تیپهای شخصیتی - خانواده آکا - انواع تیپ شخصیتی افرادسالم
خانواده - روانشناسی شخصیت - تیپهای شخصیتی
برگزیده ها : هر انسان دارای یک شخصیت و به اصطلاحی دارای یک تیپ متفاوت می باشد و بر اساس آن یک روال از زندگی را طی می کند ،در این مقاله از سایت خانواده برگزیده ها می خواهیم به طور خیلی مفصل و کارشناسی به معقوله تیپهای شخصیتی بپردازیم و این موضوع را به طور کامل موشکافی کنیم . در این مقاله سعی شده است نگاهی به طبقه بندی شخصیتها بشود و از نگاه این طبقه بندی توسط روانشناسان زنگی افراد مورد بررسی قرار بگیرد . پس اگر میخواهید با مفهوم کامل تیپهای شخصیتی آشنا شوید به شما پیشنهاد می کنیم مثل همیشه همراه ما باشید.
انواع تیپ شخصیتی افرادسالم
تیپهای شخصیتی
● مقدمه
مفهوم تیپ مستقیما از مفهوم یرسونا یعنی ماسک مشتق می شود. در تئاتر قدیم ، تعداد محدودی نقش وجود داشت، هر نقش از روی ماسک قابل شناسایی بود و هر ماسک رفتار خاصی ایجاب می کرد و در حقیقت نمونه ای از آن بود...
بنابراین ، می توان گفت که تیپ یعنی مجموعه شیوه های واکنش یا مجموعه ساخت شخصیت هدف از تشخیص تیپهایی شخصیتی یا طبقه بندی انواع مختلف شخصیت ها این است که ویژگی های جسمی و روانی انسانها ، مخصوصا رابطه آنها ، مورد مطالعه قرار گیرد.
نقطه شروع این طبقه بندی ها در بعضی موارد بر مشاهده افراد بیمار ، مثل طبقه بندی کرچهر و در برخی موارد دیگر بر مشاهده افراد سالم مثل طبقه بندی شلدن استوار است. در طبقه بندی افراد ، بر اساس مشاهده بیماران فرض بر این است که بیماری ، شخصیت را از حالت طبیعی منحرف می کند و امکان انجام دادن مشاهدات متعدد و متفاوتی را فراهم می آورد. تا به حال طبقه بندی های متعددی از شخصیت به عمل آمده است که به چند مورد از آنها اشاره می کنیم.
● طبقه بندی کرچهر
کرچهر ، اساس طبقه بندی خود را بر مشاهده موارد بیماری بنا نهاده است. او انسان ها را در مجموع به سه طبقه اصلی و به ترتیب زیر تقسیم می کند:
▪ طبقه پیک نیک
افرادی که در این طبقه جای می گیرند، از نظر جسمی چاق هستند و قد آنها کوتاه است و سینه و شکمشان نسبت به سایر قسمت های بدن رشد بیشتری دارد. صورت آنها پهن است، گردن آنها کوتاه و کلفت و پوست بدنشان تمایل به سرخی دارد. از نظر خلق ، خوش برخورد ، خوش گذران ، شوخ طبع و خوش خوراک هستند، به همه چیز با نظر خوش بینانه نگاه می کنند و ظاهر و باطن یکسانی دارند.
زود به دیگران دل می بندند و زود هم از آنها دل می کنند. این افراد در مجموع برون گرا هستند و در مسائل عقلی و منطقی زیاد عمق ندارند. از نظر جسمی استعداد چاقی دارند، از نظر منش ، ادواری هستند، یعنی خلق آنها بطور متناوب تغییر می کند و از نظر بیماری آمادگی ابتلا به سایکومانیک – دیرسیور را دارند.
▪ طبقه لپتوزوم یا استینک
به نقل از برگزیده ها :این گروه افراد اندامی دراز و باریک دارند، رشد بدنشان ، برخلاف تیپ پیک نیک عمودی است. قفسه سینه آنها باریک و مسطح است. استخوان های آنها برجسته ، دنده ها از زیر پوست نمایان با شکم فرو رفته ، صورت لاغر و دست و پایشان دراز است. از نظر خلق ، دیرجوش ، گوشه گیر و خیالباف هستند، کنایه آمیز و نیش دار سخن می گویند.
به عالم خارج کمتر توجه می کنند. بیشتر در خود فرو می روند و به درون گرایی تمایل دارند. این افراد خیلی دیر با دیگران دوست می شوند و در عوض خیلی دیر هم دوستی های خود را بهم می زنند. افراد کینه توز و بدبین هستند. از نظر فعالیت های علمی نیروی قوی و ادراکی عمیق دارند. بیش از اندازه حساس اند و آمادگی مبتلا شدن به اسکیزوفرنی را دارند.
