کاشت خیار در دریاچه ارومیه! / شکار یک میراث فرهنگی یا تقاضای واقعی؟ / سیاسی شدن محیط زیست

زیست بوم: نشست حفاظت محیط‌زیست و بررسی مشکلات حیات وحش با حضور اساتید دانشگاه و متخصصین محیط‌زیست در دانشگاه محیط‌زیست برگزار شد.

به گزارش زیست بوم، نشست حفاظت محیط‌زیست و بررسی مشکلات حیات وحش با مشارکت گروه پژوهشی مدیریت و توسعه منابع طبیعی پژوهشکده مطالعات توسعه جهاد دانشگاهی دانشگاه تهران، دفتر آموزش و مشارکت مردمی سازمان حفاظت محیط‌زیست و دانشگاه محیط‌زیست با حضور جمعی از متخصصان و اساتید دانشگاه، مدیران و دانشجویان در دانشگاه محیط‌زیست در دو پنل تخصصی برگزار شد.

چرا باید شکار کبک به عنوان یک میراث فرهنگی در یک استان ثبت شود؟

مهندس محمد درویش مدیرکل دفتر آموزش و مشارکت‌های مردمی سازمان محیط‌زیست که به عنوان نخستین سخنران حضور یافته بود با اشاره به تاریخ و تمدن ایران و رفتارهای ایرانیان که همواره دوستدار طبیعت بوده‌اند و به آن حرمت گذاشته‌اند به نقد بی‌رحمی نسبت به طبیعت و شکار افسارگسیخته پرداخت.

مهندس درویش گفت: اگر امروز محیط‌زیست صدمه دیده است نتیجه رفتار خودسرانه و سیری‌ناپذیری برخی است که به این موهبت الهی توجهی ندارند. وی افزود: چرا باید شکار کبک به عنوان یک میراث فرهنگی در یک استان ثبت شود اما از رفتارهای فرهنگی و زیست‌محیطی دیگرمان نظیر گُل غلتان را به بوته فراموشی بسپاریم؟

مدیرکل دفتر آموزش و مشارکت‌های مردمی سازمان محیط‌زیست در ادامه گفت: ما به عنوان علاقمندان و بانیان محیط‌زیست می‌بایست در تصمیم‌گیری‌ها دخیل باشیم و اجازه نداریم دیگرانی که تخصص و تعهدی ندارد حضور پررنگی داشته باشند. اگر هوشمندانه بر روی اهداف درست و مهم متمرکز شویم موفق خواهیم شد. درویش افزود: باید در نگاه مان به طبیعت و ارزش محیط‌زیست تجدیدنظر کنیم پیش از آنکه ضربه‌های جبران‌ناپذیر بیشتری به پیکره این نعمت ارزشمند وارد کنیم.

مدیرکل دفتر آموزش و مشارکت مردمی سازمان حفاظت محیط زیست در ادامه در پاسخ یکی از دانشجویان مبنی بر اینکه اگر دریاچه ارومیه در تهران یا کرج بود مسئولان بیشتر به وضعیت آن رسیدگی می کردند، اظهار داشت: اگر این دریاچه در تهران واقع بود وضعی به مراتب بدتر پیدا می کرد و باور کنید که تبعیضی اتفاق نیفتاده است.

درویش در بخشی دیگر از سخنانش با اشاره به سلاجقه رئیس پردیس کشاورزی دانشگاه تهران و فاضل رئیس دانشگاه محیط زیست کشور گفت: در این جمع این دو تن شباهت زیادی به هم دارند. سلاجقه به عنوان مخالف جدی با مافیای سدسازی در حوزه های آبخیز و فاضل در مخالفت با مافیای شکار و زمین خواری چهره های شناخته شده ای هستند که همین مخالفت آنها سبب شد در دوره ای از کار برکنار شوند.

در ادامه این برنامه اعضای پنل نخست شامل دکتر نعمت‌الله خراسانی استاد بازنشسته دانشگاه تهران و مشاور ارشد دانشگاه محیط‌زیست،، دکتر علی سلاجقه رئیس پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، دکتر اصغر کهندل مدیر برنامه‌ریزی و توسعه جهاد دانشگاهي دانشگاه تهران و مهندس درویش برای پاسخگویی به پرسش‌های مطرح‌شده حضور یافتند.

