تاریخچه اسباب بازی در ایران -بازخوانی از سایت تابناک
تاریخچه اسباب بازی در ایران از اسباب بازیهای کودکان ایرانی در دورههای پیش از اسلام آگاهی چندانی نداریم. باستانشناسان در کاوشهایی که در شوش، گیلان و سیلک کاشان انجام دادهاند، مجسمههای ظریفی از انسان و چهارپایان و پرندگان یافتهاند که از سفال و چوب و سنگ ساخته شدهاند. تعدادی از این مجسمههای ظریف میتوانند اسباببازی بوده باشند. بعضی از نویسندگان دورههای بعد از اسلام در نوشتههای خود به اسباب بازیهای کودکان ایرانی اشارهای کردهاند. مثلا نویسنده کتاب دارابنامه، در کتاب خود نام بعضی از اسباب بازیها، مانند دهل، بوق، گردونچه (گردونه کوچک) و اسب چوبی را آورده است. در کتابهای تاریخ و واژهنامههای قدیم نیز نام بعضی از اسباببازیهای سنتی و کهن ایرانی آمده است که از آن میان میتوان به فرفره، چالیک، (الک دولک)، جغجغه، اسب چوبی و عروسک اشاره کرد. ورود اسباب بازیهای غربی به دوره ناصرالدین شاه بر میگردد. وی از سفرهای خود به اروپا سوغاتیهای مختلفی بههمراه آورد. عروسک نیز یکی از آنها بود. عروسکهایی که چهرههای ایدهآل غربی داشتند با چشمانی روشن و موهایی بلند و آرایشی مخصوص اروپاییها. به این ترتیب آنچه شاه قاجار از فرنگ آورده بود، به چیزی بیش از یک اسباب بازی بدل شد، چرا که به الگویی برای زیبایی زنان ایرانی بدل شد.. عبارت «خوشگل مثل عروسک» بهطور عام به زیبایی و ظرافت چهره اشاره دارد، ولی بهطور خاص به شبیه بودن به ایدهآلهای زیبایی غربی مربوط میشود. این عبارت از آن زمان وارد فرهنگ عامه شده و امروز هم که باربی به بازار آمده، علاوهبر چهره به الگویی برای تناسب و زیبایی اندام هم بدل شده. حتی این اواخر عروسکهایی به نام فَشن به بازار آمدهاند که اندام ظریف اغراق شدهای دارند و مرحله زیبایی چهره و اندام را پشت سر گذاشتهاند و خریدار باید پوشش و لباسهای مختلف و به قول معروف تیپ زدن را از این عروسک یاد میگیرد! در مورد اسباب بازیهای دیگر اطلاعات مدونی در دست نیست، ولی بهنظر میرسد آنها نیز همانند دیگر محصولات غربی بهعنوان یکی از نیازهای انسانی که میخواهد سرتا پا غربی شود، اندک اندک وارد کشور شدند. با ورود فرهنگ غربی کار بهجایی رسید که خانههای ما نیز فرنگی شدند، یعنی برخی از شهرنشینان از روی اجبار آپارتماننشین شدند. وقتی که زندگی افراد به زندگی آپارتمانی تبدیل شود کودک چارهای نخواهد داشت جز اینکه در فضای اندک آپارتمان بازی کند و بیشتر اوقات حتی اگر فضایی برای بازی کودک در بیرون منزل وجود داشته باشد، به علت برقراری زندگی شهری و عدم وجود اطمینان از آسیب ندیدن کودک در فضای بیرون از خانه، والدین اجازه نمیدهند که کودک در بیرون از خانه دوستی پیدا کرده و با او بازی کند. به هر حال زندگی آپارتماننشینی باعث بهوجود آمدن برخی اسباب بازیها مانند توپهای اسفنجی و هم چنین باعث تبدیل برخی از اسباب بازیهای قدیمی به انواع کوچکتر برای بازی در آپارتمان شده است. از سوی دیگر تلاش برخی از والدین برای تربیت دقیق کودک و نظارت شدید بر بازی او بیش از آنکه تأثیر مثبتی بر او بگذارد، باعث میشود که ذهن کودک قادر به انجام فعالیتهای خلاقانه نباشد. این البته از آنجا ناشی میشود که تعریفی که اکثر والدین ایرانی از اسباب بازی دارند، وسیلهای است که خیلی پیچیده باشد در حالیکه وسیله بازی هر چقدر سادهتر باشد در فعال کردن ذهن کودک مؤثرتر است. علاقه به اسباب بازی پیچیده از فرهنگی ناشی میشود که اشیای پیچیده