سرگذشت کفش ملی-کجاست فیل کار ساز برای جوانان؟!

و بچه هائی که خیلی سالها پیش برای رفتن به مدرسه آماده می شدند ...

و همه دنیایشان چند دفتر بود و مداد سوسمار نشان و تراش فلزی و یک پاک کن ....

سالهای خوب برکت حقوق ماهیانه پدر که هرچه بود عزت و آبروی خانواده را حفظ می کرد ...

و دستان هنرمند و کدبانوی مادر که به تدبیر از کمترین ، بهترین سر سفره می ساخت ...

به آب و رنگ محبت ...

و ذوق و سلیقه اش که جامه رنگین به تن اهل خانه می شد ...

و روزهای سرد زمستان در جامه های بافته شده پیج پیچ رنگی دستبافت مادر ، چه گرم و مطبوع بود ...

و معاش به حد کفاف بود و دلخوشی بود و مناعت بود و صبر ...

چند هفته ای مانده به مدرسه پیچ تلوزیون را که باز می کردی ...

صدای خوش آهنگ آگهی می پیچید در خانه ...

می رویم به مدرسه ..

با الفانتن شوهه ....

و آن فیل خوشگل که چه کفشهای بادوامی برایمان هدیه می آورد ..

کفشهای دخترانه جلو بسته با بندی روی مچ که سگگ می خورد در یغل ..

و کفشهای پسرانه چرمی تیره که باید یاد می گرفتی بندهایش را مرتب ببندی ...

و همیشه یک شماره بزرگتر می گرفتند که تا پایان سال بپوشی و مرگ نداشتند این کفشها ....

و آخر سال باید التماس می کردی به مادر که راضی شود تا کفش دیگری بگیرد ...

شرکت کفش ملی در سال 1336 توسط محمد رحیم متقی ایروانی تاسیس شد ....

او در سال 1330 به کشور چکسلواکی سفر کرده بود ...

و دو کارشناس و یک دستگاه اتو کلاف با خود به ایران آورد و تولید کفش را با 35 کارگر شروع کرد ..

بعد در مهر آباد 700 متر مربع زمین خرید که داخلش 400 مترمربع ساختمان بود ..

و ماشین دوخت خرید و شرکتی خارجی به نام ولکو را حاضر به سرمایه گذاری کرد ..

و این کارخانه شد " کفش ملی " ..

در شیراز به دنیا آمده و پدربزگش تاجر بوده و خودش هم از شش سالگی در تجارتخانه پدر و پدر بزرگ کار های مختلف می کرد و دبستان که تمام شد رفت به کالج استیوارت اصفهان که انگلیسی ها مدیریتش می کردند ..

و در آنجا سخت کوشی و انضباط و شیوه کار گروهی و احترام به قانون را آموخت و در سال 1321 رفت به دانشگاه تهران تا حقوق بخواند و همزمان کار هم می کرد ..

درسش که تمام شد رفت آبادان و استخدام دادگستری شد و بعد پروانه وکالت گرفت و رفت در بانک شاهی و بعد چند کار مختلف و از جمله واردات کفش که با تدبیر تبدیلش کرد به صنعت کفش ...

او با خرید زمینها و املاک منطقه مهرآباد کارخانه اش را گسترش داد و مسجدی هم در زمینهائی که خریده بود ساخت و بعد از سال 1347 که کارخانه های چرم و دباغی ایجاد شد تولید کفش چرم در کفش ملی آغاز شد ..

رقبای عمده کفش های وارداتی از چکسلواکی بودند ..

و بعد از سال 1347 در کنار تولید کفش ، جوراب و توید آستر و بند کفش هم تولید کرد ...

در سالهای ابتدای دهه 50 در کیلومتر 18 جاده کرج 400 هزار متر مربع زمین خرید و پارک صنعتی کفش ملی را تاسیس کرد و کارخانجات در آنجا مستقر شدند ..

و 400 واحد خانه سازمانی برای کارگران ساخت تا هزینه رفت و آمد و ترابری کاهش یابد و از این سال به بعد دیگر همه مدل کفش در فروشگاهها دیده می شد ..

از کفش ورزشی تا کفش مخصوص باران و چکمه و پوتین و دمپائی و کفشهای بچگانه و کفش ایمنی ...

روزانه 12500 جفت کفش توسط 2500 کارگز تولید می شد ...

