جايگذاري سوند ادراري در زنان
جايگذاري سوند ادراري در زنان (قراردادن يک سوند از طريق پيشابراه در داخل مثانه به منظور تخليه ادرار)، يک مهارت پايه‌اي براي کارکنان فعال در مراقبت‌هاي سلامت است.
جايگذاري سوند ادراري در زنان هم براي مقاصد درماني و هم براي مقاصد تشخيصي انديکاسيون دارد. اين کار امکان تخليه موثر را در بيماران مبتلا به احتباس ادرار حاد يا مزمن فراهم مي‌سازد. از سوند ادراري مي‌توان به منظور واردکردن داروها براي درمان داخل موضعي مثانه‌اي يا براي شستشو به منظور خارج‌کردن خون و لخته‌ها از مثانه استفاده کرد. سوندگذاري دست‌يابي به تشخيص را در موارد متعددي همچون گرفتن نمونه‌هاي ادراري استريل براي آزمايش ادرار، اندازه‌گيري حجم‌هاي باقي‌مانده پس از ادرار‌کردن، وارد کردن مواد حاجب به منظور انجام اقدامات تصويربرداري و پايش دفع ادراري بيماران شديدا بدحال تسهيل مي‌کند.
کنتراانديکاسيون‌ها
آسيب به پيشابراه مي‌تواند کنتراانديکاسيوني براي سوندگذاري باشد. آسيب‌هاي پيشابراه نادر هستند و بيش از همه در نتيجه شکستگي‌هاي لگن ايجاد مي‌شوند. اگر در مئاتوس پيشابراه خون يافت شود، آسيب پيشابراه يا گردن مثانه را بايد مدنظر داشت. در صورت هرگونه شکي به آسيب، بايد معاينات دستگاه تناسلي و رکتوم انجام شوند و قبل از تلاش براي سوندگذاري لازم است اورتروگرافي رتروگراد مدنظر قرار گيرد؛ مشاوره با يک متخصص پس از سوندگذاري عاقلانه است. از آنجا که سوندگذاري مي‌تواند باعث عفونت يا تروما شود، نبايد براي درمان روتين بي‌اختياري ادراري مورد استفاده قرار گيرد بلکه بايد براي مواردي استفاده شود که روش‌هاي غير تهاجمي با شکست رو‌به‌رو شده‌اند.
تجهيزات
بسته‌هاي تجاري سوندگذاري موجود هستند. يک بسته نوعا شامل يک پد زيرانداز جذب‌کننده آب، يک شان استريل سوراخ‌دار، دستکشهاي استريل، سواب‌هاي آماده‌سازي، فورسپس، محلول ضدعفوني‌کننده، يک سرنگ 10 سي‌سي پرشده از محلول لوبريکان، يک سرنگ 10 سي‌سي حاوي آب مقطر براي پرکردن بالون، يک سيستم فولي مسدود از پيش متصل شده و يک کيسه جمع‌آوري نمونه است. انواع متعددي از سوندهاي ادراري وجود دارند؛ آنها از نظر مواد به کار رفته در ساخت، طراحي و اندازه متفاوت هستند.
مواد به کار رفته در سوند
سوندها اغلب از لاتکس ساخته مي‌شوند. با اين حال، استفاده از سوندهاي سيليکوني با توجه به شناسايي فزاينده بيش‌حساسيتي و آنافيلاکسي نسبت به لاتکس در حال گسترش است.
سوندهاي لاتکس با پوشش هيدروژل آلياژ نقره ممکن است کلونيزاسيون و رشد باکتري‌ها را کاهش دهند و لازم است براي بيماران مبتلا به عفونت‌هاي ادراري مکرر مدنظر قرار گيرند.
انواع سوندها
سوند فولي رايج‌ترين سوند مورد استفاده در زنان بيمار نيازمند سوند ادراري ماندگار است که يک سوند دو مجرايي با نوک مستقيم و بالوني در انتها است. بالون پس از جايگذاري در مثانه به منظور حفظ موقعيت سوند در محل باد مي‌شود.
انواع ديگر سوندها عبارتند از: سوند سه‌مجرايي (سه‌راهه) که مي‌توان از آن براي شستشوي مثانه استفاده کرد و سوند مستقيم که براي سوندگذاري متناوب و يا به منظور گرفتن نمونه ادرار براي يک نوبت مورد استفاده قرار مي‌گيرد.
اندازه سوندها
اندازه سوند نوعا با واحد فرنچ (محيط به ميلي‌متر) توصيف مي‌شود. به منظور محدودکردن و کاهش خطر عفونت، توصيه مي‌شود که از نازک‌ترين و نرم‌ترين لوله‌اي که مي‌توان آن را به صورت موثر به کار برد استفاده شود.
سوندهاي کوچک‌تر براي پيشابراه‌هاي باريک يا در بيماران با سابقه تنگي يا اسکار مورد استفاده قرار مي‌گيرند. سوندهاي 16-14 فرنچ براي اغلب زنان بزرگسال مناسب هستند. سوندهاي بزرگ‌تر (24-18 فرنچ) را مي‌توان در بيماراني که در معرض خطر انسداد مجرا هستند، نظير بيماران دچار هماچوري آشکار به همراه لخته، به کار برد.
