چگونه معاونان مدرسه مي‌توانند در ارتقاي كيفيت فعاليتهاي آموزشي و پرورشي مدرسة خود مؤثر باشند ؟ (3)
ريز اقدامات
الف) محور آموزشي
1- شوراي دبيران
همانطور كه قبلاً نوشتم، پس از كسب اطلاعات از مطالعاتي كه در ارتباط با نحوه مديران موفق داشتم به خصوص مقايسه مديريت موفق با مديريت ناموفق در كتاب، مدرسه موفق، مدير موفق نوشته دكتر مرتضي مجدفر، به اين مسئله دست يافتم كه بايد براي يك مدرسه موفق از تمام پتانسيل‌هاي موجود در آن مدرسه استفاده كرد.
بنابراين به مديريت مدرسه پيشنهاد دادم، جلسات شوراي معلمان را از حالت سمبليك خارج كرده و هر ماه يكبار يك جلسه مفيد پس از ساعت درسي و خروج دانش‌آموزان از مدرسه برقرار كنيم تا بتوانيم در محيطي آرام و بدون دغدغه بنشينيم و صحبت‌هايي مفيد و ارزشمند ارائه دهيم.
اما در همين مسئله هم لازم بود تا كليه همكاران خودشان رضايت داشته باشند. پس از آنكه مدير مسئله را بازگو كرد و هدف آن را براي همكاران توضيح داد، اكثريت همكاران بدون چون و چرا پذيرفتند به غير از 2 يا 3 نفر كه بچه‌هاي مهد كودكي داشتند كه قول داديم با آنها همكاري كنيم و آنها در ترك جلسه هر زماني كه خواستند آزاد باشند.
اين پذيرش همكاران نشانه خوبي بود. اينكه آنها علاقه‌مند به دانستن و بهتر بودن هستند، فقط نياز به هدايت و راهنمايي دارند. بنابراين با درخواست مدير يك برنامه براي طي 8 جلسه شوراي معلمان و مشخص نمودن محور اصلي بحث نوشتم و سعي كردم بحث‌هايي را پيش‌بيني كنم كه هم، هماهنگ با فصل كاري باشد و هم، ارزش بحث و گفتگو را داشته باشد كه برنامه به قرار زير شد.
مهرماه- بحث تشويق و تنبيه
آبان- تكليف شب
آذر- آشنايي با روش‌هاي نوين تدريس
دي- اضطراب و مشكلات رفتاري كودكان
بهمن- بررسي نتايج امتحان و راهكارهاي عملي جهت پيشرفت بچه‌ها
اسفند- تعامل با خانواده، معلم موفق كيست.
فروردين- راه‌هاي پرورش خلاقيت
ارديبهشت- برنامه‌ريزي امتحانات و اوقات فراغت
در هر جلسه خودم هم با توجه به اوضاع مدرسه و فراخور حال، يك مطلب را انتخاب مي‌كردم و با همكاران آن را به بحث مي‌گذاشتيم كه نتايج بسيار خوبي از زبان خود همكاران بدست مي‌آوريم و آن را اجرايي مي‌كرديم.
كه اين مطالب هم در حول محور مطالب زير بود:
1. تشويق و تنبيه در مدرسه و شناخت راه‌هاي مختلف تشويق و تنبيه
2. مهارت‌هاي زندگي و طرز تدريس آن
3. پژوهش و اقدام پژوهي توسط همكاران
4. چگونه فضايي شاد در مدرسه ايجاد كنيم.
5. هوش هيجاني چيست؟
6. چگونه از امكانات محيط براي تدريس استفاده كنيم.
بنابراين همكاران يكي از عناوين مطرح شده را با توجه به علاقه خود به صورت پايه‌اي انتخاب كردند تا در موعد مقرر درباره آن مطلب مطالعه و تحقيق كنند و ماحصل آن را در جلسه براي همكاران مطرح سازند. پس از مطرح شدن مطالب نيز بين همكاران سوال و جواب‌هاي مناسبي مي‌شد و هر همكار سعي مي‌كرد كه تجربيات خود در آن زمينه را مطرح كند تا ديگر همكاران استفاده كنند.