در سال 1357 ، 52 کارخانه در صنعت کفش و چرم و 400 فروشگاه زنجیره ای در ایران و 11 هزار نفر کارگر داشت و تولیدات شرکت به شوروی و مجارستان و لهستان و رومانی و حتی اروپای غربی صادر می شد ..

او آخرين شرکت را به نام چرم خسروي نو در سال 1356 به منظور دباغي و چرمسازي به ثبت رساند.

وي علاوه ‌بر فعاليت اقتصادي در همين زمان به يک کار بزرگ اجتماعي دست زد که تا آن زمان در تاريخ ايران سابقه نداشت و نمونه انجام مسووليت اجتماعي کارآفرين در جامعه محسوب مي‌شد.

شرکت کانون مشاوره اقتصادي در تيرماه 1343 به منظور تربيت 22 کودک از دو ماهه تا دو ساله تاسيس شد تا در آينده اين کودکان از مديران بنگاه صنعتي او برگزيده شوند...
دبيران آنها از بين افراد توانا و با تقوي انتخاب مي‌شدند. سپس تصميم گرفته شده بود که هزينه تحصيلي آنها، مقدم بر ساير هزينه‌ها باشد.

هوش بالا، سرسختي، ابتکار و نوآوري، راستگويي، سلامت نفس، توانايي رهبري ايرواني در نزد مديران، همکاران و بسياري از مديران مياني باعث گرديد به او از دريچه شخصيت کاريزمايي نگاه کنند.

نحوه رفتار رحيم ايرواني در جهت برقراري روابط مستمر، با افراد پيش مي‌رفت که در بسياري موارد افراد جذب شخصيت و کار او مي‌شدند.
او سعي مي‌کرد استعداد افراد را بيشتر مدنظر قرار دهد و آنها را در برنامه‌هاي اقتصادي خود جذب کند. همينطور وسايل پيشرفت افراد را تا حد امکان فراهم مي‌کرد تا رضايت آنها حاصل گردد.

او مرحله رضايت‌طلبي افراد را، با شيوه‌هاي مختلف به وفاداري آنها در گروه بالا مي‌برد. اين مرحله براي نهاد خانوادگي بزرگي که او مي‌ساخت ضرورت داشت. او هميشه کفش ملي را سفره بزرگي مي‌دانست که کارگران و مديرانش بايد در حفظ آن کوشا باشند.

اين مساله‌اي بود که او حتي بعد از ملي شدن اين گروه صنعتي با ارسال توصيه به مديران منتخب دولت بر آن تاکيد مي‌کرد.

شيوه مديريتي او ترکيبي از الگوي پدر سالاري با عقل گرايي و حسابگري همراه بود.

در عين حال تلاش نمود به نحو کارايي از ابزارهاي مدرن مديريتي در جامعه ايران که هنوز روابط کارگري در مراحل ابتدايي قرار داشت استفاده نمايد.

براي او علم حسابداري به شدت اهميت داشت و به همه در بدو استخدام، کارآموزي حسابداري را با نوشتن دفتر روزنامه توصيه مي‌کرد. بنابر اين از دقت و محاسبه گري در کارها بسيار استقبال مي‌کرد.

وی در شرکت کفش يونايتد، شرکت فالکو، گوستاو هوفمن و شرکت گابورو تنس ايران با سرمايه‌گذاران آلماني شريک بود و در اتافوکو با ژاپني‌ها، ماشين‌سازي ملي با فرانسوي‌ها، و گود بلت ايران با انگليسي‌ها ...

اما شيوه کار او به اين شکل بود که بتدريج سهام و نقش مديريت ايراني‌ها نسبت به خارجي‌ها، را افزايش مي‌داد.

علاوه‌بر تاسيس فروشگاه کفش ملي در سطح ايران و يکسان‌سازي قيمت در کل فروشگاه‌ها توانسته بود به شوروي و اروپاي شرقي نیز کفش پوتين صادر نمايد.

در طي بيش از 30 سال فعاليت، توانسته بود در سال 1356 قريب به 10‌هزار نفر را در شرکت‌هايش مشغول نمايد.
او سياست‌هاي مختلفي را در جهت رشد گروه صنعتي ملي در پيش گرفت تا خانواده بزرگ کفش ملي را ايجاد کند.

