وضعیت بازیافت کاغذ و مقوا در ایران و جهان

مقدمه

زبالههاي شهري از اجزاي مختلفي از جمله كاغذ و مقوا تشكيل ميشود كه كاغذ و مقوا درصد قابل توجهي از آن را شامل ميشود بنابراين عدم توجه به كاغذ و مقوا، و بازيافت آن باعث هدر رفتن سرمايه ملي (منابع اقتصادی، عدم وابستگی در جهت ورود خمیر کاغذ) و همچنين باعث ضـرر و زيـان به محيط زيست (کاهش تولید زباله و کاهش آلودگی) و از بين رفتن جنگلها ميشود كه خود اثـرات ديـگري براي محيط زيست به دنبال خواهد داشت. مصارف متنوع فرآوردههای کاغذی در امور چاپ و تحریر، بسته بندی، بهداشتی، تزئینات و دکوراسیون به نحوی روزافزون نیاز به محصولات سلولزی را به عنوان ضرورتی اجتناب ناپذیر در آورده است. در سالهاي اخير به دليل كمبود منابع طبيعي و جلوگيري از اثرات تخريب محيط زيست، بازيافت كاغذ از كاغذهاي باطله، مورد توجه قرار گرفته است. کاغذ پس از مواد زائد جامد فساد پذیر و قابل کمپوست دومین جز با ارزش و قابل بازیافت زباله میباشد. از کل کاغذ و مقوای مصرفی تقریباً 80 درصد آن قابل بازیافت و استفاده مجدد است. کاغذ و مقوای قابل بازیافت موجود در زباله شهری عموماً شامل روزنامه، کتاب، مجله، کاغذهای چاپی، تبلیغاتی و تجاری، مکاتبات اداری، کاغذهای پرینت، مقوا و کاغذ بسته بندی میباشد. منازل، ادارات و مدارس مهمترین منابع تامین کاغذهای باطله هستند. بهترين روش جمع آوري آن، از درب منازل، اداره ها و مدارس قبل از مخلوط شدن با بقيه پسماندها است. تفکیک از مبدا، نخستین بار در سال 1985 در کشور آلمان غربی سابق و آن هم در مورد دوریزهای مراکز مسکونی صورت پذیرفت. برای استفاده بهینه از کاغذهای باطله بعنوان الیاف دست دوم، ضروری است انواع کاغذها از نظر کیفیت دسته بندی شوند. بیشتر کاغذهای باطله جمع آوری شده، به انواع کاغذهای بسته بندی تبدیل میشوند. براساس گزارش سازمان بازیافت، میزان بازیافت کاغذ و مقوا در ایران حدود 186 هزار تن در سال بوده که این میزان در جهان در سال 2009 حدود 6/181 میلیون تن بوده است. امید است با توجه به برنامه ریزی هدفمند این منابع عظیم سهم قابل توجهی را در تامین ماده اولیه صنایع کاغذ بر عهده گیرد. طبق آمار فائو مقدار واردات کاغذ بازیافتی (2009) در ایران 426 تن بوده که این مقدار در جهان به میزان 54945334 تن میباشد و در بخش صادرات سهم ایران 1421 تن بوده که مقدار صادرات کاغذ بازیافتی در جهان به میزان 55910849 تن بوده است. بر اساس آمارهاي موجود، روزانه در حدود 5/3 ميليون تن زباله در سراسر دنيا توليد مي‌شود که سهم کشور ما در توليد آن در حدود40 هزار تن در روز است. بر اساس آمارهاي موجود در سال 1378ميزان سرانه توليد زباله شهري در ايران حدود 820 گرم بوده است و در مجموع در شهرهاي کشور ما در حدود 32 هزار تن زباله در روز توليد شده است. بر اساس نتايج آناليز فيزيكي زبالههاي شهري در ايران به طور متوسط حدود 9/10 % از اين زبالهها را كاغذ و مقوا تشكيل ميدهد. تحقيقات انجام شده در كشور نشان ميدهد كه فقط با بازيافت 25% كاغذ و مقواي موجود در زبالههاي توليدي ميتوان سالانه 100 هزار تن كاغذ بازيافتي بدست آورد اين فعاليت به مفهوم تداوم حيات 1700000 اصله درخت در سال است. آمریکا ۳۰ درصد کل کاغذ جهان را مصرف میکند و از کل ۵۲۱ کارخانه تولید کاغذ در آمریکا ۴۵۰ کارخانه از کاغذهای باطله برای تولید کاغذ استفاده میکنند و در مقیاس جهانی هر ساله بیش از ۹۵ میلیون تن کاغذ باطله برای تولید کاغذ جدید بازیافت میشود نکته قابل توجه اینکه همه روزنامه های آمریکا از کاغذهای باطله و بازیافتی است و مطبوعات این کشور اجازه ندارند از کاغذ نو استفاده کنند. همچنین تمامی ادارات دولتی در آمريکا هم اکنون موظفند ۶۰ درصد از کاغذ مورد نياز خود را از کاغذهای بازيافتی خريداری نمایند. در این کشور میزان تولید کاغذهای بازیافتی به قدری است که درصدی از آن را به فروش میرساند. هند نیز ۵۰% کاغذ مصرفیش بازیافتی میباشد. کشور ژاپن نیمی از ۳۰ میلیون تن کاغذ مصرفیش را به روشهای مختلف از زباله شهری جدا کرده و از در آمد حاصل از آن سالانه ۲ میلیارد دلار به هزینه جمع آوری و دفع زباله های خویش کمک میکند. امروزه در كشورهايي همچون هلند، سوئيس و ژاپن بيش از 50 درصد كاغذهاي مصرفي مورد بازيافت قرار مي‌گيرد. استفاده از کاغذ باطله انرژي مورد نياز را براي توليد يك تن كاغذ به سه چهارم تقليل مي‌دهد. 50 درصد الیاف مورد استفاده در جهان بازیافتی است، تولید بعضی از فرآوردهها (از قبیل لایه کنگره ای مقوا)، مبتنی بر کاغذهای باطله است در تولید کاغذ روزنامه، خواص مطلوبی از قبیل ضخامت کم، چگالی زیاد و تا خوری خوب، ناشی از بکارگیری کاغذ باطله است. خواص کاغذهای باطله، همانند هر ماده خام دیگری، اهمیت زیادی دارد و بر کیفیت محصول حاصل و شرایط فرآورش محصول تاثیر می گذارد.