حرف های بدون پشتوانه علمی به محیط زیست صدمه می زند

دکتر خراسانی با اشاره اینکه کمتر ضعفی در قوانین محیط‌زیست وجود دارد گفت: قوانینی که وجود دارد ضعیف نیست، در همه بخش‌ها قوانین ارزشمندی داریم اما زمان اجرا به آن شکل که می باید عمل نمی‌شود. وی افزود: برای اجرای قوانین باید دو عامل آموزش و اراده مردم در کنار هم قرار گیرد. این اقدام باید به سرعت انجام بگیرد و تعلل در اجرایی شدن آن موجب خسارت غیرقابل‌جبران به محیط‌زیست می‌شود.

مشاور دانشگاه محیط‌زیست در ادامه گفت: خوشبختانه دین اسلام و مکتب تشیع این ظرفیت را داراست که بنا به اقتضائات روز اقدام‌های نوینی انجام دهد به همین خاطر انتظار داریم مراجع عالی‌قدر و رهبران فکری جوامع مذهبی به داد محیط‌زیست برسند و با ابزارهایی که دارند در این خصوص هشدار دهند و اقدام کنند.

وی در پاسخ به سؤالی در خصوص دریاچه ارومیه گفت: خشک شدن دریاچه ارومیه به هر دلیلی مخاطره آمیزه بوده و با حرف زدن و حدس و گمان نمی‌توان در خصوص آن به نتیجه رسید.

دکتر خراسانی گفت: عنوان کردن اینکه سدسازی 5 تا 7 درصد روی خشک شدن این دریاچه موثر بوده صحیح نیست. کسی می‌تواند این‌گونه از اعداد و ارقام استفاده کند که در این خصوص سال‌ها تحقیق کرده باشد نه صرفاً بر اساس گمانه‌زنی نظریه علمی بدهد. یکی از همکاران ما معتقد است و همه جا هم عنوان می‌کند که بگذاریم دریاچه خشک شود و خیار در آن بکاریم، یعنی انتظار دارد به دلیل شوری دریاچه حتماً خیار شور تولید شود! این‌گونه بدون پشتوانه علمی حرف زدن بیشتر به دریاچه صدمه می زند.

متأسفم برای کشوری که مبنای توسعه‌یافتگی را بر آسفالت و بتن قرار می‌دهد

دکتر علی سلاجقه رئیس پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران در ادامه این نشست گفت: بحران آب یکی از معضلاتی است که کسی به آن توجه نمی‌کند.

رئیس اسبق سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور افزود: کشور از لحاظ منابع آب در بحران قرار دارد اما در رسانه‌ها با افتخار اعلام می‌کنیم که در یزد چند تن برداشت محصول داشته‌ایم، این در حالی است که در یزد میزان و قیمت آب بسیار متفاوت است و اصولاً برخی سفره‌های آبی دیگر ظرفیت این همه فشار را ندارند.

وی افزود: دنیا دارد روی مباحثی مانند ردپای آب و آب مجازی کار می‌کند اما ما هنوز گرفتار مباحث پیش‌پاافتاده‌ای هستیم. به عنوان یک معلم دانشگاهی باید بگویم متأسفم برای کشوری که مبنای توسعه‌یافتگی را بر آسفالت و بتن قرار می‌دهد اما زمین‌های کشاورزی و منابع طبیعی را نابود می‌کند.

دکتر سلاجقه در پایان گفت: با توجه به مشکلاتی که در امر آب داریم باید در امر واردات و صادرات دقت کنیم که میان واردکردن یک محصول و تولید آن چه میزان آب مصرف می‌شود؟ برای تولید یک لیتر شیر هزاران لیتر آب مصرف می‌شود، برای تولید یک پیراهن 2500 لیتر آب به کار گرفته می‌شود. شاید در نگاه نخست این موضوعات دیده نشود اما مصرف آب در دنیای امروز گریزناپذیر است و باید عزمی ملی برای بهره‌برداری معقول از آنچه موجود است صورت گیرد.

بدون مشارکت مردم بومی تصمیمات محیط‌زیستی نتیجه نخواهد داد

دکتر اصغر کهندل در پاسخ به پرسشی مبنی بر رابطه میان افزایش جمعیت و تخریب محیط‌زیست گفت: کشور ما توان افزایش جمعیت را دارد اما باید دقت کرد که به نحو متعادلی از منابع موجود استفاده کرد. در واقع مشکل اساسی فرهنگ استفاده از منابع است.

مدیر گروه برنامه‌ریزی و توسعه جهاد دانشگاهي تهران گفت: مباحثی مانند مشارکت مردم بومی در پروژه‌ها و تصمیماتی که از سوی سازمان محیط‌زیست در جوار آنها صورت می‌گیرد از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. اگر پروژه‌ها با خود همیاری و مشارکت مردم روستایی هماهنگ شود ضریب موفقیت بسیار بالایی خواهد داشت.