بدين ترتيب جلسات شوراي معلمان حالت ارزشمند و مفيد به خود گرفت. طوري كه در عرض سال همكاران بارها رضايت خود از جلسات را ابراز مي‌كردند. البته مديريت هم قول داده بود كه براي ساعات اضافي، مبلغي به عنوان اضافه كاري در نظر بگيرد. (ضميمه1)
2- فعال نمودن آزمايشگاه و كاربرد ابزار آموزشي
پس از اينكه كمدهاي وسايل كمك آموزشي را از اتاق صبحانه خارج كرديم به دفتر مدرسه آورديم، آن را تميز كرديم و سپس تمام وسايل را با كمك همكاران شناسايي و دسته‌بندي كرديم و به صورت طبقه‌اي در كمد قرار داديم تا هر طبقه مخصوص يك موضوع (علوم يا رياضي) و يك پايه باشد.
يك دفتر هم مخصوص ثبت فعاليتهاي همكاران با درج تاريخ مورد استفاده درست كردم تا همكاران بدانند فعاليتهاي آنها ثبت مي‌شود. اين ثبت فعاليت‌ها باعث شده بود كه بين همكاران جهت استفاده از ابزار، رقابتي سالم ايجاد شود. به همين دليل هر همكار كه وسيله‌اي برمي‌داشت در زير ستون نام خود يادداشت مي‌شد و بلندي ستون نشانه فعاليت بيشتر بود در همان پايه.
3- فعال نمودن اتاق صوتي و تصويري
در نمازخانه مدرسه يك دستگاه تلويزيون و يك دستگاه ويدئو بود جهت ايجاد تنوع در تدريس و خروج از كلاس به معلمان پيشنهاد دادم كه در هر 15 روز يكبار آموزش را از محيط كلاس خارج كنند. چون معتقد بودم تنها كلاس جاي آموزش نيست و دائم در كلاس بودن براي بچه‌هاي نسل امروز كسالت‌آور است خوب است از تمام محيط‌ها براي آموزش استفاده كنيم.
بنابراين پيشنهاد دادم كه از ابزار صوتي و تصويري در آموزش استفاده كنند و آنها هم با كمال ميل پذيرفتند. از مديريت مدرسه هم خواستم مقداري CD آموزشي در موضوعات رياضي، علوم، فارسي و همچنين CDهاي كارتوني تهيه كنند. يك كيف مخصوص CD هم تهيه كرديم و CDها را با توجه به موضوعات و پايه‌ها دسته‌بندي كرده در كيف گذاشتيم.
يك دفتر ثبت فعاليت اتاق صوتي تصويري همانند دفتر ثبت فعاليتهاي آزمايشگاهي درست كرده و با يك برنامه‌ريزي و اختصاص ساعاتي از هفته به هر كلاس اين فعاليت هم با خير و خوشي و همكاري و علاقه دانش‌آموزان تا پايان سال ادامه داشت.
4- دعوت از سرگروه‌هاي آموزشي جهت ارزيابي فعاليت همكاران
از مسئول سرگروه آموزش ابتدايي كه در آن زمان آقاي اسدي بودند خواستم در يك روز معين همكاران سرگروه آموزشي را به مدرسه بفرستند تا همكاران مدرسه از تجربيات و راهنمايي‌هاي ارزنده آنها استفاده كنند. از قبل اين موضوع را با همكاران نيز در ميان گذاشتم و هدف از اين كار را ارزيابي خود و دانش‌آموزانمان بيان كردم.
بنابراين همكاران سرگروه آموزشي در يك روز معين به مدرسه آمدند و در كلاس‌ها پخش شدند و در ارتباط با تدريس، ارزشيابي تكاليف بچه‌ها، كتاب بچه‌ها، دفتر شاخص با همكاران گفتگو كردند و راهنمايي‌هاي لازم را ارائه دادند. برقراري ارتباط و استفاده از همكاران سرگروه آموزشي كه عموماً افرادي اهل مطالعه و موفق هستند مي‌تواند در ايجاد ارتباط صحيح بين همكاران و سرگروه آموزشي و تبادل تجربيات مفيد و مؤثر باشد. (ضميمه2)
5- تشويق همكاران به شركت در الگوهاي مناسب تدريس
با توجه به اينكه شركت همكاران در اين جشنواره موجب آشنايي همكاران با الگوهاي برتر و به روزتر تدريس، مطالعه كتاب‌هاي مختلف جهت ارائه الگوهاي برتر، سعي در استفاده از ابزارهاي نوين و مناسب تدريس، سعي در ساخت ابزارهاي آموزشي، سعي در انجام تدريس برتر، سعي در طراحي طرح درس مي‌شود از همه جهت هم براي خود همكار و هم براي دانش‌آموزان مفيد است.