وضعیت فعلی منابع تامین مواد اولیه صنایع کاغذ کشور

در سالهای اخیر از طرفی به دلیل رشد فزاینده جمعیت و به تبع آن افزایش میزان تقاضا و از طرف دیگر کاهش شدید منایع جنگلی صنایع تولید خمیر و کاغذ کشور که برای تامین مواد اولیه خود به درختان جنگلی وابسته اند- به دلیل رو به زوال بودن جنگلها و منابع چوبی - با مشکلاتی جدی در تامین مواد اولیه سلولزی مواجه هستند.

در حال حاضر مهمترين مواد اوليه ليگنوسلولزي قابل استفاده در صنايع سلولزي كشور عبارتند از: جنگلهاي صنعتي و تجاري شمال، زراعت چوب و جنگلهاي دست كاشت، بازيافت كاغذ و پسماندهاي كشاورزي که در این میان منابع جنگلی بیشترین سهم و خمیرهای الیاف بلند وارداتی و پسماند کشاورزی نیشکر (بـاگاس) و سپس سایـر منـابع در رتبههای بـعدی قرار میگیرند.

میزان تولید و مصرف کاغذ در ایران

کارخانه های تولید کننده انواع کاغذ در کشور عبارتند از: كاغذ چاپ و تحرير و روزنامه با ظرفيت اسمي 208 هزار تن در سال توسط شركتهاي كاغذ پارس، چوب و كاغذ مازندران، كاغذ غرب و كاربن لس، كاغذهاي صنعتي و بسته بندي با ظرفيت 530 هزار تن در سال توسط كارخانههاي چوكا، كهريزك و كاوه، ايران پاپيروس، چوب و كاغذ مازندران، پارت و فارس كاغذ، اشتهارد تهران و مقواسازان متفرقه و كاغذهاي بهداشتي با ظرفيت اسمي 35 هزارتن در سال توسط كارخانه هاي لطيف، حرير خوزستان و نوظهور توليد ميگردد.