شکار یک تقاضای واقعی است و باید آن را مدیریت کرد

دکتر افشین دانه کار عضو هیئت‌علمی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران که در پنل دوم به عنوان سخنران حضور یافته بود با اشاره به تعداد گونه‌های موجود در کشور گفت: با موضوع شکار نمی‌توان احساسی برخورد کرد. گرفتن جان جانور پسندیده نیست اما این یک تقاضا است و باید آن را مدیریت کرد.

وی افزود: در کنار این مدیریت می‌توان از کسانی که شکار را رها می‌کنند تقدیر کرد و این امر تنها با مشارکت خود مردم علمی می‌شود. زمانی می‌توان به تعادلی در کشتار و شکار منطقی دست پیدا کرد که فضا برای مشارکت جوامع محلی ایجاد شود.

سردبیر فصلنامه علوم و مهندسی محیط زیست افزود: در حوزه محیط‌زیست امری که مغفول مانده است سهم مردم است. نگاه مدیریتی هرگز مردم را مورد مشارکت قرار نداده، همه طرح‌ها با خروج مردم تعریف می‌شوند! وقتی صحبت از حفاظت از جنگل‌هاست نخستین ایده خارج کردن مردم و دام از جنگل است، وقتی در مورد مناطق حفاظت‌شده حرف می‌زنیم باز هم با حذف و دور کردن مردم تصمیمات گرفته می‌شود. ما نیاز به آموزش وسیع‌تر و پیوند آموزش و اجرا در طرح‌های بلندمدت داریم وگرنه به نتیجه معقولی نخواهیم رسید.

مشکل محیط‌زیست، افراد نیست، مشکل ساختاری سیستم است

دکتر علیرضا علوی تبار معاون دانشجویی و فرهنگی دانشگاه محیط‌زیست با اشاره به اینکه باید به معضلات محیط‌زیست از زوایای متفاوتی نگاه کرد گفت: برای مقابله با مشکلات عمومی و فراگیر و اقدام در خصوص آن دو راه حل داریم، یکی بهبود خواهی حکومتی است و دیگر جنبش اجتماعی.

او افزود: زمانی که اراده حاکمیت بر تغییر شکل بگیرد از مراحل سه‌گانه شکل‌دهی خط مشی، اجرا و ارزیابی خط مشی بهره خواهد گرفت. در هر مرحله‌ای دچار مشکل شویم نمی‌توانیم راه حل را پیدا کنیم.

این استاد دانشگاه افزود: مشکل محیط‌زیست، افراد نیست، مشکل ساختاری سیستم است که خطاهایش بازخورد می‌کند اگر ما موفق شویم به لحاظ شکل‌گیری، اجرا و ارزیابی رفتاری به درستی عمل کنیم آن وقت می‌توان به نتیجه امیدوار بود. البته باید در نظر داشت که بهبود خواهی معمولاً محافظه کارانه است.

دکتر علوی تبار بیان داشت: جنبش‌های اجتماعی برای دستیابی به قدرت عمل نمی‌کنند، کار اصلی آنها در جریان فعالیت علیه یک مشکل تلاش برای دگرگون کردن مردم است. جامعه محیط‌زیست وقتی می‌تواند از مشکلاتش گذر کند که این دو عامل در کنار هم قرار گیرند و نهادهای اجتماعی و سمن‌ها نقش شکل‌دهی جنبش را مستقل بر عهده بگیرند.

عضو هیئت‌علمی دانشگاه محیط‌زیست گفت: نباید حل همه مشکلات را از حاکمیت انتظار داشت و جنبش‌های اجتماعی باید نقش فعالانه‌ای بر عهده بگیرند. ایشان با اشاره به رابطه میان مشکلات اجتماعی و محیط‌زیست گفت: افزایش نابرابری اجتماعی و تبعیض علیه زنان به نظر می‌رسد به تشدید مشکلات محیط‌زیستی دامن می‌زنند. هیچ‌کس مانند زنان قادر به افزایش دقت و حساسیت اجتماعی نسبت به مقوله محیط‌زیست نیست.

سیاسی شدن موضوع محیط زیست می تواند یک فرصت باشد

دکتر اصغر محمدی فاضل رئیس دانشگاه محیط‌زیست در ادامه این نشست گفت: وقتی اتفاقات اجتماعی خاستگاه مردمی داشته باشد به دنبال خود می‌تواند بر تصمیم مدیران ارشد حاکمیت هم اثرگذار باشد و آنها را همسو کند.