تیپهای شخصیتی
▪ طبقه آتلیتک
این طبقه از انسان ها ، از نظر جسم ، استخوان بندی بسیار محکم و عضلات بسیار نیرومند دارند، سینه آنها پهن و قد آنها نسبتا بلند است. از نظر خلق ، به فعالیت های بدنی ، ورزش ، کوه نوردی ، شرکت در مسابقات ورزشی و مخصوصا موفقیت در آنها علاقه زیادی دارند. این افراد از خطر نمی ترسند، پرخاشگر ، زورگو و ریاست طلب هستند، برخلاف تیپ لپتوزوم در مقابل مسائل مختلف حساسیت زیادی نشان نمی دهند، کمتر شوخی می کنند و سعی می کنند بیشتر جدی باشند، آمادگی مبتلا شدن به بیماری صرع را دارند.
▪ طبقه بندی شلدن
طبقه بندی شلدن ، از مشاهده افراد طبیعی بوجود آمده و بر فرضیه جنین شناسی استوار است. این طبقه بندی در شکل ظاهری بدن سه بعد تشخیص می دهد که از رشد سه لایه جنین یعنی اندودرم ، مزودرم و اکتودرم ، پدید می آیند. اولین اقدام شلدن این بود که از صدها جوان برهنه در سه حالت مختلف (جلو ، عقب و پهلو) عکس گرفت. هزاران عکس بدست آمده را چند بار طبقه بندی کرد و آخرالامر به این نتیجه رسید که ناحیه شکم ، اعضای درونی (معده ، قلب ، ششها، در بعضی از آنها کوچک و در بعضی دیگر بزرگ است. بقیه افراد بین این دو حد افراط و تفریط قرار دارند. چون این ناحیه از بدن از رشد لایه آندودرم جنین بوجود می آید، این تیپ افراد را اندومورف نامید.
از لحاظ عضلانی بودن و استحکام استخوان ها نیز شلدن تفاوت هایی بین افراد دید. او متوجه شد که از این نظر نیز می تواند افراد را طبقه بندی کند. بدین ترتیب که در یک طرف کسانی را قرار دهد که کاملا عضلانی هستند در طرف دیگر کسانی را جای دهد که عضلات بسیار ضعیفی دارند و بقیه را بین دو حد توزیع کند. چون عضلات از رشد لایه مزودرم جنین بوجود می آیند، این تیپ افراد مزومورف نامیده شدند. از لحاظ ساختمان اعصاب نیز بین آزمودنی ها تفاوت های فاحشی دیده شد. افراد این گروه نیز می توانستند روی یک مقیاس قرار گیرند. چون اعصاب از رشد لایه اکتودرم جنین بوجود می آید، شلدن این گروه افراد را اکتومورف نامید.
● آیا طبقه بندی تیپهایی شخصیتی شلدون و کرچهر متفاوت از هم است؟
با کمی دقت معلوم می شود که طبقه بندی کرچهر با طبقه بندی شلدن مطابقت کامل دارد. آندومورف با پیک نیک ، مزومورف با آتلتیک و اکتومورف با لپتوزم یا استنیک شلدن هر یک از ویژگی ها را به عنوان یک صفت در نظر گرفت و به آن بر حسب درجه شدت ، بین ۱ تا ۷ نمره داد. بنابراین در طبقه بندی شلدن ، شکل ظاهری هر فرد به کمک یک عدد سه رقمی نشان داده است.
رقم سمت راست وضعیت او را از نظر آندومورفی ، رقم وسط وضعیت او را از نظر مزومورفی و بالاخره رقم سمت راست ، شکل ظاهری او را از نظر اکتومورفی نشان می دهد. مثلا اگر به کسی نمره ۴۲۶ داده شود مفهومش این خواهد بود که از نظر آندومورفی در حد متوسط ، از نظر مزومورفی و از نظر اکتودرمی قوی است.
تیپهای شخصیتی
● طبقه بندی شخصیت افراد با توجه به صفات
اقدام دوم شلدن این بود که در مورد ویژگی های روانی و صفت شخصیتی افرادی که آنها را از نظر شکل ظاهری بدن طبقه بندی کرده بودند، به تحقیق پرداخت. برای این کار ابتدا صدها عبارت را ، که برای توصیف شخصیت به کار می رفت، جمع آوری کرد. از میان صفات جمع آوری شده، شصت صفت را انتخاب کرد و به افراد مورد مطالعه خود (دانشجویان دانشگاه ها) از نظر این شصت صفت ، نمره داد.
