جزوه ادبیات فارسی دوم دبیرستان بخش تاریخ ادبیات

به نام یکتا ایزد دهر

                           جزوه ادبیات فارسی دوم دبیرستان بخش تاریخ ادبیات

ردیف

1.

خواجه عبدالله انصاری:  ملقب به شیخ الاسلام و معروف به پیر انصار و پیر هرات از دانشمندان و عارفان قرن 5 است که در

سال 481ه.ق در هرات درگذشت.

آثار وی عبارتند از: 1. الهی نامه 2. زادالعارفین 3. مناجات نامه 4. رساله دل و جان .

مناجاتهای انصاری  مسجع ، لطیف، دلنشین ، ساده و سرشار از مضامین عرفانی است.

2.

سید محمد حسین بهجت تبریزی متخلص به شهریار (1367- 1285 تبریز) از برجسته ترین شاعران غزل سرای معاصر است.

از آثارش می توان به 1. کلیات اشعار در 5 جلد 2. منظومه حیدر بابایه سلام  اشاره کرد.

«همای رحمت» یکی از سروده های شورانگیز شهریار در وصف مولای متقیان علی (ع) است.

3.

حماسه « حمله حیدری» از باذل مشهدی  است که در آن یه شرح زندگی و جنگهای پیامبر و علی تا شهادت آن حضرت در

محراب مسجد کوفه پرداخته است. وی این منظومه را به شیوه شاهنامه سروده است.

4.

فیلم نامه « بچه های آسمان» نوشته مجید مجیدی .

5.

مجمع دیوانگان از میرزا عبدالحسین صنعتی زاده کرمانی است.این اثر نخستین اتوپیای (آرمانشهر) ادبیات معاصر است.

6.

تهران مخوف : رمانی از مرتضی مشفق کاظمی( قرن 13و14) ، این کتاب نخستین رمان اجتماعی است که در آن وضع حقارت -

آمیز زنان ایرانی به تصویر کشیده می شود. جلد دوم این اثر با نام «یادگار شب» منتشر شده است.

7.

عباس خلیلی  : در نجف متولد شد.رمانهای 1. روزگار سیاه 2. انتقام 3. انسان و اسرار شب  را با نثری آکنده از لغات عربی

درباره تیره روزی زنان نوشت.

8.

شهرناز از یحیی دولت آبادی.

9.

محمد علی جمالزاده : در سال 1274 شمسی در اصفهان به دنیا آمد. وی نخستین مجموعه داستانهای کوتاه ایرانی را در سال

1300 به نام « یکی بود یکی نبود» منتشر کرد.

به اعتبار همین کتاب، جمال زاده را آغازگر سبک واقع گرایی در نثر معاصر فارسی و پدر داستان نویسی  دانسته اند.

در این داستانها گوشه هایی از زندگی ایرانیان در دوره مشروطه به صورتی انتقادی و با نثری ساده ، طنزآمیز و آکنده از

ضرب المثل ها و اصطلاحات عامیانه بیان شده است.

جمالزاده در سال 1376 در ژنو وفات یافت.

آثار دیگر وی عبارتند از : 1. دارالمجانین  2. سر و ته  یک کرباس 4. تلخ وشیرین 5. هفت کشور 6. شور آباد 7. راه آب نامه

8. قصه های کوتاه برای بچه های ریش دار  9. قصه ما به سر رسید.

10.

بزرگ علوی: داستان نویس معاصر (1375- 1282)  است .

آثار مشهور وی عبارتند از : 1.چشمهایش 2.چمدان 3.میرزا 4. سالاری ها  5. ورق پاره های زندان .

داستان « گیله مرد» از مجموعه داستان « نامه ها » می باشد که بیانگر واقعیت های تلخ اوضاع اجتماعی و سیاسی دوره

خاصی است که نویسنده آن ها را هنرمندانه توصیف می کند. تاثیر این داستان  را بر کتاب « از رنجی که می بریم » نوشته

جلال آل احمد به طور آشکار می بینیم .

11.

سیمین دانشور همسر جلال آل احمد است . نخستین مجموعه داستان او « آتش خاموش » نام دارد که در سال 1337 منتشر شد.

آثار دیگر وی 1. رمان سووشون ( مشهورترین اثر او)   2. رمان جزیره سرگردانی  

12.