بنابراين همكاران علاقه‌مند تشويق شدند كه در اين جشنواره شركت كنند. البته تنها فعاليت در حد تشويق نبود، بلكه بعد از اينكه 5 تن از همكاران علاقه خود را براي شركت ابراز كردند براي آنها 3 جلسه آموزشي- كارگاهي برقرار كرديم و از يكي از معلمان راهنما كه جزء داوران جشنواره هم هستند دعوت كرديم تا با ايجاد يك كلاس كارگاهي همكاران هم با طرح درس نويسي آشنا شوند و هم تدريس خود را عملاً انجام دهند و توسط استاد راهنما مشكلات تدريس آنها برطرف شود.
با انجام اين فعاليت از 5 نفر همكار در مرحله حوزه‌اي تدريس برتر، 3 نفر به مرحله شهرستاني راه پيدا كردند. در مرحله شهرستاني قبل از انجام تدريس، كتاب الگوهاي تدريس مورد آزمون قرار گرفت كه متأسفانه در اين مرحله همكاران نتوانستند در آزمون نمره حد نصاب را كسب كنند اما با توجه به كلاس كارگاهي و مطالعه يكبار اين كتاب مطالب و آموخته‌هاي خوبي را كسب كردند كه از طرف مديريت براي آنها تقاضاي تقديرنامه شد و تقديرنامه‌ها اجرا شد.
6- تشكيل كلاس‌هاي پژوهشي براي همكاران
از آنجايي كه خودم عضو كميته پژوهش شهرستان بابل هستم و علاقه و اصرار مسئولين محترم اداره در هر چه علاقه‌مندتر شدن معلمان و مديران را به تحقيق و پژوهش مي‌دانم، تصميم گرفتم در مدرسه كلاس‌تحقيق‌و پژوهش بگذارم‌و همكاران‌علاقه‌مند را با انجام فعاليتهاي پژوهشي و اقدام‌پژوهي آشنا كنم.
به همين دليل اين موضوع را با همكاران در ميان گذاشتم و گفتم چنانچه علاقه‌مند هستيد با چگونگي تحقيق و پژوهش آشنا شويد من در خدمت شما هستم. به دنبال اين پيشنهاد 9 تن از همكاران ابراز علاقمندي كردند. و ما برنامه‌ريزي كرديم و در روزهايي كه دانش‌آموزان پنجم براي كلاس‌هاي تيزهوشان ساعت 6:45 تا 8 صبح به مدرسه مي‌آمدند من هم در مدرسه حاضر مي‌شدم و به همراه اين همكاران كلاس تحقيق و پژوهش را شروع كردم. و طي چند جلسه نكات مهم و كاربردي تحقيق و به خصوص اقدام‌پژوهي را براي آنها تدريس كردم.
به دنبال اين برنامه چند تن از همكاران در اين ميان شروع به نوشتن اقدام‌پژوهي كردند و در مورد طرح‌هاي خود دائماً با هم مشورت داشتيم تا بتوانند طرح خود را به اتمام برسانند. اين چند همكار در كلاس خود مواردي داشتند كه مي‌شد روي آن اقدام‌پژوهي را انجام دهند. اين فعاليت هم به نفع دانش‌آموز مورد نظر بود هم به نفع همكار، زيرا مي‌توانست با ديدي وسيع‌تر و علمي‌تر مشكلات كلاس را برطرف كند و تا اين زمان (ماه ارديبهشت) 2 تن از همكاران موفق به انجام اقدام‌پژوهي در كلاس خود شدند و طرح پژوهشي خود را تكميل كردند.
