این‌که این حمام به موزه مردم شناسی تبدیل شده مجسمه‌های مومی در جاهای مختلف حمام قرار گرفته که افرادی از طبقات مختلف جامعه آن زمان نظیر خوانین، روحانیون، پیشه وران و مردم عادی را نشان می‌دهند.

باغ شازده:

باغ شازده یا شاهزاده یکی از زیباترین باغ‌های تاریخی ایران مربوط به دوره قاجاریه می‌باشد که در شهر ماهان، حوالی شهر کرمان در دامنه کوه بلند و زیبای تیگران واقع شده‌است. این باغ در تاریخ سی ام تیرماه ۱۳۹۰ به ثبت جهانی یونسکو رسیده‌است.

مسجد جامع کرمان یا مسجد جامع مظفری:

در قرن هشتم (سال۷۵۰) هجری قمری و در زمان آل مظفر بنا شده‌است و در میدان مشتاق کرمان قرار دارد. "پوپ" باستان شناس معروف این مسجد را از مفاخر معماری اسلامی، ایرانی وزمینه بالندگی این سرزمین می داند.

مسجد ملک (که پس از انقلاب اسلامی ایران به مسجد امام تغییر نام داده):

در قرن پنجم و در زمان سلجوقیان ساخته شده‌است، قدمتی هزار ساله دارد و هم اکنون در بخش جنوبی ناحیه تاریخی بازار کرمان واقع است. این مسجد ۱۰۱ متر طول و ۹۱ متر عرض دارد و از جمله مساجد جهارایوانی به شمار می‌رود. برج سلجوقی نیز در همین محدوده واقع شده‌است که در ضلع شمال شرقی مسجد ملک کرمان قرار گرفته‌است.

آرامگاه شاه نعمت الله ولی:

آرامگاه شاه نعمت الله ولی (عارف و شاعر نامی قرن نهم) در ۳۰ کیلومتری جنوب شرقی شهر کرمان در شهر ماهان واقع شده‌است. این بنا ۳۲۰۰۰ مترمربع مساحت دارد. این مجموعه طی شش قرن بنا شده و تداوم معماری ایران را در شش قرن گذشته و به صورت زیبایی به تماشا گذارده‌است. بیشترین توسعه این مجموعه در دوران قاجاریه انجام شده‌است.

بازار کرمان:

این راسته بازار از میدان ارگ شروع و به میدان مشتاقیه ختم می‌شود. هر بخش از بازار کرمان در زمان یکی از فرمانروایان این شهر ساخته شده و به خاطر برخی ویژگیهایش در ایران منحصر به فرد و دارای شهرت جهانی است. این بازار طولانی‌ترین راسته بازار ایران محسوب می‌شود.

آتشکده زرتشتیان:

کرمان میزبان جمعیتی چند هزار نفره از زرتشتیان است. آتشکدهزرتشتیان کرمان یکی از زیباترین آتشکده‌های جهان بشمار می‌آید. تنها موزه مردم شناسی زرتشتیان جهان نیز در این آتشکده جای دارد. کرمان یکی از معدود شهرهایی است که هنوز جشن سده (از جشن‌های ملی ایران) هر ساله ۱۰ بهمن ماه در آن برگزار می‌شود. جشن سده کرمان در فهرست آیین‌های ملی ایران ثبت شده‌است.

حصار شهر قدیم کرمان:

از آثار ملی ایران و مربوط به دوره قاجاریه است.

یخدان مؤیدی:

برای ذخیره یخ در گذشته به کار می‌رفته‌است و در تقاطع خیابان ابوحامد و خورشید واقع است.

ارگ راین:

این قلعه تاریخی در حوالی شهر راین در نزدیکی کرمان واقع است که با مساحتی بیش از بیست و دو هزار مترمربع، دومین بنای خشتی بزرگ جهان بعد از ارگ بم محسوب می‌شود. گفته می‌شود قدمت آن به دوره ساسانیان بر می‌گردد.