« کلبه عمو تم» از نمونه های درخشان ادبیات پایداری و از هیجان انگیز ترین وقایع در تاریخ جهانی داستان نویسی است.

نویسنده این کتاب خانم « هریت بیچر استو» است.

13.

« تو را می خوانم » شعری است از « پا بلو نرودا» که در آن پایداری مردم شیلی به تصویر کشیده شده است.

وی بی قرای هایش را در کتاب « انگیزه نیکسون کشی و جشن انقلاب شیلی » می سراید.

14.

کتاب خوشه های خشم ، کتاب موش ها و آدم ها    و   مراتع بهشتی  نوشته جان اشتاین بک.

فرانتس فانون نویسنده معاصر الجزایر ی که آثارش عبارتند از : 1. سال پنجم الجزایر 2.دوزخیان روی زمین  3. واپسین دم

استعمار 4. انقلاب آفریقا .

کتاب « آدم ها و خرچنگ ها» از خوزوئه  دو کاسترو .

15.

شعر « در بیابان های تبعید» از جبرا ابراهیم جبرا .

شعر « از یک انسان » از محمود درویش . وی را « شاعر مقاومت فلسطین» نامیده اند؛ چرا که جز برای فلسطین شعر نگفته است.

16.

ویکتور هوگو : مشهورترین شاعر رمانتیک قرن 19 فرانسه  است . آثار وی عبارتند از : 1. بینوایان 2. گوژپشت نتردام

3. کارگران دریا  4. مردی که می خندد .

17.

« مائده های زمینی » اثر معروف آندره ژید نویسنده فرانسوی که زاده شور و اضطراب جوانی نویسنده است.

18.

سعدی : استاد سخن و یکه تاز عرصه نثر مسجع و شعر عاشقانه است.( قرن7)

ویژگی های شعر و نثر او عبارتند از : 1. ظرافت بیان 2. استواری سخن 3.شیوایی و رسایی 4. سادگی و لطف کلام

5. عظمت و اعتدال .

19.

حافظ شیرازی شاعر قرن 8 است. در غزل (دل می رود ز دستم) عشق و رندی، امیدواری و نشاط حیات، طنز و انتقاد، خوش

 باشی و اغتنام فرصت و پیام های اخلاقی موج می زند.

20.

سنایی غزنوی: از شاعران بزرگ قرن 8 است. نخستین کسی است که افکار و اصطلاحات عرفانی را با مضامین عاشقانه در هم

آمیخته است و مسائل و موضوعات اجتماعی را به طور گسترده در شعر خویش مطرح می کند.

سنایی در قصیده های خود از مضامینی چون زهد، حکمت، اخلاق و عرفان بهره می گیرد.

آثار وی عبارتند از : 1. حدیقه الحقیقه  2. طریق التحقیق  3. سیرالعباد  الی المعاد 4. کارنامه بلخ .

21.

 کتاب « فیه مافیه » از آثار منثور مولاناست شامل سخنانی است که او در مجالس خویش می گفته و مریدان می نوشته اند.

نثر این کتاب ساده و روان است .

درون مایه آن مطا لب عرفانی ، دینی، اخلاقی و اجتماعی است.

22.

کتاب آزادی و تربیت از دکتر محمود صناعی  ( قرن 13و14) .

23.

دکتر محمد اسلامی ندوشن (قرن14) در ندوشن نزدیک یزد به دنیا آمد.

آثار مشهورش عبارتند از : 1. جام جهان بین 2. آواها و ایماها 3. صفیر سیمرغ 4. روزها .

از دیگر کتابهای او می توان « کشور شوراها ، کارنامه سفر چین  و آزادی مجسمه»  را نام برد.

کتاب « روزها» ی وی یکی از نمونه های برجسته حسب حال نویسی و زندگی نامه در زبان فارسی است.

24.

جلال رفیع : نویسنده و روزنامه نگار معاصر است.

آثارش عبارتند از : 1. فرهنگ مهاجم، فرهنگ مولد 2. در بهشت شداد .

25.

مهدی اخوان ثالث : شاعر معاصر ( م. امید) در مشهد به دنیا آمد .

آثارش عبارتند از : 1.آخر شاهنامه 2. ارغنون 3. زمستان 4. از این اوستا 5. در حیاط کوچک پاییز در زندان.