بررسی آماری نمرات به دست آمده نشان داد که این شصت صفت در سه گروه ، طبقه بندی می شوند (در هر گروه بیست صفت). گروه اول را ویسرتونی نامید، زیرا همه بیست صفتی که زیر این عنوان قرار داشتندt به نوعی با خوشخوری ، خوش زیستی ، لذت طلبی و شادکامی ارتباط داشتند. گروه دوم صفات سوماتوتوتی نامیده شد، زیرا این صفات به فعالیت بدنی ، حرکات ، رقابت ، پرخاشگری ابراز شخصیت و فعالیت مربوط می شد و بالاخره ، گروه سوم صفات ، سر برو تونی نام گرفت. زیرا صفاتی که در این گروه جای می گرفتند به نحوی با تفکر ، درون گرایی ، انزوا طلبی ، حساسیت زیاد ، خودخوری و نگرانی ارتباط پیدا می کردند.
شلدن در این خصوص نیز به آزمودنی های خود نمره داد. به این ترتیب که اگر صفتی در یک آزمودنی به حداکثر خود می رسید، به او نمره ۷ می داد. مثلا اگر فردی ۷۱۱ می گرفت، مفهومش این بود که از نظر وسیرتونی (خوش زیستی) بسیار خوب و از نظر سوماتوتونی (علاقه مندی به فعالیت های بدنی) و سر بروتونی (متفکر و حساس بودن) ضعیف است.
سومین و آخرین کار شلدن این بود که دریابد آیا بین تن و روان ، یعنی بین ویژگی های جسمی و ویژگی های روانی هم بستگی وجود دارد؟ به عبارت دیگر آیا می توان از روی شکل ظاهری افراد رفتار آنها را پیش بینی کرد؟ برای بررسی این مسئله شلدن ، به کمک همکاران خود ، به گروهی از دانشجویان هم از نظر ویژگی های جسمی و هم از نظر ویژگی های روانی ، به صورتی که در بالا گفتیم ، نمره داد و همبستگی های موجود بین نمرات را محاسبه کرد و معلوم شد که:
بین آندومومورفی و وسیرتونی ، بین مزومورفی و سوماتوتونی بین اکتومورفی و سربروتونی همبستگی بالا وجود دارد. بنابراین ، می توان نتیجه گرفت که افراد آندومورف یعنی کسانی که در آنها ناحیه شکم و اعضای داخلی آن رشد بیشتری دارد، از نظر خلق افرادی هستند که از خوش خوری ، خوش زیستی ، لذت طلبی و شادکامی پیروی می کنند.
افراد مزومورف یعنی کسانی که عضلانی و درشت استخوان هستند، به فعالیت های بدنی ، تحرک ، پرخاشگری رقابت و ریاست علاقه زیادی دارند.
افراد اکتومورف ، یعنی آنهایی که لاغر اندام هستند و ساختمان عصبی قوی دارند، به انزوا طلبی ، درون گرایی حساسیت زیاد ، خودخوری و تفکر تمایل نشان می دهند.
تیپهای شخصیتی
● نتیجه بحث
طبقه بندی شلدن از پایه های تجربی دقیق تری برخوردار است و نتایج قابل اطمینان تری فراهم می آورد. با وجود این طبقه بندی شلدن نیز از طرف سایر پژوهشگران مورد انتقاد قرار گرفته است. از جمله اینکه: طبقه بندی ها در هر دو مورد (جسمی و روانی) ، از سه گروه تجاوز نمی کرد، در هر دو مورد نمره گذاری ها تنها بین ۱ تا ۷ متغیر بود و مهمتر از همه اینکه در هر دو مورد ، آزمایشگران افراد واحدی بودند. یعنی آزمودنی ها تنها توسط یک گروه معین از پژوهشگران تحت آزمایش های جسمی و روانی قرار گرفته بودند.
بدیهی است که در چنین شرایطی ، ارزشیابی های بعدی تحت تاثیر ارزشیابی های قبلای قرار می گیرد. در این گونه موارد اولا باید صفات جسمی توسط یک گروه و صفات روانی توسط گروه دیگری از پژوهشگران مورد بررسی قرار گیرد، ثانیا از ابزارهای عینی (مثلا آزمون های روانی) استفاده شود تا از نظر شخصی آزمایشگران ، ارزشیابی آنها تحت تاثیر قرار ندهد. روانشناسان علاوه بر شناختن شخصیت انسانها سعی کرده اند آن را ارزشیابی هم بکنند، ارزشیابی شخصیت از این نظر حائز اهمیت است که می توان از وجود افراد در موقعیت های مناسب استفاده کرد.
منبع:ویستا
ویرایش وتلخیص:برگزیده ها
,