راه آهن بافق - مشهد

اهداف طرح وآثارآن درحمل ونقل بین المللی

برقراری ارتباط نزدیک تر بین کشورهای آسیای میانه و خلیج فارس از مسیر سرخس – مشهد و بافق – بندرعباس با کاهش ۸۰۰ کیلومتر طول مسیر و تقلیل زمان سیر قطارها و هزینه حمل و نقل کالاهای ترانزیت و جذب هر چه بیشتر بارهای بین المللی به سمت این محور و افزایش سهم ترانزیت و درآمد ارزی کشور از حمل و نقل بین المللی کالا .

برقراری ارتباط بین مراکز تولید و معادن غنی و بزرگ سنگ آهن چادرملو ، ذغال پرواده
( طبس ) ، سنگ آهن سنگان و سه چاهون با کارخانجات تولید فولاد اصفهان و بندرعباس و خراسان و امکان بهره گیری بهتر از ذخایر زیر زمینی فوق به لحاظ کاهش هزینه حمل و نقل که پیش بینی می شود جمعاً حدود ۱۰ میلیون تن در سال از این معادن مواد خام به کارخانجات تولید فولاد حمل شود .

امکان ارتباط ریلی مستقیم و کوتاهتر بین استان های هرمزگان ، کرمان ، یزد و تا حدودی اصفهان به استان زیارتی خراسان به منظور جابجایی بارهای داخلی استان ها و به ویژه مسافرین با اهداف زیارتی و سیاحتی و تجاری به میزان ۱ تا ۲ میلیون نفر در سال .

جایگاه جغرافیایی جمهوری اسلامی ایران در منطقه خاورمیانه و وجود دو آبراه بین المللی خلیج فارس و دریای عمان درجنوب و دریای مازندران در شمال کشورمان که امکان دسترسی کوتاه تر و سریع تر را درانجام مبادلات صنعتی و تجاری و ترانزیت بار و مسافرین بین کشورهای واقع درحاشیه دریای مازندران و بازارهای بین المللی از جمله کشورهای ساحلی خلیج فارس فراهم ساخته است . از نظر جغرافیای سیاسی و منطقه ای ( ژئو پولیتیکی ) موقعیت خاص و استثنائی درعرصه راههای زمینی بویژه راه آهن در بخش مبادلات صنعتی و تجاری و ترانزیتی بوجود آورده است .

میزان عملکرد ترانزیتی کل کشور در سال ۱۳۸۱ مقدار۸/۴ میلیون تن ( ۵/۳) میلیون تن کالای حمل شده به اضافه ۳/۱ میلیون تن سو آپ ) بوده است و نقش موثر بندرعباس با حدود 45٪ و سرحس با حدود ۲۰٪ بار ترانزیتی غیر ( سوآپ ) که در دو سر این مسیر ( بافق – مشهد )واقع شده اند اهمیت این مسیر را مشخص می کند . بر این اساس جذب یک میلیون تن بار ترانزیت در سال اول بهره برداری و بین سه تا پنج میلیون تن در سال های بعدی قابل پیش بینی می باشد .

( لازم به ذکر است کریدور سرخس – بندرعباس با 76 ٪ از کل ترانزیت ریلی فعال ترین کریدور ریلی کشور در سال 1382 بوده است ) .

۱- حمل بارهای صنایع و کارخانجات عمده

فعالیت های اصلی اهالی استان های خراسان رضوی و جنوبی ( با مساحتی حدود ۱۹٪ از مساحت کل کشور و جمعیتی معادل ۵/۶ میلیون نفر ) و شهرهای مسیر این پروژه ، کشاورزی است لذا صنایع مهم این منطقه بطور عمده صنایع تبدیلی و تکمیلی ، مواد غذایی و بافندگی است و علاوه بر آنها صنایع سیمان و تهیه مصالح ساختمانی و سرامیک نیز وجود دارد که در درجه دوم اهمیت قرار می گیرد . در سال شروع بهره برداری از راه آهن بافق – مشهد ( ۱۳۸۴ ) ، حدود ۱۰ میلیون تن بار حمل می شود ، که با توجه به فاصله حمل از مبداء تا مقصد ۲/۴ میلیارد تن – کیلومتر برآورد شده است .

