نگاهی گذار به تاریخ کهن لارستان
نگاهی گذار به تاریخ کهن لارستان
لارستان نام منطقه ای درجنوب استان فارس است ودرحال حاضر با شهرستان بستک دراستان هرمزگان وشهرهای داراب وجهرم وفیروز آباد ولامرددراستان فارس هم مرز می باشد و سعت امروزی آن بسیارکمترازگذشته است درزبان وفرهنگ آن حکایت ازدیرینگی واصالت این خطه دارد.اگرمجال سخن باشدبرآییم تادرسلسله گفتارهایی فرازوفرودهای آن رابررسی کنیم دراولین بخش این مقاله بانگاهی واقع بنامه قدمت وتاریخ این شهرستان ازدرازای تاریخ اسطورای بیرون می کشیم ودرقسمتهای آینده به تجلیل جریانات ادبی واجتماعی آن می پردازیم.
- قدمت وتاریخ لارستان
بنابر افسانه مشهور،کیخسرو،سومین پادشاه کیانی،درهنگام تقسیم ممالک ایران،لاررابه گرگین میلادعطامی کند،گرگین برای ورودبه شهر لارساعتی سعد ازمنجم می خواهد.منجم می گوید:چون هفت سال بگذردساعتی آیدکه .چون درآن ساعت داخل شهرشوی چندین هزارسال حکومت وفرمانروایی لاردرخانواده توبماندبه همین منظورگرگین میلاددرخارج شهرلارچادرزده درساعت سعدواردمی شود
نام ((لار))با استنادیه شعری منسوب به فردوسی که دریکی ازنخسه های شاهنامه آمده است ودرفرهنگ جهانگیری،آن رانقل کرده دراصل(لاد) بوده است: (صفاهان به گودرزگشوادداد به گرگین میلادهم لادداد)
وچون نام پسرگرگین((لاد))بود.((دال))راتبدیل به((راء))کرده((لار)) نامیدند مولف(فارسنامه ناصری)روایتی دیگرتعریف می کند مبنی براینکه مردم لار ری درحاشیه((دماوند))از سرمای طاقت فرسای آنجابه ستوه آمده به شاهنشاه وقت شکایت می برندوخواستارمنطقه ای گرمسیرمی شوند،شاهنشاه هم گرمسیرات فارس رابه آنهامی دهد.سپس آنهابه فارس می آیندوگرمسیرات فارس را((لارستان))می نامند.
پرفسوریوزف مارکوارت مولف کتاب((ایرانشهربرمبنای جغرافیای موسی خورنی))بااستنادبه((کارنامه اردشیربابکان))و((تاریخ طبری))محل استقرارغنایم اردشیرکه بوسیله سپاه هفت تنان یوخت به تاراج رفته بودقلعه((کوچهران یاکجاران درایالت((الار))می داندومی گوید((...الاربه صورت لاران به نام جزیره ای هم اتاق شده است امروزه نیزناحیه ای درجنوب شرقی لارستان نامیده می شود.))
((مارکوارت))درادامه می گوید: به روایت طبری قلعه مزبوردرساحل اردشیرفره قرارداشت این قلعه بنابرنوشته حمزه((ایراهستان پارس نامیده می شد.))ودرپایان بااستنادبه گفته این حو قول درصورت الرض می گوید:...به این حدس نزدیک میشویم که قلعه کوچهران باقصردیگدان که درمحلی نزدیک ((صیراف)) درسواحل فارس بود وعبدالاه بن عماره ازآن به عنوان قلعه دیده بانی استفاده می کردمشابهت دارد.
مارکوارت نه تنها((کوچهران والار))راقطعابالارمنطبق نمی داندبلکه درپایان صریحااشاره می کندکه قلعه مزبوردرنزدیکی سیراف واقع بوده است بنابراین بعیدبه نظر میرسدکه((کوچهران،کجاران،الار))منطبق برلاربدانیم مگرآنکه دوامرراقبول داشته باشیم
1- افسانه حکومت میلادیان اقتباس نام لارازلادپسرگرگین رامجعول بدانیم.
2- بپذیریم که موقعیت جغرافیایی امروزه لار باگذشت بسیارتفاوت کرده است واللاه اعلم.
ضبط نام ((لار))درکتب جغرافیای گذشته ونامشخص بودن محل اصلی شهر این فرضیه راتقوییت می کندکه شعرمنسوب به فردوسی وبه تبع آن افسانه جانشینان حکومت میلادراواهی بشماریم.امااز طرفی انتشاراین افسانه وذکرآن درمنابع مستندوغیرمستندمارامتقاعدمی کندتاقضیه((قاضی احمدغفاری))درتاریخ ((جهان آرا))درموردسلاطین لاررامطمئن بدانیم،غفاری نام سلاطین لارتاگرگین بن میلاد))رابرشماردوازسال594.ه سلطنت آنهارااز((قطب الدین مویدملقب به پاقوی))باتاریخ جلوس ذکرمی کند که دراین صورت قطعیت تاریخی برای پذیرش حکومت شاهزادگان لاری ازسال 594.ه قابل اعتمادترمیباشد.