متاسفانه آمار رسمی ميزان مصرف سالانه كاغذ در ايران در دست نیست، آمارهای غیر رسمی مقدار مصرف انواع کاغذ و فرآورده های کاغذی را يك تا یک و نيم ميليون تن برآورد کردهاند كه تنها 30 درصد ‌آن توليد داخل است؛ مطابق آمار گمرکات کشور ارزش واردات انواع کاغذ در هفت ماهه ابتدای سال 87 نسبت به مدت مشابه سال 86، حدود 5/16 درصد افزایش یافته در حالی که طی همین مدت بیش از 32 درصد ارزش صادرات آن کاهش یافت، همچنین در هفت ماهه ابتدای سال 87، 560 میلیون و 989 هزار و 541 کیلوگرم کاغذ به ارزش 631 میلیون و 657 هزار و 12 دلار جهت انواع مصرف به کشور وارد شد. این میزان در هفت ماهه ابتدای سال 86، 566 میلیون و 859 هزار و 624 کیلوگرم به ارزش 541 میلیون و 979 هزار و 673 دلار بود که اگرچه به لحاظ وزن شش میلیون کیلوگرم کاهش یافته اما به لحاظ ارزش 5/16 درصد افزایش نشان میدهد. بر اساس آمار سازمان جهاني خواربار و كشاورزي در سال 2002 ميلادي، مصرف سرانه كاغذ و مقوا در آمريكا، كانادا، ژاپن، آلمان و كـره جنوبي بـه ترتيب 54/307، 44/281، 66/249، 47/219، 16/172 كيلوگرم و در كشورهاي تركيه، عربستان سعودي، مصر و پاكستان به ترتيب 39/35، 97/19، 24/13، 88/8 كيلوگرم بـوده است. مصرف سرانـه كاغذ و مقوا در ايران 15 تا 16 كيلوگرم است. با توجه به افزايش جمعيت كشور و افزايش مصرف فراوردههاي كاغذي انتظار ميرود كه در طي سالهاي آتي نیز تقاضا برای انواع فرآوردههاي كاغذي افزايش يابد.

کمبود منابع جنگلی و چوبی

کمبود منابع جنگلی و چوبی در کشور ما حقیقتی تلخ و انکار ناپذیر است که به تبع آن کاهش ظرفیت تولید و حتی در موارد متعددی تعطیلی کارخانجات صنایع چوب را در سالهای اخیر در پی داشته است، بر اساس مطالعات صورت گرفته، ارزش زيست محيطي جنگلها تا 400 برابر ارزش آنها در توليد چوب است. مطابق با آمار سازمان جنگلها بهره برداري از جنگلهاي شمال طي ده سال گذشته از 2 ميليون و 200 هزار متر به كمتر از يك ميليون مترمكعب رسيده و این به معنی كاهش پنجاه درصدی در عرضه چوب به بازار مصرف است. با نگاهی به وضعیت جنگلهای شمال کشور - که تنها 5 .7% از مساحت کشور را در بر میگیرد. و با همین وضعیت اصلیترین منبع داخلی تامین چوب آلات و مواد اولیه مصنوعات چوبی و کاغذی است - حساسیت و آسیب پذیری آن به وضوح نمایان شده و لزوم یافتن جایگزینی مناسب و اتکا به سایر منابع و مواد برای صنعت چوب خود نمائی میکند.

وضعیت تولید و مصرف كاغذ باطله در جهان و ایران

در سال 1990 تولید جهانی خمیر و کاغذ 237 میلیون تن و مصرف كاغذ باطله، 85 ميليون تن بوده که تقریباً 35% از تولید جهانی را تشکیل میدهد. اما در سال 2009، از میزان 3/359 میلیون تنی تولید جهانی خمیر کاغذ 6/181 میلیون تن آن مربوط به مصرف کاغذ باطله (میزان تولید خمیرکاغذ از کاغذ باطله) بوده است. نرخ مصرف کاغذ بازیافتی در جهان برابر با 6/50% بوده است (2009) این در صورتی است که نرخ مصرف کاغذ بازیافتی در سالهای 1999، 2000 و 2004 به ترتیب برابر 8/41%، 44% و 4/45% بوده است.

