ایده چیست؟چگونه معمارانه طراحی کنیم؟

ایده ها را هرگونه جمع بندی و نتیجه گیری یا تعمیم که بر پایه علم، آگاهی عمومی، مبانی فلسفی و پیش فرض های عرفی باشد، تعبیر می کنند. علاوه بر این، در تعاریف، ایده ها را به گونه ای دسته بندی و تعبیر می کنند که این ویژگی ها را در بر داشته باشند:

- خلاق باشند.

- نوآورانه باشند.

- مبتنی بر حل مساله باشند.

همچنین در بررسی ادبیات ایده پردازی با این درس ها نیز روبرو می شویم:

- ایده پردازی، پیوند دقیقی با تفکر انتقادی دارد.

- ایده پردازی بر نوعی خلاقیت و یا تفکر خلاق مبتنی است.

- ایده پردازی باید خواه ناخواه همراه با نوعی مهارت ها و توان مندی هایی باشد که از جمله آن ها توانایی و مهارت بارش مغزی است.

برای آشنایی بیشتر با مبانی مفهومی و نظری ایده و نیز چگونگی طراحی یک ایده، خوب است که با تفکر انتقادی و تفکر خلاق بیشتر آشنا شویم.

تفکر انتقادی:

به تفکری انتقادی می گوییم که براساس سنجش و ارزیابی دقیق از اتفاقات و مشاهدات پیش رود و با در نظر گرفتن همه عوامل مربوط و شیوه درست منطقی به نتایجی برسیم که قابل لمس هستند و ممکن است که افراد زیادی بتوانند به همان نتایج برسند.

براساس تفکر انتقادی اطلاعات ما به وسیله مشاهده، تجربه، دلایل و ارتباط با دیگران به دست می آید. اطلاعاتی را نیز که به دست آوردیم براساس ملاک های صحیح و درست و به دقت و همچنین براساس سندهای معتبر، روشن و بدون هیچ ابهام، بی طرفانه و منصفانه ارزیابی و قضاوت می شود.

مراحل و اجزای تفکر انتقادی چیست؟

- باید بتوانیم افکار و دیدگاه هایمان را دسته بندی کنیم و آن ها را بر اساس موضوعات مختلف طبقه بندی کنیم. این یکی از اجزای مهم تفکر انتقادی است.

- برای ادعاهایمان، مثلا برای این که درستی حدس و پاسخ خود را برای یک رویداد مشخص کنیم، باید دلیل داشته باشیم.

- باید بتوانیم کلمات و تعبیرهای خود را در مورد هر موضوع و رویداد درست انتخاب کنیم و برای آن دلیل روشنی داشته باشیم و همین طور بتوانیم آنها را ارزیابی کنیم.

- دلایل خود را از طریق جمع آوری اطلاعات به دست آورده باشیم.

- بتوانیم، با استفاده از اطلاعاتی که در دسترس داریم، حدس ها و تحلیل خود در مورد یک موضوع، مساله یا رویداد را ارزیابی کنیم و بالاخره به جمع بندی و نتیجه گیری برسیم و قضاوتی به جا از موضع یا مساله و پدیده داشته باشیم.

البته باید توجه کنیم که تفکر انتقادی، لزوما باعث نمی شود که به حقیقت یا نتیجه گیری درست و صحیح دست پیدا کنیم. هیچ کس در هیچ کجا نمی تواند مجموعه ای کامل از اطلاعات را در یک مجموعه جمع آوری کند. خیلی از اطلاعات وجود دارد و ممکن است کشف نشده باقی مانده باشند. جهت گیری هر کسی می تواند مانعی برای جمع آوری و ارزیابی درست اطلاعات شود.