براساس مندرجات دونسخه خطی لارستان بنام های((دره التواریخ))و((منتخب التواریخ))قدمت این شهربه پارس بن پهلو بن سام بن نوح(ع) میرسد اماینکه چرا جغرافی نویسان عرب تاقرن ششم ازلارنامی بمیان نیاوده اندتاکنون بصورت مستندوعلمی ثابت نشده است. لسترنج درکتاب((سرزمینهای خلافت شرقی))راههایی که ازپایتخت فارس (شیراز)به بنادروجزایرمهم خلیج فارس(سیراف- کیش- هرمز)منتهی میشد ترسیم نموده است،اماهیچکدام ازاین راههاازشهرلارنمی گذشته است ومحققین همین امررامهمترین دلیل عدم ذکرنام لاردرنوشته هابیان کرده اند.اگرهمین امرعدم یک قدرت سیاسی منسجم درلاردرشش قرن اولیه اسلام رامهمترین دلایل عدم ضبط نام لاربدانیم،می توانیم براین قضیه متکی باشیم که لارتاقرن هفتم هجری از رونق اقتصادی وسیاسی خوبی برخوردارنبوده است وپادشاهان میلادی هم درصورت اثبات آنها،حکم تشریفاتی داشته اندومنطقه فرمانروایی آنهامحدودبوده است دلیلی که بتواندصحت این فرضیه رابیشترکندآن است که چنانچه میدانیم اغلب کتب تاریخی وجغرافیایی قدیم وقتی به توصیف شهرومنطقه ای می پرداختندبلافاصله علماورجال مهم آن سرزمین راهم معرفی میکردندومااین رادرمورد((سیراف- فال- کران وجویم))مشاهده می کنیم ولی درموردلاراینگونه نمی باشدونامی ازرجال آن تاقرن نهم هجری درمیان نیست به همین دلیل برخی ازمورخین ومحقین معاصر((ایراهستان))رامنطبق برلارستان می دانند،دراینکه شهرلاردرمحدوده وسیعی که درآن روزگار((ایراهستان))نامیده می شدقرارگرفته بود شکی نیست اما((ایراهستان))به گفته اغلب جغرافی نویسان منطقه وسیعی راازکناره خلیج فارس تا((جویم ابی احمد))شامل می شده است وهیچ کس اشاره ای نکرده است که مرکز ((ایراهستان))شهرلاربوده واین موضوع محل سوال است.دراین قسمت بابررسی گفته مورخین وجغرافی نویسان سعی می کنیم تادرصورت امکان به نظریه ای دورازتعصب ونزدیک به یقین برسیم.
2- ((ایراهستان)) کجاست
حمزه گویدحجم،کناره وسواحل دریارا ایراه گویندوازاین جهت سیف الکلمه اردشیر فره فارس راایراهستان گوید،زیراکه نزدیک به دریاست وسکنه آنجارانیز((ایراهیه)) نامیده وعرب ایراه رامعروف نموده عراق گفته اندبه الحاق قاف درآخرکلمه.
اعراب تقسیم ایالت فارس رابه پنج ولایت بزرگ که هرکدام یک کوره نامیده می شدازپادشاهان ساسانی به راث بردندواین تقسیم...تازمان هجوم مغول باقی وبرقراربود.پنج کوره ای که گفتیم ازاین قراراست : اول(( کوره اردشیرفره)) که شیراز کرسی آن کوره وهم مرکزایالت بود،دوم ((کوره شاپورفره))که کرسی آن شهر((شاهپور))بودسوم((ارجان))که شهری بهمین نام کرسی آن بود،چهارم((اصطخر))که شهر قدیمی ((پرس پلیس))پایتخت فارس درعهد ساسانیان کرسی آن بوده وبالاخره کوره((دارالبحرد))که شهری بهمین نام کرسی آن بوده است.
قسمتهای ساحلی کوره اردشیرفره را((سیف))یعنی کناره می گفتند وایالت مزبوردرساحل خلیج فارس سه سیف داشت که همه آنهادرمنطقه گرمسیرواقع بود:یکی سیف عماره درخاورخزیره قیس(کیش)ودیگرسیف درساحل جنوبی ایراهستان وحوالی سیراف وبالاخره سیف مظفر در((شمال بیرم))
((فارسنامه ابن بلخی))(تالیف در500تا510هجری)درچندموضع از((ایراهستان))
نام می برد:نخست در((کوره دارالجبرد))درتوصیف((جویم ابی احمد)):
((جویم ابی احمد))ازجمله ایراهستان است امابااین کوره (دارالجبرد)نقدوحومه است ازآن نواحی وگرمسیراست.