جدول (1) مقدار تولید خمیرکاغذ و سهم جهانی استفاده از الیاف درجات مختلف ( 2009-1999)

سهم هر یک از درجات (٪)	میزان تولید در سال 2009 (میلیون تن)	درجات
1999	2004	2009
38	2/36	33	7/118	خمیر شیمیایی چوب
3/11	3/10	9/7	5/28	خمیر مکانیکی چوب
9/0	9/0	1	6/3	خمیر چوب حل شونده
5/2	5/2	5/2	2/9	خمیر چوب نیمه شیمیایی
5/5	8/4	5	8/17	خمیر الیاف دیگر
8/41	4/45	6/50	6/181	کاغذ بازیافتی
100	100	100	3/359	کل

براساس آمار FAO از مقدار 3/359 میلیون تن خمیرکاغذ تولید شده در سال 2009، 6/181 میلیون تن آن خمیرکاغذ بازیافتی (6/50%)، 7/118 میلیون تن خمیر شیمیایی چوب (33%)، 5/28 میلیون تن خمیر مکانیکی چوب (9/7%)،2/9 میلیون تن خمیر چوب نیمه شیمیایی (5/2%)، 6/3 میلیون تن خمیر حل شونده (1%)، 8/17 میلیون تن خمیر الیاف دیگر (5%) تشکیل داده است.

شکل (1) درصد تولید خمیرکاغذهای مختلف در سال 2009 (3/359 میلیون تن)

در سال 2009، نرخ مصرف كاغذهاي بازيافتي درایران، اروپا و جهان به ترتیب برابر با 11%، 66% و 6/50% بوده که این نرخ مصرف در كشورهای عمده توليد كننده كاغذ در دنيا بدين ترتيب بوده است: سوئیس 8/78%، آلمان 5/83%، ژاپن 3/79%، سوئد 7/73، فنلاند 4/71، آمریکا 4/63، ايتاليا 63 %. رشد مصرف کاغذهای بازیافتی 1/3 درصد خواهد بود که این رقم از میزان رشد تولید کاغذ ( 2/2درصد ) بیشتر میباشد.

شکل (2) نرخ مصرف کاغذ بازیافتی در سال 2009

کشور چین با سهم 51 درصدی از مجموع جهانی واردات کاغذ بازیافتی، کشور برتر در واردات کاغذ بازیافتی میباشد. بقیه واردات عمدتاً بین کشورهای اروپایی و آسیایی توزیع شده است و کشور مکزیک با سهم 5 درصدی (مساوی با هلند و آلمان) یک استثناً بوده است.

شکل (3) کشورهای اصلی در واردات کاغذ بازیافتی (2009)

در بخش صادرات، آمریکا با سهم 34 % کشور برتر بوده و کشورهای ژاپن، انگلستان، هلند و آلمان با سهم بین 9-7% بدنبال آن میباشند. کشور هلند که عملاً عاری از جنگل میباشد، یک وارد کننده و صادر کننده فعال در بخش کاغذ بازیافتی میباشد.

شکل (4) کشورهای اصلی در صادرات کاغذ بازیافتی (2009)

جدول (2) میزان و ارزش صادرات و واردات کاغذ بازیافتی در ایران طی سالهای 89-1380

سال	ارزش واردات کاغذ بازیافتی دلار	میزان تن	ارزش صادرات کاغذ بازیافتی دلار	میزان تن
1389	82000	426	122000	1421
1388	82000	426	122000	1421
1387	82000	426	122000	1421
1386	82000	426	122000	1421
1385	82000	426	122000	1421
1384	82000	426	122000	1421
1383	610000	3297	1199000	8958
1382	69000	293	764000	18318
1381	0	0	180000	1503

بر طبق اطلاعات منتشر شده از فائو مقدار تولید کاغذ بازیافتی ایران از سال 1380 الی 1389 سالیانه در حدود 80 هزار تن تخمین زده شده است. با توجه به جدول 2 و شکل 5 همانطور که مشاهده میکنید صادرات و واردات و به طور کلی استفاده از کاغذ بازیافتی در ایران در مقابل کشورهای منطقه و کشورهای پیشرفته به توجه به اینکه کشور با کمبود مواد اولیه مورد نیاز در صنایع کاغذ روبه رو میباشد، بسیار ناچیز میباشد.

