واحدهای اندازه گیری قدیم
واحدهای اندازه گیری قدیم
سانتی متر یعنی سانتی + متر سانتی centi جزئی که در اول کلمه در می آید وتقسیم واحدی را بصد می رساند ؛
یک صدم از هر واحدی مثل سانتی متر یعنی یک صدم از متر.
واحد اندازه گیری طول سانتی متر است وما واحدهای دیگری نیز داریم که برای اندازه گیری طول از قدیم مورد استفاده قرار می گرفته که هم اکنون در اقصی نقاط میهن پهناور عزیزمان ایران نیزمورد استفاده قرار می گیرد که عبارتند از :
گره
مقیاس طول وهر گره برابر 5/6 سانتی متر می باشد
ذرع
هر ذرع برابر با16 گره و هر ذرع 104 سانتی متر می باشد
گز
واحد طول که ذرع هم گفته می شود و هر گز برابر با 16 گره و104 سانتی متر می باشد.
ذراع
واحد قدیم برای طول که به اندازه از آرنج تا سر انگشتان مرد بوده است
مایل یا میلMille مقیاس طول که اندازه آن مختلف است مایل انگلیسی 1609 متر ؛ مایل دریایی1852 متر ؛ در عربی میل به معنی مسافتی با اندازه مد بصر (بالا آمدن آب دریا)در روی زمین یا 4 هزارذراع گفته می شود.
مترMetre مقیاس طول که مطابق 14 گره وربع از ذرع ایرانی و برابربا 100 سانتی متر . کیلو متر Kilometre برابر با1000 متر می باشد
میلی متر Millimetre برابر با یک هزارم متر .
میکرون Micrion مقیاس بسیا ر کوچکی است برای اندازه گیری اشیاء گوچک یک هزارم میلیمتر اینچ Inch واحد مقیاس طول برابر 54/2 سانتی متر ( مقیاس طول در انگلستان می باشد )
فوت Foot (پا)واحد اندازه گیری طول معادل 48/30 سانتی متر یا 12 اینچ ؛ پنجاه فوت تقریبأ15 ذرع است
یارد Yard مقیاس طول برای اندازه گیری پارچه ؛ در انگستان وآمریکای شما لی معادل 36 اینچ یا 92 سانتی متر یا 14 گره می باشد.
پا
مقیاس طول برابر 48/30 سانتی متر می باشد دسی متر
Decimetre ده یک متر ؛ یک دهم متر
نگا
فوت:پا ؛ معدل 48/30سانتی متر می باشد .
فرسنگ یا فرسخ مقیاس مسافرت قریب 6 کیلو متر معادل 3 میل یا 12000 ذراع می باشد
چارك
واحدی در اندازه‌گیری وزن و طول. واژه چارك، در پهلوی به صورت atrušvātakč(فره‌وشی، ذیل واژه) و در بیشتر منابع به صورت چاریك است. این واژه در دو مفهوم به‌كار رفته است: به معنای یك چهارم هرچیز؛ و به‌عنوان واحد اندازه‌گیری در مقیاس وزن، معادل یك چهارم منِ تبریز یا ده سیر و در مقیاس طول، معادلِ یك چهارم ذرع یا چهار گره است.
از
مشتقات چارك، چاركه chârke یا (chârake، چاركی یا چركه است كه برابر است با یك قسمت از چهار قسمت
آجر یا خشت كامل است؛ همچنین چاركی واحدی برای بطری معمولاً شیشه‌ای با
گنجایش حدود دوچَتْوَر (به روسی، واحد اندازه‌گیری حجم معادل 125 میلی
لیتر؛ چَتوَل) یا پنج سیر بوده است . در تركی این اصطلاح به صورت چیرك eyrekč ، به‌معنای یك چهارم ساعت یا سكه، به‌كار می‌رفته است .
در میان واحدهای اندازه‌گیری باستانی به tačarیا čaratuاشاره
شده كه یك چهارم پارسنگ است (معادل مسافتی كه فرد معمولاً در یك ساعت،
پیاده طی می‌كند) است .
در دوران ایلخانان كاهش ارزش دینار و درهم دگرگونیهایی به‌وجود آورد
كه به بحران مالی در آن دوره انجامید. واژه چهاریك، علاوه بر منابع
تاریخی، در رسائل اوزان و مقادیر نیز ذكر شده است.
در
جدول تبدیل واحد طول قدیم به واحد طول رسمی، چارك به عنوان واحد اندازه‌گیری
طول، برابر 26ر0 متر، آورده شده و در جدول كلی مقیاسات سابق با اضعاف و
اجزا، چارك جزئی برابر 14 ذرع در واحد طول ذكر شده است .
بر اساس آمارگیری مركز آمار ایران از روستاهای نمونه، در دهه 1350 ش هنوز
واحدهای محلی وزن و سطح به‌كار می‌رفت،چنان كه در دهستان میانده،از بخش
طوالشِ دولابِ شهرستانِ طوالش، چاركه واحدی برابر یك كیلوگرم بود .
