حمزه ی عرب نگین زیبای شرق كردستان

امام زاده حمزه ی عرب كه بر قله ی كوهی به همین نام با ارتفاع 2610 متر از سطح دریا ، در 10 كیلومتری شرق بیجار قرار گرفته، یكی از زیباترین جاذبه های طبیعی، زیارتی و گردشگری كردستان محسوب می شود.
این كوه در تمام مدت سال پذیرای عاشقان طبیت و حضور خسته دلانی است كه به نیت زیارت، سختی صعود را با دل و جان می خرند تا ساعتی در صحن باصفای امام زاده با خدای خود خلوت گزینند و پس از ادای نماز صبح، طلوع زیبای خسرو خاوران را بر فراز بام ایران نظاره گر باشند. كوهی كه قامت بلند و رفیعش سر بر آسمان می ساید و انسان را به خدا نزدیك و نزدیكتر می كند.براساس گفته ی پدر بزرگ 118 ساله ی بیجار ، مرحوم حبیب ا... خادمیان »كه خانواده اش چندین نسل عنوان خادم افتخاری حمزه ی عرب را داشته و بعدها واژه ی خادمیان را برای نام خانو ادگی خود انتخاب كرده اند« در زمان حضور امام رضا (ع) در ایران، فردی به نام سید اسماعیل به منطقه می آید كه قبرش در نزدیكی روستای چنگیز قلعه موجود است.
سید اسماعیل پسری به نام سید حمزه داشته كه دارای كراماتی بوده ، او در بلندترین قله ی بیجار كه در حال حاضر حمزه ی عرب نامیده می شود، اقامت می كند ( مانند بابا كوهی در شیراز و ... ) و بعد از وفات در همان مكان دفن می شود.
آنچه مسلم است موقعیت این كوه به علت تسلط كامل به منطقه واینكه در قله ی آن قسمتهایی از استانهای همدان، زنجان وآذربایجان غربی كاملا معلوم و به تمامی منطقه ی گروس و دشت قروه احاطه ی كامل دارد، چه در گذشته و چه در حال حاضر مهم بوده و هست.
قبر امام زاده داخل یك چهار طاقی قرار دارد و تاریخ دقیق بنای اولیه ی چهار طاقی معلوم نیست. باید گفت تا دو سه سال قبل ، خشكه چینی اطراف بنا برداشته نشده بود می دانیم معماری خشكه چینی در مناطق كوهستانی ایران متعلق به هزاران سال قبل است ودر حال حاضر فقط در منطقه اورامان مشاهده می شود.
طول وعرض چهار طاقی از بیرون 6/25 * 6/25 و از داخل بدون در نظر گرفتن فضای میاندری ها ، 4/10 * 4/10 متر است یعنی ضخامت دیوارها و جرزهایی كه وزن طاقهای اصلی و گنبد را تحمل می كند، حدود دو متر است و بنا فاقد سرداب می باشد چهار طاقی درای چهار در روبه جهات اصلی (یعنی شمال ، جنوب، شرق و غرب) است كه فعلا در شمالی آن مورد استفاده قرار می گیرد و بقیه مسدود شده است.
بر روی دیواره ی سنگی قسمت جنوبی قله، آثار چند پله ی قدیمی كه در دل كوه تراشیده شده اند، دیده می شود و كمی پایین تر چشمه ی كوچكی جاری است و اطراف چشمه را درختان كهنسال بید، احاطه كرده اند. ( مانند چله خانه ی كوه چنگ الماس )
باید گفت چله خانه محلی بوده كه در قدیم افرادی برای رسیدن به كرامات، هر ساله مدت 40 روز در آنجا و به دور از مردم اقامت كرده و ضمن عبادت، به تفكر و تامل در جهان خلقت می پرداختند. عباس ثقفی یكی از اعضای هیات امنای بقعه متبركه ی امام زاده حمزه ی عرب بیجار كه تعمیرات كلی واستحكام بخشی بنا، بازسازی محوطه، تزیینات داخلی، تعمیر و مرمت جاده و بسیاری از كارهای دیگر آنجا، با همت و تلاش بی وقفه و شبانه روزی او انجام شده ، می گوید: قدیمی ترین كتیبه موجود متعلق به 400 سال قبل، یعنی زمان صفویه است و براساس متن كتیبه دوم كه در سال 1251 هجری شمسی نوشته شده، این بنا به وسیله یار محمد و كربلای فتح اله تعمیر شده است.
در حال حاضر چهار طاقی اصلی به منظور حفظ بنای اولیه، »داخل یك چهار دیواری مكعب شكل سنگی« به صورت زیگورات درآمده است.
اما در ذهن بازدیدكنندگان همواره این سئوالات مطرح می شود.
- آیا بنای چهار طاقی قبل از اسلام وجود داشته و بعدها تغییر كاربری پیدا كرده وامام زاده در آنجا دفن شده است؟
- مثلا مسجد جامع اصفهان قبلا آتشكده بوده و یا مسجد جامع دمشق قبلا بت خانه بوده و بعدها كلیسا شده و سپس به مسجد تغییر و ضعیت یافته است. 2- آیا قبر حمزه عرب قبلا وجود داشته و در زمان قره آلوخان (خان مغول) كه در صورتش خالهای سیاه و بزرگی مانند آلوچه سیاه داشته و در روستای دولت آباد( قرالوخان) پایین كوه، زندگی می كرده، ساخته شده است.و یا ارتباطی با رقص و سما دراویش وعارفانی دارد كه در گذشته های دور در روستای چوپی(رقص و سماء) زندگی می كردند؟به هر حال كوه حمزه عرب و كوه روبه روی آن مهرنگار ، اسرار زیادی در دل خود دارند و شاهد حوادث بی شماری بوده اند كه ما از آنها بی خبریم امیدوارم شما هم دیداری از این كوه زیبا و با شكوه و صحن دلنشین امام زاده داشته باشید.

عبدالحمید جعفری

حمزه ی عرب نگین زیبای شرق كردستان

مطالب مشابه :

آقای رئیس جمهور این صدای من است!

محمود ديني

از اساتید دانشگاه آزاد بیجار:

بیجار پاره تن کردستان یا گوشت قربانی

حمزه ی عرب نگین زیبای شرق كردستان

پل و قلعه تاريخی صلوات آباد