شکل (5) میزان واردات در مقابل صادرات کاغذ بازیافتی

وضعیت تولید و مصرف كاغذ باطله در ایران

مقدار مصرف انواع کاغذ و فرآورده های کاغذی 2-5/1 ميليون تن برآورد شده است كه کمتر از 30 درصد ‌آن توليد داخل میباشد. مطابق آمار گمرکات کشور ارزش واردات انواع کاغذ در سال 89 بالغ بر 1240469 تن به ارزش 353/1 میلیارد دلار بوده است. که جهت تهیه و تامین 5/1 میلیون تن کاغذ مورد نیاز کشور، حداقل به 26 میلیون اصله درخت نیاز میباشد. در ایران برای بازیافت کاغذ، اولین کارخانه در سال ١٣١٣ در کرج و دومین آن در سال ١٣٣۵ تحت عنوان مقوا سازی شرق در تهران و سومین آن در کهریزک در سال ١٣٣۶ تاسیس شده است. در کشور تعداد بسیار کمی كارخانه کاغذ وجود دارد كه تقریباً تمام مواد اوليه مصرفيشان را از منابع جنگلي تأمين ميكنند. از طرف دیگر شمار واحدهایی که از کاغذ باطله استفاده میکنند در مقابل حجم عظیم ضایعات کاغذی تولیدی، بسیار محدود می باشند. شایان ذکر است که اکثر واحدهای مذکور در مقیاس کارگاهی فعالیت نموده و نظارت مناسبی مبنی بر بهداشتی بودن فعالیت آنها وجود ندارد. این در حالی است که در کشور ژاپن ۳۸۰ كارخانه كاغذسازي وجود دارد كه ۹۲ درصد مواد اوليه شان را از كاغذهاي باطله تأمين ميكنند. در حال حاضر بیش از 60 واحد تولیدی مقوای ضخیم در این زمینه دارای مجوز صنعتی میباشد که به علاوه بر این 40 واحد صنعتی نیز در زمینه ساخت شانه تخم مرغ فعال میباشند. کارخانه صالح آباد در جنوب تهران و کارخانه بازیافت کاغذ مشهد کار بازیافت زباله از جمله تبدیل کاغذ باطله به مقوا را در سالهایی اخیر شروع کردهاند و شرکت صنایع کاغذ سازی کاوه نیز در زمنیه تولید کاغذ بازیافت فعالیت مینماید. این شرکت تنها شرکتی است که تکنولوژی تبدیل کاغذ باطله به کاغذ را دارد. بقیه کارخانجات بازیافت کاغذ در واقع کاغذ تولید نمیکنند، بلکه کاغذهای باطله را به مقوا تبدیل میکنند. همچنین شرکت صنایع چوب و کاغذ مازندران با توجه به کمبود منابع جنگلی جهت تامین ماده اولیه کارخانه و نیز در جهت اهداف زیست محیطی در حال اجرایی پروژه تولید کاغذ از طریق بازیافت کاغذ بوده و قرارداد خريد خط آماده سازي خمیر كاغذ از كاغذ باطله را با يك شركت ايتالیايي منعقد كرده که طبق برنامه زمان بندی تا سال 1391 به بهره برداری خواهد رسید. که طی آن بخش اعظم ماده اولیه مورد نیاز از اين طريق تامین و آماده میشود. استفاده از کاغذ بازیافتی توسط این کارخانه علاوه بر کاهش قیمت تمام شده، سبب کاهش برداشت چوب از جنگلها و افزايش تولید و سود شركت را به همراه خواهد داشت.