سپس درتوصیف((ماندستان))می گوید:
((ماندستان،بیابانی است سی فرسنگ درسی فرسنگ ودرآن دیه هاونواحی است مانندایراهستان وبرساحل دریاافتاده است.))
وموضوع دیگردرتوصیف((حتیزیر))می گوید:
((حتیزیر))ناحیتی است همه گروسیرودرختان خرماوهیچ شهرنداردونزدیکی ولایت((ایراهستان))است ومردمانش سلاح ورباشند.
((کران واعمال ایراهستان)):
این اعمال((ایراهستان))و((کران))همه دربیابان است و((کران))ازاعمال سیراف است وگرمسیربغایت بتابستان جزمردم آن ولایت آنجامقام نتوان کردن ازصعبی گرماوهیچ آب روان نباشدونه کاریزوهمه غله ایشان پخش است وجزدرخت خرماهیچ میوه ندارد.
تاریخ وصاف(تالیف حدود702هجری)درتوصیف((امیرابودلف جاتی)) می گوید:
امیرابودلف مردی بزگواربودوخودراازنژادساسانیان می دانست وحکومت اوبر تمام گرمسیرات وایراهستان وسواحل ازصحرای کندران تالاروجریس وجویم وفال وکران وزم وسیراف نافذ بوده.
ناگفته نماند((اصطخری))متوفی(346هجری)مولف کتاب((مسالک وممالک))علارغم ذکرنام((کران_سیراف_جویم وکارین))از((ایراهستان ولار))هیچ نامی نبرده است.اودرمقدمه معرفی دیارفارس می نویسد:((...وهمه حدودپارس راصورت کردیم مگرروستاهاوکوههاکه به حکم آن کی روستاهای پراکنده است وکوههای بسیارست وازشهرهاآن را صورت کرده ایم کی منبرومسجدآدینه داردودیگرجاهارادررساله شرح دهیم چنان کی معلوم گردد،ان شاء ا...العزیز))
حمدالاه موستوفی(متوفی750هجری)درباب دوازدهم کتاب((نزهه القلوب))مواضع بروبحرمملکت فارس رابه پنج کوره تقسیم کرده،((کران وایراهستان))رادرکوره اردشیر_فوره ذکرمیکندومی نویسد :((کران وایراهستان دربیابانی است گرمسیربغایت چنانکه تابستان آنجاجزمعدودی چندنباشندوآب روان وکاریزندارندوغله آنجا همه دیمی بودوازمیوه جزخرماندارندوهمه درکوههانشانندتادرزمستان ازباران پرآب شودوبه تابستان درخت راتازه داردومردم آنجااکثردزدوراهزن وپیاده روباشندومردم غریب جزسه ماه درآن ولایت نتوان بودوبدان سبب آن گروه عصیان بسیار نمایند.))
سپس درباب سیزدهم کتاب به معرفی(( خطه شبانکاره))می پردازدو((لار))رادراین موضع معرفی می کند.
آیامعرفی کردن ((لاروایراهستان))دردومحل جدا(خطه شبانکاره وکوره اردشیرخوره)دلیلی برعدم تطبیق این دومنطقه باهم است.
1- (اسکندربیک منشی)،(تاریخ عالم آرای عباسی،جلد2،ص618)و(میرزاحسن حسینی فسایی)،(فارسنامه ناصری،به اهتمام دکتررستگار،جلد1،ص 446)
2- شاهنامه چاپ(ولیرس،لیکس کون واس.وی)ر.ک به لارستان کهن،مقاله مینورسکی درباره لار،ص 474.
3- جمال الدین حسین بن فخرالدین حسن انجوشیرازی،فرهنگ جهانگیری ،ویراسته دکتررحیم عفیفی ذیل کلمه(( لاد))جلد1 ص 618
4- محمد حسن ابن خلف تبریزی،برهان قاطع ،ذیل کلمه((لاد))جلد3،ص 1875همچنین عالم آرای عباسی ،ج ،2 ص 618
5- حسن حسینی فسایی،فارس نامه ناصری،به اهتمام دکتررستگار،جلد2 ص
1502.
6- یوزف مارکوارث، ایرانشهربرمبنای جغرافیایی موسی خورنی،ترجمه مریم میراحمدی،ص. 97.
7و8 - وهمان.ص 98 محمدباقروثوقی.
9- ر.ک به((لارشهری به رنگ خاک )) ص 13.
10- قاضی احمد غفاری ،تاریخ جهان آرا،ص 91- 189.