7- تشكيل كلاس‌هاي پژوهشي براي دانش‌آموزان
با توجه به اينكه چند سالي است كه براي دانش‌آموزان پايه چهارم و پنجم طرح تحقيقاتي پرواز انديشه‌ها اجرا مي‌شود. براي دانش‌آموزان علاقه‌مند در پايه چهارم و پنجم، كلاس تحقيق و پژوهش گذاشتم و از معلمان اين دو پايه خواستم بچه‌هايي كه علاقه به اين كار دارند را معرفي كنند. سپس يك جلسه توجيهي با اين دانش‌آموزان كه حدود 16 نفر بود گذاشتم و با هم برنامه‌ريزي كرديم تا جلسات آنها مشخص شود.
سپس كتاب تحقيق و پژوهش براي نوجوانان را براي اين تعداد دانش‌آموز تهيه كردم. اما لازم بود قبل از شروع كلاس با اولياي آنها نيز صحبت مي‌كردم. بنابراين يك جلسه توجيهي با اولياء اين بچه‌ها گذاشتم و خانواده آنها را كاملاً درباره طرح و انجام تحقيقات مطلع كردم. و از آنها خواستم حتماً بچه‌ها را حمايت كنند و آنها را براي انجام تحقيقات به كتابخانه و كافي‌نت ببرند تا از اطلاعات خوبي بهره‌مند شوند. به دنبال اين، كلاس‌ها را شروع كرديم، طي 10 جلسه گام به گام پيش رفتيم، در طي كلاس بچه‌ها موضوعات پرواز انديشه‌ها را براي خود انتخاب كردند.
در هر جلسه همراه با تدريس يك گام از كتاب، بچه‌ها روي تحقيق اصلي خود كار مي‌كردند و در بين دو كلاس فرصت داشتند تا روي طرح خود كاملاً مطالعه كنند و به جمع‌آوري اطلاعات بپردازند.
پس از هر جلسه من كار بچه‌ها را تصحيح كرده و به آنها برمي‌گرداندم. در پايان كار، دوباره با خانواده‌ها جلسه گذاشته و از آنها خواستم طرح‌هاي بچه‌ها را به مؤسسات تايپي ببرند و كار را تمام كنند. در اين مرحله چند تا از خانواده‌ها به خاطر هزينه آن كمي بي‌توجهي كردند اما به هر حال هر طور بود توانستيم 6 طرح كامل تحقيقاتي از بچه‌ها دريافت كنيم كه اين 6 طرح در مرحله حوزه‌اي تمام آن انتخاب شد و به مرحله شهرستاني رفت. در مرحله شهرستاني 1 طرح برگزيده شد و در يك جلسه تمام بچه‌هايي كه طرح آنها در شهرستان انتخاب شد براي مصاحبه حضور پيدا كردند كه در مصاحبه هم دانش‌آموزان من نمره كامل گرفتند و براي مرحله استاني انتخاب شدند.
مسئله‌اي كه در اينجا مرا بسيار متأثر كرد، اين بود كه در روز مصاحبه در كنار مدارس ديگر نشسته بودم و با استاد راهنماي چند مدرسه صحبت كردم متوجه شدم كه اكثر اين طرح‌ها را خود استاد راهنماها يا مادران فرهنگي يا دانشجوي دانش‌آموزان تهيه مي‌كنند و سپس به بچه‌ها ياد مي‌دهند كه آن را مثل يك درس حفظ كنند و در مصاحبه جواب دهند. احساس مي‌كنم با اين كار ما به دانش‌آموزان خود ياد مي‌دهيم كه چطور براي كسب يك رتبه، تقلب كنند و اين براي آينده تحقيق و پژوهش و هم براي خود بچه‌ها بسيار خطرناك است و بيشتر شبيه يك رقابت ناسالم است تا سالم.
8- بازديد از كلاس‌ها و انجام جلسات مشترك و ارائه تجربيات
از آنجايي كه حدود 20 سال از عمر فرهنگي خود را در كلاس‌هاي اول سپري كرده‌ام، عشق به كلاس اولي‌ها را نمي‌توانم هرگز از قلبم بيرون كنم. با اينكه معاون شدم ولي از اول سال با معلمان كلاس اول اين مدرسه تعامل بيشتري ايجاد كردم. سپس با اجازه آنها ساعاتي را به كلاس آنها رفتم و تدريس آنها را مورد ارزيابي قرار دادم. پس از آن با معلم مربوطه جلساتي را برقرار مي‌كردم و تجربيات خود را با آنها در ميان مي‌گذاشتم.