تفکر انتقادی چه سؤال هایی را مطرح می کند؟

- چه هدفی را دنبال می کنیم؟

- آیا می خواهیم نتیجه گیری کنیم؟

- چرا فکر می کنیم که درست می گوییم یا حق با ماست؟

- منبع اطلاعاتی ما چیست؟

- چه نوع اطلاعات و فرضیه هایی باعث نتیجه گیری ما می شود؟

- اگر اشتباه کنیم چه اتفاقی می افتد؟

- آیا می توانیم دو منبع نام ببریم که با دلایل ما مخالف بوده و دلیل آن را نیز ذکر کنیم؟

- چگونه به این نتیجه رسیدیم که چیزی را که می گوییم درست است و حقیقت دارد؟

- آیا برای ان چیزی که می گوییم،می توانیم دلیل دیگری نیز بیاوریم؟

تفکر خلاق:

به تفکری خلاق می گوییم که ابتکار و کشف و نوآ وری در آن وجود دارد. یعنی با این تفکر می توانیم این ویژگی ها را انجام دهیم. خلاقیت یا خلق کردن یا به وجود آوردن به نوعی فرآیند ذهنی است که مسئولیت تولید ایده ها و مفاهیم جدید و یا ارتباط بین این ایده ها و مفاهیم را به عهده دارد. از نظر علمی به وجود آمدن تفکر خلاق بیشتر به اصالت تناسب موضوع اشاره دارد. حالا به بیان امروزی تر: "خلاقیت بیشتر به معنی به وجود آوردن ایده ها و چیزهای نو و یا ابتکار در موضوع های هنری که متخصصان به عنوان یک ورزش علمی، هنری یا اجتماعی و فن آوری پذیرای آن هستند".

افرادی که اهل تفکر خلاق هستند دارای وِیژگی هایی از قبیل:

- انگیزه برای پیشرفت بیشتر

- کنجکاوی فراوان

- علاقه زیاد به نظم و ترتیب

- قدرت گفتن اینکه من هم هستم و همچنین داشتن اعتماد به نفس

- شخصیت غیر معمول

- پشتکار زیاد

- استقلال

- دارای طرز تفکر انتقادی

- دارای انگیزه های بالا و دانش زیاد

- سرشار از اشتیاق و احساس

- زیبا پسند، اشتیاق فراوان به مسائل اجتماعی دارای قدرت تأثیر گذاری بر دیگر مردم

برای اینکه بتوان به یک تفکر خلاق دست یافت:

- هدف و انگیزه را مشخص و تشخیص بدهیم.

- مهارت های پایه را ایجاد کرده و به دست آوریم.

- تشویق شدن برای به دست آوردن دانش مربوط به حوزه های مشخص و تخصصی

- برانگیختن و تشویق روحیه کنجکاوی و کشف کردن

- به وجود آوردن انگیزه به خصوص انگیزه های درونی

- تشویق و تقویت نمودن اعتماد به نفس

- دقت و اصرار داشتن در سبقت از دیگران و ارائه توانایی های خود

- بالا بردن سطح باورها و عقاید خود درباره خلاقیت

- ارائه فرصت هایی برای انتخاب و کشف کردن

- گسترش دادن و بهتر کردن توانایی های خود. (مانند: مدیریت؛ مثلاً مدیریت خود) آموزش دادن فنون و راه هایی برای آسان کردن عملکردهای خلاقانه

- به وجود آوردن تعادل

چگونه می توانیم یک ایده طراحی کنیم؟

به عنوان مثال، ما در کلان شهر تهران با مسائل مختلفی روبرو هستیم. محیط زیست، ترافیک، خدمات شهری و مسائلی از این قبیل. حالا می خواهیم که ایده ای را در یکی از این حوزه ها طراحی کنیم.

با در نظر گرفتن آنچه که در مورد شهر تهران و آن حوزه خاص می دانیم و با رعایت آنچه در مورد تفکر انتقادی و خلاق می دانیم، به عنوان مثال می خواهیم در مورد مسائل زیست محیطی، ایده ای را طراحی کنیم. برای این کار سعی می کنیم که این مراحل کلی را طی نمائیم:

1. اطلاعات لازم در مورد وضعیت آن حوزه را جمع آوری کنیم.

2. اطلاعات مان را دسته بندی کنیم.

3. تحلیلی در مورد آن اطلاعات ارائه کنیم.

4. سعی کنیم که این اطلاعات و تحلیل ها را به گونه تازه و نوآورانه یا جدیدی ببینیم. طوری که قبلا کمتر به این شکل تحلیل شده باشد.

