تخته نرد

این افسانه را حتما شنیده‌اید: هندی‌ها که بازی شطرنج را اختراع کردند، آن را به دربار انوشیروان آوردند تا معرفی کنند. در معرفی شطرنج چنین گفتند: "این بازی به زندگی واقعی آدمیان شبیه است. باید فکر کنی، دوراندیش باشی، برنامه ریزی کنی، فقط به یک هدف فکر کنی و تمامی مهره‌ها (یعنی نیروها و امکاناتت) را برای رسیدن به آن هدف بسیج کنی و برای هر کدام برنامه‌ای داشته باشی. در این صورت برنده خواهی شد."

درباری‌های انوشیروان همه با تحسین و تایید سرهایشان را تکان دادند. به جز یک نفر: بزرگمهر حکیم. انوشیروان از همو خواست تا پاسخ هندی‌ها (یا به قول مولانا، هنود) را بدهد. بزرگهر تا فردا وقت خواست.

بزرگمهر آن شب را نخوابید. فردا صبح با چشم‌های سرخ از بی‌خوابی دوشینه به دربار آمد. همه حاضر بودند. بزرگمهر بازی‌ای را که شب قبل اختراع کرده بود، جلوی شاه و درباریان و میهمانان گذاشت و درآمد که: "زندگی واقعی به این بازی شبیه است، نه به آن!"

امروزه ما بازی اختراعی بزرگمهر حکیم را با نام "تخته نرد" می‌شناسیم.

بزرگمهر ادامه داد: "زندگی واقعی شبیه به این بازی است. معمولا نیمی از آن چه که به دست می‌آوری یا به سراغت می‌آید، حاصل فکر و تدبیر و بازی بلد بودن توست. نیمی دیگر اما کاملا از اختیار تو خارج است. بستگی دارد که چه "تاس"ای در زندگی برایت نشسته باشد.

تخته‌بازان می‌دانند که اگر اولین تاس آدمی جفت شش باشد یعنی چه. بعضی ها در خانواده‌ای به دنیا می‌آیند که انگار در همان حرکت اول بازی جفت شش آورده‌اند. بعضی اما این تاس را یک و دو آورده‌اند.

ازدواج آدمی نیمی تدبیر و نیمی شانس است. بعضی‌ها جفت می‌آورند چنان که سه مهره‌ی گشادشان را می‌پوشاند. بعضی‌ها اما با همه‌ی تدبیری که به خرج می‌دهند، با یک تاس سه گشاد می‌دهند.

البته فکر و بازی و آینده‌نگری تو هم مهم است. اگر بد بازی کنی، در اکثر موارد، تاس خوب آوردن چندان به دادت نخواهد رسید. حداکثر از "مارس" شدن نجاتت خواهد داد.

اما اگر قدری بازی بلد باشی و تاس هم خوب بیاوری، از کسی که هزار برابر بهتر از تو بازی بلد است و دوراندیش‌تر است، موفق‌تر خواهی بود.

زندگی واقعی به تخته نرد ماننده است."

به قول شاعر (مطمئن نیستم، اما فکر می‌کنم این شعر از وثوق‌الدوله باشد):

آسمان تخته و انجم بودش مهره‌ی او                                  کعبتينش مه و خورشيد و فلك نراد است
با چنين تخته و اين مهره و اين كهنه حريف                          قصد بردن بودت، فكر تو بي‌بنياد است
بخت برآمدِ كار است نه دانستنِ كار                                   تاس چون نيك نشيند همه كس نراد است

بعدها بعضی‌ها نمادهای بیشتری را در بازی اختراعی بزرگمهر حکیم پیدا کردند. مثلاً تعداد مهره‌ها که به تعداد روزهای ماه است، نیمی سپید (روز) و نیمی سیاه (شب) که در 24 خانه (ساعات شبانه روز) و از هر سو 12 خانه (ماه‌های سال) بازی می‌کنند. تاس اما شش سو (تعداد جهات اصلی) دارد. و البته نمادهایی دیگر که بگذریم....

این روزها هم، وقتی که بعضی‌ها از "مطلق بودن اراده‌ی آدمی" و این که "به هرچه که فکر می‌کنی، خواهی رسید" سخن می‌گویند. من به یاد آن هنود می‌افتم و پاسخ رندانه‌ای که بزرگمهر حکیم به آن‌ها داد....

****ا

صبح که از خواب بیدار می‌شوم، صدای پرنده‌ها و عطر جنگل‌های باران‌خورده‌ی اطراف، در اتاق پیچیده است. آبی به صورت می‌رنم و لباس میپوشم و خودم را سلانه سلانه می‌رسانم به نزدیک‌ترین شعبه‌ی "کافی‌بین". قهوه‌ای سفارش می‌دهم و کنار لپ‌تاپ می‌گذارم و غرق خواندن و نوشتن می‌شوم. سکوت و آرامش خوبی حاکم است. و عطر قهوه با لذت اینترنت پرسرعت و رایگان در می‌آمیزد!

با این همه دلم برای شهر خاکستری‌ام تنگ شده است. و برای دفتر کارم که پنجره‌اش رو به چهارراهی است که گاهی که اتوموبیل‌ها با هم شاخ به شاخ می‌شوند، اظهار لطف رانندگان به یکدیگر عرق شرم را .... نه! بگذار از شهرم بد نگویم.... هنوز هم در شب های بارانی دربند صفایی هست که بوی خوش دوستی های قدیمی را می دهد. هنوز هم از کوچه های تنک درکه که عبور می کنی بوی گل های بهاری و عطر نان تازه می پیچید و با خودت می گویی : "این هواییست که علامه طباطبایی در آن نفس کشیده است" و با خودت زمزمه می کنی:

همی گویم و گفته ام بارها بود کیش من مهر دلدارها...

تخته نرد

مطالب مشابه :

کرکس

تخته نرد

Magic Online Shop

چگونه جدول ضرب را یاد بگیریم

گزارش تصویری: خاطره انگیزترین نقش های رابین ویلیامز در سینما

بازی های انلاین اعتیاد اور سری

شعبده بازي

تاریخ کامل نرد در ایران

لاش خور