» قرص ضد بارداری خوراکی

قرص ضد بارداری خوراکی (Oral contraceptive pill , OCP, Combined oral contraceptive pill) به گروهی از داروهای خوراکی به شکل قرص گفته می‌شود که برای پیشگیری از بارداری مصرف می‌شوند. این داروها از پرکاربردترین روشهای پیشگیری از حاملگی در سراسر جهان می‌باشند و نقشی انقلابی در جامعه انسانی داشته‌اند. مصرف این قرص‌ها از ابتلا به بیماری‌های آمیزشی نظیر ایدز پیشگیری نمی‌کند و فقط برای پیشگیری از بارداری هستند.

تاریخچه

در ابتدای قرن بیستم تعدادی از دانشمندان اروپایی همچون Beard، Prenant و Loeb متوجه نقش ترشحات جسم زرد (corpus luteum) حاملگی در جلوگیری از تخمک گذاری شدند. در سال ۱۹۲۷ دانشمند اتریشی موفق شد با این ترشیحات نازایی موقت در موشها ایجاد کند. در ۱۹۳۷ Makepeace نشان داد که پروژسترون خالص می‌تواند تخمک گذاری را در خرگوش مهار کند. Astwood و Fevold یافته مشابهی را در ۱۹۳۹ و در مورد موشها گزارش کردند. در نهایت در سال ۱۹۵۰ Pincus ،Garcia و Rockاثر ترکیبی از پروژسترون و ۱۹-نور پروژستین را در مهار تخک گذاری زنان گزارش کردند.

یکی از ترکیبهای مورد استفاده نوراتینودرل بود که در مطالعات اولیه درصد کمی ناخالصی با مسترانول داشت. دانشمندان با حذف مسترانول از ترکیب متوجه کاهش اثر ضدبارداری و بروز خونریزی تخریبی (breakthrough bleeding) شدند. لذا مسترانول را به ترکیب اضافه کردند.

در سال ۱۹۵۰ اولین کارآزمایی بالینی در مورد مصرف قرصهای ترکیبی ضد حاملگی در هائیتی و پورتوریکو انجام شد که با موفقیت صد در صد ترکیب نوراتینودرل-مسترانول در پیشگیری از بارداری مواجه شد. در سال ۱۹۵۹ ENOVID (ترکیب ۹/۸۵ mg نوراتینودرل و ۱۵۰ µg مسترانول ) برای مصرف در برخی اختلالات خونریزی زنان مورد تایید اداره مواد غذائی و داروئی ایالات متحده آمریکا (FDA) قرار گرفت و در نهایت در نهم ماه مه سال ۱۹۶۰، این سازمان، این دارو را جهت مصرف در پیشگیری از حاملگی مورد تایید قرار داد. (در حال حاضر در آمریکا از لیست دارویی خارج شده است). در سال ۱۹۶۰ اولین داروهایی که تنها شامل پروژسترون بودند و همچنین انواع تزریقی طولانی اثر این ترکیبات هورمونی جهت پیشگیری از حاملگی معرفی شدند.

پس از آن میلیونها زن به مصرف این قرصها رو آوردند تا اینکه در سال گزارشاتی مبنی بر اثرات جانبی این دارو به دست آمد. تحقیقات بعدی نشان داد که این عوارض با دوز ترکیبات قرص مرتبط است لذا قرصهای جدیدی طراحی شدند که دوز کمتری از هورمونها را داشتند‌ (قرصهای نسل دوم، ال دی یا low dose). با افزایش مصرف ترکیبات دو فازی یا سه فازی در ۱۹۸۰ دوز هورمونها در این قرصها کاهش بیشتری داشت به طوری که می‌توان این دوز را کمترین مقداری که می‌تواند به طور موثری جلوی حاملگی را بگیرد دانست. در ۱۹۹۰ نسل سوم این قرصها(CYCLEN و DESOGEN) که شامل ترکیب پروژسترون با اثرات کاهش یافته آندروژنی بودند به بازار آمدند

ترکیب دارویی

دو نوع اصلی از این قرصها وجود دارد:

قرصهای ترکیبی استروژن و پروژسترون که شامل انواع تک فازی (میزان ترکیبات در کل دوره مصرف ثابت است)، دو فازی و سه فازی.
قرصهای شامل پروژسترون به تنهایی

استروژن

استروژن مورد استفاده در قرصهای رایج فعلی معمولا شامل اتینیل استرادیول (ethinyl estradiol) و یا مسترانول می‌باشد. مسترانول برای فعال بودن باید به اتنیل استرادیول تبدیل شود و از لحاظ اثر بخشی ضعیف تر است.