11- (( دره التواریخ لارستان )) نوشته آقای شیخ علی ستاری (شیخ علی ادبی ) است ومنتخب التواریخ لارستان نوشته مرحوم حبیب الاه انصاری اشکنانی واحتمالا هردونسخه ازیک اثراقتباس شده است .
12- گای لسترنج،سرزمینهای خلافت شرقی ،ترجمه محمودعرفان،ص 20- 316.
13- به عنوان مثال آقای وثوقی درکتاب(( بیرم دالاولیاء لارستان)) بخشی راتحت عنوان ((ایراهستان مقرحکومت خاندانهای محلی میلادیان)) درنظرگرفته است.
14- محمدحسن خان اعتمادالسلطنه،مرآت البلدان،به کوشش عبد الحسین نوایی ومیرهاشم محدث ،جلد یک ص 79-178ویاقوت حموی،معجم البلدان،جلد یک ،ص 345.
15- گای لسترنج،سرزمینهای خلافت شرقی ،ترجمه محمود عرفان،ص 68- 267.
16- همان ص 77- 276.
17- ابن بلخی ، فارسنامه ،به کوشش علی نقی بهروزی ،ص 168.
18- همان ص 178.
19- همان ص 186.
20- ابن بلخی ، فارسنامه،به کوشش علی نقی بهروزی ،ص 188. آقای بهروزی ،ص 188.آقای بهروزی درحاشیه همان صفحه نوشته است:(( تصورمی رودمقصودازایراهستان، ناحیه((دشتستان)) امروزمی باشد.
21- وصاف الحضره،به کوشش عبدالمحمد آیتی،ص 103.
22 - ابواسحاق اصطخری ،مسالک وممالک،به اهتمام ایرج افشار،ص95.
23- آقای وثوقی ((کران))رامنطبق با(( اسیروگله دار)) می داند،رجوع کنیدبه خنج گذرگاه باستانی لارستان ص 38.
24- حمدالله موستوفی ،نزهت القلوب،گای لسترنج ص119.
25- همان ص 139.
آب وهوا
آب وهوای لارستان مختلف است بدلیل پستی وبلندی زمین وکوهستانهای بی آب و علف آن که در اکثر نقاط جنوبی کشور حاکم است . لار در تابستان بسیار گرم می باشد ودر زمستان نیز سرمای خشکی دارد. هوای لار از اوایل اسفند ماه تا اواسط بهار بسیار مطلوب ودلپذیر است.
آثار تاریخی لارستان
قلعه اژدها پیکر
این قلعه بزرگ وباستانی برسطح مرتفعی درغرب لارومشرف به شهرمی باشد.قدمت وبقایای آن به دوره ساسانی باز می گردد.دارای سه بخش.،دیوار سنگی محاطی،قلعه بالایی وقلعه میانی تشکیل شده است.این اثردرتاریخ2/8/82به شماره10507درفهرست آثارملی به ثبت رسیده است وتحت حفاظت سازمان میراث فرهنگی وگردشگری فارس قرار دارد هرگونه دخل وتصرف یا تخریب درآن پیگرد قانونی دارد.
بقعه مادر نادرشاه
این اثر درضلع شرقی قلعه اژدهاپیکروبرروی سطح مرتفعی قراردارد.بنامتعلق به دوره افشاریه است دیوارهای ساختمان مربعی شکل و5/4×5/4مترمی باشدکل ارتفاع ساختمان 9متراست در غرب بناووصل به آن حوضی بوده که به مسجد تغییر شکل داده است.این اثردرتاریخ 2/8/1382به شماره10504درفهرست آثار ملی به ثبت رسیده است وتحت حفاظت سازمان کل میراث فرهنگی وگردشگری استان فارس قراردارد هرگونه دخل وتصرف یاتخریب درآن پیگردقانونی دارد.
آب انبارمعتمد
آب انبار معتمددرجنوب شهرقدیم لارقرارداردکه متعلق به دوره صفویه است. پلان بنامدورودارای دهنشیروچهاربادگیرمی باشد. این اثردرتاریخ2/8/82به شماره 10505درفهرست آثارملی به ثبت رسیده است وتحت حفاظت سازمان میراث فرهنگی وگردشگری فارس قرار دارد.هرگونه دخل وتصرف یا تخریب در آن پیگرد قانونی دارد.
حمام خور
بنامتعلق به دوره قاجاریه است که به همت خانم مهیا کامیاب در سال 77مرمت گردیدمصالح بناازگچ وسنگ می باشد.این اثردرتاریخ 30/3/77به شماره2039درفهرست آثارملی به ثبت رسیده است وتحت حفاظت سازمان میراث فرهنگی وگردشگری استان فارس قراردارد.هرگونه دخل وتصرف یاتخریب در آن پیگردقانونی دارد.