قلعه دختر و قلعه اردشیر:

از یادگارهای هنر معماری پیش از اسلامی است که قدیمی‌ترین آثار تاریخی در کرمان به شمار می‌روند و بقایای آن اعجاب بینندگان را بر می‌انگیزد. ساختمان‌های این قلعه روی هم به دو قسمت مجزا تقسیم می‌شوند. قسمتی که بر فراز قلعه نسبتاً مرتفع جنوب شرقی قرار دارد و سابقاً قلعه کوه نامیده می‌شد و کاملاً به علت وضعیت طبیعی از قلعه دیگر مجزاست. قسمت دوم بر تپه کوتاه تری قرار دارد و به قلعه دختر یا آتشکده آناهیتا موسوم است. قلعه اردشیر در بالای تپه مرتفعی واقع شده که تا سطح جلگه قریب پانصد پا ارتفاع دارد. دیوارهای قلعه از خشت‌های بسیار ضخیم ساخته شده‌است.

مجموعه وکیل:

که به دستور یکی از فرماندهان دیگر در زمان قاجاریه ساخته شده‌است و شامل بازار وکیل، حمام وکیل و کاروانسرای وکیل است.

مجموعه ابراهیم خان:

ابراهیم خان ظهیر الدوله حاکم کرمان در دوره قاجاریه با ساخت بازار، حمام، آب انبار، مدرسه و خانه مدرس، بانی این مجموعه بوده‌است.

تخت درگاه قلی بیگ:

مقبره یکی از نوادگان بهرام بیگ به نام درگاه قلی بیگ است. درگاه قلی بیگ از امرای اواخر دوره صفویه و رییس ایل افشار در کرمان بوده‌است. وی، تنها فرد معروف افشار بود که طی ۱۵۰ سال بعد از گنجعلیخان نامش بر سر زبانها بوده‌است.

آرامگاه خواجه اتابک:

از آثار قرن ششم هجری قمری و مربوط به دوران سلجوقیان می‌باشد. این بنا محل دفن "خواجه محمد اتابک" از رجال دوران سلجوقیان است.

آرامگاه مشتاق علیشاه:

گنبد مشتاقیه که به سه گنبد نیز شهرت دارد، از آثار دوران قاجاریه در شهر کرمان است. سه گنبد در سال ۱۲۶۰ قمری بر روی قبور مشتاق علی شاه (عارف بزرگ قرن دوازدهم ه. ق.)، شیخ اسماعیل و کوثرعلیشاه بنا گردید. آثار تزئینی مجموعه مشتاقیه که در قرن اخیر ساخته شده‌است شامل کاشی‌کاری، نقاشی، گچبری، کاربندی و مقرنس می‌باشد.

باغ موزه هرندی:

از آثار ملی ایران، شامل باغ زیبا، موزه دیرینه شناسی و موزه ساز

خانه امینیان:

مربوط به دوره قاجار است و در کرمان، خیابان شریعتی، کوچه ته باغ لله، پلاک ۵۲۵ واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۰ خرداد ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۹۱۴۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.

خانه غفاری:

مربوط به دوره قاجار است و در کرمان، خیابان شهید مطهری (احمدی)، کوچه شهید مطهری، پلاک ۲ واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۷ مرداد ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۹۵۶۱ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.

خانه پرداختی:

نمونه‌ای از خانه‌های زیبای ایرانی و از آثار ملی ایران و مربوط به دوره قاجاریه است.

مسجد حاج آقاعلی(چهلستون):

این مسجد مربوط به دوران حاج آقاعلی زعیم الله تاجر معروف عصر قاجار است.

مسجد پامنار: که از بناهای قرن هشتم و از آثار حکومت آل مظفر است. قدمت آن به زمان سلسله آل مظفر برمی گردد. این مسجد در نزدیکی مسجد تاریخی جامع کرمان قرار دارد. این مسجد در محله پامنار کرمان واقع است. پروفسور "پوپ" به نقل از "اریک شرودر" می‌نویسد: بنای دیگری از آل مظفر در کرمان هست و آن هم مسجد پامنار است که در سال ۷۹۳ هجری قمری سلطان عمادالدین احمد برادی شاه شجاع ساخته‌است.
گنبد سبز یا قبه سبز که از بناهای قرن هفتم هجری است. این اثر از بنای مدرسه و آرامگاه قراختاییان کرمان تشکیل شده‌است.

