آموزش خط میخی

خط میخی، بر خلاف ظاهر ترسناکی که دارد، خیلی خط ساده‌ای است. یعنی آسان‌ترین قدمی که در راه یاد گرفتن زبان فارسی باستان و خواندن کتیبه‌های هخامنشی برمی‌دارید، همین یاد گرفتن خط است.خط میخی، بر خلاف سایر خطوط ایرانی، از چپ به راست نوشته می‌شود (مثل انگلیسی) و علامت‌هایش به هم نمی‌چسبند (بر خلاف فارسی نو و پهلوی). بنابراین کافی است که شکل حروف و چند قاعده‌ی ساده را یاد بگیرید تا بتوانید بخوانید و بنویسید.با چند مثال ساده شروع می‌کنیم و چند واژه‌ی امروزی را به خط میخی می‌نویسیم (توجه داشته باشید که نگارش و تلفظ واژه‌های باستانی کلماتی که مثال می‌زنیم ممکن است زمین تا آسمان با معادل امروزی‌شان فرق داشته باشد)

۱- قاعده‌ی اول:

این که صدای فتحه (a) نوشته نمی‌شود. اکثر حروف بی‌صدای فارسی باستان (مثل d، s و t) صدای فتحه‌ی نهفته دارند. یعنی یا ساکن خوانده می‌شوند یا با فتحه. پس چیزی که نوشتیم می‌توانست dasat یا dasata هم خوانده شود.

دست (dast) نوشته می‌شود:

dst

۲- قاعده‌ی دوم :

این که هر صدایی غیر از فتحه را باید بنویسید. چه صداهای کوتاه و چه بلند. اینجا هم که به صدای ئی نیاز داشتیم، از حرف i استفاده کردیم. البته این قاعده چند استثناء دارد که بعدا اشاره می‌کنیم. فعلا چند مثال:

شیر (šīr) نوشته می‌شود:

Sir

دقت کنید که در فونت پارسوماش، حروف کوچک و بزرگ انگلیسی ممکن است نماینده‌ی حروف خط میخی متفاوتی باشند. مثلا s می‌شود سین (مثل دست) و S می‌شود شین (مثل شیر). اگر از Word استفاده می‌کنید بهتر است Auto-capitalizing را غیر فعال کنید.

۳- کار (kār) نوشته می‌شود:

kar

(دقت کنید که برای صدای آ یک حرف a گذاشتیم)

۴- مهران و شهنام و امیر و علی و همسر هم به ترتیب نوشته می‌شوند:

mihran

Shnam

amir

ali

hmsr

خوب فعلا با همین دو قاعده و جدول زیر می‌توانید واژه‌های رایج فارسی را به خط میخی بنویسید.

در جدول به نکات زیر دقت کنید:

۱- توی ستون دوم،ba یعنی اینکه این حرف می‌تواند هم b باشد و هم ba (همان قضیه‌ی فتحه‌ی نهان)

۲- توی ستون کلید، حروف بزرگ را Boldکرده‌ام (مثلا نگاه کنید به Sبرای شین و s برای سین)

۳- حروف فارسی باستان همین‌ها نیستند. چند حرف و علامت دیگر را نیاورده‌ام.

۴- در فارسی باستان حرف ی (مثل یخ) با صدای ئی مثل (دین) فرق دارد و دو علامت جدا دارند.

حرف/صدای فارسی	صدای لاتین	کلید	شکل میخی
ا آ	a/ā	a	a
ئی	i/ī	i	i
ئو	u/ū	u	u
ب	ba	b	b
پ	pa	p	p
ت	ta	t	t
ج	ja	j	j
چ	ča	C	C
خ	xa	x	x
د	da	d	c
ر	ra	r	r
ز	za	z	z
س	sa	s	s
ش	ša	S	S
ف	fa	f	f
ک	ka	k	k
گ	ga	g	g
ل	la	l	l
م	ya	m	m
ن	ma	n	n
و	na	v	v
ه	ha	h	h
ی	ya	y	y

فعلا کمی با همین‌ها تمرین کنید تا بعد …

آموزش خط میخی

مطالب مشابه :

جدول الفبای خط میخی فارسی باستان

خط های ایران پیش از اسلام

آموزش خط میخی

تبدیل کلمه به خط میخی

خط ميخي

سیر تحول خط فارسی

خطوط میخی چطور خوانده شد؟

میخی