شعر اخوان ، شعری اجتماعی است و حوادث زندگی مردم ایران را در خود منعکس می کند. لحن حماسی او آمیخته با

صلابت و سنگینی  « شعر خراسانی» و سرشار از ترکیب های تازه است.

26.

طاهره صفارزاده: شاعر معاصر در سال 1315 در سیرجان به دنیا آمد.

از شاخص ترین شاعران مذهبی قبل از انقلاب است که با برخورداری از بینش توحیدی، سیاسی و اجتماعی و زبانی ساده و روان

،آثاری عمیق و ماندگار آفریده است.

آثار مهم او عبارتند از : 1. رهگذر مهتاب 2. طنین در دلتا 3. سد وبازوان 4. سفر پنجم 5. بیعت با بیداری

6.دیدار صبح .

27.

دکتر محمد رضا شفیعی کدکنی : شاعر ، نویسنده و پژوهشگر معاصر در سال 1318 در کدکن نیشابور به دنیا آمد .

سروده های او ساده ، روان و به دلیل تسلط بر ادبیات گذشته ایران بسیار استوار و محکم است.

مهم ترین مجموعه های شعر او عبارتند از : 1. شبخوانی  2.  از زبان برگ  3. در کوچه باغ های نیشابور 4.از بودن و سرودن

5.مثل درخت در شب باران  6. بوی جوی مولیان .

آثار پژوهشی وی عبارتند از :   1. صور خیال در شعر فارسی  2.  موسیقی شعر 3. تصحیح و توضیح اسرارالتوحید .

شعر «سفر به خیر » از مجموعه « در کوچه باغ های نیشابور » برگزیده شده است.

28.

سید علی موسوی گرمارودی: از پیشتازان شعر مذهبی قبل از انقلاب است.

آثار شعری او عبارتند از : 1.سرود رگبار 2. عبور 3. در سایه سار نخل ولایت 4. خط خون  5. تا نا کجا  6. دستچین

7. چمن لاله .

29.

محمد حسین رهی معیری از غزل سرایان نامی معاصر  به پیروی از « سعدی» غزل گفته و شیوایی و روانی سخن سعدی در

سروده های او محسوس است .  مجموعه اشعار وی به نام « سایه عمر» در زمان حیاتش به چاپ رسیده است.

30.

هوشنگ ابتهاج ( ه. الف، سایه) شاعر معاصر  در سال 1306 در رشت متولد شد . از سال 1332 به شعر اجتماعی روی آورد.

آثارش عبارتند از : 1.نخستین نغمه ها 2. سراب 3. سیاه مشق  4. شبگیر .

31.

سفرنامه ابن بطوطه  با عنوان « رحله ابن بطوطه یا تحفة النظار و غرایب الامصار » پدید آمد .

دقت نظر ، واقع بینی و توصیف های ابن بطوطه ، سفرنامه او را در زمره یکی از بهترین و جالب  توجه ترین  سفرنامه ها

در آورده است.

32.

سفرنامه « به سوی اصفهان» اثر پیر لوتی  نویسنده و جهان گرد فرانسوی است که با ترجمه  بدرالدین کتابی به فارسی منتشر

شده است.

33.

محمد حسن خان صنیع الدوله معروف و ملقب  به اعتماد السلطنه .

تالیفات وی عبارتند از : 1.مرآة البلدان   2.  مطلع الشمس  3. خیرات الحسان  4. المآثر  و الآثار   5. منتظم ناصری .

34.

کتاب « الایام» اثر دکتر طه حسین است .شادروان حسین خدیو جم این کتاب را با نام « آن روزها» به زبان فارسی ترجمه

کرده است .

35.

مسعود سعد سلمان : قصیده سرای توانا قرن 5و6 است . مدت 7 سال در قلعه های سو، دهک  و 3 سال در نای و 8 سال در

قلعه مرنج در زندان به سر برد.« حبسیات» وی معروف است.

36.

کتاب  « طرحی از یک زندگی »  از پوران شریعت رضوی .

37.

زیب النسا متخلص به مخفی از زنان شاعر هند است. در سرودن شعر از عرفی شیرازی پیروی می کرد.

                                                  پدرام باشید عزیزان . مو سو ی