عضو هیئت‌علمی دانشگاه محیط‌زیست در پاسخ به پرسشی در خصوص چرایی آموزش مدیران تصمیم گیر کشور در مقوله محیط‌زیست گفت: آموزش محیط‌زیست به مدیران یک امر واجب است. در سازمان محیط زیست از 15 سال پیش در چند محور به تنویر افکار عمومی پرداختیم و حتی کتابی برای تمام مدیران سطوح ارشد طراحی و آماده شد که آنها محیط‌زیست را صرفاً از منظر گل و طبیعت نگاه نکنند و با مشکلات هم آشنا شوند اما این کار متوقف ماند.

ایشان افزود: متأسفانه این یکی از آفات اجتماعی جامعه ایرانی این است که هر بار اصرار داریم چرخ را از نو اختراع کنیم و مدیران و برنامه‌های پیشین با روی کار آمدن دولت جدید به طور کامل حذف می‌شوند، این اتفاق برای آن طرح هم افتاد و امیدوارم سازمان محیط‌زیست به این مقوله حیاتی یعنی آموزش مدیرانی که محیط‌زیستی نیستند اما برای محیط‌زیست تصمیمات تأثیرگذار می‌گیرند بپردازد.

فاضل در پاسخ به این پرسش که آیا پرداختن به محیط‌زیست در دولت جدید سیاسی و به منظور فرافکنی نیست گفت: اینکه حاکمیت به یک موضوع توجه نشان بدهد نه تنها بد نیست که اتفاقاً می‌تواند با تجمیع نیروها اثرگذاری بیشتری داشته باشد سیاسی شدن یک موضوع به این معنی نیست که تحریف شده است. لبذا باید به این مقوله به عنوان یک فرصت نگاه کرد نه تهدید، اگرچه حوزه سیاست آفات خاص خودش را هم دارد.

ایشان افزود: حکومت به عنوان تبلور اراده ملت برای حل مشکلات کشور ایجاد شده و نباید گفت که چون سیاست واردشده دیگر ما کارشناسان و متخصصان به آن ورود نکنیم. روسای سازمان محیط‌زیست در ادوار مختلف سعی کرده‌اند از پتانسیل‌های اجتماعی و سیاسی خود استفاده کنند که به نظر رفتاری معقول می‌آید. این موضوع با سیاست زدگی و به خدمت گرفتن ابزاری محیط‌زیست برای سیاست تفاوت دارد و خوب است رئیس سازمان از نفوذ و توان سیاسی خود به سود محیط‌زیست بهره می‌گیرد.

دانشجویان برای انجام کارهای تحقیقاتی در تنگنا هستند

دکتر قاسم مرتضایی مدیر گروه پژوهشی مدیریت و توسعه منابع طبیعی جهاد دانشگاهی دانشگاه تهران که در این نشست حضور یافته بود، با اشاره به لزوم حمایت از پژوهش‌های دانشگاهی گفت: در زمینه محیط‌زیست اقدامات موثری در دانشگاه‌ها صورت می‌گیرد اما در این حوزه نیاز به حمایت و همراهی داریم.

ایشان افزود: پایان‌نامه‌های دانشجویی به واسطه تنگناهای موجود و مشکلاتی که دانشجویان با آن روبرو هستند عملاً در سازمان‌ها و وزارتخانه دیده نمی‌شوند. باید دقت داشت که بسیاری از دانشجوها به دلیل فرصت محدود برای انجام پروژه‌ها و دغدغه‌هایی مانند اشتغال و مسائل مالی توانی برای تمرکز روی تحقیقات ندارند.

نشست حفاظت محیط‌زیست و بررسی مشکلات حیات وحش با حضور اساتید برجسته محیط زیست کشور، جمعی از مدیران و کارشناسان سازمان حفاظت محیط زیست و با استقبال کم نظیر دانشجویان در دانشگاه محیط زیست برگزار شد.

کاشت خیار در دریاچه ارومیه! / شکار یک میراث فرهنگی یا تقاضای واقعی؟ / سیاسی شدن محیط زیست

مطالب مشابه :

شعری طنز در مورد دوران دانشجویی

کار دانشجویی

جنگ ارومیه؛ نبرد شاه عباس صفوی با عثمانی

صندلی داغ (استاد اقایار)

معرّفی گروه تاریخ دانشگاه ارومیه

بسیج از نگاه رهبری

کنسرت 19 و 20 خرداد شهرام شکوهی در ارومیه

ارائه مقاله کارشناسان اورژانس اجتماعی بهزیستی قاین در نخستین کنگره بین المللی دانشجویی اعتیاد در ارو

کاشت خیار در دریاچه ارومیه! / شکار یک میراث فرهنگی یا تقاضای واقعی؟ / سیاسی شدن محیط زیست