جاذبه‌های طبیعی
کویر لوت:

از جمله مناطق طبیعی کرمان که همواره مورد توجه ایرانگردان و جهانگردان قرار داشته کویر لوت است. گرمترین نقطه کره زمین با درجه حرارت ۷۰٫۷ درجه سانتیگراد در این کویر قرار دارد. دیگر جاذبه طبیعی این منطقه کلوت است که بزرگترین عارضه کلوخی طبیعی دنیا بشمار می‌آید و به عنوان منحصربفردترین و جذابترین عارضه کویر نام برده می‌شود. کلوتها در اثر فرسایش آبی و بادی طی هزاران سال شکل گرفته‌اند و از دور مانند شهری بزرگ اما بدون جمعیت به نظر می‌آیند.

کوه هزار:

با ۴۵۰۱ متر ارتفاع، چهارمین کوه مرتفع ایران و مرتفع‌ترین قله جنوب کشور است. روستاهای دامنه کوه هزار، با آب و هوایی دلپذیر و آبشار راین که در دل این کوه قرار دارد، در فصل بهار و تابستان پذیرای میهمانان زیادی است. این کوه سرچشمه رودخانه بزرگ هلیل رود است. همچنین مرتفع‌ترین مناطق مسکونی ایران روستاهای باب زنگی و اردیکان با ارتفاع بیش از ۳۳۰۰ متر در کوه هزار قرار دارند.

باغ نظر:

باغ نظر بیش از۲۵۰ سال قدمت دارد. اکنون این باغ به عنوان پادگان آموزشی ۰۵ نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران استفاده می‌شود.

باغ بیرم آباد:

این باغ که در شرق شهر کرمان و در جوار بنای تاریخی تخت درگاه قلی بیگ قرار دارد، توسط بیرام بیگ افشار در دوره صفویه ساخته شده‌است.

باغ نشاط:

این باغ در انتهای خیابان فردوسی کرمان قرار دارد، از باغ‌های قدیمی است که حوادث تاریخی مهمی از جمله محاصره سردار نصرت حاکم کرمان در بیش از یک قرن پیش در آن اتفاق افتاده‌است. تاریخ احداث این باغ به دوران قاجاریه باز می‌گردد.

باغ آقا:ب

نای این باغ مربوط به دوره قاجاریه‌است و محل کنسولگری انگلستان در کرمان بوده‌است.

باغ فتح آباد:

این باغ در ۲۵ کیلومتری شهر کرمان قرار دارد و در سال ۱۲۵۵ هجری خورشیدی توسط فضلعلی خان بیگلربیگی از حاکمان کرمان در زمان قاجاریه ساخته شده‌است و ۱۳۵سال قدمت دارد.

باغ سرآسیاب:

این باغ متعلق به دوره سلجوقیان است. باغ سرآسیاب در جنوب شرقی شهر کرمان واقع شده‌است.

باغ مشیز:

باغ مشیز متعلق به دوره قراختائیان است که کرمان پایتخت بوده‌است و واقعه «رقص ترکانی» در این باغ اتفاق افتاده‌است. (تاریخ کرمان۱۵۶)

باغ گلشن:

باغ گلشن کرمان توسط ابراهیم خان ظهیرالدوله حاکم کرمان در دوران قاجار ساخته شده‌است و ادامه ارگ کرمان است.

باغ دیلمقانی:

این باغ مربوط به دوره قاجاریه است و اکنون به عنوان پرورشگاه مورد استفاده قرار گرفته‌است.[۷۳]

باغ لل:

باغ لل اکنون تنها نامی از خود به یادگار دارد و متعلق به خواجه اتابک برقوش در دوره سلجوقیان است.