در برخی شهرستانها و روستاها هنوز از چارك به عنوان واحد اندازه‌گیری استفاده می‌شود: در استان ایلام، واحد چارك برابر دَه سیر یا 750 گرم است ؛ در سیستاو بلوچستان، به عنوان واحد وزن، نیم چارك برابر با سه كیاس یعنی 150 گرم و معادل دو سیر تبریز و چارك برابر شش كیاس یعنی سیصد گرم و معادل چهار سیر تبریز و به عنوان واحد طول چارك برابر 14 است، یعنی 75ر13 سانتیمتر است؛ در استان بوشهر، چارك برابر یك كیلو و هفت مثقال، یعنی 192ر1032 گرم است. ؛ در خوزستان، چارك برابر 750 گرم و در شیراز چارك برابر14 من شیراز، یعنی برابر 180 مثقال است .
واحد های اندازگیر ی طول در ایران قدیم
یک ذرع = 104 سانتیمتر
چارک = یک چهارم ذرع
گره = یک چهازم چارک = یک شانزدهم ذرع
بهر = یک دوم گره = یک هشتم چارک = یک سی و دوم ذرع
فرسخ = 6000 ذرع
واحد های اندازه گیری وزن درایزان قدیم
یک من = 3 کیلو
ری = 4 من
خروار = 100 من
چارک = یک چهارم من
سیر = یک دهم چارک = یک چهلم من
مثقال = یک شانزدهم سیر
قیراط = یک بیست و سوم مثقال
نخود = یک بیست و چهارم مثقال
گندم = یک چهارم نخود
واحد های اندازه گیری وزن و طول در ایران قدیم
یک من = 3 کیلو ری = 4 من خروار = 100 من چارک = یک چهارم من سیر = یک دهم چارک = یک چهلم من مثقال = یک شانزدهم سیر قیراط = یک بیست و سوم مثقال نخود = یک بیست و چهارم مثقال گندم = یک چهارم نخود واحد های اندازه گیری طول در ایران قدیم یک ذرع = 104 سانتیمتر چارک = یک چهارم ذرع گره = یک چهازم چارک = یک شانزدهم ذرع بهر = یک دوم گره = یک هشتم چارک = یک سی و دوم ذرع فرسخ = 6000 ذرع البته بعضی واحدها در برخی از مناطق کشور تفاوت دارد
. مقیاس سطح
برای اندازه گیری مقیاس سطح از مقیاس های متفاوتی استفاده می شد. در این جا چند مقیاس اصلی و رایج، یعنی جریب، قفیره، و عشیر برآورد می شوند.
5- 1. جریب
واحد اصلی اندازه گیری سطح در روزگار پیشین جریب بود که از آرامی ها به ساسانیان (سن، 1368 : ص490) و از آن ها به اعراب رسیده است. یک جریب را 10 قصبه یعنی60 ذراع در 60 ذراع یا 3600 ذراع مربع (ماوردی، 1398ق: ص 146) نوشته اند؛ بنابراین داریم:
31054/1162= 2(100÷8213/56×60)
یعنی هر جریب تقریبا 3/1162 متر مربع برآورد می شود.
این جا نیز ذراع هاشمیة بزرگ (مبنای محاسبة مساحت) مأخذ برآورد جریب است.
5-2. قفیز
یکی دیگر از واحدهای اندازه گیری سطح، قفیز است. این مقیاس را برابر با جریب یا 360 ذراع مربع نوشته اند (خوارزمی،1895، ص200) که به مترمربع برابر می شود با:
231/116=10÷3105/1162
توجه داریم این قفیز که برای اندازه گیری سطح، مورد استفاده قرار می گرفت و تقریباً 2/116 مترمربع بود، غیر از قفیزی است که به عنوان واحد کیل کاربرد داشت.
5-3. عشیر
عشیر نیز از مقیاس های اندازه گیری سطح و مساحی اراضی بود. یک عشیر را برابر با قفیز ذکر کرده اند؛ بنابراین داریم:
6231/11=10÷23105/116
یعنی یک عشیر تقریباً 62/11 متر مربع برآورد می شود.
مطالب مشابه :
کشاورزی سنتی؛
از نظر محاسبات کشاورزی تقسیم بندی زمین ها بر اساس جریب است. هر جریب متر مربع می و چند سال
واحدهای اندازه گیری قدیم
واحد اندازه گیری طول سانتی متر است وما در این جا چند یعنی هر جریب تقریبا 3/1162 متر
فوت،اینچ و یارد هر کدام چند سانتی متره؟
فوت،اینچ و یارد هر کدام چند فیزیک شناخت علمی واقعیت هایی است که هر 1 متر مکعب
فرمول ریاضیات براي دانش آموزان ابتدايي و راهنمایی(دانستن حق همه است)
متر = صد سانتیمتر یک متر است. متر مربع برابر است با مربعی که هر ضلع آن 1 متر جریب = 4050 متر
واحد های اندازه گیری (اجزاء متر ،مقیاس سطح،مقیاس حجم،مقیاس وزن)
استوا مساوی با 15میل جغرافیایی و برابر با 300/111 کیلو متر است جریب=1000 ذرع هکتار هر خروار
واحد های اندازه گیری (اجزاء متر ،مقیاس سطح،مقیاس حجم،مقیاس وزن)
استوا مساوی با 15میل جغرافیایی و برابر با 300/111 کیلو متر است جریب=1000 ذرع هکتار هر خروار
کاشت، پرورش و ارزش غذائی شلغم (Turnip)
(نظر به شرایط اقلیمی محل، چند مفید است. در موارد هر نوع هر یک جریب مزرعه
برچسب :
هر جریب چند متر است