پروژسترون

انواع مختلفی از پروژستین‌ها وجود دارند که بسته به اثرات استروژنی یا ضد استروژنی (به علت تبدیل متابولیتهایشان به ترکیبات استروژنی) و یا اثرات آندروژنی‌شان (به علت شباهت ساختاری با تستوسترون) به کار می‌روند. حسن قرصهای ضد بارداری نسل سوم در این است که پروزسترونهای آنها اثرات استروژنی نداشته و اثرات آندروژنی بسیار کمی دارد. این مساله در مورد عوارض شایعی همچون افزایش وزن و آکنه بسیار مورد توجه است.

انواع رایج موجود در ایران

قرص اچ دی Contraceptive HD شامل 0.5 میلی‌گرم لوونورگسترول و ۵۰ میکروگرم اتینیل استرادیول که امروزه به دلیل عوارض جانبی زیادش به ندرت تجویز می‌شود

ال دی Contraceptive LD شامل 0.3 میلی‌گرم لوونورگسترول و ۳۰ میکروگرم اتینیل استرادیول

دی ئی Contraceptive DE شامل 0.15 میلی‌گرم دزوگسترل (Desogestrel) و ۳۰ میکروگرم اتینیل استرادیول

Contraceptive Triphasic (نام تجاری Triphasil) شامل لوونورگسترول و اتینیل استرادیول (در سه مرحله و شامل ۲۱ قرص می‌باشد)

قرص شیردهی، (Minipil) شامل مقادیری اندک پروژستین است. (در ایران ۳۰ میکروگرم لوونورژسترول)

مکانیزم اثر

استروژن و پروژسترون موجود در این قرصها اثر اصلی خود را با تاثیر مهاری بر عملکرد گوناتروپینهای هیپوتالاموس بروز می‌دهند. این شامل سرکوب ترشح ال اچ و اف اس اچ در خون و جلوگیری از صعود میان چرخه‌ای ال.اچ. است. همچنین این ترکیب روی ترشحات مخاط گردن رحم، اندومتر رحم و حرکت و ترشحات لوله‌های رحمی اثر می‌گذارد و باعث کاهش احتمال بارداری می‌شود.

طریقه مصرف

دوره قاعدگی (قرمز)، باروری (آبی) و ناباروری (سبز) به طور تقریبی

بسته به نوع مورد استفاده تفاوتهای اندکی در مصرف این قرصها وجود دارد اما اصول کلی یکسان است. قرصهای ترکیبی معمولا ۲۱ تایی بوده و فرد هر روز یک قرص را مصرف می‌کند و سپس ۷ روز قرص نمی‌خورد که معمولا در این ۷ روز خونریزی قاعدگی اتفاق خواهد افتاد. معمولا شروع دارو در ابتدای یک چرخه قاعدگی و یا برای سهولت به خاطر سپاری مصرف قرصها در نزدیکترین یک شنبه به شروع یک خونریزی قاعدگی خواهد بود. تا ۷ روز بعد از شروع قرصها لازم است که از یک روش پیشگیری جایگزین نیز استفاده شود.

» قرص ضد بارداری خوراکی

ترکیب دارویی

استروژن

پروژسترون

انواع رایج موجود در ایران

مکانیزم اثر

طریقه مصرف

مطالب مشابه :

آیا ال - کارنیتین برای لاغری مفید است ؟

راه های جلوگیری از بارداری

» قرص ضد بارداری خوراکی

قرص های پیشگیری از بارداری

چربی خون

منا : خشکی مخاط واژن

جایگزین‌های تریاک و حشیش چیست؟

سعید : کبد چرب

ال کارنتین

سردرد میگرن