5. انتخاب های موجود شهر برای مدیریت این مساله را در نظر بگیریم.

6. فرضیه ها و حدس هایی را در مورد راه حل های احتمالی و مناسب آن مساله در نظر بگیریم

تحلیل سایت site analysis، یکی از مهمترین مراحل طراحی است.

با توجه به اهمیت موضوع و نزدیک شدن زمان تحویل پرژه اول درس طرح ۱ ، لازم شد که هرچه سریعتر مطلبی در این رابطه تدوین کنیم. به دلیل فرصت اندک، مجال جستجو و استفاده از منابع بیشتر وجود نداشت. لکن در آینده و در زمان مناسب تر مطلب حاضر گسترش خواهد یافت. در این مطلب تلاش می گردد تا با معرفی آیتم های مورد مطالعه در تحلیل سایت، به ماهیت آن ها و قلمرو اطلاعاتی هریک به اختصار پرداخته شود.

به طور کلی تحلیل سایت شامل مجموعه اطلاعاتی است که به عنوان نخستین گام در طراحی مطرح می گردد و دارای سه مرحله و به شرح زیر می باشد:

* تحقیق

* تجزیه

* تحلیل

به طور کلی به هنگام آغاز کار تحلیل سایت می بایست ابتدا نکات مورد بررسی را تعیین و سپس اقدام به جمع آوری اطلاعات و داده ها مطابق با موارد مشخص شده، نمود. این موارد به ترتیب زیر می باشند:

دسترسی ها: در این مرحله ارتباط میان سایت و معابر اصلی و فرعی مورد مطالعه قرار می گیرد که می تواند از طریق عکس های هوایی و نقشه های موقعیت زمین انجام پذیرد. تعیین فاصله زمانی و فیزیکی زمین از نقاط اصلی موردی بسیار مهم است که از طریق رانندگی یا پیاده روی در اطراف سایت مقدور می گردد.

مجاورت ها: منظور از این بخش مطالعه همسایگی های سایت می باشد. عموما این مرحله با مشاهده مستقیم و پیمایش زمین همراه می گردد. مواردی که در این بخش مورد بررسی قرار می گیرند شامل الگوها و بافت های معماری، نورپردازی معابر، شرایط و وضعیت ابنیه موجود و کاربری های مجاور زمین می باشند. به طور کلی هدف از انجام این بخش دستیابی به داده هایی در زمینه میزان و نحوه تأثیر ابنیه مجاور بر سایت و ساکنین منطقه است.

پتانسیل ها: اطلاعات این بخش شامل مطالعه بر روی ویژگی های خاص سایت همچون: عناصر حساس، صدا، رایحه های خوشایند و ناخوشایند،آلودگی صوتی و هوایی، دیدهای مطلوب و نامطلوب و … می باشد که داده های این بخش نیز لزوما می بایست با پیمایش زمین و اطراف آن و با مصاحبه با اهالی منطقه جمع آوری گردد.

اقلیم: بررسی نکاتی همچون میزان بارندگی برف و باران، رطوبت و دمای محلی در زمان های مختلف ماهانه و سالانه، مسیر خورشید و زاویه عمودی آن در مواقع متعدد سال، بادهای مطلوب و نامطلوب در این دسته جای می گیرند.

امکان دارد که در یک سایت عناصر طبیعی و مصنوعی بسیاری وجود داشته باشند که باید در طراحی مورد توجه و بررسی قرار بگیرند . بعضی از این عناصر به صورت مستقیم و بعضی به صورت غیر مستقیم در طراحی پلان تاثیر می گذارند . مانند… نور ،باد ، دید و منظر ،آلودگی صوتی و…

در یک تحلیل سایت خوب باید تنها عناصر مصنوعی و طبیعی که در طراحی پلان موضوع مورد نظر تاثیر می گذارند ، تحلیل شوند و از شلوغ کردن سایت با دیاگرام های فرعی و زیادی پرهیز شود

تحلیل سایت توسط علائم متفاوتی قابل انجام است که میتوان این علائم را زبان مشترک بین معماران دانست. مهمتر از این علائم مشترک بینش و دانش معمار است که میتواند در به کار بردن این علائم درست عمل کرده ،ویژگی های سایت را معرفی کند . در زیر ابتدا این علائم معرفی شده اند و سپس چند نمونه سایت که تحلیل کامل شده اند.