منزل محمودی
این بنادرمحله پیرغیب شهرقدیم لار قراررگفته ومتعلق به دوره زندیه میباشند.اتاقهادورتادورحیاط قرارگرفته اند.وجودسه سردابه وبادگیرگوشه شمال غربی بنا، هشتی ورودی وهمچنین نقاشی های موجودبرروی تیرهای چوبی وفرم معماری بناازخصوصیات بارزاثرمی باشد.این اثردرتاریخ10/3/82به شماره 8678درفهرست آثارملی به ثبت رسیده است وتحت حفاظت سازمان میراث فرهنگی وگردشگری استان فارس قرارداردوهرگونه دخل وتصرف یاتخریب درآن پیگردقانونی دارد.
کاروانسرای شترخانه
کاروانسرای چهارایوانه شترخانه درمجاورت کاروانسرای خواجه ابوالحسن درمرکزشهرجویم واقع شده است ومتعلق به دوره زندیه است.ازایوان جنوبی این کاروانسراجهت تخلیه بارواستراحت چهارپایان(اشتر)استفاده می شده است.این اثردرتاریخ19/5/84به شماره12699درفهرست آثارملی به ثبت رسیده است وتحت حفاظت سازمان میراث فرهنگی وگردشگری استان فارس قراردارد،هرگونه دخل،تصرف ویاتخریب درآن پیگردقانونی دارد.
کاروانسرای غرب اوز(سیفا)
کاروانسرای سیفاازبناهای به جامانده ازدوران زندیه می باشدکه توسط شخصی خیربه نام عبدالغفورسیفاساخته شده است.مصالح به کاررفته درساخت بنا،سنگ وملاط ساروج وگچ بوده است.این اثردرتاریخ19/5/84به شماره12720درفهرست آثارملی به ثبت رسیده است وتحت حفاظت سازمان میراث فرهنگی وگردشگری استان فارس قراردارد.هرگونه دخل،تصرف یاتخریب درآن پیگردقانونی دارد.
تل قلعه زیردژهود
قلعه زیردژحدود200پیش ساخته شده است قلعه دارای دوقسمت به نامهای شاه نشین ورعیت نشین بوده است شاه نشین باسنگ وگچ ورعیت نشین باسنگ وگل ساخته شده است.قلعه روبروی تپه است وزیرقلعه دشت زیردژاست.این ا ثردرتاریخ 25/12/79به شماره3420درفهرست آثارملی به ثبت رسیده است وتحت حفاظ سازمان میراث فرهنگی وگردشگری استان فارس قراردارد.هرگونه دخل،تصرف ویاتخریب درآن پیگردقانونی دارد.
آب انبارملامحمداوز
ازآب انبارهای بزرگ لارستان است که به وسیله(ملامحمد)ازسرسلسله خاندان کرامتی درسال1154ه.ق دردوران افشاریه ساخته شده است مصالح بکاررفته درساخت آب انبارسنگ،ملاط ساروج وگچ می باشد.
این اثردرتاریخ30/3/77به شماره2038درفهرست آثارملی به ثبت رسیده است وتحت حفاظت سازمان میراث فرهنگی وگردشگری استان فارس قراردارد و هرگونه دخل،تصرف ویاتخریب در آن پیگرد قانونی دارد.
آتشکده آذرفرنبغ کاریان
این آتشکده یکی ازسه آتشکده بزرگ ایران دردوره ساسانیان ومخصوص روحانون بوده است .بسیاری ازپادشاهان ساسانی ازجمله اردشیربابکان،فیروزوانوشیروان باپای پیاده به زیارت این آتشکده آمده اند. مصالح به کاررفته درساخت بناسنگ وگچ می باشد. این اثردرتاریخ25/12/79به شماره3417درفهرست آثارملی به ثبت رسیده است وتحت حفاظت سازمان میراث فرهنگی وگردشگری استان فارس قراردارد.هرگونه دخل،تصرف ویاتخریب درآن پیگردقانونی دارد.
قلعه گلی کاریان
این قلعه متعلق به دوران ساسانی است ودارای برج وباروهای بسیارمرتفع ومستحکم،اتاق های سنگی بسیار،تالارهای متعدد،وچندین چاه وحمام واستخرویک دروازه ورودی بزرگ است.
این اثردرتاریخ25/12/79به شماره 3432درفهرست آثارملی به ثبت رسیده است وتحت حفاظت سازمان میراث فرهنگی وگردشگری قراردارد.هرگونه دخل وتصرف یاتخریب درآن پیگرد قانونی دارد.