آمادگي
رويه سوندگذاري و نيز عوارض محتمل را براي بيمار شرح دهيد. به هرگونه سوال يا نگراني خاص بيمار توجه نشان دهيد.
وضعيت‌دهي
در صورتي که تخت صاف باشد، بيمار بايد در حالت خوابيده به پشت و در وضعيت ليتوتومي يا در حالت مشابه پاي قورباغه(1) به طوري که ران‌ها دور از هم و پاها به هم چسبيده‌اند، قرار گيرد.
آناتومي
کار را با مشاهده ناحيه تناسلي به منظور شناسايي مئاتوس پيشابراه آغاز کنيد. پيشابراه در زنان يک لوله فيبري – عضلاني به طول تقريبا 4-5/3 سانتي‌متر است؛ مئاتوس آن در زير کليتوريس و بالاي سوراخ واژن قرار دارد.
سوندگذاري
جايگذاري سوند ادراري بايد تحت شرايط استريل که شامل پوشيدن دستکشهاي استريل است، انجام شود. بسته استريل سوندگذاري را بررسي کنيد و آن را از بسته‌بندي بيروني آن خارج نماييد. پوشش داخلي کاغذي را طوري باز کنيد تا يک محوطه استريل ايجاد شود. به منظور اجتناب از آلوده‌شدن دستکش‌ها، با دست‌هاي شسته به دقت پد جذب‌کننده را از روي مجموعه برداريد و آن را طوري زير باسن بيمار قرار دهيد که طرف پلاستيکي آن در زير باشد. سپس دستکش‌ها را بپوشيد و شکم و ناحيه فوقاني عانه بيمار را با شان سوراخ‌دار بپوشانيد.
محتويات سيني را روي محوطه استريل، منظم بچينيد. محلول ضدعفوني‌کننده را روي سواب‌هاي آماده‌سازي در ظرف مخصوص بريزيد. مقداري از ماده لوبريکان استريل را روي سيني بريزيد تا نوک سوند را پيش از واردکردن به پيشابراه لغزنده نمايد. پس از آماده‌سازي سيني، با استفاده از دست غيرغالب خود پيشابراه را با جداکردن لب‌هاي ماژور و مينور از هم شناسايي کنيد. شست و انگشت اشاره را در قسمت داخلي لب‌هاي مينور قرار دهيد و انگشتان را مختصرا با کششي آرام باز کرده و به سمت بالا يعني سر بيمار بکشيد (شکل 1). اين دست ديگر استريل نيست و نبايد از اين وضعيت خارج شود.
پس از آنکه مئاتوس پيشابراه را شناسايي کرديد، با استفاده از يک حرکت دوراني گسترش يابنده با سواب‌هاي باقي‌مانده دهانه را تميز نماييد. انتهاي ديستال سوند را با ژل استريل لغزنده کنيد. سوند را با دست غالب خود بگيريد، به آرامي نوک سوند را به داخل مئاتوس وارد کنيد و به آهستگي آن را داخل پيشابراه به سمت مثانه به جلو برانيد. در صورتي که سوند به صورت اتفاقي آلوده شد، آن را دور بيندازيد و از يک سوند استريل جديد استفاده کنيد.
پيشابراه زنان نسبتا کوتاه است. هنگامي که مشاهده کرديد ادرار از طريق سوند جريان پيدا کرده است، آن را به ميزان 5-3 سانتي‌متر ديگر به جلو برانيد تا از قرارگيري کامل بالون در مثانه اطمينان حاصل نماييد (شکل2). ممکن است پيش از آنکه سوند به طور کامل داخل مثانه قرار گيرد، در محل اسفنکتر خارجي احساس مقاومت کنيد. از بيمار بخواهيد که نفس عميق بکشد و خود را شل کند تا عبور سوند به داخل مثانه تسهيل شود. هيچ‌گاه سوند را با فشار در داخل پيشابراه نرانيد.
سوند را به طور کامل در پيشابراه به جلو برانيد و به منظور اجتناب از تروماي ناشي از بادکردن در داخل پيشابراه تا قبل از بازگشت ادرار، بالون را باد نکنيد. تمامي محتويات سرنگ 10 سي‌سي حاوي آب مقطر را براي بادکردن کامل بالون 5 سي‌سي تزريق نماييد (شکل3). توجه کنيد که حجم نشانه‌گذاري شده بالون به معني آن نيست که حجم بيشتري براي پرکردن مناسب آن لازم است؛ بالون‌هايي که به طور ناقص پر شده‌اند ممکن است به جابه‌جايي سوند و تروماي پيشابراه يا مثانه منجر شوند (شکل 4). از سالين نبايد استفاده کرد چرا که ممکن است سبب کريستاليزه‌شدن و اختلال کارکرد دريچه شود. از هوا نيز نبايد استفاده شود چرا که بالون در اين صورت در مثانه شناور خواهد شد و احتمال دارد که سبب گره خوردن سوند شود. پس از پرشدن کامل بالون، سوند را به آرامي به عقب بکشيد تا بالون مقابل جدار مثانه ثابت گردد. سوند را با نوار چسب يا يک وسيله نگه‌دارنده سوند به قسمت داخلي ران بيمار تثبيت کنيد. در نهايت کيسه جمع‌آوري را در يک وضعيت راحت و در زير سطح مثانه بيمار قرار دهيد.
