عادات و رفتار - مهاجرت - 1

عادات و رفتار – مهاجرت<?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

شیوه های مختلف جا به جا شدن بین دو منطقه را مهاجرت می گویند .

به عنوان یک اصل کلی ، پدیده مهاجرت واکنشی است که موجود زنده در مقابل تغییرات شرایط محیط از خود نشان می دهد . موضوع مهاجرت در پرندگان بدین سبب تحقق می یابد که بتوانند در محلی مطلوب از نظر فراوانی غذا ، مناسب بودن شرایط اقلیمی ، و درجه حرارت محیط ، تولید مثل کرده ، بعدا که شرایط سخت شد ، از آنجا دور شوند و مرحله دیگری از زندگی خود را در محلی مساعد در جای دیگر بگذرانند . پرندگان گاهی نیمی از سال را در خارج از محل تولید مثل بسر می برند . اگر این حالت در زمستان باشد ، به آن زمستان گذرانی می گویند ؛ زمستان گذرانی اغلب پرندگان مهاجر در تالاب های معتدل شمال و جنوب ایران نمونه ای از این امر است .

پرندگان تنها زیستمندانی نیستند که مهاجرت می کنند ، بلکه به عنوان نمونه بارزی از این پدیده می توان به مهاجرت گوزن های قطبی در فصل زمستان و بهار اشاره نمود .

مهاجرت پرندگان به صورت رفت و آمد گروه های بزرگ از دیرباز توجه انسان را به خود جلب کرده ، به طوری که در گذشته همچون موارد متعدد دیگر ، به علت عدم توانایی انسان در مسایل علمی و روابط محیط زیست ، مهاجرت پرندگان را به جریان های ماوراءالطبیعه منسوب می دانستند ؛ اما از قرن هجدهم به بعد که این پدیده از نظر علمی مورد بررسی قرار گرفت و اطلاعات بسیاری در این زمینه به دست آمد ، خط بطلانی بر تمام عقاید و نظرات خرافی گذشته کشیده شد .

اگرچه هنوز کلیه دلایل علمی جهت تبیین علل مهاجرت پرندگان به دست نیامده ، ولی پرنده شناسان با انجام تحقیقات و برنامه های حلقه گذاری و ردیابی پرندگان با سیستم های پیچیده ای مانند رادار و تحلیل های کامپیوتری ، نشان داده اند که وقوع این پدیده ، علاوه بر عملکرد غریزی پرنده ، در اثر نامساعد شدن شرایط جوی و فقدان غذا است . بیشتر پرنده شناسان بر این باورند که پرندگان در ابتدا مهاجر نبوده اند ، ولی بعدا به خاطر مسایل زیستگاهی ، پدیده مهاجرت در آنها بوجود آمده است . امروزه در هر رده ای از پرندگان ، نمونه های بسیاری از پرندگان غیر مهاجر همراه با پرندگانی که مهاجرت های کوتاه دارند ، دیده می شوند . ضمنا همین رده ها دارای نمونه هایی هستند که مسیر های طولانی را برای مهاجرت طی می کنند . یعنی پرندگانی هستند که مجبورند در پاییز از نواحی شمالی و سردسیر کوچ کرده ، به نواحی جنوبی و گرمتر بروند . تعداد پرندگانی که ساکن دایمی یک محل باشند کم است ، ولی بعضی از پرندگان بومی نیز پس از تولید مثل از محل دور شده ، به سینه کوه یا برعکس به دامنه و دشت های مجاور روی می آورند . برای مثال سیاه خروس از نواحی مرتفع به داخل دره ها رفته ، در تابستان دوباره به مناطق مرتفع همان منطقه روی می آورد ؛ همچنین سهره جنگلی در بهار از جنگل های بلوط به اراضی کشاورزی می رود .

پرندگان به دلیل سهولت امکان مشاهده و عادات خاصی که در هنگام مهاجرت دارند ، در ارتباط با این پدیده از دیگر حیوانات مشخص‌ترند . به همین دلیل ، درباره مهاجرت آنها مطالعات بسیار زیادی انجام گرفته است . معمولترین شکل مهاجرت در پرندگانی دیده می شود که در مناطق شمالی کره زمین زندگی می کنند . این پرندگان در پاییز به نواحی قاره های جنوب کوچ می کنند تا زمستان را در آنجا بگذرانند ؛ با وجود اینکه در جنگل های مناطق حاره تغییرات غذا و درجه حرارت زیاد نیست ، باز هم پرندگان مهاجرت می کنند . البته ضروری است گفته شود که مهاجرت همیشه از شمال به جنوب نیست ؛ جهت مهاجرت بعضی از پرندگان دریایی مانند پرستوی دریایی تیره از شرق به غرب است .