در انتها پیشنهاد میکنم دوستان کتاب چگونه معمارانه طراحی کنیم جلد دوم که مولفش آقای احسان طایفه هست رو حتما تهیه کنید.

نحوه ارائه یک طرح یا اثر معماری اثر بسزایی در بیننده آن اثر خواهد داشت .

همانطور که پیش تر صحبت کردیم نکاتی باید برای پرزنتاسیون (Presentation) هر چه بهتر کار در نظر گرفت که در زیر به بعضی از آنها اشاره ای کوتاه خواهیم داشت :

1- در یک شیت همه اجزا باید خوانا باشند .

نباید به خاطر گرافیک شیت اطلاعات فنی شیت صدمه ببیند .مثلا یک نمای فنی نباید در شیت میان درخت و آسمان گم شود فقط به خاطر اینکه از لحاظ گرافیکی زیبا شود ! اطلاعات شیت باید واضح و روشن به همراه گرافیک زیبا باشند . و اطلاعات نباید فدای گرافیک شوند ...

2- کلاژ کردن اجزای شیت بدون گرافیک هدفمند ممنوع .

اگر زمانی مجبور بودیم اجزای مختلف را بر روی کاغذی جدا ترسیم کنیم و بعد روی شیت اصلی بچسبانیم باید با تکنیک های خاص اجزای شیت را جوری به هم پیوسته نمایش داد که نتوان هیچیک از اجزای شیت را برداشت یا جابجا کرد.

3- تا جایی که امکان دارد در شیت معماری کادر بندی (مانند شیت های نقش های فنی شهرداری) دور شیت استفاده نشود !!

4- شیت بندی خود به معنای پرزانته کار است و تنها ده درصد کل شیت را با رنگ راندو بپوشانیم .

5- نباید در یک شیت زیاد از نوشته استفاده کرد .

در حقیقت معماری را با نوشته زیاد توضیح داد . خود معماری باید گویا باشد. اگر کاری را تحلیل میکنیم باید تا جایی که امکان دارد از بیان گرافیکی گویا استفاده کنیم .

6- اطراف پرسپکتیوهای شیت باید در حد مسیر پیاده و سواره و چگونگی دسترسی ها طراحی شود. اطراف پرسپکتیو ها نباید خالی بماند.

7- در شیت نباید اجزای تکراری داشته باشیم مگر در شرایطی که روی یک جزء بخواهیم چند تحلیل متفاوت داشته باشیم.

8- اگر در شیت چند تا پلان داشته باشیم ، نباید آنها را نزدیک هم ترسیم کنیم.

اگر پلان ها را نزدیک هم ترسیم کنیم و به اندازه کافی فضا بین آنها نباشد ممکن است به راحتی نتوان آنها را از هم تفکیک کرد میتوان در فاصله بین پلان ها یک نما یا یک مقطع مرتبط با پلان قرار داد .

9- اگر در شیت چند مقطع و ننما داشته باشیم باید آنها را با نظمی خاص و مرتب در شیت قرار دهیم .

مثلا همه مقطع ها و نماها در یک ستون زیر هم و یا همگی بر روی یک خط برش زمین قرار گیرند.

10- شیت باید تعادل داشته باشد و پویا باشد .

11- اگر قصد راندو کردن اجزای شیت را داریم ، اول کل اجزا را ترسیم کنیم و سپس با رنگ راندو کنیم .

با ترسیم همزمان اجزای شیت و راندوی آن ممکن است همه اجزا را رنگ پر کرده و نهایتا شیت زیر رنگ ها نابود شود!

ایده چیست؟چگونه معمارانه طراحی کنیم؟

مطالب مشابه :

ایده چیست؟چگونه معمارانه طراحی کنیم؟

کتابخانه شخصی من

معرفی کتاب نقش فضا در معماری ایران