ويژگي رحيم ايرواني تاکيد بر نظم، آموزش، اهميت امور مالي، توجه به مديريت، نوآوري در کار، داشتن اصول اخلاقي، انتخاب مديران برجسته، وفاداري به مجموعه گروه بود. او پشت درب‌هاي بسته نمي‌ايستاد و سعي مي‌نمود بر اساس ظرفيت‌ها و محدوديت‌هاي موجود با استفاده از موقعيت‌ها به توسعه بنگاه‌هاي خويش بپردازد .

يکي از بارزترين تاثير اقدامات او فروشگاه‌هاي کفش ملي است که به ساخت فضاهاي خريد و زيباسازي شهرها کمک فراواني کردند. فضاهايي که با رشد شهرنشيني يکي از مکان‌هاي گردشگري مردم شهرنشين شده بود که نشانه امنيت شهرها نيز بود.
حتي بعد از مصادره اموال به شدت سعي داشت تا خانواده کفش ملي را مراقبت کند. با روي كار آمدن هر مدير جديدي به او تلفن مي‌زد و تبريک مي‌گفت و او را تشويق به حفظ گروه مي‌کرد، زيرا معتقد بود که چند هزار نفر از طريق آن زندگي مي‌کنند.

او کارآفريني بود که در سال‌هاي پاياني نيز دست از ارائه طرح‌هاي کارآفريني بر نداشت. او در مصر کارخانه کفش‌سازي استاندارد را تاسيس کرد و نيز در سال 1371 به ايران برگشت و تقاضاي تاسيس کارخانه کفش‌سازي کرد. با روي کارآمدن دولت جديد باز اين تقاضا را تجديد کرد اما پاسخي دريافت نکرد.

شرکت کفش ملی بعد از انقلاب مصادر و ملی شد و به سازمان صنایع ملی منتقل شد و بعد برای رفع بدهی دولت به سارمان بازنشستگی کشوری واگذار شد و تا به امروز ماشین آلات این کارخانه فروخته شده و محل کارخانه ها به انبار تبدیل شده که بخشی از آن در اختیار شرکت خوردو سازی سایپا است و بخش دیگر انبار کفش ..

بعد از انقلاب به اتفاق همسرش از ایران به آلمان و کانادا و سپس به آمریکا رفت و در حوالی شهر آتلانتا در ایالت جورجیا " پارک صنعتی کامن ولت " و صنایع جورجیا و کارخانجات کفش اوکاباشی را با مشارکت شرکتهای ایتالیایی و ژاپنی که در ایران با او همکاری داشتند بنیان گذاشت ...

رحيم متقي ايرواني بي‌ترديد يکي از اين مردان بزرگ اقتصاد ايران است که نامش در تاريخ کارآفرينان ايراني به نيکي ياد شده است.

آخرين بار هفت ماه پيش از آنکه دار فاني را در اسفند 1384 وداع گويد، در نامه‌اي به علي سعيد لو معاون اجراي رييس‌جمهور يادآور شد که با بازپس گيري مجموعه زنجيره‌اي کفش ملي مي‌تواند بيش از 100000 شغل توليد کند .
استفاده از تجربه بزرگان در طول زندگي يکي از شيوه‌هاي جديد در امر آموزش به ويژه آموزش نيروي کار در عصر جهاني شدن اقتصاد و دانش محوري است.

در شرايط کشور ما که نياز به کارآفريني براي به حرکت درآوردن نيروي کار جوان روز بروز بيشتر احساس مي‌گردد تکيه بر پيشگامان تحول اقتصادي در بخش خصوصي که تجربه بومي کردن دانش‌هاي روز را داشته‌اند از جمله امور مهم محسوب مي‌شود..

پی نوشت : با سپاس از مقاله ارزشمند مورخ 1 خرداد 1387 در روزنامه دنیای اقتصاد

سرگذشت کفش ملی-کجاست فیل کار ساز برای جوانان؟!

مطالب مشابه :

روش های جدید بستن بند کفش و کتانی

آموزش بافت انواع پاپوش

آموزش بافتنی (بافت جوراب )

آموزش کیف بافتنی

آموزش بافت ساق دست بافتنی

سرگذشت کفش ملی-کجاست فیل کار ساز برای جوانان؟!

اموزش مرحله به مرحله انواع بافت مو