در سالهای اخیر در کشور ما نیز به تبعیت از کشورهای پیشرو در زمینه بازیافت، طرح "تفکیک زباله در مبد‌أ" در بعضی از کلان شهرها نظیر اصفهان، تهران، شیراز، مشهد و غیره آغاز شده است. متاسفانه علیرغم اجرای فرهنگ سازیها و آموزشهای عمومی لازم، همچنان، بازيافت و تبديل زباله در كشور ما، در گام اول ثابت و بيحركت مانده است. به جرات میتوان گفت که بزرگترین دلیل عدم موفقیت طرح مذکور، عدم وجود سيستم بازيافت صحيح و مدرن اعم از واحدهای کمپوست و واحدهای بازیافت کاغذ و غیره میباشد. در نتیجه علیرغم همکاری مردم، زبالههاي خشك تفكيك شده تبديل به كوهي شدهاند كه فقط براي ما مشكلات متعدد به همراه آوردهاند. بر اساس آخرین آنالیز فیزیکی انجام شده بر روی زباله شهر تهران به طور متـوسط حدود 88/4 درصد از این زباله ها را کاغـذ و 48/4 درصد آن را مقـوا تشکیل میدهد. به عبارتی 4/9 درصد ( 658 تن) از زباله دفنی را کاغذ و مقوا تشکیل میدهد. همچنین طی بررسیهای به عمل آمده روزانه 27 تن کاغذ و مقوا باطله در استان گلستان، 40 تن در شهر اصفهـان، 150 تن در شهر مشهـد و 15 تن در شهر سـاری تولید میشود. همچنین مــیزان جمعآوری کل مواد سلولزی قابل بازیافت در کشور تنها به حدود 2 درصد میرسد. اصفهان با 39/15% بازیافت کاغذ و مقوا در سال 1387 در بهترین حالت بوده و تهران و شیراز نیز با بازیافت 38/5% در رتبههای بعدی قرار دارند.

مهمترین مشکلات و موانع انجام بازیافت کاغذ در ایران :

1- پایین بودن مقدار بازیافت کاغذ بعلت:

· عدم تهیه برنامه اصولی برای جداسازی و تفکیک از مبداء توسط مدیریت اجرایی یا شهرداریها

· عدم تهیه برنامه اصولی برای بازیافت

· عدم وجود امکانات و تجهیزات مورد نیاز برای جداسازی و تفکیک از مبداء

· عدم اجرای برنامه تفکیک از مبدأ

· عدم وجود فرهنگ مشارکتی عمومی

· عدم اجرایی برنامه آموزشی شهروندان

· عدم وجود صنایع بازیافت استاندارد

· کمبود سرمایهگذاری در زمینه ایجاد زیر ساختهای لازم برای ایجاد صنایع بازیافت

· کمبود نیروی متخصص در زمینه ایجاد زیر ساختهای لازم برای ایجاد صنایع بازیافت

· عدم سازماندهی بخش غیر رسمی جداسازی مواد و بازیافت

· عدم آگاهی و فعالیتهای فعال در زمینه محیط زیست از برنامههای بازیافت و تفکیک از مبدأ

· عدم وجود بازار فروش رسمی برای مواد بازیافتی

· عدم آگاهی و ترغیب بخش خصوصی به فعالیت در زمینه بازیافت

· کمبود بودجه شهرداریها و دهیاریها در زمینه اجرای برنامههای آموزشی، تفکیک از مبدأ و غیره

2- پایین بودن کیفیت کاغذ تولیدی و همچنین ناصاف بودن سطح مقوا آن به خاطر پرس شدن نا صحیح میباشد در حالی که نمونه مقوا خارجی آن بسیار صاف و نا خالصیهای فلزی و غیر بهداشتی هم کمتر میباشد.