بخشی از این بار از معادن سنگان ، پرواده و سه چاهون به مقاصد ذوب آهن نیشابور ، اصفهان ، بندرعباس و بقیه شامل بارهای داخلی و همچنین بار ترانزیتی است که از بندرعباس به سرخس و بالعکس حمل می شود .

لازم به ذکر است میزان کالای حمل شده از استان خراسان به سایر استان های کشور از
5/9 میلیون تن در سال ۱۳۷۹ به ۴۸/۱۵ میلیون تن در سال ۱۳۸۲ افزایش یافته است که
با احداث و بهره بردای از مسیر مذکور می توان بخش قابل توجهی از بارهای مذکور
( حدود ۲۰٪ ) را نیز در سیستم حمل و نقل ریلی جذب و جابجا نمود .

۲- جابجایی مسافر

از آنجائیکه شهر مقدس مشهد مرکزی زیارتی و توریستی می باشد و مسافرین ( زوار ) از
استان های جنوبی کشور مانند یزد و کرمان و هرمزگان با احداث این خط برای زیارت و
امور تجاری جذب راه آهن خواهند شد پیش بینی می شود حد اقل ۵/۱ میلیون نفر در سال ( میزان جذب مسافر در راه آهن معادل ۱۰٪ مسافر داخل استان و ۲۰٪ مجموع مسافرین استان های جنوب کشور ) از راه آهن بافق – مشهد استفاده نمایند که نفر کیلومتر آن در مرحله اول برابر ۵/۱ میلیارد نفرکیلومتر و در مرحله نهایی ۵/۲ میلیارد نفر کیلومتر خواهد بود .

هزینه ومدت زمان اجرای طرح وویژگیهای مهم آن

عملیات اجرایی مسیر اصلی این طرح عظیم عملاً به صورت موثر از سال 1380 آغاز و
در پایان سال ۱۳۸۳ ( طی کمتر از چهار سال ) آماده بهره برداری شده است .

کل هزینه های طرح درموافقت نامه ۴۰۰۰ میلیارد ریال پیش بینی شده که با توجه به
بهره برداری از مسیر اصلی طرح در انتهای سال ۱۳۸۳ ، برای تکمیل سیستم های علائم الکتریکی در برخی ایستگاههای مسیر و تکمیل انشعابات معادن الباقی اعتبارات طرح به مبلغ حدود۱۰۰۰ میلیارد ریال نیز در سال ۱۳۸۴ پیش بینی شده که در نیمه اول سال به اتمام خواهد رسید .

ویژگی های مهم اجرای طرح به شرح زیر می باشد :

- تاکید سازمان های بین المللی و منطقه ای نظیر UIC – اسکاپ – اکو بر اهمیت آن .

- سرعت اجرای طرح در تاریخ عملیات اجرایی ایران بی نظیر و در سطح جهان نیز به گواهی مجامع بین المللی کم نظیر است .

- کلیه عملیات طراحی و ساخت توسط مشاوران و پیمانکاران داخلی انجام شده است .

کاهش فاصله و زمان حمل و نقل ترانزیت ( ترانزیت تایم ) درمسیر سرخس – بندر عباس از ۲۴۳۱ کیلومتر به ۱۶۱۷ کیلومتر و مدت ترانزیت از ۶ روز به ۴ روز .

کاهش هزینه های حمل : کاهش ۸۰۰ کیلومتر از طول مسیر موجب کاهش هزینه حمل به میزان ۱۵ تا ۲۰ درصد خواهد بود که این کاهش زمان و هزینه درنهایت افزایش تناژ و رشد درآمد ارزی را به دنبال خواهد داشت .

با توجه به مراتب فوق افزایش های زیر در فاز اول برای حمل و نقل های ترانزیتی قابل پیش بینی می باشد .

- حدود ۳۰ درصد رشد در میزان حمل پنبه ( متوسط حمل فعلی در سال ۳۵۰ هزار تن )

- حدود۵۰ درصد رشد در میزان حمل موادسوختی (متوسط حمل فعلی درسال ۴۵۰هزارتن )

- حدود ۲۰ درصد رشد در میزان حمل کانتینری ( متوسط حمل فعلی در سال 3500 TEU )

- حدود ۲۰ درصد رشد در میزان حمل سایر کالاها ( متوسط حمل فعلی در سال ۱۵۰ هزار تن)

علاوه بر موارد فوق ، این طرح به لحاظ شاخه ارتباطی از تربت حیدریه به سنگان در مرز افغانستان درادامه تا هرات درخاک افغانستان ، اولین خط آهنی خواهد بود که درخاک افغانستان احداث می شود و امکان ارتباط مستقیم ریلی آن کشور با جمهوری اسلامی ایران و همچنین ارتباط ریلی با سایر کشورها را از طریق شبکه ریلی کشورمان فراهم می آورد .

