آزمایش خون - Blood Test

آزمایش خون یکی از مهمترین تستهای آزمایشگاهی است و به این خاطر این پست را برای آشنایی با این تست اماده می کنم . در این پست در مورد اهمیت آزمایش خون ، بیماری هایی که نیاز به آزمایش خون دارند ، نوع سلولهای خونی ، نحوه خون گیری ، فرق سرم و پلاسما و مقادیر نرمال اندیکس های خونی صحبت می کنیم . در باره نحوه برسی اندیکسهای خونی به ویژه در CBC در آینده بحث خواهد شد و مباحث بیشتر جنبه عمومی دارند .

تست خون با نمونه برداری از خون انجام می شود و مهمترین تستی است که دکتر برای تشخیص نوع بیماری شما را به آزمایشگاه ارجاع می دهد . این آزمایش برای شناسایی اندیکس های خون شما ، با مقادیر نرمال است تا علت تفاوت در مقادیر آشکار شود .

آزمایش خون ، آزمایش روتینی است که در همه آزمایشگاه های طبی انجام میشود و شامل تست های بیوشیمیایی و هماتولوژی خون است . هر چند که بعضی از آزمایشات اختصاصی هم در صورت نیاز و شناسایی بیماری خاصی بر روی خون انجام می شود .

همان طور که در بالا هم اشاره شد هدف از آزمایش خون ، برسی اندیکس های خونی شما با مقادیر نرمال است . این مقادیر نرمال در 95 % افراد جمعیت صدق می کند بنابراین مرجع بسیار محکمی برای بیماری فرد خواهد بود .

نمونه مورد استفاده برای آزمایش خون ، معمولا خون وریدی است و باید خون گرفته شده توسط فرد مجرب انجام گیرد .

بعضی از آزمایشات خون روتین :

آلرژی
بیماری های خود ایمنی (مانند روماتوئید آرتریت که قبلا صحبت شد )
بیماری های خون
دیابت
DNA ، بیماری های ارثی و ژنتیکی
اسکرین کردن دارو
سموم محیطی
تناسب ، تغذیه و
بیماری های گاسترو انترل مربوط به خون
سلامتی قلب
هورمون و متابولیسم
عفونتها
بیماری های کلیوی
بیماری های کبدی
بیماری های STD's (مقاربتی)
بیماری های تیروئید

در ادامه در مورد انواع تست های خون صحبت میکنیم . به طور کلی آزمایش خون در دو دسته انجام می گیرد : غربال گیری و تشخیص

غربال گری

زمانی استفاده می شود که فرد علائم بالینی کمی دارد و یا اصلا علائم بالینی ناشی از بیماری را ندارد و نمیتوان چنین فردی را در جامه حدس زد و پیدا کرد . برای مثال : اندازه گیری کلسترول (در پست های بعدی صحبت خواهیم کرد ) معیار خوبی برای غربال گیری افرادی است که ریسک بالای بیماری های قلبی را دارند . این تست برای افرادی انجام می شود که نشانه های بالینی بیماری قلبی را ندارند ولی برای دکتر نکات خطر ناک و ریسکی را نشان میدهد . برای اینکه یک تست غربال گری مفید باشد باید شرایط زیر را داشته باشد :

به سهولت در دسترس باشد .
دقیق باشد .
ارزان باشد .
ریسک پایین داشته باشد .
اذیت کمتری برای بیمار داشته باشد .

تشخیصی

این تستهای خونی زمانی استفاده می شوند که به بیماری خاصی شک کنیم . مانند آلرژی ، ایدز ، هپاتیت ، سرطان و ......

یک تست خون چیست ؟

آزمایش خون یک اندیکس حیاتی تشخیصی است . خون از سلول ها و مواد گوناگونی ساخته شده است . مانند نمک های گوناگون و انواع پروتئین ها . تست خون مقادیر این مواد را آشکار می کند .

فرق سرم و پلاسما

اگر به خون ماده ضد انعقاد اضافه شود و با این شرایط سانتریفیوژ شود، مایع بالایی را پلاسما میگویند . اما اگر به نمونه خون ، ماده ضد انعقاد اضافه نشود و خون را سانتریفیوژ کنیم ، سرم به دست می آید.