3- پایین بودن سطح فناوریها و تجهیزات تولیدی (علت گرایش به استفاده از فناوریهای با سطح پایین بعلت نیاز به سرمایه گذاری پایین میباشد)

اغلب کارخانههای مقوا سازی داخلی، به دستگاههای استاندارد تولید مقوا مجهز نیستند. از طرف دیگر ایـن دستـگاههای قدیمی، خمیر ساختـه شده از ایـن مـواد را ضد عفونی و تصفیه نمیکنند و دستمال کاغذی که با پوشال تولید شده است به طور معمول بهداشتی نبوده و کمترین مشکل آن وجود چسب به عنوان یک ماده شیمیایی در آن میباشد. همچنین جعبههای شیرینی و مواد غذایی که از این مقوا ساخته میشوند بهداشتی نبوده به خاطر همین وزارت بهداشت تولیدکنندگان این جعبه را موظف به سلفون کشی داخل آنها کرده است.

4- پایین بودن سطح آگاهیهای عمومی و اجتماعی

نتیجه گیری:

به طور کلی بازیافت کاغذ و مقوا در ایران از وضعیت مطلوبی برخوردار نبوه و جایگاه آن در دنیا و حتی آسیا فاصله و تفاوت چشم گیری دارد. مهمترین ویژگی صنعت بازیافت کاغذ ایران را میتوان پایین بودن کیفیت و سطح فناوری تجهیزات کارخانهای آن دانست. سطح پایین فناوری مورد استفاده گرچه با سرمایه گذاری محدود سازگار است ولی توان محصولات کاغذی مرغوب و با کیفیت را ندارد، علاوه بر این امنیت بهداشتی تولیدات چنین کارخانههایی هنوز با تردید مواجه است. با توجه به کمبود مواد اولیه چوبی در کشور یکی از بهترین راههای جایگزین بازیافت کاغذ میباشد. سالانه میلیاردها دلار صرف تولید کاغذ و لوازم یکبار مصرف میشود و در ادامه هم میلیاردها دلار صرف جمعآوری و از بین بردن آنها میشود، این در صورتی است که با سرمایهگذاری مناسب برای بازیافت آنها نه تنها از خسارت به محیط زیست جلوگیری میشود بلکه میتوان برداشت از منابع جنگلی را کاهش داده و بقای آنها را برای نسل آینده تضمین کرد.

مهمترین گام برای دستیابی به یک برنامه منسجم بازیافت، تفکیک در مبدا میباشد. متولیان مدیریت مواد زائد کشور باید نسبت به تدوین برنامه جامع و دستورالعمل جمع آوری و بازیافت مواد زائد ویژه منازل و ادارات و غیره اقدام نمایند. با توجه به اینکه سرمایه گذاری برای بازیافت کاغذ به علت هزینه بالا در تولید واحدهای کوچک صنعتی خصوصی نمیباشد. سازمان بازیافت شهرداری به عنوان تنها متولی امر با سرمایه گذاری در این بخش و استفاده از تجربیات دیگر کشورها در کنار فرهنگ سازی و شناساندن موضوع هدر رفتن این سرمایه ملی به عموم مردم، می تواند نقش حساسی را ایفا کند.

منابع:

1. افطس، م. و پژويان، ج. تجزيه و تحليل عوامل موثر بر مصرف كاغذ در گروهي از كشورهاي درحال توسعه و توسعه يافته؛ به راهنمايي: پايان نامه (كارشناسي ارشد) دانشگاه علامه طباطبائي، 1375. 124 صفحه.

2. برزگر شيري، م. اخلاقي اميري، ز. استفاده از پسماند گياهان زراعي براي توليد خمير و كاغذ در كشور اولين همايش ملي كشاورزي پاك ارديبهشت 88 دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان.

3. پور علاقه بندان، ح. 1388. تفکیک از مبدا در اصفهان، یک تجربه جدید. مدیر پژوهشی سازمان بازیافت و تبدیل مواد زائد شهرداری اصفهان.

4. ر. رول، ر.یانگ، ج. رول؛ کاغذ و مواد چند سازه از منابع زراعی (ترجمه) پارساپژوه. د، فائزی پور. م، کبورانی. ع. چاپ اول. انتشارات دانشگاه تهران.573 صفحه 1381.

5. رشیدی، م. 1389. بازیافت کاغذ صرفههای زیست محیطی و اقتصادی. مجله چوب وکاغذ، سال 8، شماره 53.