در طي سال هم تمامي برنامه‌هايي را كه در كلاس‌هاي خود با بچه‌ها اجرا مي‌كردم، كم كم در اختيار معلمان پايه اول گذاشتم و آنها را ترغيب به انجام آن فعاليت‌ها مي‌كردم. خدا را شكر معلمان پايه اول اين مدرسه بسيار علاقه‌مند بودند از طرح‌هاي جديد و دست اول مطلع شوند و به كار گيرند. يكي از اين طرح‌ها، طرح قصه‌گويي معلم در كلاس بود. بنا شد كه معلم براي هر درس قصه‌اي در كلاس بازگو كند. سپس بچه‌ها به دقت گوش كنند و در منزل براي مادرشان تعريف كنند، تا مادرها قصه را در دفتر قصه بنويسند. سپس خود دانش‌آموز فراخور قصه نقاشي كند و قصه را مصور سازند. پس از چند ماه، دفتر قصه‌هاي قشنگي در كلاس اول درست شد.
9- برگزاري نمايشگاه كتاب و پژوهش
در جلسه آبان ماه كه با همكاران نشست داشتيم در ارتباط با انجام فعاليتهاي مطالعاتي و كتابنويسي با همكاران صحبت كردم و از آنها خواستم يكي از فعاليتهاي آنها تهيه كتاب توسط خود بچه‌ها باشد. مثلاً در پايه اول همان فعاليت دفتر قصه، در پايه دوم فعاليت كتابنويسي با ضرب‌المثل‌ها و به همين ترتيب تا پايه پنجم، بچه‌ها در ارتباط با موضوعات مختلف كتاب درست كنند.
سپس در ماه بهمن نمايشگاهي با اين كتاب‌ها و دفتر قصه‌ها و نيز طرح‌هاي تحقيقاتي پرواز انديشه‌ها و بسياري از نقاشي‌ها و دست ساخته‌هاي بچه‌ها بر پا كرديم و از اولياء دانش‌آموزان و چند مسئول اداري دعوت به ديدار از نمايشگاه كرديم كه در اين دعوت جناب آقاي مهدي‌نيا معاون آموزش و نوآوري و جناب آقاي آقاجانزاده كارشناس مسئول ابتدايي حضور داشتند. البته فعاليتهاي آموزشي فراواني انجام شد كه منجر به ارتقاي كيفيت آموزشي و پرورشي در مدرسه شد ولي به علت فراواني نمي‌توان از همه آنها ياد بُرد به همين مقدار بسنده كردم.
ادامه دارد ...مطالب مشابه :
عوامل بد خطی
،تجربه های ناموفق، تنبیه وفشار معلمان برای موفقیت باشد.لذا معلمان باید آموزش ابتدايي
تحول و بازنگري در كوله پشتي آموزش ابتدايي
در راستاي تجربيات جهاني معلمان ابتدايي و بانشاط و ساعت آموزشي نيز چه
عوامل ضعف آموزش رياضي و مشكلات مربوط به آن:
با توجه به تجربيات و براي معلمان ابتدايي. آموزشي كلاس معلمان فضاي
برنامه سالانه كارشناسي گروه هاي آموزش عمومي
شركت فعال اعضاي گروه درجلسات شوراي معلمان آموزشي ابتدايي تجربيات ايشان به
استانداردهای چند گانه معلمان کودکان استثنایی
استانداردهای چند گانه معلمان ي ابتدايي تجربيات آموزشي كه منجر
چگونه معاونان مدرسه مي‌توانند در ارتقاي كيفيت فعاليتهاي آموزشي و پرورشي مدرسة خود مؤثر باشند ؟ (3)
از مسئول سرگروه آموزش ابتدايي كه در سرگروه آموزشي و تبادل تجربيات معلمان پايه
نوآوري در يادگيري با تکاليف درسي خلاق
* خانم الينور ديزنبوروک، آموزگار کلاس ششم ابتدايي تجربيات مستندسازي ي آموزشي معلمان
جشنواره الگوهاي برتر تدريس
آموزشي - اين وبلاگ اين وبلاگ بيشتر براي معلمين پايه اول ابتدايي و معلمان از تجربيات
برچسب :
تجربيات آموزشي معلمان ابتدايي