چطور خون گرفته می شود ؟

خون از ورید یا شریان گرفته می شود . در یک آزمایشگاه مقادیر کمی (معمولا قطراتی) از یک خون لازم است . بعضی اوقات حتی چند قطره خون مویرگی گرفته شده با لانست کافی است . همانطور که اشاره شد بیشتر خون ها از ورید گرفته می شود (به ویژه در نزدیکی آرنج) . برای نمونه گیری ، ابتدا تورنیکت در قسمت بالایی ورید بسته می شود تا ورید نمایان شود . محل خون گیری ابتدا توسط ماده ضد عفونی کننده (معمولا الکل 70 درصد) تمیز می شود سپس با سرنگ خون گرفته می شود . ایتدا سرنگ بر روی ورید قرار گرفته و با فشار کم وارد وردی می کنیم بعد از اینکه خون وارد سرنگ شد به آرامی پیستون را به بالا می کشیم و این کار را تا زمانی که به مقدار خون مورد نظر نرسیده ایم ادامه می دهیم . و در اخر سوزن را از ورید جدا میکنیم به طوری که نوک سوزن به طرف بالا باشد . سپس دوباره محل خون گیری با پنبه تمیز ضد عفونی شده و مقداری محل خون گیری را فشار می دهیم . امروزه به خاطر دوستان و همکاران محرب دانشگاهی و آزمایشگاهی خون گیری با کمترین درد انجام میگیرد .

پلاکت تست

تست دیگر خونی است که گاهی دکتر درخواست میکند . همانطور که میدایند پلاکتها مهمترین سلولهای بدن در زمان خون ریزی هستند . بنابرای تغییر مقادیر پلاکت مشکلات جدی وحتی مرگ را به دنبال خواهد داشت . عده از بیماری هایی که باعث ترومبوسایتوپنی (کمی پلاکت در بدن) میشوند :

بیماری های خود ایمنی (تولید آنتی بادی بر علیه پلاکتها)
شیمی درمانی
لوسمی
عفونت ویروسی
بعضی از داروها

بیشتر بودن تعداد پلاکتها هم باعث ایجاد ترومبوز و یا سایر بیماری های خونی میشود . از عوامل افزایش دهنده تعداد پلاکتها می توان به :

لوسمی (سرطان خون) وسایر بیماری هایی که مغز استخوان را درگیر میکنند اشاره کرد .

داروخانه ها در کشور های پیشرفته (در کشور ما هم کم کم پیدا می شوند) تست های خونی را به عنوان do-it-yourself Home روانه بازار کردن که با این کیت ها می توان گلوکوز و کلسترول .. را اندازه گیری کرد . حتی با این تست ها در عرض 20 دقیقه با بزاق می توان ایدز را هم تشخیص داد (در واقع غربال گیری )

با همه این تعریفها ، آزمایش خون همیشه درس نیست و ممکن است جواب های غیر نرمالی داشته باشد . مثلا در فردی که بیماری خاصی ندارد جواب غیر نرمال داده شود و یا برعکس . به همین دلیل سفارش می شود که تاریخچه بیمار همراه آزمایش باشد تا دکتر به بهترین نتیجه بیمار را درمان کند . این نکته را هم در اینجا داخل پارانتز ذکر کنم که حدود 80 درصد اشتباهات در آزمایشگاه ها ناشی از اشتباهات فردی است .

اگر مطالب قبلی را دنبال کرده بودین در مورد اختصاصیت و حساسیت تست های آزمایشگاهی صحبت کردیم . حساسیت (احتما اینکه در یک فرد دارای بیماری جواب مثبت شود )و اختصاصیت (احتمال اینکه جواب تستی منفی باشد زمانی که فرد بیماری را نشان نمیدهد ) دو عامل برای دسته بندی رتبه تست ها است .

یک تست حساس جواب های مثبت غیر نرمال کمی دارد و می توان به آن اطمینان داد . اما گاهی در بعضی شرایط نیاز به آزمایش دوباره و یا تست متفاوتی است .

آزمایش خون - Blood Test

مطالب مشابه :

سونوگرافی ان تی (سلامت)و آزمایش غربال گری

امینوسنتز

آزمایش خون

نحوه صحیح خون گیری

آزمایش خون - Blood Test

آزمایش خون - Blood Test

گروه های خونی و ازدواج