جداول مقایسه ای اختلاف مسافت شبکه داخلی وکشورهای آسیای میانه

جدول مقایسه اختلاف مساحت برخی مبادی و مقاصد بار از جنوب کشور به مشهد( در مسیر جدید و قدیم )

مبداء	مقصد	مسیر جدید	مسیر قدیم	کاهش KM
اصفهان	مشهد	۱۲۴۹	۱۴۷۴	۲۲۵
یزد	مشهد	۱۰۰۴	۱۵۸۲	۵۷۸
کرمان	مشهد	۱۱۲۳	۱۹۳۵	۸۱۲
بندرعباس	مشهد	۱۵۰۰	۲۳۱۲	۸۱۲
سیرجان	مشهد	۱۱۴۱	۱۹۵۳	۸۱۲

جدول بار معادن مسیر

ردیف	نوع بار	مبداء	مقصد	حجم قابل استحصال میلیون تن	میزان بار سالانه میلیون تن	مسافت کیلومتر	تن کیلومتر میلیارد
۱	سنگ آهن	سنگان	ذوب آهن خراسان	۵۴۰	۴/۳	۳۵۰	۹/۱
۲	ذغال سنگ	پرواده طبس	اصفهان	۵۲۵	۲	۸۱۰	۶۲/۱
۳	ذغال سنگ	پرواده طبس	بندر عباس ( صادرات )	۵۲۵	۱	۱۰۰۰	۱
۴	ذغال سنگ	مزینو	بندرعباس ( صادرات )	۶۰۰	۱ تا ۳	۱۰۰۰	۱ تا ۳
۵	سنگ آهن	سه چاهون	اصفهان	–	۳/۰	۷۰	۰۲/۰

مسیر جدید الاحداث بافق – مشهد نزدیک ترین مسیر دسترسی کشورهای ازبکستان ، ترکمنستان ، قزاقستان ، قرقیزستان ، تاجیکستان به آبهای آزاد می باشد که نسبت به مسیر قبلی ۸۰۰ کیلومتر نزدیک شده است .

کاهش فاصله ۸۰۰ کیلومتری در این مسیر از منظر اقتصاد حمل و نقل و صرفه جویی ایجاد شده در هزینه و زمان ، زمینه ساز جذب بار و مسافر بیشتر خواهد شد .

فاصله مراکز کشورهای آسیای میانه و روسیه به آبهای آزاد از مسیر جدید

مبداء	فاصله تا بندر عباس ( کیلومتر )
آستانه	۴۴۷۸
آلماتی	۳۷۸۴
دوشنبه	۲۸۹۸
تاشکند	۲۷۹۴
عشق آباد	۲۰۱۰
بیشکک	۳۵۰۱

جدول میزان صادرات وواردات باکشورهای آسیای میانه

با توجه به میزان صادرات و واردات حدود ۴۸/۵ میلیون تن کالا بین جمهوری اسلامی ایران و کشورهای CIS در سال ۱۳۸۱ می توان سهمی نیز از این جهت برای مسیر مورد بحث درنظرگرفت .

صادرات و واردات به مقاصد مختلف از مبداء کشورهای CIS در سال ۱۳۸۱

کشور

وزن صادرات

( هزار تن )

وزن واردات

( هزار تن )

ترکمنستان

۲۵۸

۴۸

ازبکستان

۶۹

راه آهن بافق - مشهد

مطالب مشابه :

اطلاعات عمومی در خصوص حمل خودرو با قطار و قیمت آن

قیمت بلیط حمل خودرو با قطار

ریز برنامه حركت قطارهاي مسافري از مورخه 93/03/11 لفايت 93/07/10

قيمت بليت قطاردر بيش از ۱۵ مسير منتهي به مشهد افزايش يافت

آغاز فروش سراسري بليت‌ قطار براي نوروز

راه آهن بافق - مشهد

فروش اينترنتي بليت قطارهاي مسافري نوروزي از فردا

بلیط گروهی و چارتر قطار

سفر تحقیقاتی استان هرمزگان

مشهد به يزد 915 كيلومتر