جاذبه‌های مذهبی
امامزاده حسین (ع) جوپار:

یکی از مهمترین زیارتگاه‌های شیعه در ایران است. برخی از علمای شیعه ارزش زیارتی آن را برابر شاه‌چراغ در شیراز می دانند. بنای این آرامگاه مربوط به دوره صفویه است. داخل ضریح، قبر سه امامزاده، امامزاده حسین(ع)، امامزاده قاسم(ع) و امام زاده عبدالله(ع) که از فرزندان امام موسی کاظم(ع) می‌باشند وجود دارد.

مهدیه و مسجد مقدس صاحب الزمان
امامزاده محمد
آرامگاه شاه نعمت الله ولی
مسجد جامع
مسجد ملک
مصلی بزرگ امام علی
آتشکده زرتشتیان کرمان: واقع در خیابان شهدا
آتشکده و باغ سده کرمان: واقع در خیابان سده
کنیسه کلیمیان کرمان: واقع در خیابان دکتر شریعتی حدفاصل چهارراه ولی عصر و چهارراه کاظمی

موزه‌ها
موزه هنرهای معاصر صنعتی:

دومین موزه بزرگ هنرهای معاصر ایران، شامل آثار ارزشمندی از ۸۳ هنرمند ایرانی و ۱۶ هنرمند خارجی از جمله علی‌اکبر صنعتی، کمال‌الملک، سهراب سپهری، هنری مور، واسیلی کاندینسکی، پرویز تناولی و ژازه تباتبایی.

باغ موزه هرندی:

از آثار ملی ایران، شامل باغ زیبا، موزه دیرینه شناسی و موزه ساز

موزه زرتشتیان:

اولین و تنها موزه مردم شناسی زرتشتیان جهان، واقع در آتشکده زرتشتیان کرمان، شامل جلوه‌هایی از فرهنگ و آداب و رسوم زرتشتیان در گذشته و همچنین اسناد و آثار کهن از جمله یک جلد کتاب دستنویس گاتاها.

باغ موزه دفاع مقدس:

شامل باغ زیبا، گلزار شهدای گمنام، و موزه آثار و اسناد مربوط به جنگ ایران و عراق و ادوات نظامی، متعلق به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی

موزه ذوالفقار :

بزرگترین موزه ادوات نظامی قدیمی ایران و جزو ده موزه نظامی برتر جهان، متعلق به ارتش جمهوری اسلامی ایران

موزه مطبوعات:

اولین و تنها موزه مطبوعات ایران مربوط به دوره قاجاریه

موزه سکه:

واقع در ضلع شمالی میدان گنجعلیخان، شامل سکه‌های کشف یا ضرب شده در شهر کرمان از دوره هخامنشیان تا معاصر

موزه مردم شناسی:

واقع در حمام گنجعلیخان، شامل مجسمه‌های مومی زیبا در جاهای مختلف حمام که افرادی از طبقات مختلف جامعه قدیمی شهر کرمان از جمله خوانین، روحانیون، پیشه وران و مردم عادی را نشان می‌دهند.

موزه شاه نعمت الله ولی:

واقع در آرامگاه شاه نعمت الله ولی

موزه سنگ:

واقع در گنبد جبلیه، شامل آثار سنگی باستانی از جمله قدیمی ترین پرچم سنگی جهان.

موزه شهید باهنر: واقع در منزل شهید دکتر محمد جواد باهنر
موزه روحانیت
موزه پزشکی

مراکز تفریحی
پردیسان جنگلی قائم: بزرگترین جنگل دست کاشت ایران، با وسعت بیش از ۳۰۰ هکتار، شامل جاذبه‌های طبیعی (جنگل، کوهستان، آبشار و رودخانه)، جاذبه‌های مذهبی (مسجد مقدس صاحب الزمان و گلزار شهدا)، جاذبه‌های تاریخی (گنبد جبلیه و تخت درگاه قلی بیگ) و مراکز تفریحی (پیست بین المللی کارتینگ، پیست بین المللی موتور کراس، دیواره‌های طبیعی صخره نوردی، مسیر دوچرخه سواری و اسکیت و شهربازی)، قهوه خانه، کافی شاپ و رستوران.
پیست اسکی سیرچ: تنها پیست اسکی جنوب شرق ایران
فرودگاه تفریحی کرمان: دومین فرودگاه تفریحی کشور، شامل باند هواپیمای فوق سبک، آشیانه‌های تعمیرات و نگهداری، پارک هوانوردی، پارک هوا فضا، پارک شهدای خلبان، سایت ورزش‌های هوایی، کافی شاپ و رستوران.
پیست بین المللی کارتینگ
پیست بین المللی موتور کراس
پارک جنگلی شهید باهنر: دیگر پارک جنگلی بزرگ کرمان که روزهای زوج هفته مخصوص بانوان است.
شهربازی بزرگ کرمان
باغ وحش کرمان
بوستان شهید مطهری
بوستان شورا
بوستان مادر
بوستان ریاضیات