کاروانسرای خواجه ابوالحسن
این کاروانسرادراوخردوره زندیه مطابق باجمادی الاول1200ه.ق به همت خیرالحاجان محمدباقروحاجی عباس فرزندان مرحوم خواجه ابوالحسن بن زیدلاری احداث گردیده است.این کاروانسراازچهارگنبدخانه حجیم و24حجره تشکیل شده وسبک معماری آن بسیار زیباودل انگیزاست.این اثردرتاریخ19/5/84به شماره12705درفهرست آثارملی به ثبت رسیده است وتحت حفاظت سازمان میراث فرهنگی وگردشگری فارس قراردارد.هرگونه دخل وتصرف یاتخریب درآن پیگردقانونی دارد.
کاروانسرای رضاقلی خان جویم(قدمت قاجاریه)
این کاروانسرادرسال1339ه.ق به سرمایه رضاقلی خان بیدشهری احداث گردیده ا ست.کتیبه سردرب ورودی مزین به پنج بیت شعرباذکرنام بانی،معمار،وتاریخ ساخت می باشد.این اثردرتاریخ19/5/84به شماره12714درفهرست آثارملی به ثبت رسیده است وتحت حفاظت سازمان میراث فرهنگی وگردشگری استان فارس قرارداردوهرگونه دخل وتصرف ویاتخریب درآن پیگردقانونی دارد.
مسجد جامع جویم
این مسجددرسال1097ه.ق(دوره صفویه)به سرمایه حاج صفی قلی جویمی تجدیدبناگردید.دارای محراب،منبر،وکتیبه سنگی است.21طاق بزرگ و12طاق کوچک و16طاقچه ازمختصات مسجدبه شمارمیرود.این اثردرتاریخ30/3/77وبه شماره2035درفهرست آثارملی به ثبت رسیده است.وتحت حفاظت سازمان میراث فرهنگی وگردشگری استان فارس قراردارد،هرگونه دخل،وتصرف یاتخریب درآن پیگردقانونی دارد.
تل قلعه عبد القادری فیشور
قلعه عبد القادری واقع درفیشورکه ساخت آن به اواخردوره زندیه مربوط میشود. درقلعه یک چاه به عمق12مترویک آب انباربوده است.قلعه برای حفظ وحراست ازفیشوروجادههای اطراف ساخته شده است ساکنین قلعه ازحکام محلی بودند.این اثردرتاریخ 25/12/79وبه شماره3416درفهرست آثارملی به ثبت رسیده است.وتحت حفاظت سازمان میراث فرهنگی وگردشگری استان فارس قرارداردهرگونه دخل،تصرف،ویاتخریب درآن پیگردقانونی دارد.
آب انبارسیدجعفری:
پلان بنا مدوراست ومصالح به کاررفته درآن ازسنگ وساروج،وگچ واندودکاه وگل میباشد. آب انبارسیدجعفری2و1 درتاریخ 6/10/1355وبه شماره1326درفهرست آثارملی به ثبت رسیده است،وتحت حفاظت سازمان میراث فرهنگی وگردشگری استان فارس قراردارد،هرگونه دخل وتصرف،ویاتخریب درآن پیگردقانونی دارد.
مسجدجامع اوز
این بناازنوع مساجدباشبستان ستونداروازبناهای دوران افشاریه است تاریخ ساخت آن سال1191ه.ق است.درمحراب مسجدعبارت لااله الاالله محمد رسول الله با خط بسیار خوش گچبری شده است. این اثر در تاریخ 25/12/79 به شماره 3393 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.و تحت حفاظت سازمان میراث فرهنگی وگردشگری فارس قرار دارد و هر گونه دخل و تصرف در آن پیگرد قانونی دارد.
برکه سلفی اوز
آب انبار سلفی در محله محمودی اوز لارستان است. طبق کتیبه،بنا متعلق به سال 771 ه.ق یعنی عهد تیموریان می باشد. مصالح به کار رفته در بنا سنگ،ساروج وگچ می باشد. پلان بنا مدور و سقف مخروطی دارد.
این اثر در تاریخ 4/4/77 به شماره 2029 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است و تحت حفاظت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری فارس قرار دارد و هر گونه دخل و تصرف یا تخریب در آن پیگرد قانونی دارد.
سد گمپو بیرم
دگلی گمپو در شمال بیرم در کوه بل قرار دارد و متعلق به دوره ساسانی است. این سد با دوازده مترارتفاع وبا مصالح سنگ و ساروج بنا شده است. در هر چهار متر از ارتفاع سد،دریچه خروجی آب قرار دارد.
این اثر در تاریخ9/1/78به شماره 2288 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است و تحت حفاظت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری فارس قرار داده و هر گونه دخل و تصرف یا تخریب در آن پیگرد قانونی دارد.