6. زولی، م. محسنی بندپی، ا. اسلامی، ا. صادقی، ا. 1387. بررسی پتانسیل بازیافت کاغذ در ادارات کل استان مازندران. مجله سلامت و محیط. دوره اول، شماره دوم، ص 99-104 .

7. سازمان بازیافت و تبدیل مواد شهرداری مشهد، http://www.roomm.ir

8. صيادي، كامران و اميري، سعيد؛ بررسي توليد و مصرف كاغذ در ايران. پايان نامه كارشناسي ارشد- دانشگاه تهران، دانشكده منابع طبيعي، 1382. 148صفحه.

9. عباسوند، م. 1388. بررسی فرآیند مدیریت پسماندهای شهری استان گلستان. مدیر گروه پژوهشی مدیریت شهری و روستایی- کارشناس ارشد شهرسازی.

10. علوي مقدم، م. بررسي تفاوتهاي مديريت مواد زائد جامد شهري شهرهاي تهران و توكيو، دانشگاه صنعتي اميركبير.

11. فرزاد کیا، م. دالوند، آ. تقدیسی، م. 1387. ارزیابی جنبه های اقتصادی و زیست محیطی بازیافت کاغذ و مقوا از زباله های شهری اصفهان. مجله طبیب شرق، دوره 10، شماره 3

12. قاسميان، ع. خليلي گشت رودي، ع. علي آبادي، م. 1387. نقش و جايگاه بازيافت كاغذ در تامين مواد اوليه سلولزي مورد نياز صنايع خمير و كاغذ كشور. مجموعه مقالات همايش ملي تامين مواد اوليه و توسعه صنايع چوب و كاغذ كشور. دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان.

13. قاسمی کوچمشگی، م. سالاری، ع. 1389. بازیافت کاغذهای پچاپگر باطله و بررسی میزان جوهرزدایی و خواص آنها. نشریه شیمی و مهندسی شیمی ایران. دوره 29، شماره 1

14. قانون برنامه سوم و چهارم توسعه كشور. فصل پنجم: حفظ محيط زيست http://www.mefa.gov.ir .

15. کمانی، ح، و همکاران. 1388. بررسي طرح بازيافت كاغذ و مقوا در شهر شيراز در سال 1387. دوازدهمين همايش بهداشت محيط ايران. دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي. دانشكده بهداشت سال 1388

16. منظور الاجداد، م. 1383. اولویتها در برخورد با مشکلات صنایع کاغذ و مقوا کشور، همایش ملی فرآوری و کاربرد مواد سلولزی، ص 311-319

17. نظرنژاد، ن. عموئی، ن. مهدوی، م. 1387. تولید و استفاده از کاغذهای باطله در سطح شهرستان ساری (مطالعه موردی). مقاله ارائه شده در اولین همایش ملی تامین مواد اولیه و توسعه صنایع چوب و کاغذ کشور دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی گرگان. 8صفحه.

18. وب سایت انجمن صنفی کارفرمایان صنایع چوب ایران؛ واردات و صادرات کاغذ و انواع چوب‌آلات و اوراق فشرده‌چوبی در سال 1387، http://www.iranwoodind.com

19. وب سایت اصلاح الگوی مصرف. http://rcirib.ir

20. وب سایت خواروبارکشاورزی. www.fao.org

21. Anon. pulp and paper international – Annual survey, July issues, 1987, 1991, 1992, 1993.

برگرفته از وبلاگ انجمن بازیافت کاغذ و فراورده های سلولزی

وضعیت بازیافت کاغذ و مقوا در ایران و جهان

مطالب مشابه :

غرفه هاي بازيافت - اصفهان

شیوه ای نو برای بازیافت کاغذ

رشد بازیافت در اصفهان

وضعیت بازیافت کاغذ و مقوا در جهان و جایگاه ایران

وضعیت بازیافت کاغذ و مقوا در جهان و جایگاه ایران

مقاله بازیافت

وضعیت بازیافت زباله در تبریز و اصفهان

آموزش مدیریت پسماند - اصفهان

بازیافت مواد

وضعیت بازیافت کاغذ و مقوا در ایران و جهان