هتل‌ها
هتل بین المللی پارس کرمان (۵ ستاره)
هتل بین المللی ۵ ستاره پارس
هتل سنتی وکیل (۵ ستاره)(درحال احداث)
هتل گواشیر (۳ ستاره)
مهمانسرای جهانگردی (۳ ستاره)
هتل اخوان (۲ ستاره)
هتل امین (۲ ستاره)
هتل کرمان (۲ ستاره)
هتل ناز (۲ستاره)
هتل هزار (۲ ستاره)
هتل صحرا (۱ ستاره)
هتل آسمان (۱ ستاره)

سوغات کرمان

از سوغات کرمان می‌توان به کلمپه، کماچ، قاووت (قوتو)، فرش، پته، پسته، گردو و زیره و ظروف مسی اشاره کرد.

صنایع دستی
فرش کرمان
فرش کرمان که از قدمت بالایی برخوردار است، چند دوره تاریخی را پشت سرگذاشته‌است. ۱-دوره نخست یا عصر ترمه: این دوره همزمان با زوال شالبافی در کرمان است. در این زمان بازرگانان تبریز برای حفظ قالیبافی در نقاطی مانند هریس، تبریز، مشهد، اراک و کاشان کارگاههای قالیبافی دایر کردند و در برخی نقاط به قالیبافان محلی سفارشهایی دادند و در نقاطی مانند کرمان به خرید قالی پرداختند که این کار موجب گسترش قالیبافی در کرمان شد. طراحان قالی در کرمان در این موج تازه گسترش قالیبافی، طرحهایی براساس نقشه شالهای کرمان یعنی نگاره‌های بته جقه و کاربردهای گوناگون آن تهیه می‌کردند. کاربرد نام عصر ترمه به خاطرالهام گرفتن از همین شالهای ترمه می‌باشد. ۲-عصر بازگشت: این دوره در واقع دوره بازگشت به نقوش سنتی می‌باشد. با پایان یافتن جنگ جهانی اول و تغییر سلیقه بازار در آمریکا، تغییر اساسی در طرحهای کرمان بوجود آمد و نقش و نگاره‌های صفوی مورد تقلید هنرمندان کرمان قرار گرفت. نقشه‌های اسلیمی و گلهای شاه عباسی و نقشهای قاب قرآنی و ترنج و لچکهای انبوه رایج شد. در اواخر این دوره باز هم بعلت بحران اقتصادی در آمریکا و توقف خریدها و سفارشات، شاهد تمایل طراحان به نقوش قبلی هستیم. ۳-عصر گوبلن: وجه تسمیه این دوره بخاطر تأثیر گرفتن نقوش قالیها از طرحهای فرانسوی بنام گوبلن می‌باشد، در واقع می‌توان گفت طرحهای قالی در این دوره اصالت خود را از دست می‌دهند. نقشهای اوبوسن و ساونری که همگی گوبلن خوانده می‌شوند، یکسر از فرانسه می‌رسید و بر دست نقاشان کرمانی باسمه برداری می‌شد و به کارگاه می‌رفت شاید بتوان گفت که در همین دوره‌است که موتیفی به نام گل فرنگ وارد قالی‌های ایران می‌شود. بطور کلی آنچه موجب شهرت طرحها و نقوش کرمان شده‌است، استفاده از موتیفهای بسیار ریز که بصورت گسترده در زمینه قالی پخش شده‌اند و یک طرح پرکار را بوجود آورده‌اند. نکته قابل ذکر دیگر این است که طراحان کرمانی از نقوش گل و برگ و درخت استفاده کرده و می‌کنند. شرکت سهامی فرش کرمان نیز با بیش از ۶۰ سال سابقه از قدیمی‌ترین تولیدکنندگان فرش‌های اصیل کرمان است. از جمله طرح‌های معروفی که در کارگاه‌های قالیبافی کرمان بافته می‌شود به طرح‌هایی چون سبزیکار، طرح‌های تصویری و افشان می‌توان اشاره کرد که بهترین طرح‌های سبزیکار اغلب در حوزه قالیبافی راور بافته می‌شود و مهم‌ترین آنها عبارتند از: طرح حافظ، لیلی و مجنون، خیام و منظره. طرح‌های افشان به ویژه افشان شاه‌عباسی که شاید برترین آن‌ها در دوره معاصر، حاصل دست توانای طراحان خاندان شاهرخی بوده‌است و نیز نقوش قاب قرآنی، انواع درختی، گلدانی تلفیقی از دیگر طرح‌های معروف کرمان است و انواع گل فرنگ طرح‌های گوبلنی در اوایل سده سیزدهم هجری شمسی بخش مهمی از طرح‌های منطقه کرمان را به خود اختصاص داد که برگرفته از هنرهای تزئینی غیرایرانی بود و طرح‌های شکارگاه، بازوبندی، خشتی و لوزی خاتم از دیگر طرح‌های این منطقه هستند. در مورد طرحهای رایج امروزی در کرمان نویسندگان کتابهای مقدمه‌ای بر شناخت قالی ایران و فرشنامه ایران معتقدند که این طرحها عبارتند از: طرحهای خوشه انگوری، سبزیکار چمنی، گلدانی و درختی، ستونی ۳۳ پل، برگ چغندری، قاب قرآنی، بته جقه‌ای، لچک ترنج کف ساده و همچنین نقشه‌های گل فرنگ و گوبلن و یا نقشه‌های شکارگاه و افشان، بازوبندی، خشتی. به‌طور کلی قالی‌های کرمان را می‌توان به دو گروه شهری‌باف و عشایری‌باف تقسیم کرد که شهر کرمان مهم‌ترین مرکز عرضه قالی‌های شهری باف و سیرجان مهم‌ترین مرکز عرضه فرش‌های عشایری هستند.

