آموزش ترکیب وصفی و ترکیب اضافی دستور زبان فارسی

آموزش ترکیب وصفی و ترکیب اضافی

به نام خدا

اسم (مضاف) + نقش نما( ـِ ، یِ )+ ضمیر یا اسم

(مضاف الیه)

آموزش تركيب وصفي و تركيب اضافي

تركيب اضافي (مضاف ومضاف اليه)

مثال: *نماي ساختمان، *سبوي آ ب، كيف من، باغ سياوش، دختر همسايه، *خانه ي ما، کتابش

*نکته:اگرکلمه ای به " ""صامت" ختم شود در حالت اضافه فقط نقش نمای اضافه می گیرد و اگر به "مصوّت " های

( ا ،و،ه بیان حرکت) ختم شود، علاوه بر آن ، به "ی" میانجی نیز نیازمند است. مثال های ستاره دار بالا

الف)اضافه ي تعلّّّّّّّّّّّّقي: كه در آن مضاف متعلق به مضاف اليه است .

تركيب اضافي به دو دسته تقسيم مي شود:

ب) اضافه ي غيرتعلّقي: هيچ رابطه ي تعلقي بين مضاف و مضاف اليه وجود ندارد.

در اضافه ي تعلّقي: مضاف اليه جمع بسته مي شود مگر اين كه اسم خاص باشد.

مثال: پر پرنده اولآ : پر متعلق به پرنده / یعنی اگر جای مضاف و مضاف الیه را عوض کنیم و فعل دارد اضافه کنیم،

یک جمله سه جزئی با مفعول ساخته می شود: پرنده پر دارد.- دوم: مي توان مضاف اليه را جمع بست.

مثال: پر پرندگان / عنوان نامه ها

اضافه ي غير تعلّقي: تمامي اضافه ها جزو اضافه غير تعلّقي مي باشند و در واقع تركيب اضافي محسوب مي شوند.

انواع اضافه:

مشبّه به+نقش نما+مشبّه مثال : لعل لب

1- اضافه ي تشبيهي:

مشبّه+نقش نما+مشبّه به مثال: لب لعل

الف)وجه شبه+نقش نما+مشبّه مثال: كنگره ي كبريا، بارش عشق

2-اضافه ی استعاري:

ب) وجه شبه ( ويژگي انسان)+نقش نما+مشبّه(غيرانسان)

مثال: پاي روح ، دیده ی عقل

3-اضافه ي اقتراني : وجه شبه ( ويژگي انسان)+نقش نما+مشبّه(غيرانسان) مثال:دست ارادت ، پای تجاوز

*نکته:

فرق اضافه ی اقترانی با اضافه ی استعاری : در اضافه ی اقترانی اگر بین وجه شبه و مشبّه

واژه ی " به نشانه وبه قصد" قرار دهیم معنی می دهد. مثال: دست به قصد ارادت ، پای به نشانه ی تجاوز

در صورتی که در اضافه ی استعاری بین وجه شبه و مشبّه واژه ی "به قصد و به نشانه " معنی نمی دهد.

مثال: پای به قصد روح

دست ارادت و پاي تجاوز اضافه استعاري نيست ، بلكه اضافه ي اقتراني اند ولی باز هم جزو تركيب اضافي محسوب مي شوند.

تركيب وصفي: (موصوف و صفت)

اسم (موصوف) + نقش نما + ضمیر

یا اسم غیر به هر کلمه (صفت)

مثال: آسمان آبي ، دختر زرنگ ، سيب سرخ

*نکته: تمامي رنگها صفت محسوب مي شوند

طريقه تشخيص تركيب وصفي: اگر به اين تركيب فعل (است )اضافه كنيم معني مي دهد

مثال: آسمان آبي است دختر زرنگ است (البته اين روش مطلق نيست)

2-در تركيب وصفي ، صفت (تر )و موصوف (ياي نكره) قبول مي كند.

مثال : آسمان آبي تر ، سيبی سرخ

(در صورتيكه مضاف اليه " تر "و مضاف " ی " نکره، قبول نمي كند) و همچنين در تركيب وصفي ،

صفت جمع بسته نمي شود در صورتيكه در اضافه ی تعلّقي به غير از اسم خاص بقيه مضاف اليه ها جمع بسته مي شوند.

تركيب وصفي :

وابسته های پیشین

1-صفت اشاره : ( این، آن ،همین ،همان و...) 2- صفت شمارشی اصلی :یک ،دو ، سه و ...

3- صفت شمارشی ترتیبی( ــُ مین ) : دومین ، سومین، چهارمین و ...

4- صفت پرسشي (چند ، چه ، كدام) 5- صفت عالی (ترین): بهترین، باشکوه ترین 6- صفت تعجبي(چه و عجب) 7- صفت مبهم : (هر، همه، هیچ، فلان و چند)

وابسته های پسین: اسم + صفت های بیانی

تــرکیــب وصـفـی

* اسم با تمام وابسته های پیشین ترکیب وصفی محسوب می شود. مثال : همین کتاب ، دو کلاس ، سومین ردیف ، کدام لیوان؟،عجب منظره ای،بهترین دانش آموز ، فلان زمین

*اسم با وابسته های پسین نوشته شده در بالا ترکیب وصفی محسوب می شود. مثال : کلاس دوم ، دانش آموز زرنگ تر ، آب نوشیدنی

با تشکر از حسن توجه شما

تهیه کننده : شهلا مقیمی بلداجی

دبیرزبان و ادبیات فارسی

دوره ی دوم متوسطه

موضوعات مرتبط: جزوه های آموزشی زبان و ادبیات فارسی

آموزش ترکیب وصفی و ترکیب اضافی دستور زبان فارسی

مطالب مشابه :

فرم گزارش سه ماهه اول گروه

بازدیدازمدارس منطقه بلداجی

آموزش ترکیب وصفی و ترکیب اضافی دستور زبان فارسی

سوالات علوم تجربی اول راهنمایی(طراح دانش آموزان)صفحه81 تا100

فرم گزارش عملکرد گروههای دوره ابتدایی

فرهنگ معلّمان مولف چهار محال و بختیاری ن - ی

فرهنگ معلّمان مولف چهار محال و بختیاری ت - ر

فرهنگ معلّمان مولف چهار محال و بختیاری ص - ق

ضرب المثل انگلیسی (اسماعیل خاکسار)

سوالات مطالعات اجتماعی اول دبیرستان