عوارض
شايع‌ترين عوارض سوندگذاري، تروما و عفونت هستند. آسيب تروماتيک ممکن است سبب تنگي، باريک‌شدن و ايجاد اسکار در پيشابراه شود. عفونت در بيماران داراي سوندهاي ماندگار شايع است. طي 48 ساعت، تا 85 از سوندها ممکن است با باکتري‌ها کلونيزه شوند که ممکن است به باکتريوري منجر گردد. بهترين راه براي پيشگيري از عوارض اجتناب از سوندگذاري تا حد امکان است. در صورت ضرورت سوندگذاري، آماده‌سازي با دقت و توجه دقيق به اعمال روش استريل، خارج‌کردن سوند به محض آنکه از لحاظ باليني امکان‌پذير باشد و هوشياري الزامي است.
رفع مشکل – سوندگذاري‌هاي مشکل
در برخي از بيماران، جايگذاري سوند در پيشابراه ممکن است به علل گوناگوني، از جمله اقدامات جراحي قبلي، چاقي و وارياسيون‌هاي آناتوميک اعضاي لگن مشکل باشد. اگر قادر به عبوردادن سوند از پيشابراه شديد يا با مقاومت مواجه گشتيد، ممکن است به علت پرولاپس اعضاي لگن، گرهي در پيشابراه ايجاد شده باشد. ممکن است با اعمال فشار آرام به عضو پرولاپس يافته و هدايت آن به سمت عقب به درون واژن آن را جا انداخت.
در صورتي که پيشابراه به آساني ديده نمي‌شود، انگشت اشاره دست غيراستريل خود را داخل دهانه واژن قرار دهيد و به آرامي به سمت بالا فشار وارد کنيد. اين کار هم براي مستقيم‌کردن پيشابراه و هم به منظور هدايت سوند داخل دهانه پيشابراه با کمک انگشت صورت مي‌گيرد (شکل 5). اگر سوند را زير انگشت خود احساس مي‌کنيد، معلوم مي‌شود که به اشتباه در داخل واژن قرار گرفته است. در اين موارد سوند بايد خارج شود و از يک سوند استريل جديد براي سوندگذاري مجدد استفاده کرد. در بيماراني که دچار چاقي مرضي هستند، اغلب وجود يک دستيار براي کمک به بازکردن لب‌هاي وولو ضروري است.
در صورتي که جريان ادرار آهسته باشد يا اصلا وجود نداشته باشد، ممکن است سوند مسدود شده يا در محل اشتباه قرار گرفته يا مثانه خالي باشد. سوند را با سالين پر کنيد. در صورتي که سالين يا ادرار آزادانه بازگشت، سوند به طور مناسب قرار گرفته است.
خلاصه
جايگذاري سوند ادراري در زنان که به صورت مناسب انجام گرفته باشد يک اقدام باارزش براي مقاصد درماني و تشخيصي است. مهارت در روش‌هاي جايگذاري مناسب و دانستن خطرات و مزاياي اين اقدام براي تمامي کارکنان خدمات سلامت واجب است.
گردآوری سایت پرستاران مشهد
منبع
Ortega R, et al. Female urethral catheterization. New England Journal
of MedicineApril 3, 2008; 358:e15
مطالب مشابه :
عوارض مکمل های بدنسازی
تا خون‌سازي خانم‌ها هم اين عوارض بروز مي‌کند: کلفتي صدا، بزرگي ناحيه تناسلي
کامل ترين مجموعه ي ژل هاي آميزشي و کاندوم هاي زنانه و مردانه
برای زوج های جوان و خصوصا شب اول کننده ناحيه تناسلي در آقايان و خانم ها
رابطه جنسي در دوران بارداري
عفونت ناحيه تناسلي تحتاني باکتري‌ها در راه‌هاي تناسلي زناني آماده‌سازي
جايگذاري سوند ادراري در زنان
کار را با مشاهده ناحيه تناسلي به منظور آماده‌سازي با دقت و توجه در خانم ها,
هورمون هاي جنسي
سه هورمون استروژن مهم كه در بدن خانم‌ها ها در راستاي آماده‌سازي تناسلي زن (تخمدان ها
تأثيرات درمان سرطان برروي روابط جنسي مردان وزنان
به عنوان مثال مردي كه هميشه به خانم‌ها جوان هستند حسي ناحيه تناسلي مي
مراقبتهای دوران بارداری
بيشتر و مواد ايمن سازي مشابه واكسن است ناحيه بخيه ها هاي ناحيه تناسلي حدود
برچسب :
جوان سازي ناحيه تناسلي خانم ها