پته

پته دوزی نوعی از رودوزی‌های ایرانی است که طی آن تمام سطح پارچه بوسیلهٔ بخیه‌های نخی و رنگین پوشیده می‌شود و هنرمندانی که اکثراً نیز از زنان و دختران خانه دار هستند با کمک سوزن نقوشی ذهنی را که الهام گرفته از پندارها و بینش‌های شخصی شان است بر زمینهٔ پارچهٔ پشمی ضخیمی بنام «عریض» می نشانند.

کتابخانه‌ها
شهر کرمان دارای ۹ کتابخانه می‌باشد به نام‌های: کتابخانه ملی کرمان(مرکزِی)، شهید مفتح، شهید بهشتی، شهیدمطهری، کتابخانه مسجد جامع کرمان، کتابخانه مروه، کتابخانه تخصصی علوم قرآنی، کتابخانه تخصصی پژوهش‌های فرهنگی و هنری، کتابخانه یزدانی فرد.

حمل و نقل

کلانشهرکرمان به عنوان مرکز سیاسی، فرهنگی و صنعتی منطقه جنوبشرق قرار دارد واین امر حمل و نقل را برای این شهر از اهمیت بالایی برخوردار ساخته‌است.

شهری
در شهرکرمان پل‌های روگذر و زیرگذر بسیاری وجود دارد واین پل‌ها به کاهش ترافیک در برخی از نواحی این شهر کمک بسیاری کرده‌است. کلانشهر کرمان دارای خطوط اتوبوسرانی و تاکسیرانی فعال و پرتردد است. تعداد اتوبوس‌های خط واحد کرمان به ۳۰۰ دستگاه رسیده‌است.