را اشیای برتر میداند و این حتی باعث میشود که انسان هموطن ما در بزرگسالی نیز این علاقه به پیچیدگی را در خرید لوازمی مانند تلفن همراه و دیگر لوازم الکترونیکی ادامه دهد در حالیکه هیچگاه استفاده مؤثری از امکانات این شیء پیچیده نخواهد کرد. در مورد پسر بچهها هم بیشتر شخصیتهایی که اسباب بازی آنها را تشکیل میدهند، دارای اسلحه هستند. این نوع مسلح بودن بیشتر شبیه مسلح بودن مردم عادی آمریکا است که هر بچهای میتواند به اسلحه دسترسی داشته باشد. اسلحهها حتی به وسایل آب بازی هم کشیده شدهاند و هم اکنون برای ما غیر قابل تصور است وسیله دیگری برای آب بازی را در ذهنمان بیاوریم. پرت کردن آب با گودی کف دست و شوخی و خندههای مربوط به آن کجا و شلیک فواره آب بهسمت طرف مقابل کجا! اساسا در بازیها و اسباب بازیهای مدرن که میتوان بهطور 100 در صد گفت که غرب بهوجود آورنده آنهاست حتی اگر تولیدکنندهها سنگاپور، چین یا هنگ کنگ باشند هدف از بازی از بین بردن طرف مقابل یعنی دشمن است. در بازیهای سنتی از میدان به در کردن رقیب یا حریف ضروری بود اما این کار با شدت و حدت انجام نمیگرفت. امروزه انواع عروسکهای پسرانه یعنی اکشن فیگورهای بن تن، اونجرها، شخصیتهای جیای جو و دیگر فیلمها در ویترین فروشگاههای اسباب بازی موجود هستند و با تمام توان،فرهنگی را که از آن آمدهاند همراهی میکنند. البته فیلمها و کارتونهای این شخصیتها نیز به رواج آنها کمک میکند. برای جمعبندی موضوع رابطه اسباب بازی و سبک زندگی میتوان گفت که اسباببازیها بخشی از فرهنگ تربیتیای هستند که از غرب وارد کشور ما شده است و در سویی دیگر جنبه تجاری اسباب بازی قرار دارد که باعث رقابت سازندگان برای فروش بیشتر محصولات خود میشود. سازندگان این کار را با هماهنگی تولیدکنندگان فیلمها و سریالهای مخصوص کودکان و بازیهای رایانهای انجام میدهند. بنابراین نمیتوان اسباب بازی را به تنهایی در تغییر سبک زندگی کودکان مؤثر دانست و باید دید وسیعتری به این موضوع داشت. بهطور مثال سبک زندگی والدین به خوبی در نوع انتخاب اسباب بازی برای کودکشان تأثیر دارد. همچنین عدم توجه به طراحی و ساخت اسباب بازی در داخل کشور نیز در رواج اسباب بازیهای غربی مؤثر است و این عمدتا از سودجویی تجار این عرصه ناشی میشود که تلاشها برای طراحی و تولید اسباب بازی داخلی، با اقدامات آنها با مشکل روبهرو شده است. آرزوی ما این است که مادران و پدرانی آگاه برای انتخاب اسباب بازی برای کودکان ایران زمین داشته باشیم که برای کودک خود با فرهنگ ایرانی اسلامی خرید بکنند و همچنین بازاری داشته باشیم که پاسخگوی این نیاز باشد.
مطالب مشابه :
بازی آنلاین...
بچه های دامپزشکی 88 اهواز - بازی آنلاین من یه مدت کوتاهیه که با بازی شهرنشینان آشنا
تاریخچه Monkey Island شاهکار لوکاس آرتز
بازی در یک جزیره تخیلی و با نام "Tri-Island Area", جزایر مختص شهرنشینان:جزیره آش شله قمکار، جزیره Lucre
تاریخچه اسباب بازی در ایران -بازخوانی از سایت تابناک
ننه کران - تاریخچه اسباب بازی در ایران -بازخوانی از سایت تابناک - جغرافیا، تاريخ و آداب و
چرا بعضی از قشقایی ها تمایلی به حرف زدن ترکی با فرزندانشان ندارند؟
اسباب بازی کم بود و از همه مهمتر، وضعیت نسبی اقتصادی قشقایی ها خیلی بهتر از شهرنشینان
پارک ملت تنها مامن شهرنشینان تکاب در حال نابودی+ تصاوير
روزنامه الکترونیکی آوای تکاب - پارک ملت تنها مامن شهرنشینان تکاب در حال نابودی+ تصاوير
برچسب :
بازی شهرنشینان