کاروانسرای بنارویه
بنا متعلق به دوره صفویه است و در مرکز شهر بنارویه قرار دارد. مصالح بنا سنگ ساروج و گچ می باشد. پلان دایره ای است و حیاط در وسط می با شد. این اثر در تاریخ 23/11/80به شماره4708 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است و تحت حفاظت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری فارس قرار دارد و هر گونه دخل و تصرف و یا تخریب در آن پیگرد قانونی دارد.
باغ نشاط
این عمارت درضلع شمالی پل شاه عباسی بنا شده که قدمت آن با استناد ازاسناد بدست آمده به عهد افشاریه باز میگردد مساحت باغ در حدود 80*180متر مربع ا ست عمارت اصلی در سه طبقه بنا گردیده که شامل زیرزمین طبقه همکف وطبقه اول میباشد که متاسفانه عوامل فرسایش ووقوع زلزله های متعدد در منطقه خسارتهای جبران ناپذیری برآن وارد ساخته به طوریکه از طبقه اول این بنا جز چند طاق چیزی باقی نمانده ا ست اما، خوشبختانه طبقه همکف و زیرزمین ازا ین آسیب بلایا صدمه کمتری دیده اند.طبقه زیرزمین دارای سه اطاق میباشد که اتاق مرکزی درست زیر ایوان اصلی بنا قرار دارد که از بالا بوسیله یک منفذ هشت گوش روشن می شود در وسط اتاق مرکزی زیر زمین حوضچه ای از سنگ مرم هشت گوش بنا گردیده است.سقف این اتاق نیز با کار بندیهای چشمگیر آراسته شده است آثار وجود بادگیری هم دیده می شود که وظیفه تهویه و کوران هوا را در طبقات مختلف به خصوص زیرزمین را داشته است هوای هدایت شده از طریق با دگیر با عبور از ساقهء بادگیر وعبور از منافذ پیش بینی شده کار تهویه ساختمان را عهده به داشته است .از داخل حیاط به وسیله چند پله در دو طرف به ایوان اصلی وبا شکوه وبنا می رسیم که مهم ترین و شاخص ترین قسمت بنا را تشکیل می دهد و انواع گچ بری در طرحها ونقوش هندی وگل وگیاه پرندگان ومنقرکاری در بدنه سقف ایوان مشاهده می شود ایوان به وسیله دالانهاِ ی به اتاقهای مجاور مربوط می شود که از تماس مستقیم با اشعه آفتاب در ضلع غربی در امان می ماند در طبقه اول جز چند دهنه طاق چیز دیگری باقی نما نده است .گنبد این بیضوی شکل ودر دو پوسته بنا گردیده است دو حوض هشت ضلعی نیز یکی درمقابل ایوان اصلی ودیگری در ورودی باغ مشاهده میشود در گوشه شمالی باغ نشاط حمامی نیز بنا شده که احتمالا تاریخ ساخت آن همزمان با بنا و عمارت اصلی میباشد و دارای سه فضا شامل سر بینه، میان در و گرم خانه می باشد محوطه باغ پوشیده از درختان تناور کنار نخل وانارو... می باشد که طراوت وشادابی باغ را صد چندان نموده است در گوشه دیگر باغ مقبره یکی از حاکمان نظا می بنام سرهنگ دوم محمد تقی خان عرب شیبانی منطقه لار در سالهای نه چندان دور دیده می شود.بقایای ناچیزی از برج وباروهای باغ نیز هنوز پابر جاست.
حمام باغ نشاط
در ضلع شمالی باغ نشاط بنای حمام قصر که احتمالا همزمان با آن بنا ساخته شده است قرار دارد.حمام از چهار قسمت رخت کن دو اتاق که هردو دارای یک گنبد کوچک هستند ویکی از آنها روی ستون های پیچیده قرار دارد وبه باغ باز میشود .نقاشی های روی دیوار آن با ظرافت خاصی طراحی شده است.
بازار قیصریه لار
در گذشته های نه چندان دور لار یکی از مراکز عمده بازرگانی وتجاری فارس محسوب می شده است ودر مسیر کاروان های تجارتی قرار داشته است. کالاهایی که از بنادر جنوبی کشور ترخیص می شده با عبور از آنجابه سایر مناطق فرستاده می شده است واز این رولار از رونق اقتصادی مناسبی برخوردار بوده ووجود بازار بر ای تسهیل این امر ضروری بوده است.