بین شهری
فرودگاه بین المللی کرمان
شرکت هواپیمایی ماهان ایر

شرکت بین المللی هوایی ماهان ایر متعلق به کرمان است و از کرمان به دنیا معرفی شده‌است. پروازهای کرمان به اقصی نقاط ایران و جهان در حال انجام است. این شرکت در سال ۱۹۹۲ در کرمان تاسیس شد و اکنون در لیست شرکت‌های بزرگ هواپیمایی جهان قرار دارد.

پایانه مسافربری
پایانه مسافربری جدید کرمان که در سال۱۳۹۰ به بهره برداری رسیده‌است.
راه آهن
راه آهن: کرمان به دلیل موقعیت خاص خود از راه آهن و قطار برخوردار است و تعداد زیادی از مسافران با قطار جابجا می‌شوند.

مسیرهای اصلی دسترسی به شهر کرمان

ورودی از سمت سیرجان، شیراز و بندرعباس
ورودی از سمت رفسنجان، تهران، یزد و اصفهان
ورودی از سمت بم، زاهدان و جیرفت
ورودی از سمت زرند و راور و مشهد
ورودی از سمت جوپار، بافت و بندرعباس

کرمان آینده
کلانشهر کرمان یکی از شهرهای در حال توسعه و با رشد سریع در ایران است و در سال‌های اخیر عملا به عنوان مرکزیت جنوب شرق ایران شناخته شده و سالانه شاهد مهاجرت‌های زیاد به خود می‌باشد به طوری که طی سالهای ۸۵ تا ۹۰ حدود ۱۰۰ هزار نفر به کرمان مهاجرت کردند و جمعیت آن نیز در سال ۱۴۰۰ به بیش از یک میلیون و دویست هزار نفرخواهد رسید. در کلانشهر کرمان هم اکنون اجرای بزرگراههای شهری با سرعت بالا در حال اجراست.

مهم ترین مشکلات شهری
ابهای زیر زمینی که باعث اختلال در توسعه عملیات عمرانی از جمله ساخت پل ها(روگذر و زیرگذر) شده‌است.
طرح فاضلاب کرمان که با کندی در حال پیشرفت است و مشکلاتی را برای اسفالت خیابان‌ها و بزرگراهها ایجاد نموده‌است.
ترافیک سنگین و نیمه سنگین (در بعضی نقاط شهر) در ساعاتی از روز و شب، که به دلیل:
۱- نبود سیستم حمل و نقل مناسب مانند مترو ۲- متناسب نبودن ظرفیت بعضی خیابان‌ها با حجم انبوه و رو به رشد وسایل نقلیه به ویژه اتومبیل هاو همچنین وجود تقاطع‌ها و چهارراههای بسیار.(که البته که با ساخت پل‌های روگذر و زیر گذر در نقاط مختلف شهر رو به بهبود است.) ۳-وجود برخی ادارات، کارخانه‌ها و انبارها در مرکز شهر.

افزایش نا متعارف جمعیت و مساحت در بیست سال اخیر به دلیل مهاجرت بسیار بالای مردم از روستاها به شهر.

رسانه‌ها
دیداری
شبکه استانی کرمان:در حال حاضر شبکه استانی کرمان نزدیک به بیست ساعت برنامه در شبانه روز دارد. که برخی شهرهای استان‌های مجاور نیز به راحتی می‌توانند این شبکه را دریافت کنند. علاوه بر این تمامی شبکه‌های تلویزیونی ملی در کرمان قابل دریافت هستند.
شنید

کرمان

مطالب مشابه :

ماجرای عمل آنژیوم من

لیست بیمارستان های تهران ، آدرسهای بیمارستانهای تهران ، Tehran's Hospitals

کرمان

structrul compony

نشانی روان شناسان و مشاوران دارای پروانه تخصصی از سازمان نظام روان شناسی و مشاوره جمهوری اسلامی ايرا

منابع کارشناسی ارشد مددکاری اجتماعی 92-93

لژیون پزشکان کنگره 60 93/10/19

فهرست دانشگاه هاي غيرانتفاعي