همانگونه که قبلا اشاره شد اگر ، کلیه روابط و حرکات ناشی از پدیده های موجود در طبیعت زیستمندان به حال آنها مفید نباشد ، از بین خواهند رفت . به عبارت دیگر تنها پدیده هایی دیرپا هستند که موجود بتواند در ارتباط با آنها امکان بقای بهتری داشته باشد . مهاجرت پرندگان نیز یکی از پدیده های طبیعی است که از جهات مختلف برای پرنده سودمند است . با تحقیقاتی که در مورد مهاجرت پرندگان انجام می گیرد ، همواره نکات جدیدی از سودمندی این پدیده کشف شده ، گوشه هایی ناشناخته از کوچ پرندگان آشکار می گردد .

تنوع اشکال و مسیرهای مهاجرت گونه های مختلف بیانگر این است که پدیده مهاجرت در هر گونه مستقلا تکامل یافته است . اگرچه یکی از علل مهاجرت تغییرات فصلی است ، اما مهاجرت زمانی آغاز می شود که پرنده از نظر فیزیولوژی آمادگی لازم را داشته باشد . قبل از شروع مهاجرت ، پرنده با گرفتن انرژی لازم ، خودش را برای یک پرواز طولانی آماده می سازد . پرنده این انرژی را با خوردن غذای بیشتر ، و ذخیره آن به صورت چربی در بدن ، فراهم می کند . در همان زمان در پرنده حالتی پیدا می شود که به آن "بی قراری سفر" می گویند ( Weise 1956 ) . در این زمان شرایط حرکت هم از نظر فیزیولوژی و هم از نظر محیطی آماده است ؛ بنابراین مهاجرت شروع می شود . مهمترین تغییر شرایط محیطی که باعث ایجاد محرک های بیرونی در مهاجرت پرندگان می شود ، تغییر در طول روز است . این وضعیت با تغییر شرایط آب و هوایی ، مانند تغییر درجه حرارت هوا ، جهت و سرعت باد همراه شده ، موجبات حرکت را بوجود می آورد .

سار ها در دسته های پرواز مهاجرت

ذخیره چربی در پرندگان وضعیتی خاص دارد . در واقع تجمع مواد چربی در پرندگان ، سریع و زودگذر است . بخصوص در فصل بهار ، زمان جمع شدن چربی در سهره ها فقط 10 روز است . لذا اگر محرک های درونی و بیرونی به آن حد نرسند که پرنده برای حرکت احتیاج دارد ، اصولا مهاجرت انجام نمی گیرد . دیده شده که چنانچه تغییرات خارجی در محیط رخ ندهد ، حتی اگر محرک های درونی ( فیزیولوژیک ) هم عمل کنند ، پرنده تمایلی به مهاجرت نداشته ، در محل می ماند .

در فصل بهار ، به علت تغییرات طول روز ، دوباره یک سلسله جریان های فیزیولوژیکی در بدن پرنده بوجود می آید که در اثر آن غدد تناسلی فعال شده ، همزمان با محرک های خارجی که در اثر نامساعد شدن شرایط محیط رخ می دهد ، سفر بازگشت به محل تولید مثل آغاز می گردد . از موارد جالب توجه ، اختلاف ظاهری بین پرندگان مهاجر و غیر مهاجر است که در هنگام مهاجرت بروز می کند . به طور مثال ، در گنجشک خانگی هیچوقت حالت بیقراری برای مهاجرت یا افزایش وزن و چربی در زمان مهاجرت پرندگان مشاهده نشده ، در صورتی که در همان زمان ، در گنجشک درختی که از گونه های بسیار نزدیک گنجشک خانگی است ، این حالت برای آغاز مهاجرت دیده می شود .

عادات و رفتار - مهاجرت

به دليل دسترسي آسانتر مطالب و عكسها ، مطالب علاوه بر دسته بندی به دو صفحه تقسيم شده است

چنانچه اطلاعات مستند و اخبار جديدي از پراكندگي و وضعيت پرندگان ايراني در دست داريد

از طريق ارسال ایمیل ما را هم مطلع كنيد .

کلیه حقوق این وبلاگ شامل علائم و مطالب متعلق به وب سایت رسمی پرندگان ایران می باشد .

استفاده از مطالب این وبلاگ با ذکر منبع بلامانع است .

عادات و رفتار - مهاجرت - 1

مطالب مشابه :

سهره های استان مرکزی

خانواده سهره : سهره معمولی - سهره کوهی - سهره سینه سرخ - سهره بال سرخ - سهره صورتی - سهره دمگاه زرد

سهره

پرندگان مهاجر

تفاوت سیره نر و ماده

خانواده سهره : سهره مغولی - سهره خاکی - سهره گلی - سهره نوک قیچی - سهره دمگاه سفید - سهره نوک بزرگ -

مقدمه و آشنایی با پرندگان آوازخوان و سهره های ایران

عادات و رفتار - مهاجرت - 1

خانواده چکاوک : چکاوک سهره ای - چکاوک سنگلاخ - چکاوک سر دم سیاه - چکاوک هدهدی - چکاوک پنجه کوتاه - چ

نکاتی در مورد پرورش سهره