بازار قیصریه لار یکی از بناهای مهم تا ریخی فارس است که از لحاظ معماری وسبک کار اهمیت فراوانی راحائز می باشد ومعروف است که کریم خان بازار قیصریه را الگوی ساخت بازار وکیل شیراز قرار داده است.با این تفاوت که بازاروکیل شیراز از آجر و باراز لار همه از سنگ است این بنا که درضلع شمالی میدان شهر قرار دارد شامل چهار باراز متقاطع به یک اندازه است که هر کدام 24دهانه دکان دارد.دکان ها هر کدام ایوانی در جلوداشته و3متر عرض دهانه آن می باشدچهار سوق بازار هشت ضلعی ودارای یک طاق گنبدی به ارتفاع 18متر وبه ابعاد*5/13 5/13متر است.کتیبه ای به خط نستعلیق به طور برجسته بر روی سنگ نقش گردیده که حاکی از تعمیر بازار در سال 1015ه.ق (408)سال پیش است. بر روی طاق ضربی از تحمل زلزله سال 39هنوز پابر جامانده وآسیب جدی متحمل نگردیده است.حفظ وبقای این بنای ارزشمند توجه بیشتر بازاریان را می طلبد.
غار بنوو
عمادده در 90 کیلومتری جنوب غربی لارستان واقع شده و یکی از جاذبه های گردشگری این منطقه بنام غار بنوو را در خود جای داده است . پس ازعبور از عمادده و گذشتن از برکه های شیخه و حاجی جعفر وطی مسافت 8کیلومتری مسیر ماشین رو مسیر پیاده رو آغاز می شود بعد ازگذر از دو تپه مرتفع به دشت مندو (ماندنی) می رسیم دشتی خرم و سرسبز که پوشیده از درختان کنار، انجیر کوهی وبوته های گلها وگیاهان بهاری می باشد در این دشت برکه ای نیز وجود دارد که پس از توقفی کوتاه درکنار آن مسیر خود را به طرف کوه گاوبست ادامه می دهیم درطول راه با گذرگاههای صعب العبور وفرازو نشیبهای متعددی مواجه می شویم که مناظر طبیعی بسیار زیبایی را دربرابر چشمان ما تصویرمی کند.وجود درختان وگیاهانی که از گوشه وکنار کوه از دل سنگها روییده اند که زیباییهای مسیر را مضاعف نموده است و اشتیاق ما رابه ادامه راه بیشتر میکند پس از حدود 5/1ساعت پیاده روی به غار نزدیک می شویم شکافی بزگ وعمیق دردل کوه با دیوارسنگ چینی که دهانه غار را محصور کرده بر دورآن خود نمایی می کند در داخل غار29 حوضچه وجود دارد که در دو ردیف 7تایی و12تایی قرار گرفته اند حوضچه ها به هم وصل بوده وقطرات آب تنها صدایی است که در غار شنیده می شود و همراهان خسته وتشنه ما را می طلبد آب حوضچه ها شیرین وخنک وگوارا است خستگی ما را برطرف می کند تعدادی از حوضچه ها قدیمی بوده ومصالح مورد استفاده در آن از سنگ وساروج است .وتعدادی دیگر اخیرا ساخته شده وسیمانی می باشد بوته های پرسیاوشان بدنه غاروحواشی حوضچه ها را آراسته وهوای خنک ومرطوب در درون غار در حال جریان است کف غار ناهموار بوده و شیب آن به سمت دهانه غار می باشد وجود آثاری از اتاقهای مخروبه در انتهای غار دخمه ها وتونل هایی که در بدنه غار حفر شده و اثاری از خط تصویری در گوشه وکنار ابهامات ما را در باره گذشته این غار می افزاید .
سفربه غار بنوو و گذر از میان دشت کوه ودیدن مناظر طبیعی منطقه روزی بیاد ماندنی وخاطرهای خوش را در اذهان ما به جای گذاشت.
کاروانسرای گلشن
عمارت کاروانسرای گلشن در لارستان متعلق به دوره صفویه می باشد که به شماره 1619مورخ26/4/75 به ثبت آثار ملی رسیده است . مصالح به کار رفته در بنا لاشه سنگ ،آجر، ساروج واندود کاهگلی می باشد.
مطالب مشابه :
كنسرت موسيقي سنتي ايراهستان به نفع بیماران سرطانی لار
پنجمین كنسرت موسيقي سنتي گروه ايراهستان لارستان، گروه ایراهستان در عملی
احداث شهر نمونه « ایراهستان » در ورودی شهر لار
پایگاه خـبری رویـداد های لارستان بزرگ - احداث شهر نمونه « ایراهستان » در ورودی شهر لار
اغراق در تاریخ گله دار،فال و اسیر یا کوربینی بعضی ها!!!
آیا اینکه می گویند کران زمانی مرکز ایالت امپراتوری ایراهستان توسط گروه های چریکی
نگاهی گذار به تاریخ کهن لارستان
(ایراهستان روباشندومردم غریب جزسه ماه درآن ولایت نتوان بودوبدان سبب آن گروه عصیان
معرفی کتاب درباره حجاب 1
› ایراهستان › گروه سایبری ترویج عفاف و
معرق کاری
ایراهستان بیقراران گروه های آموزشی
برچسب :
گروه ایراهستان